Atatürk'ün Kalkınma Modeli: Devletçi İktisat Politikası Boyutu

İrfan KALAYCI (İnönü Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Malatya, Türkiye)
Ekonomik Yaklaşım
113 0
Yıl: 2008 Cilt: 19 Sayı: Sayfa Aralığı: 227 - 249 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Atatürk'ün Kalkınma Modeli: Devletçi İktisat Politikası Boyutu

Öz:
Atatürk'ün kalkınma modeli (AKM), Atatürk'ün, Cumhuriyet Türkiyesi'nin kuruluşu için fikir ve eylem planındaki iktisadi politikalarıyla damgasını vurduğu 1923-1938 yıllarını kapsar. Modelin hareket noktası iktisadi bağımsızlık ve refah; en son hedef ise ülkeyi çağdaş (Batı) uygarlık düzeyine ulaştırmaktır. Bu yolda kullanılacak araçlar "devletçilik" sistemi ve sanayi planlarıdır. Bir iktisat politikası sistemi olarak devletçilik sayesinde, bir yandan kamu sermayeli yeni fabrikalar ve hizmet kurumları hayata geçirilecek, öte yandan da özel sektör teşvik edilecektir. Ayrıca, yabancı işletmeler de sırasıyla millileştirilecektir. AKM, tümüyle ne sosyalist ne de kapitalist bir ideolojiye dayanmakta; tersine, ülkenin gerçek ihtiyaçlarına uygun olarak devletçiliği esas almaktadır. O nedenle, ideolojik değil, pragmatik bir modeldir. Dolayısıyla, model, bir dizi ulusal ve devletçi nitelikli iktisat politikaları (para, maliye, dış ticaret, vb) üzerine kurulu olarak işlemektedir. Atatürk'ün "dengeci" bir anlayış (örneğin enflasyonsuz ve denk bütçe) ile sürdürdüğü bu politikaların yardımıyla ulusal bir kalkınma hareketi başlatılmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat

Atatürk's Development Model: The Role of Statist Economic Policy

Öz:
Ataturk's development model (ADM) covers the years of 1923-1938 in which he established Turkish Republic by his ideas and actions. The aim of model is economic independence and welfare, and its last target is ti reach country to modern civilisation. The means to get this aim are statism system industrial plans. By statism as an economic policy system, not only public capitalized new factories will be constructed, but also private sector will be encouraged. Also, foreign businesses are going to be nationalized. ADM is not based socialist or capitalist ideology, on the contrary, it is based on statism due to country's real needs. Thus, it is not doctriner but pragmatic model. Moreover, this model performs on a series of national and statist featured economic policies which include monetary, finance-budgetary, foreign trade, etc.
Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AFETINAN, Ayşe (1989-a), İzmir İktisat Kongresi 17 Şubat-4 Mart 1923, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınlan, Ankara
  • AFETİNAN, Ayşe (1989-b), "Önsöz-1973", iç.Türkiye Cumhuriyeti 'nin İkinci Sanayi Planı 1936, 2.b., Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
  • AKŞİN, Sina (1997), Ana Çizgileriyle Türkiye'nin Yakın Tarihi-2, Cumhuriyet Yayınları, İstanbul.
  • ATATÜRK KÜLTÜR DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU (1989), Türkiye Cumhuriyeti'nin İkinci Sanayi Planı 1936, 2.b., Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
  • AVCIOĞLU, Doğan (1980), Devrim ve Demokrasi Üzerine, Tekin Yayınevi, İstanbul.
  • AVCIOĞLU, Doğan (1984), Türkiye'nin Düzeni: Dün-Bugün-Yarın, l.Kitap, Tekin Yayınevi, İstanbul.
  • AYSAN, Mustafa A., "Atatürk'ün Ekonomik Kalkınma Modeli", _____http://w3.balikesir.edu.tr/~ metinay /aysan.htm> (erişim: 5.7.06.)
  • BAŞAR, A. Hamdi (1995), "İktisadi Devletçilik ve Mevzulan", iç. N. Coşar (Ed.), Türkiye 'de Devletçilik, Bağlam Yayınlan, (ss.23-40), İstanbul.
  • BAYAR, Celal (1989), "İktisat Vekilinin Söylevi-20.1.1936", iç.Türkiye Cumhuriyeti'nin İkinci Sanayi Planı 1936, 2.b., Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınlan, Ankara.
  • BERKES, Niyazi (1997), 200 Yıldır Neden Bocahyoruz-2, Cumhuriyet Yayınları, İstanbul.
  • BORATAV, Korkut (1982), Türkiye'deDevletçilk, Savaş Yayınevi, Ankara.
  • CAN, B. Bülent (2000), Demiryolundan Petrole Chester Projesi (1908-1923), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
  • CEM, İsmail (1989), Türkiye'de Geri Kalmışlığın Tarihi, 10.b., Cem Yayınevi, İstanbul.
  • ÇAVDAR, Tevfık, (2003), Türkiye Ekonomisinin Tarihi: 1900-1960, İmge Kitabevi, Ankara.
  • DİVİTÇİOĞLU, Sencer (2003), Asya Üretim Tarzı ve Osmanlı Toplumu-Marksist Üretim Tarzı Kavramı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  • HAMİTOĞULLARI, Beşir (1974), "Kamu Kesimi ve Sanayileşme", iç.Cumhuriyetin 50'nci Yılında Türkiye'de Sanayileşme ve Sorunları Semineri, AÜSBF Maliye Enstitüsü Yayınları No:36, (ss. 133-206), Ankara.
  • İNÖNÜ, İsmet (1995) (Başvekil İsmet - 1933), "Fırkamızın Devletçilik Vasfı", iç. N. Coşar (Ed.), Türkiye'de Devletçilik, Bağlam Yayınları, (ss.41-3), İstanbul.
  • İNÖNÜ, İsmet (1998-der.), Cumhuriyetin İlk Yılları-II (1923-1938), Cumhuriyet Yayınları, İstanbul.
  • İNSEL, Ahmet (1996), Düzen ve Kalkınma Kıskacında Devletin Rolü, (Fr. Çev. A.Sönmezay), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • KARA KUVVETLERİ KOMUTANLIĞI (1982), Atatürk'ün Ekonomi Görüşü, KKK Yayınları No:3, Ankara.
  • KARLUK, S.Rıdvan (2005), Cumhuriyetin İlanından Günümüze Türkiye Ekonomisinde Yapısal Dönüşüm, Geliştirilmiş lO.b., Beta Yayınları, İstanbul.
  • KAZGAN, Gülten (1999), Tanzimat'tan XXI.Yuzyila Türkiye Ekonomisi: 1. Küreselleşmeden 2. Küreselleşmeye, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul.
  • KAZGAN, Haydar (1998), "Ekonomide Kuruluş, Borsada Uyku Dönemi:Dünya Krizi ve Ekonomide Yapılanma", iç. 75 Yılda Paranın Serüveni, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, (ss.233-40), İstanbul.
  • KEPENEK, Yakup, YENTÜRK, Nurhan (2000), Türkiye Ekonomisi, Geliştirilmiş lO.b., Remzi Kitabevi, İstanbul.
  • KEYDER, Çağlar (1993), Dünya Ekonomisi İçinde Türkiye (1923-1929), 2.b., Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
  • KEYDER, Çağlar (1998), "1923-1929 Dönemi Bankalar", iç.M. Sönmez (Ed.) 75 Yılda Para'nın Serüveni, Tarih Vakfı Yurt yayınları, (ss.l 15-125), İstanbul.
  • KEYDER, Çağlar (2001), Türkiye'de Devlet ve Sınıflar, 7.b., İletişim Yayınları, İstanbul.
  • KOCABAŞOĞLU (haz.) (2001), Türkiye İş Bankası Tarihi, İş Bankası Kültür Yayınları ve Tarh Vakfı Yayınları, İstanbul.
  • KRAMER, Heinz (2000), "The Kemalist Model of Shaping Politics and Society", in A Changing Turkey: The Challenge to Europe and the United States, _____http://brookings.nap.edu/ books /0815750234/html/3.html> (erişim: 20.6.06).
  • KURUÇ, Bilsay (1988), Belgelerle Türkiye İktisat Tarihi (1929-1932), c.l, AÜSBF Yayınları No:569, Ankara.
  • KURUÇ, Bilsay (1993), Belgelerle Türkiye İktisat Tarihi (1933-1935), c.2, AÜSBF Yayınları No:580, Ankara.
  • MECHİN, Benoist (1997-ç), Mustafa Kemal: Bir İmparatorluğun Ölümü, 2.b, Çev.Z.Çelikol, Bilgi Yayınevi, İstanbul.
  • NEBİOGLU, Osman (1986), Bir İmparatorluğun Çöküşü ve Kapitülasyonlar, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara.
  • ÖKÇÜN, A.Gündüz (1981), Türkiye İktisat Kongresi 1923-İzmir: Haberler-Belgeler-Yorumlar, (lOO.Doğum Yılında Atatürk'e Armağan Dizisi: 16), 3.b., AÜSBF. Yayınları, No:471, Ankara.
  • ÖZBEK, Erdal (1998), "Kuruştan Beş Milyonluğa: 75 Yılda Paramız", iç. M. Sönmez (Ed.), 75 Yılda Para'nın Serüveni, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, (ss.l-10), İstanbul.
  • PAMUK, Şevket (1990), Osmanlı-Türkiye İktisadi Tarihi: 1500-1914, 2.b., Gerçek Yayınevi, İstanbul.
  • PARASIZ, İlker (1998), Türkiye Ekonomisi: 1923'ten Günümüze İktisat ve İstikrar Politikaları, Ezgi Kitabevi Yayınları, Bursa.
  • PEKER, Recep (1995) (1931), "Devletçilik", iç. N. Coşar (Ed.), Türkiye'de Devletçilik, Bağlam Yayınları, (ss.45-7), İstanbul.
  • TEKELİ, İlhan, İLKİN, Selim (1983), 1929 Dünya Buhranında Türkiye'nin İktisadi Politika Arayışları, 2.b., ODTÜ İdari İlimler FakültesiYaym No:30, Ankara.
  • TEKELİ, İlhan, İLKİN, Selim (1998), "TC Merkez Bankası'nın Kuruluşu", iç. M. Sönmez (Ed.), 75 Yılda Para'nın Serüveni, Tarih Vakfı Yurt yayınları, (ss. 195-200), İstanbul.
  • TEZEL, S.Yahya (1986), Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923-1950), Genişletilmiş 2.b., Yurt Yayınevi, Ankara.
  • TOPRAK, Zafer (1995-a), Türkiye'de Ekonomi ve Toplum (1908-1950): İttihat-Terakki ve Devletçilik, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
  • TOPRAK, Zafer (1995-b), Türkiye'de Ekonomi ve Toplum (1908-1950): Milli İktisat-Milli Burjuvazi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
  • TURAL, Akif (1987;, Atatürk devrinde İktisadi Yapılaşma ve Celal Boyar (1920-1938), Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayın No: 848, Ankara.
APA KALAYCI İ (2008). Atatürk'ün Kalkınma Modeli: Devletçi İktisat Politikası Boyutu. , 227 - 249.
Chicago KALAYCI İrfan Atatürk'ün Kalkınma Modeli: Devletçi İktisat Politikası Boyutu. (2008): 227 - 249.
MLA KALAYCI İrfan Atatürk'ün Kalkınma Modeli: Devletçi İktisat Politikası Boyutu. , 2008, ss.227 - 249.
AMA KALAYCI İ Atatürk'ün Kalkınma Modeli: Devletçi İktisat Politikası Boyutu. . 2008; 227 - 249.
Vancouver KALAYCI İ Atatürk'ün Kalkınma Modeli: Devletçi İktisat Politikası Boyutu. . 2008; 227 - 249.
IEEE KALAYCI İ "Atatürk'ün Kalkınma Modeli: Devletçi İktisat Politikası Boyutu." , ss.227 - 249, 2008.
ISNAD KALAYCI, İrfan. "Atatürk'ün Kalkınma Modeli: Devletçi İktisat Politikası Boyutu". (2008), 227-249.
APA KALAYCI İ (2008). Atatürk'ün Kalkınma Modeli: Devletçi İktisat Politikası Boyutu. Ekonomik Yaklaşım, 19(), 227 - 249.
Chicago KALAYCI İrfan Atatürk'ün Kalkınma Modeli: Devletçi İktisat Politikası Boyutu. Ekonomik Yaklaşım 19, no. (2008): 227 - 249.
MLA KALAYCI İrfan Atatürk'ün Kalkınma Modeli: Devletçi İktisat Politikası Boyutu. Ekonomik Yaklaşım, vol.19, no., 2008, ss.227 - 249.
AMA KALAYCI İ Atatürk'ün Kalkınma Modeli: Devletçi İktisat Politikası Boyutu. Ekonomik Yaklaşım. 2008; 19(): 227 - 249.
Vancouver KALAYCI İ Atatürk'ün Kalkınma Modeli: Devletçi İktisat Politikası Boyutu. Ekonomik Yaklaşım. 2008; 19(): 227 - 249.
IEEE KALAYCI İ "Atatürk'ün Kalkınma Modeli: Devletçi İktisat Politikası Boyutu." Ekonomik Yaklaşım, 19, ss.227 - 249, 2008.
ISNAD KALAYCI, İrfan. "Atatürk'ün Kalkınma Modeli: Devletçi İktisat Politikası Boyutu". Ekonomik Yaklaşım 19/ (2008), 227-249.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 13:18

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları