Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı

AKDEMİR, Nuran; GÖRGÜLÜ, Ülkü; Cinar, Fatma Ilknur

Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı

Nuran AKDEMİR, (Hacettepe Üniversitesi, Hemşirelik Yüksek Okulu, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Fatma İlknur ÇINAR, (GATA Hemşirelik Yüksek Okulu, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Ülkü GÖRGÜLÜ (Gazi Üniversitesi, Hemşirelik Yüksek Okulu, Ankara, Türkiye)

Türk Geriatri Dergisi

209 46

Yıl: 2007 Cilt: 10 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 215 - 222 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı

Öz:

Son yüzyılda ortalama yaşam süresinin uzaması ile yaşlı nüfusun oranı giderek artmakta ve dünya nüfusu yaşlanmaktadır. Dünya nüfusunun küresel olarak yaşlanmasına paralel olarak ülkemizde de yaşlı nüfus artmaktadır. “Nüfusun yaşlanması” olarak adlandırılan bu demografik değişimin etkileri toplumlarda farklı şekillerde görülmektedir. Toplumun sosyokültürel yapısı, tutum ve davranışlarında ki değişiklikler, bireylerin ve toplumun yaşlılığı algılayışı yaşlıya sunulan hizmetlere yansımakta ve çeşitli sorunlara yol açmaktadır. Bu sorunlardan biri de özellikle ileri yaşlarda ortaya çıkan “yaşlı ayrımcılığı”dır. Yaşlı ayrımcılığı, bir kişiye genellikle sadece yaşı nedeniyle gösterilen farklı tavır, ön yargı, hareket, eylem ve kurumsal düzenlemeler olarak tanımlanabilir. Yaşlılara yönelik tutum bazı zaman tıpkı ırkçılık gibi ön yargılı olabilmektedir. Sözde zararsız görünmekle birlikte, bu gibi ön yargılar, yaşlılık hakkında olumsuz düşünceleri kalıcı hale getirmekte, insanların tutumları yaşlılara sunulan hizmetleri de etkilemekte ve sağlık çalışanlarının yaşlılara sunduğu bakımın kalitesini azaltmaktadır. Yaşlı insanların yaşamında oluşan krizlerin önlenmesi için destek sistemlerinin oluşturulması, yaşlıların kendilerine güveninin arttırılması için çaba gösterilmesi, kendine yardım gruplarının kurulmasına aktif olarak yardımcı olunması, yaşlıların kendilerini ifade etmeleri ve bunu geliştirmeleri için etkileşimlerinin sağlanması ve desteklenmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelime: Yaşlı Diskriminasyon (psikoloji) Yaşlanma Önyargı

Konular: Temel Sağlık Hizmetleri Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Perception of ageing and ageism

Öz:

In this century, because of increased average life expectancy the ratio of aged people population is gradually increasing and world population is getting older. In Turkey, the proportion of older people is increasing along with global population ageing. This demographic change is called as “ageing of population” and its effects are seen in variable forms. Services given to elderly people are affected by sociocultural structure of the society, changes in attitude and behaviors, individual's and society's perception of aging. One of these problems is “ageism”. Ageism can be defined as different attitude, bias, action, and institutional regulations which subordinates a person because of age. Sometimes behaviors directed towards elderly people could exhibit prejudice like racism. Despite seeming harmless, negative opinions about the elderly become permanent because of such prejudices, attitudes toward elderly people affect services that are given to elderly and decrease the quality of care which is provided by health care workers. Formation of supportive systems in order to prevent crisis that occur in elderly, additional effort to increase self-confidence, active participation in the process of establishing self-help groups, providing and supporting interactions that could give a chance to elderly people to express themselves are necessary.

Anahtar Kelime: Aging Prejudice Aged Discrimination (Psychology)

Konular: Temel Sağlık Hizmetleri Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

1. Yaşlanma 2002, Uluslararası Eylem Planı 12 Nisan 2002. http://www.gebam.hacettepe.edu.tr/eylem.pdf. Erişim Tarihi: 12.01.2007.
2. Akgün S, Bakar C, Budakoğlu it. Dünya'da ve Türkiye'de yaşlı nüfus eğilimi, sorunları ve iyileştirme önerileri. Geriatri 2004; 7(2): 105-110.
3. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2003. http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2003/data/ozetrapor. pdf. Erişim Tarihi: 12.01.2007.
4. Çilingiroğlu N, Demirel S. Yaşlılık ve yaşlı ayrımcılığı. Geriatri 2004; 7(4): 225-230.
5. Öz F. Yaşamın son evresi: Yaşlılık psikososyal açıdan gözden geçirme. Kriz Dergisi 2002; 10(2): 17-28.
6. Age Discrimination. In: Almendarez BL, Ashley J, Baldwin KM, Broome B, Counts MM, Farahmand JM et al (eds). Handbook of Geriatric Nursing Care. 2nd Edition, Lippincott Williams & Wilkins. Erişim: http://gateway.ut.ovid.com/gwl/ovidweb. cgi?S=IDNJHKJOIFFBPO00D&Browse+Content=1. Erişim Tarihi: 18.04.2007.
7. Parsons A. Attitudes to the elderly. Erişim: http://www.ciap. health.nsw.gov.au/hospolic/stvincents/1993/a06.html. Erişim Tarihi: 24.01.2007.
8. Erdemir F. Sağlıklı yaşlı ve yaşlılıkta yaşam kalitesinin önemi. I.Ulusal Geriatri Kongresi Kitabı, Türk Geriatri Vakfı, 30 Ekim Kasım 2002; s 112-115, Antalya.
9. Durgun B, Tümerdem Y. Kentleşme ve yaşlılara sunulan hizmetler. Geriatri 1999; 2(3): 115-120.
10. Özer S, Fadıloğlu Ç. 65 yaş ve üzeri bir grup yaşlının aile sağlıklarının, sosyal ağlarının ve algıladıkları aile destek sistemlerinin değerlendirilmesi. Türk Geriatri Dergisi 2006; 9(3):158,164.
11. Cankurtaran M. Türkiye'de geriatri. Geriatri ve Gerontoloji (Ed) Arıoğul S, 2006, MN Medikal & Nobel, 2006; pp 69-73.
12. Sosyal hizmet ve insan haklan ilişkisi.Erişim:http://www. shudernegi. org/sosyalhizmetveinsanhaklari.htm. Erişim Tarihi:14.01.2007.
13. Acımış NM, Mas N, Özer A, Mas R, Özkömür E. Türk görsel medyasında yaşlılığın sunumu. V. Ulusal Geriatri Kongresi Kitabı. Türk Geriatri Vakfı, Sözel Bildiri. 6-10 Eylül 2006; pp 120, Antalya.
14. Demircan S, Çalıştır B, Dereli F, Bozyer 1, Düzöz G, Turasay N, Özen S. Muğla ili Abide-H.Nuri Öncüer Huzurevinde kalan yaşlıların yaşlılığa ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. IV. Ulusal Geriatri Kongresi Kitabı, Türk Geriatri Vakfı, 31 Ağustos-4 Eylül 2005 Antalya, pp 148.
15. Özdemir L, Akdemir N, İmatullah A. Hemşireler için geliştirilen yaşlı değerlendirme formu ve geriatrik sorunlar. Türk Geriatri Dergisi 2005;8(2):94-100.
16. Dönümcü Ş. Yaşlı ve sosyal hizmetler. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi 2006; 52(Özel Ek A): A42-A46.
17. İnsan hakları ve fırsat eşitliği komisyonu. Erişim: http: //www. human rights.gov.au/pdf/languages/Infosheet Turkish.pdf. Erişim Tarihi: 14.01.2007.
18. Bayraktar R. Başarılı yaşlanma. IlI.Ulusal Geriatri Kongresi Kitabı, Türk Geriatri Vakfı, 1-15 Eylül 2004; pp 50-53, Marmaris.
19. Robinson B. Ageism. Erişim: http://socrates.berkeley. edu/~aging/Module Ageism .html. Erişim Tarihi: 12.01.2007.
20. Rupp DE, Vodanovıch SJ, Crede M. The multidimensional nature of ageism: Construct validity and group differences. The Journal of Social Psychology 2005; 145(3): 335-362.
21. Ageism, how healthcare fails the elderly. Erişim: http://www.agingre search.org/broc hures/ageism/ageism booklet_final.pdf. Erişim Tarihi: 12.01.2007.
22. Rochon PA, Bronskill SE, Gurwitz JH. Health care for older people Scottish report has international relevance. BMJ. 2002 May 25; 324(7348): 1231-1232. Erişim: http://www.pubmedcentral. nih.gov/articlerender.fcgi?artid=l 123204. Erişim Tarihi:12.01.2007.
23. Dönümcü Ş. 1 Ekim Dünya Yaşlılar Günü, Yaşlılarında) hakları var!. Erişim: http://www.sosyalhizmetuzmani.org/yaslihaklari. htm. Erişim Tarihi: 14.01.2007.
24. Emiroğlu ON. Yaşlıya yönelik sağlık hizmetlerinde hemşirenin sorumluluğu. V. Ulusal Geriatri Kongresi Kitabı. Türk Geriatri Vakfı, 6-10 Eylül 2006; pp 106, Antalya.
25. Gözüm S, Tan M. Birinci basamakta çalışan sağlık personelinin yaşlı bakımına ilişkin görüş ve uygulamaları. Geriatri 2003; 6(1):14-21.
26. Akdemir N. Gerontoloji-geriatri hemşireliği eğitimi. IlI.Ulusal Geriatri Kongresi Kitabı, Türk Geriatri Vakfı, 1-15 Eylül 2004; s 64-66, Marmaris.
27. Turcotte L. Ageism in the American Healthcare System. Erişim: www.cofc. edu/ chrestomathy/vol2/turcotte.pdf. Erişim Tarihi: 24.01.2007.
28. Canadian Network for the Prevention of Elder Abuse. Erişim: http://www. cnpea. ca/ageism.pdf. Erişim Tarihi:24.01.2007.
29. Topic: discrimination ageism. Erişim: http://www.deal. org/content/ index, php? option=com_content&task=view& id=585&Itemid=690. Erişim Tarihi: 24.01.2007.
30. Ateşkan Ü. Yaşlı sağlığı politikası. IlI.Ulusal Geriatri Kongresi Kitabı, Türk Geriatri Vakfı, Marmaris, 1-15 Eylül 2004; pp 62-64.

APA	AKDEMİR N, Cinar F, GÖRGÜLÜ Ü (2007). Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı. , 215 - 222.
Chicago	AKDEMİR Nuran,Cinar Fatma Ilknur,GÖRGÜLÜ Ülkü Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı. (2007): 215 - 222.
MLA	AKDEMİR Nuran,Cinar Fatma Ilknur,GÖRGÜLÜ Ülkü Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı. , 2007, ss.215 - 222.
AMA	AKDEMİR N,Cinar F,GÖRGÜLÜ Ü Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı. . 2007; 215 - 222.
Vancouver	AKDEMİR N,Cinar F,GÖRGÜLÜ Ü Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı. . 2007; 215 - 222.
IEEE	AKDEMİR N,Cinar F,GÖRGÜLÜ Ü "Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı." , ss.215 - 222, 2007.
ISNAD	AKDEMİR, Nuran vd. "Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı". (2007), 215-222.

APA	AKDEMİR N, Cinar F, GÖRGÜLÜ Ü (2007). Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı. Türk Geriatri Dergisi, 10(4), 215 - 222.
Chicago	AKDEMİR Nuran,Cinar Fatma Ilknur,GÖRGÜLÜ Ülkü Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı. Türk Geriatri Dergisi 10, no.4 (2007): 215 - 222.
MLA	AKDEMİR Nuran,Cinar Fatma Ilknur,GÖRGÜLÜ Ülkü Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı. Türk Geriatri Dergisi, vol.10, no.4, 2007, ss.215 - 222.
AMA	AKDEMİR N,Cinar F,GÖRGÜLÜ Ü Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı. Türk Geriatri Dergisi. 2007; 10(4): 215 - 222.
Vancouver	AKDEMİR N,Cinar F,GÖRGÜLÜ Ü Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı. Türk Geriatri Dergisi. 2007; 10(4): 215 - 222.
IEEE	AKDEMİR N,Cinar F,GÖRGÜLÜ Ü "Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı." Türk Geriatri Dergisi, 10, ss.215 - 222, 2007.
ISNAD	AKDEMİR, Nuran vd. "Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı". Türk Geriatri Dergisi 10/4 (2007), 215-222.