Çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik üzerine bir gözden geçirme

KILIÇ, BİRİM GÜNAY; ORAL, Nursen

Çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik üzerine bir gözden geçirme

BİRİM GÜNAY KILIÇ, (Ankara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Nursen ORAL (Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi

2 2

Yıl: 2006 Cilt: 13 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 76 - 86 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik üzerine bir gözden geçirme

Öz:

Amaç: Öğrenilmiş çaresizlik kuramına göre davranış ile sonucu arasında bağlantı olmadığının öğrenilmesine bağlı olarak amaca yönelik davranış sürdürülememekte ve bir grup bilişsel, güdüsel, duygusal eksiklik ortaya çıkabilmektedir. Bu yazıda, öğrenilmiş çaresizlik kuramının, onunla ilişkili güdüsel yönelimlerin ve nedensel yüklemelerin gelişimsel özellikler çerçevesinde gözden geçirilmesi amaçlanmıştır. Ayrıca öğrenilmiş çaresizlik gelişiminde rolü olabilecek çevresel etmenler yazın bilgileri ışığında ele alınmıştır. Son iki bölümde de çaresizlikle bağlantıları olduğu ileri sürülen psikiyatrik bozukluklar ve fiziksel hastalıklar gözden geçirilmiştir. Yöntem: Konu ile ilgili araştırma ve gözden geçirme yazıları incelenmiş ve gelişimsel özellikler özetlenmiştir. Sonuçlar: Çocukların ne kadar erken yaşta öğrenilmiş çaresizliği geliştirebilecekleri ya da bu sürecin nasıl geliştiği konusunda belirsizlikler bulunmaktadır. Çaresizlik davranış örüntüsünün geç çocukluk dönemine kadar ortaya çıkmayacağı biçimindeki bakış açısı uzun yıllar egemen olmuştur. Daha sonra yapılan çalışmalarla küçük çocuklarda da başarısızlık durumlarında çaresizlik davranışları ortaya çıkabildiği gösterilmiştir. Bu çaresizlik yaşantısı, duygusal, davranışsal, bilişsel yansımalarıyla başta depresyon olmak üzere psikiyatrik bozuklukların gelişimine yatkınlık yaratmakta ve süreğen fiziksel hastalıklarla çocuk ve ailenin baş etme becerilerini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Tartışma: Böylesine olumsuz sonuçlar doğurabilen çaresizlik davranış örüntülerinin erken dönemde belirlenip yapılacak girişimlerin buna göre yönlendirilmesi sağaltımın başarısı açısından önemli görünmektedir.

Anahtar Kelime: Çaresizlik, öğrenilmiş Çocuk Hastalığın özellikleri

Konular: Psikoloji

A review on learned helplessness in children

Öz:

Objective: According to learned helplessness theory; a set of cognitive, motivational, and emotional deficits and nonpersistence of goal directed behavior occur because of learning that there is noncontingency between behavior and outcomes. In this paper, it is aimed to review learned helplessness theory and associated motivational orientations and causal attributions within the developmental framework. In addition, environmental factors which may play a role in the development of learned helplessness are discussed in the light of the literature. In the last two sections, psychiatric and other medical disorders that are associated with learned helplessness are reviewed. Method: Researches and reviews were screened and developmental characteristics were summarized. Results: There are ambiguities about how early children may develop learned helplessness or how this process occurs. The view that behavioral pattern of learned helplessness does not occur until late childhood was dominated during the past several decades. In later studies, it was shown that helplessness behaviors may occur in younger children following repeated failure experiences. This helplessness experience, with its emotional, behavioral and cognitive reflections causes vulnerability to psychiatric disorders, especially to depression, and may have a negative impact on coping skills of children and families with chronic diseases. Discussion: Detecting helplessness behavior patterns which may have negative consequences at early ages and planning intervention strategies based on these patterns seem important in terms of successful treatment outcome.

Anahtar Kelime: Child Disease Attributes Helplessness, Learned

Konular: Psikoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

Abramson L, Seligman M, Teasdale J (1978) Learned helplessness in humans: Critique and reformulation. J Abnorm Psychol 87:49-74.
Alloy LB (1982) The role of perceptions and attributions for response-outcome noncontingency in learned helplessness: A commentary and discussion. J Pers 50:443-479.
Asarnow JR, Bates S (1988) Depression in child psychiatric inpatients: cognitive and attributionl patterns. J Abnorm Chil Psychol 16:601-615.
Bennett DS (1994) Depression among children with chronic medical problems: A meta-analysis. J Pediatr Psychol 19:149-169.
Bennett JC (1990) Nonintervention into sibling's fighting as a catalys for learned helplessness. Psychol Rep 66:139-145.
Boggiano AK (1998) Maladaptive achievement patterns: A test of a diathesis-stress analysis of helplessness. J Pers Soc Psychol 74:1681-1695.
Boggiano AK, Barrett M (1985) Performance and motivational deficits of helplessnes: The role of motivational orientations. J Pers Soc Psychol 49:1753-61.
Burhans KK, Dweck CS (1995) Helplessness in early childhood: The role of contingent worth. Chil Dev 66:1719-1738.
Butkowsky IS, Willows DM (1980) Cognitive-motivational characteristics of children varying in reading ability: evidence for learned helplessness in poor readers. J Educ Psychol 85:511-515.
Cassidy J (1988) Child-mother attachment and the self in six- year olds. Chil Dev 59:121-134.
Chaney JM, Mullins LL, Uretsky DL ve ark. (1999) An experimental examination of learned helplessness in older adolescents and young adults with long-standing asthma. J Pediatr Psychol 24:259-270.
Cheung C, Kwok S (1996) Conservative orientation as a determinant of hopelessnes. J Soc Psychol 136:333-347.
Diener CI, Dweck CS (1978) An analysis of learned helplessness: continuous changes in performance, strategy, and achievement cognitions following failure. J Pers Soc Psychol 39:940-952.
Durkin K (1995) Developmental Social Psychology: From Infancy to Old Age. Blackwell: Oxford.
Dweck CS (1986) Motivational processes affecting learning. Am Psychol 41:1040-1048.
Dweck CS, Davidson W, Nelson S ve ark. (1978) Sex differences in learned helplessness, II: the contingencies of evaluative feedback in the classroom, and III: An experimental analysis. Dev Psychol 14:268-276.
Dweck CS, Leggett EL (1988) A social-cognitive approach to motivation and personality. Psychol Rew 95:256-273.
Dweck CS, Reppucci ND (1973) Learned helplessness and reinforcement responsibility in children. J Pers Soc Psychol 25: 109-116.
Elliot ES, Dweck CS (1988) Goals: an approach to motivation and achievement. J Pers Soc Psychol 54:5-12.
Eslea M (1999) Attributional styles in boys with severe behaviour problems: a possible reason for lack of progress on a positive behaviour programme. Br J Educ Psychol 69:33-45.
Fincham FD, Hokoda A, Sanders R (1989) Learned helplessnes, test anxiety, and academic achievement: a longitudinal analysis. Chil Dev 60:138-145.
Frieze IH, Snyder HN (1980) Children's beliefs about the causes of success and failure in school settings. J Educ Psychol 72:186-196.
Gernigon C, Fleurance P, Reine B (2000). Effects of uncontrollability and failure on the development of learned helplessness in perceptual-motor tasks. Res Quar Ex Sport 71:44-54.
Gladstone TR, Kaslow NJ (1995) Depression and attributions in children and adolescents: a meta-analytic review. J Abnorm Child Psychol 23:597-606.
Heyman GD, Dweck CS, Cain KM (1992) Young children's vulnerability to self-blame and helplessnes: relationship to beliefs about goodness. Chil Dev 63:401-415.
Hommel KA, Chaney JM, Wagner JL ve ark. (2006) Learned helplessness in children and adolescent with juvenile rheumatic disease. J Psychosomatic Res 60:73-81.
Kao EM, Nagata DK, Peterson C (1997) Explanatory style, family expressiveness, and self-esteem among Asian American and Europian American college students. J Soc Psychol 137:435-444.
Kashani JH, Husain A, Shekim WO ve ark. (1981) Current perspectives on childhood depression: an overview. Am J Psychiatry 138:143-153.
Kaslow NJ, Rehm LP, Pollack SL ve ark. (1988) Attributional style and self-control behavior in depressed and nondepressed children and their parents. J Abnorm Child Psychol 16:163-175.
Kaslow NJ, Rehm LP, Siegel AW (1984) Social and cognitive correlates of depression in children: a developmental perspective. J Abnor Chil Psychol 12: 605-620.
Kistner J, White K, Haskett M ve ark. (1985) Development of learning-disabled and normally achieving children's causal attributions. J Abnor Chil Psychol 13:639-647.
Kuttner MJ, Delamater AM, Santiago JV (1990) Learned helplessness in diabetic youths. J Pediatr Psychol 15: 581-594.
Mal S, Jain U, Yadav KS (1990) Effects of prolonged deprivation on learned helplessness. J Soc Psychol 130:191-197.
Mikulincer M, Caspy T (1986) The conceptualization of helplessness. I. A phenomenological structural analysis. Motivation and Emotion 10:263-294.
Milich R, Carlson CL, Pelham WE Jr, ve ark. (1991) Effects of methylphenidate on persistence of ADHD boys following failure experiences. J Abnorm Child Psychol 19:519-536.
Milich R, Okazaki M (1991) An examination of learned helplessnes among attention-deficit hyperactivity disordered boys. J Abnor Chil Psychol 19:607- 623.
Miller AT (1985) A developmental study of the cognitive basis of performance improvement after failure. J Pers Soc Psychol 49:529-539.
Mullins L, Chaney J, Pace T ve ark. (1997) Illness uncertainty, attributional styl, and psychological adjustment in older adolescent and young adults with asthma. J Ped Psychol 22:871-880.
Overmier JB, Seligman MEP (1967) Effects of inescapable shock on subsequent escape and avoidance learning. J Comp Physiol Psychol 63:23-33.
Overton WF, Meehan AM (1982) Individual differences in formal operational thought: sex role and learned helplessnes. Chil Dev 53:1536-1543.
Pearl RA (1982) LD children's attributions for success and failure: a replication with a labeled LD sample. Learn Dis Quar 5:173-176.
Petermann F, Sauerborn C (1989) Training of social competence with nursery-school children. Acta Paedopsychiatrica 52:176-187.
Pintrich PR, Anderman EM, Klobucar C (1994) Intraindividual differences in motivation and cognition in students with and without learning disabilities. J Learn Disabil 27:360-370.
Reid MK, Borkowski JG (1987) Causal attributions of hyperactive children: implications for teaching strategies and self control. J Educ Psychol 79:296-307.
Rholes WS, Blackwell J, Jordan C ve ark. (1980) A developmental study of learned helplessness. Dev Psychol 16:616-624.
Schoenherr SJ, Brown RT, Baldwin K ve ark. (1992) Attributional styles and psychopathology in pediatric chronic illness groups. J Clin Child Psychol 21:380-387.
Seligman MEP, Maier SF (1967) Failure to escape traumatic shock. J Comp Physiol Psychol 74:1-9.
Settle SA, Milich R (1999) Social persistence following failure in boys and girls with LD. J Learn Disabil 32:201-212.
Shore CP, Austin JK, Dunn DW (2004) Maternal adaptation to a child's epilepsy. Epilepsy Behav 5:557-568.
Shors TJ (2004) Learning during stressful times. Learn Mem 11:137-144.
Smiley PA, Dweck CS (1994) Individual differences in achievement goals among young children. Chil Dev 65:1723-1743.
Terwogt MM, Schene J, Koops W (1990) Concepts of emotion in institutionalized children. J Chil Psychol Psychiatry 31:1131-1143.
Thompson RJ, Gustafson KE, Bonner MJ ve ark. (2002) Neurocognitive development of young children with sickle cell disease through three years of age. J Pediatr Psychol 27:235-244.
Waschbusch DA, Sellers DP, LeBlanc M ve ark. (2003) Helpless attributions and depression in adolescents: the roles of anxiety, event valence, and demographics. J Adolesc 26:169-183.
Williams S, McGee R, Anderson J ve ark. (1989) The structure and correlates of self-reported symptoms in 11-year-old children. J Abnorm Child Psychol 17:55-71.
Ylvisaker M, Feeney T (2002) Executive functions, selfregulations, and learned optimism in paediatric rehabilitation: A review and implications for intervention. Pediatr Rehabil 5:51-70.
Ziegert DI, Kistner JA, Castro R ve ark. (2001) Longitudinal study of young children's responses to challenging achievement situations. Child Dev 72:609-624.

APA	KILIÇ B, ORAL N (2006). Çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik üzerine bir gözden geçirme. , 76 - 86.
Chicago	KILIÇ BİRİM GÜNAY,ORAL Nursen Çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik üzerine bir gözden geçirme. (2006): 76 - 86.
MLA	KILIÇ BİRİM GÜNAY,ORAL Nursen Çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik üzerine bir gözden geçirme. , 2006, ss.76 - 86.
AMA	KILIÇ B,ORAL N Çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik üzerine bir gözden geçirme. . 2006; 76 - 86.
Vancouver	KILIÇ B,ORAL N Çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik üzerine bir gözden geçirme. . 2006; 76 - 86.
IEEE	KILIÇ B,ORAL N "Çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik üzerine bir gözden geçirme." , ss.76 - 86, 2006.
ISNAD	KILIÇ, BİRİM GÜNAY - ORAL, Nursen. "Çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik üzerine bir gözden geçirme". (2006), 76-86.

APA	KILIÇ B, ORAL N (2006). Çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik üzerine bir gözden geçirme. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 13(2), 76 - 86.
Chicago	KILIÇ BİRİM GÜNAY,ORAL Nursen Çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik üzerine bir gözden geçirme. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 13, no.2 (2006): 76 - 86.
MLA	KILIÇ BİRİM GÜNAY,ORAL Nursen Çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik üzerine bir gözden geçirme. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, vol.13, no.2, 2006, ss.76 - 86.
AMA	KILIÇ B,ORAL N Çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik üzerine bir gözden geçirme. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 2006; 13(2): 76 - 86.
Vancouver	KILIÇ B,ORAL N Çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik üzerine bir gözden geçirme. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 2006; 13(2): 76 - 86.
IEEE	KILIÇ B,ORAL N "Çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik üzerine bir gözden geçirme." Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 13, ss.76 - 86, 2006.
ISNAD	KILIÇ, BİRİM GÜNAY - ORAL, Nursen. "Çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik üzerine bir gözden geçirme". Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 13/2 (2006), 76-86.