Yetişkin Ders Kitaplarında Toplum ve Bilimsel Düşünce (1930'lu ve 2000'li Yıllar)
Yıl: 2007 Cilt: 6 Sayı: 21 Sayfa Aralığı: 351 - 369 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Yetişkin Ders Kitaplarında Toplum ve Bilimsel Düşünce (1930'lu ve 2000'li Yıllar)
Öz: Bu çalışmada, Cumhuriyetin ilk yıllarındaki yetişkinler için hazırlanan ders kitaplarıyla günümüzdekiler, toplumsal konulara yaklaşım ve bilimsel düşünceye verdiği yer açısından karşılaştırılacaktır. İncelemeye konu edilen ders kitapları “Alfabeler, Okuma Yazma Kitapları, Köy Kıraati, Yeni Millet Kıraati, Halk Okuma Kitabı” vb yetişkinlerin eğitimi için hazırlanan kitaplardan oluşmaktadır. Söz konusu ders kitaplarının içerikleri, anlatıcı öznenin kimliği, çalışma hayatı, aile kurumu, eğitim, bilimsel düşünce, yurttaşlık ve yurt bilgisi ile mekânını kurgulanışı açısından incelendi.Cumhuriyetin ilk yıllarında ders kitaplarının, sonraki yılların tersine; bireyi toplumsal yaşam içinde güçlendirici iletilerle yüklediği, akılcı düşünceye yönelttiği ve yaşadığı ülkenin, dünyanın farkında vatandaşlar olma araçlarıyla donattığı belirlendi. Buna karşın, 1950’lerde başlayan, dahası 1980’lerden sonra ise hızlanan bir süreçte yetişkinler için hazırlanan ders kitaplarında söz konusu söylemin tersi bir yönelim olduğu görüldü. Buna göre ders kitaplarında işlenen konuların geleneksel değerlere vurgu yaptığı, akılcı düşünmekten soyutlanmış bireylerin özne olarak yer aldığı saptandı. Bu durum, Cumhuriyetin ilk yıllarından bugüne, değişen eğitim politikalarının yetişkin eğitimine ve yurttaşın toplumsal yerine ilişkin yaklaşımını ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelime: -
Öz: In this study, the text-books which were published for adults during the early years of Turkish Republic will be compared with those of today in terms of sociological and scientific ideas’ point of view within the context. The text-books which are the main sources of this research, such as ‘Alphabets, Reading and Writing Books, Village Reading, New Nation’s Reading, Public Reading Book’ are formed by books designed for adult education. The contents of the above-mentioned text-books were analyzed in terms of narrator identity, work life, Family Corporation, education, scientific idea, citizenship and homeland knowledge as well as location design. It was clarified that, in contrary to the latter years, the former text-books of the Republic loaded individuals with strengthening messages within the sociological life, directed them to rationalism and equipped them by means of being conscious citizens who are aware of their home country and the world they live in. On the contrary, it was seen that an opposite trend to the so-called legend of the former years took place in adult text-books during the period starting from the early 1950s and speeding up after 1980s. It was pointed that the topics in the text-books that were published after 1950s involved mainly traditional values and individuals who were abstracted from rational idea, participated as subjects in the contents. This situation specifies the perspective of changing educational policies related with adult education and sociological position of the citizen starting from the first years of the Republic till today.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Bilir, Mehmet (2005), “Türkiye’de Eğitim (Okuma-Yazma) Kampanyalarının Halk Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi”, AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt: 38, Sayı: 2.
- Doğan, Nuri, (1994), Ders Kitapları ve Sosyalleşme (1876-1918), Bağlam Yayınları, İstanbul.
- Erder, Sema (2001), İstanbul’da Bir Kent Kondu Ümraniye, İletişim Yayınları, 2. Baskı, İstanbul.
- Freire, Paulo- Macedo, Donaldo (1998), Okuryazarlık, Çev: Serap Ayhan, İmge Yayınları, Ankara.
- Geray, Cevat (2002), Halk Eğitimi, İmaj Yayıncılık, Ankara.
- Gülbay, Ömer vd. (2007), Yetişkinler Okuma-Yazma ve Temel Eğitimi, MEB, Ankara.
- Gümüşoğlu, Firdevs (2005a), Ülkü Dergisi ve Kemalist Toplum Modeli, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul.
- Gümüşoğlu, Firdevs (2005b), Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet, 2. Baskı, ÇEV Yayınları, İstanbul.
- Güneş, Firdevs (1996), Yetişkin Eğitimi (Halk Eğitimi), Ocak Yayınları, Ankara.
- İbrahim Hilmi (1930a), Köylülere, Millet Mekteplerine Mahsus Köy Kıraati, Hilmi Kitaphanesi, İstanbul.
- İbrahim Hilmi (1930b), Millet Kıraati, Hilmi Kitaphanesi, İstanbul.
- İbrahim Hilmi (1929-1930), Resimli Yeni Millet Kıraati, Tefeyyüz Kitaphanesi, İstanbul.
- Kıray, Mübeccel (1999), Toplumsal Yapı Toplumsal Değişme, Bağlam Yayınları, İstanbul.
- Komisyon (1981), İş ve Hayat İçinde Eğitim, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
- Lengrand, Paul (1975), An Introduction to Lifelong Education, Croom Helm, London.
- Lovett, Tom (1975), Ward Lock Educational, London.
- Mitat Sadullah (1929-1930), Resimli Yeni Millet Kıraati, Tefeyyüz Kitaphanesi, İstanbul.
- Nohl, Arnd-Michael ve Sayılan, Fevziye (2004), “Türkiye’de Yetişkinler İçin Okuma Yazma Eğitimi, Temel Eğitimi Destek Proje Raporu MEB-Avrupa Komisyonu”, www.meb.gov.tr
- Öz, M., Feyzi vd (1973), Yetişkinler İçin Okuma-Yazma ve Temel Bilgiler Öğretmen Yardımcı Kitabı, Başbakanlık Basımevi, Ankara.
- Öz, M., Feyzi vd (1995 ve 2003), Yetişkinler Okuma Kitabı, MEB, Ankara.
- Öz, M., Feyzi (2005), Uygulamalı İlkokuma Yazma Öğretimi, 5. Baskı, Ankara. Platon (1988), Devlet, Remzi Kitabevi, İstanbul.
- Tan Göğüş, Mine (2000), “Eğitimde Kadın-Erkek Eşitliği ve Türkiye Gerçeği”, Kadın Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş: Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset, TÜSİAD, İstanbul.
- Sayın, Önal (1990), Aile Sosyolojisi, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
- Yücel, Hasan Ali (1939), “Önsöz”, John Dewey, Türkiye Maarifi Hakkında Rapor, Maarif Vekilliği, Ankara.
- YY (1938), Halk Okuma Kitabı I, Devlet Basımevi, İstanbul.
- YY (1964), Okuma Yazma Öğretimi Öğretmen Kitapları, Milli Eğitim Basımevi, Ankara.
| APA | GÜMÜŞOĞLU F (2007). Yetişkin Ders Kitaplarında Toplum ve Bilimsel Düşünce (1930'lu ve 2000'li Yıllar). , 351 - 369. |
| Chicago | GÜMÜŞOĞLU FİRDEVS Yetişkin Ders Kitaplarında Toplum ve Bilimsel Düşünce (1930'lu ve 2000'li Yıllar). (2007): 351 - 369. |
| MLA | GÜMÜŞOĞLU FİRDEVS Yetişkin Ders Kitaplarında Toplum ve Bilimsel Düşünce (1930'lu ve 2000'li Yıllar). , 2007, ss.351 - 369. |
| AMA | GÜMÜŞOĞLU F Yetişkin Ders Kitaplarında Toplum ve Bilimsel Düşünce (1930'lu ve 2000'li Yıllar). . 2007; 351 - 369. |
| Vancouver | GÜMÜŞOĞLU F Yetişkin Ders Kitaplarında Toplum ve Bilimsel Düşünce (1930'lu ve 2000'li Yıllar). . 2007; 351 - 369. |
| IEEE | GÜMÜŞOĞLU F "Yetişkin Ders Kitaplarında Toplum ve Bilimsel Düşünce (1930'lu ve 2000'li Yıllar)." , ss.351 - 369, 2007. |
| ISNAD | GÜMÜŞOĞLU, FİRDEVS. "Yetişkin Ders Kitaplarında Toplum ve Bilimsel Düşünce (1930'lu ve 2000'li Yıllar)". (2007), 351-369. |
| APA | GÜMÜŞOĞLU F (2007). Yetişkin Ders Kitaplarında Toplum ve Bilimsel Düşünce (1930'lu ve 2000'li Yıllar). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), 6(21), 351 - 369. |
| Chicago | GÜMÜŞOĞLU FİRDEVS Yetişkin Ders Kitaplarında Toplum ve Bilimsel Düşünce (1930'lu ve 2000'li Yıllar). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik) 6, no.21 (2007): 351 - 369. |
| MLA | GÜMÜŞOĞLU FİRDEVS Yetişkin Ders Kitaplarında Toplum ve Bilimsel Düşünce (1930'lu ve 2000'li Yıllar). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), vol.6, no.21, 2007, ss.351 - 369. |
| AMA | GÜMÜŞOĞLU F Yetişkin Ders Kitaplarında Toplum ve Bilimsel Düşünce (1930'lu ve 2000'li Yıllar). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik). 2007; 6(21): 351 - 369. |
| Vancouver | GÜMÜŞOĞLU F Yetişkin Ders Kitaplarında Toplum ve Bilimsel Düşünce (1930'lu ve 2000'li Yıllar). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik). 2007; 6(21): 351 - 369. |
| IEEE | GÜMÜŞOĞLU F "Yetişkin Ders Kitaplarında Toplum ve Bilimsel Düşünce (1930'lu ve 2000'li Yıllar)." Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), 6, ss.351 - 369, 2007. |
| ISNAD | GÜMÜŞOĞLU, FİRDEVS. "Yetişkin Ders Kitaplarında Toplum ve Bilimsel Düşünce (1930'lu ve 2000'li Yıllar)". Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik) 6/21 (2007), 351-369. |
