Psychometric Properties of the Brief Fear of Negative Evaluation Scale: Turkish Form

KELECİOĞLU, Hülya; BILGE, FILIZ

Psychometric Properties of the Brief Fear of Negative Evaluation Scale: Turkish Form

Filiz BİLGE, (Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Ankara, Türkiye)

Hülya KELECİOĞLU (Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Ankara, Türkiye)

Eurasian Journal of Educational Research

21 0

Yıl: 2008 Cilt: 0 Sayı: 32 Sayfa Aralığı: 21 - 38 Metin Dili: İngilizce İndeks Tarihi: 29-07-2022

Psychometric Properties of the Brief Fear of Negative Evaluation Scale: Turkish Form

Öz:

Problem Durumu: Sosyal kaygı toplum içinde otururken, konuşurken yada herhangi bir eylemde bulunurken yüzde kızarma, terleme, titreme, yanlış bir şey yapma korkusudur. Sosyal kaygıya eşlik eden olumsuz değerlendirilme korkusu, başkalarının değerlendirmelerini göz önünde bulundurma, onların olumsuz değerlendirmelerinin verdiği sıkıntı ve değerlendirilme ortamlarından kaçınma ve başkalarının kendisini olumsuz değerlendireceği beklentisi olarak tanımlanmaktadır. Kaygı, sosyal kaygı ve olumsuz değerlendirilme korkusu kavramları birbirleri ile yakından ilişkilidir. Türkiye’de bir yandan ergenlik döneminin zorluklarıyla mücadele eden lise öğrencileri, bir yandan da üniversiteye giriş sınavına hazırlanmaktadır. Böylesine kritik bir dönemde toplumsallaşmaya çalışan ergenler yoğun bir biçimde başkaları tarafından nasıl değerlendirildikleri endişesini yaşamaktadırlar. İnsanların başkaları tarafından nasıl algılandıkları ve değerlendirildikleri ile ilgili algılama düzeylerinin, yaşadıkları kaygı üzerinde etkili olduğu ileri sürülmektedir. Sosyal kaygı ve olumsuz değerlendirilmekten korkma konusu farklı kültürlerde değerlendirilmektedir. Literatür incelemesinde Olumsuz Değerlendirilme Korkusu Ölçeği’nin (Fear of Negative Evaluation Scale - FNE) sıklıkla kullanıldığı görülmüştür. Başlangıçta 30 madde olarak geliştirilen FNE daha sonra 12 maddeye indirilerek kısaltılmıştır (Brief Fear of Negative Evaluation Scale - BFNE). FNE’nin güvenirliği .92, BFNE’nin güvenirliği ise .90’dır. Türkiye’de Olumsuz Değerlendirilme Korkusu Ölçeği (ODKÖ), üniversite öğrencilerine uyarlanmıştır. Gerek ölçeği geliştiren kişiden edinilen bilgiye gerekse ülkemizde yapılan taramalara dayanılarak lise öğrencilerine yönelik herhangi bir çalışmanın yapılmadığı sonucuna varılmıştır. Araştırmanın Amacı: Bu araştırmada BFNE’nin lise öğrencileri için Türkçe’ye uyarlama çalışması yapılmıştır. Araştırmanın amaçları, BFNE’nin (a) Türkiye’deki lise öğrencileri için faktör yapısının nasıl olduğunun belirlenmesi, (b) toplam ve alt ölçek puanlarının iç tutarlılığının ve kararlılığının belirlenmesi, (c) sürekli kaygı, depresyon, sosyal kaygı ve utangaçlık ile uyum geçerliğinin belirlenmesidir. Araştırmanın Yöntemi: BFNE’nin çevrilmesi aşamasında dört uzmandan yardım alınmıştır. Bu uzmanların biri psikolojik danışma ve rehberlik alanında yüksek lisans, üçü de aynı alanda doktora derecesi almıştır. Uzmanlar arasında görüş birliğinin sağlanması sonucunda ölçeğin Türkçe formu (ODKÖ) oluşturulmuştur. Ölçeğin lise öğrencilerine uygulanması aşamasında ise üç öğrenci grubundan yararlanılmıştır. Grupların sayısı sırayla 476, 126 ve 122’dir. Birinci gruba ODKÖ, Sürekli Kaygı Envanteri ve Reynolds Depresyon Ölçeği uygulanmıştır. İkinci grupta ODKÖ, Liebowitz Sosyal Kaygı Ölçeği ve Utangaçlık Ölçeği kullanılmıştır. Testin tekrarı güvenilirlik çalışmasında ise ODKÖ üçüncü gruba dört hafta ara ile uygulanmıştır. Araştırmanın Bulguları: Ölçeğin yapı geçerliği, ölçüt geçerliği, iç tutarlılığı ve test tekrar test güvenirliği incelenmiştir. Yapı geçerliğinin belirlenmesi için açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Açıklayıcı faktör analizinde iki faktörlü olarak ortaya çıkan yapı, doğrulayıcı faktör analizinde de desteklenmiştir. Ölçek maddelerinin düz puanlanan (ODKÖ-D) - ters puanlanan (ODKÖ-T) maddeler olarak gruplandığı görülmüştür. Ters puanlanan 4. madde, faktör analizinde hiç bir boyuta girmediği için ölçekten çıkarılmıştır. Sonuçta ODKÖ lise formu, Türkiye örneği için ODKÖ-D’de 8, ODKÖ-T’de 3 olmak üzere toplam 11 maddeden oluşmuştur. ODKÖ’nün iç tutarlılığı toplam puan ve ODKÖ-D için yüksek, ODKÖ-T için orta düzeyde bulunmuştur. Ölçeğin test-tekrar test güvenirliği, toplam puan ve ODKÖ-D için orta düzeyde, ODKÖ-T için düşük bulunmuştur. ODKÖ’nün ölçüt geçerliği çalışmaları toplam puan ve D puanlarının beklenildiği gibi sürekli kaygı, depresyon, utangaçlık ve sosyal kaygı ölçeklerinden elde edilen puanlarla yüksek korelasyon göstermiştir. Ancak, T puanları sadece depresyon puanlarıyla düşük ama anlamlı bir ilişki vermiştir. Araştırmanın Sonuçları ve Önerileri: Bu çalışmada BFNE’nin Türkiye’deki lise öğrencileri üzerinde uyarlaması yapılmıştır. Uyarlama çalışmasında ölçeğin yapı geçerliği, ölçüt geçerliği, iç tutarlılığı ve test tekrar test güvenirliği incelenmiştir. Yapı geçerliğinin belirlenmesi için açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Açıklayıcı faktör analizinde iki faktörlü olarak ortaya çıkan yapı, doğrulayıcı faktör analizinde de desteklenmiştir. Ölçek maddelerinin düz puanlanan (D) -ters puanlanan (T) maddeler olarak gruplandığı görülmüştür. Sonuçta ODKÖ lise formu, Türkiye örneği için ODKÖ-D’de 8, ODKÖ- T’de 3 olmak üzere toplam 11 maddeden oluşmuştur. BFNE üniversite öğrencileri üzerinde geliştirilmiştir. BFNE’nin psikometrik özellikleri çoğunlukla üniversite öğrencileri ve klinik grup üzerinde çalışılmış ve elde edilen sonuçlar, bu çalışmadakilerle karşılaştırıldığında daha yüksek bulunmuştur. BFNE’nin psikometrik özelliklerinin lise öğrencileri üzerinde araştırıldığı başka çalışmalara ihtiyaç vardır. Ters puanlanan maddelerin psikometrik özelliklerinin istenen düzeyde olmaması, bu maddelerin anlaşılmasının güçlüğünden kaynaklanabilir. Bu gerekçeden yola çıkarak son yıllarda BFNE üzerinde yapılan araştırmalarda BFNE-R maddelerinin ifadesi, olumlu puanlanabilecek şekilde değiştirilmiştir. Yapılan analizlerde, ölçeğin psikometrik açıdan güçlendiği sonucuna varılmıştır. Ters puanlanan maddeler düz puanlanan maddelere dönüştürülerek lise öğrencileri üzerinde ODKÖ’nün psikometrik özelliklerine bakılabilir. Bu çalışmada olumsuz değerlendirilme korkusunun depresyon, utangaçlık ve kaygı ile ilişkisine bakılmıştır. Başka bir çalışmada yaşam doyumu, mutluluk, özgüven ve özsaygı gibi değişkenlerle ayırt edici geçerlik çalışması yapılabilir. Araştırmada, olumsuz değerlendirilmekten korkma ile depresyon, kaygı, sosyal kaygı ve utangaçlık arasındaki ilişkiler manidar bulunmuştur. Bu sonuçtan yola çıkılarak, olumsuz

Anahtar Kelime: brief fear of negative evaluation scale social anxiety brief fear of negative high school students confirmatory factor analysis psychometric properties

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Ağargün, M. Y., Kara, H., Bilgin, H., ve Kınar, F. (1995). ÖSS’ye girecek olan lise öğrencilerinde uyku problemleri ve kaygı düzeyleriyle ilişkisi [The relationship between sleeping problems and anxiety levels that high school students entering ÖSS]. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 8, 35–39.
Anderson, J. C., & Gerbing, D. V. (1984). The effect of sampling error on convergence, improver solutions, and goodness-of-fit indices for maximum likelihood confirmatory analysis. Psychometrica, 49, 155–173.
Arıkan, M. K. (1999). Temel psikiyatrik sendromlar [Basic psychiatric syndromes]. İstanbul: Çantay Kitabevi.
Baumgartner, H., & Steenkamp, J. B. E. M. (2001). Response styles in marketing research: A cross national investigations. Journal of Marketing Research, 38, 143–156.
Bentler, P. M., & Bonett, D. G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological Bulletin, 88, 588–606.
Berksun, E. O. (2002). Anksiyete ve anksiyete bozuklukları [Anxiety and anxiety disorders]. Ankara Üniversitesi Psikiyatrik Kriz Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara.
Brown, T. A. (2003). Confirmatory factor analysis of the Penn State Worry Questionnaire: Multiple factors or method effects? Behaviour Research and Therapy, 41, 1411–1426.
Carleton, R. N., Collimore, K. C., Norton, P. J., & Asmundson G. J. G. (2007). Social anxiety and fear of negative evaluation: Construct validity of the BFNE-II. Journal of Anxiety Disorders, 21, 131–141.
Carleton, R. N., McCreary D. R., Norton, P. J., & Asmundson, G. J. G. (2006). Brief Fear of Negative Evaluation Scale — Revised. Depression and Anxiety, 23, 297–303.
Collins, K. A., Westra, H. A., Dozois, D. J. A., & Stewart, S. H. (2005). The validity of the brief version of the Fear of Negative Evaluation Scale. Journal of Anxiety Disorders, 19, 345–359.
Den Boer, J. A. (1997). Social phobia: epidemiology, recognition and treatment. British Medical Journal, 315, 781–796.
Duke, D., Krishnan, M., Faith, M., & Storch, E. A. (2006). The psychometric properties of the Brief Fear of Negative Evaluation Scale. Journal of Anxiety Disorders, 20, 807–817.
Eren Gümüş, A. (1997). Üniversite öğrencilerinin sosyal kaygı düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi [An investigation of university students’ social anxiety levels with respect to several variables]. Unpublished master’s thesis, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Eren Gümüş, A. (2002). Sosyal kaygıyla başa çıkma grup programının üniversite öğrencilerinin sosyal kaygı düzeylerine etkisi [The effects of coping with social anxiety group program on the social anxiety levels of university students]. Unpublished doctoral thesis, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Ergene, T., & Yıldırım, İ. (2004). Üniversite adaylarının depresyon düzeyleri [Depression levels in university examination takers]. 3 P Psikiyatri, Psikoloji ve Psikofarmakoloji Dergisi, 12, 91–100.
Erkan, Z. (2002). Ergenlerin sosyal kaygı düzeyleri, ana-baba tutumları ve ailede görülen risk faktörleri üzerine bir çalışma [A study on the social anxiety levels of adolescents, parent attitudes and risk factors within the family]. Unpublished doctoral thesis, Çukurova Üniversitesi, Adana.
Francis, G., Last, C. G., & Strauss, C. C. (1992). Avoidant disorder and social phobia in children and adolescents. Journal of American Academy Child and Adolescent Psychiatry, 31, 1086–1089.
Garcia-Lopez, L. J., Olivares, J., Hidalgo, M. D., Beidel, D. C., & Turner, S. M. (2001). Psychometric properties of Social Fobia and Anxiety Inventory, the Social Anxiety Scale for Adolescents, the Fear of Negative Evaluation Scale, and the Social Avoidance and Distress Scale in an adolescent Spanish-speaking sample. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 23, 51–59.
Gökçe, S. (2002). Lise öğrencilerinin utangaçlık düzeylerinin yordanması [Predicting high school students’ shyness levels]. Unpublished master’s thesis, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Gökler, I. (2003). Çocukluk döneminde psikolojik sorunları önleme [Preventing psychological problems in childhood]. Türk Psikoloji Bülteni, 30–31.
Gaudiano, B. A., & Herbert, J. D. (2003). Preliminary psychometric evaluation of a new self efficacy scale and its relationship to treatment outcome in social anxiety disorder. Cognitive Therapy and Research, 6, 37–56.
Güngör, A. (2001). Utangaçlık Ölçeği’nin geliştirilmesi, geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları [The development, validity and reliability studies of the Shyness Scale]. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2, 17–22.
Jackson, T., Flaherty, S. R., & Koshut, R. (2000). Culture and self-presentation as predictors of shyness among Japanese and American female college students. Perception and Motor Skills, 90, 475–482.
Jöreskog, K., & Sörbom, D. (2001). LISREL 8: User’s reference guide. SSCI Scientific Software.
Karacan, E., Şenol, S., & Şener, Ş. (1996). Çocukluk ve ergenlik çağında sosyal fobi [Social phobia in childhood and adolescence]. 3 P Psikiyatri, Psikoloji ve Psikofarmakoloji Dergisi, 4, 28–34.
Köydemir, S., & Demir, A. (2007). Psychometric properties of the Brief Version of the Fear of Negative Evaluation Scale in a Turkish sample. Psychological Reports, 100, 883–893.
Lam, S. S. K. (1998). Test-retest reliability of the organizational commitment questionnaire. The Journal of Social Psychology, 138, 787–788.
Last, C. G., Perrin, S., Hersen, M., & Kazdin, A. E. (1992). DSM-III-R anxiety disorders in children: Sociodemographic and clinical characteristics. Journal of American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 31, 1070–1076.
Leary, M. R. (1983). A brief version of the Fear of Negative Evaluation Scale. Personality and Social Psychology Bulletin, 9, 371–375.
Leary, M. R., & Kowalski, R. M. (1995). Social anxiety. New York: Quilford Press.
Liebowitz, M. R. (1987). Social phobia. Modern Problems of Pharmacopsychiatry, 22, 141–173.
Mansell, W., Clark, D. M., & Ehlers, A. (2003). Internal versus external attention in social anxiety: An investigation using a novel paradigm. Behavior Research and Therapy, 41, 555–572.
Marsh, H. W. (1996). Positive and negative global self-esteem: A substantively meaningful distinction or artifactors? Journal of Personality and Social Psychology, 70, 810–819.
Marsh, H. W., Balla, J. R., & McDonald, R. P. (1988). Goodness-of-fit indexes in confirmatory factor analysis: The effect of sample size. Psychological Bulletin, 103, 391–410.
Mesquita, B., & Frijda, N. H. (1992). Cultural variations in emotions: A review. Psychological Bulletin, 112, 179–204.
Miller, R. S. (1995). On the nature of embarrassability: Shyness, social evaluation, and social skill. Journal of Personality, 63, 315–339.
Musa, C., Kostogianni, K., & Lepine, J. P. (2004). The Fear of Negative Evaluation Scale (FNE): Psychometric properties of the French version. Encephale-revue de psychiatrie clinique biologique et therapeutique, 30, 517–524.
Mutlu, Ö. (2003). ÖSS hazırlık kursuna devam eden öğrencilerin depresyon düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi [An investigation of depression levels in students taking extra classes to prepare for the university entrance examination]. Unpublished master’s thesis, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Oskay, G. (1997). Reynolds Ergen Depresyon Ölçeği’nin (Reynolds Adolescent Depression Scale-RADS) Türkçeye uyarlanması, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması [The adaptation to Turkish, validity and reliability studies of Reynolds Adolescent Depression Scale], Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2, 17–26.
Öner, N. (2006). Türkiye’de kullanılan psikolojik testlerden örnekler: Bir başvuru kaynağı [Samples of psychology tests used in Turkey: A reference material]. Genişletilmiş 2. Baskı, Cilt 2, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
Öner, N., & Le Compte, A. (1985). Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri el kitabı [State-Trait Anxiety Inventory Handbook]. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
Öy, B. (1995). Çocuk ve ergenlerde depresyon epidemiyolojisi ve risk etkenleri [Depression epidemiology and risk factors in children and adolescents]. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 2, 40–45.
Öztürk, O. M. (1994). Ruh sağlığı ve bozuklukları [Psychological health and disorders]. Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
Rapee, R. M., & Heimberg, R. G. (1997). A cognitive behavioral model of anxiety in social phobia. Behaviour Research and Therapy, 26, 297–302.
Reynolds, W. W. (1986). Reynolds Adolescent Depression Scale. Psychological Assessment Resources, Odessa, FL.
Rodebaugh, T. L., Woods, C. M., Thissen, D. M., Heimberg, R. G., Chambless, D. L., &
Rapee, R. M. (2004). More information from fewer questions: The factor structure and item properties of the original and Brief Fear of Negative Evaluation Scale. Psychological Assessment, 16, 169–181.
Sakuragi, T. (2004). Association of culture with shyness among Japanese and American university students. Perception and Motor Skills, 98, 808–813.
Schneier, F. R., Johnson, J., Hornig, C. D., Liebowitz, M. R., & Weissman, M. M. (1992). Social phobia: Comorbidity and morbidity in epidemiologic sample. Archives of General Psychiatry, 49, 282–288.
Schumacher, R. E., & Lomax, R. G. (1996). A beginner’s guide to structural equation modeling. Mahwah: Lawrence Erlbaum Associates.
Solmaz, D., Gökalp, P. G., & Babaoğlu, A. N. (1999). Sosyal fobide klinik özellikler ve eş tanı [Clinical properties in social phobia and differential diagnosis]. Türk Psikiyatri Dergisi, 10, 207–214.
Spielberger, C. D., Gorsuch, R. L., & Lushene, R. E. (1970). The State-Trait Anxiety Inventory (STAI) test manual for Form X. Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.
Stevens, J. P. (2002). Applied multivariate statistics for the social science.Mahwah: Lawrence Erlbaum Associates.
Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar [Models of structural equivalence: Basic concepts and sample practices]. Türk Psikoloji Yazıları, 3, 74–79.
Van Dam-Baggen, R., Kraaimaat, F., & Elal, G. (2003). Social anxiety in three Western societies. Journal of Clinical Psychology, 59, 673–686.
Watson, D., & Friend, R. (1969). Measurement of social-evaluative anxiety. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 33, 448–457.
Weeks, J. W., Heimberg, R. G., Fresco, D. M., Hart, T. A., & Turk, C. L., Schneier, F. R., & Liebowitz, M. R. (2005). Empirical validation and psychometric evaluation of the Brief Fear of Negative Evaluation Scale in patients with social anxiety disorder, Psychological Assessment, 17, 179–190.
Yıldırım, İ. (2004). Depresyonun yordayıcısı olarak sınav kaygısı, gündelik sıkıntılar ve sosyal destek. [Test anxiety, daily hassles, and social support as predictors of depression] Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 241–250.

APA	BILGE F, KELECİOĞLU H (2008). Psychometric Properties of the Brief Fear of Negative Evaluation Scale: Turkish Form. , 21 - 38.
Chicago	BILGE FILIZ,KELECİOĞLU Hülya Psychometric Properties of the Brief Fear of Negative Evaluation Scale: Turkish Form. (2008): 21 - 38.
MLA	BILGE FILIZ,KELECİOĞLU Hülya Psychometric Properties of the Brief Fear of Negative Evaluation Scale: Turkish Form. , 2008, ss.21 - 38.
AMA	BILGE F,KELECİOĞLU H Psychometric Properties of the Brief Fear of Negative Evaluation Scale: Turkish Form. . 2008; 21 - 38.
Vancouver	BILGE F,KELECİOĞLU H Psychometric Properties of the Brief Fear of Negative Evaluation Scale: Turkish Form. . 2008; 21 - 38.
IEEE	BILGE F,KELECİOĞLU H "Psychometric Properties of the Brief Fear of Negative Evaluation Scale: Turkish Form." , ss.21 - 38, 2008.
ISNAD	BILGE, FILIZ - KELECİOĞLU, Hülya. "Psychometric Properties of the Brief Fear of Negative Evaluation Scale: Turkish Form". (2008), 21-38.

APA	BILGE F, KELECİOĞLU H (2008). Psychometric Properties of the Brief Fear of Negative Evaluation Scale: Turkish Form. Eurasian Journal of Educational Research, 0(32), 21 - 38.
Chicago	BILGE FILIZ,KELECİOĞLU Hülya Psychometric Properties of the Brief Fear of Negative Evaluation Scale: Turkish Form. Eurasian Journal of Educational Research 0, no.32 (2008): 21 - 38.
MLA	BILGE FILIZ,KELECİOĞLU Hülya Psychometric Properties of the Brief Fear of Negative Evaluation Scale: Turkish Form. Eurasian Journal of Educational Research, vol.0, no.32, 2008, ss.21 - 38.
AMA	BILGE F,KELECİOĞLU H Psychometric Properties of the Brief Fear of Negative Evaluation Scale: Turkish Form. Eurasian Journal of Educational Research. 2008; 0(32): 21 - 38.
Vancouver	BILGE F,KELECİOĞLU H Psychometric Properties of the Brief Fear of Negative Evaluation Scale: Turkish Form. Eurasian Journal of Educational Research. 2008; 0(32): 21 - 38.
IEEE	BILGE F,KELECİOĞLU H "Psychometric Properties of the Brief Fear of Negative Evaluation Scale: Turkish Form." Eurasian Journal of Educational Research, 0, ss.21 - 38, 2008.
ISNAD	BILGE, FILIZ - KELECİOĞLU, Hülya. "Psychometric Properties of the Brief Fear of Negative Evaluation Scale: Turkish Form". Eurasian Journal of Educational Research 32 (2008), 21-38.