Sapanca Gölü Sediment Örneklerinde Ultrasonik ve Mikrodalga Destekli Ardışık Ekstraksiyon Metotları İle Bazı Ağır Metallerin Tayini ve Sedimentlerde Fraktal Boyut Belirlenmesi

ALTUNDAĞ, Selma; DÜNDAR, Mustafa Şahin; ATEŞ, Asude; ALTUNDAĞ, Hüseyin; GÜNGÖR, Mehmet Ali

Sapanca Gölü Sediment Örneklerinde Ultrasonik ve Mikrodalga Destekli Ardışık Ekstraksiyon Metotları İle Bazı Ağır Metallerin Tayini ve Sedimentlerde Fraktal Boyut Belirlenmesi

Yürütücü

Hüseyin ALTUNDAĞ (Sakarya Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü, Sakarya, Türkiye)

Danışman(lar)

Mustafa Şahin DÜNDAR (Sakarya Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü, Sakarya, Türkiye)

Araştırmacı(lar)

Mehmet Ali GÜNGÖR, (Sakarya Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Matematik Bölümü, Sakarya, Türkiye)

Selma ALTUNDAĞ, (Diğer)

Asude ATEŞ (Sakarya Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Sakarya, Türkiye)

5 4

Proje Grubu: ÇAYDAG Sayfa Sayısı: 127 Proje No: 115Y720 Proje Bitiş Tarihi: 01.07.2017 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 25-03-2020

Sapanca Gölü Sediment Örneklerinde Ultrasonik ve Mikrodalga Destekli Ardışık Ekstraksiyon Metotları İle Bazı Ağır Metallerin Tayini ve Sedimentlerde Fraktal Boyut Belirlenmesi

Öz:

Sapanca, Türkiye'de içme suyu saglayan birkaç gölden biridir. Buna ek olarak Sapanca Gölü, Sakarya ili ve çevresindeki en önemli içme suyu kaynaklarından biridir. Örnekleme noktası olarak on farklı istasyon seçildi. Ocak 2016, Nisan 2016, Temmuz 2016 ve Ekim 2016 yıllarında bu istasyonlardan su örnekleri toplandı. Numuneler bir mikrodalga sindirim prosedürü kullanılarak sindirildi. Numunelerin agır metal analizi ICP-MS kullanılarak gerçeklestirildi. Genel olarak, göl suyundaki agır metal konsantrasyonları asagıdaki sırayla azalmıstır: Fe, Mn, Zn, Cu, Ni, Cr, Pb ve Cd. Sapanca Gölü suyundaki Cd, Cr, Cu, Fe, Pb, Mn, Ni ve Zn agır metal konsantrasyonları WHO (Dünya Saglık Örgütü) ve TS 266 (Türk Standardı) su standartlarına göre kabul edilebilir düzeydedir. Bu çalısmada yanı sıra, Sapanca gölündeki sedimentlerin çevresel kirlilik seviyesi üzerinde yogunlasmaktadır. Sediment numuneleri indüktif çift plazma kütle spektrometresi (ICP-MS) kullanılarak analiz edilmistir. Agır metallerin kimyasal fraksiyonları, mikrodalga destekli BCR ardısık ekstraksiyon prosedürü ve ultrasonik destekli BCR ardısık ekstraksiyon prosedürü kullanılarak belirlendi. Önerilen prosedürün hassasiyeti ve dogrulugu, sertifikalı bir referans materyali (BCR 701) kullanılarak degerlendirildi. Proje kapsamında gölden alınan yüzey ve dip sedimentlerin tanecik büyüklük dagılımı, yapısı, geçirgenligi ve dayanaklıgı üzerine pürüzsüzlügün etkileri alan-çevre metodu kullanılarak elde edilen fraktal boyut ile belirlenmistir. Bu nedenle projede hesaplanacak fraktal boyutun dogrulugunu arttırmak için analiz görüntüleme sistemi olan SEM programı kullanılmıstır.

Anahtar Kelime: sediment fraktal boyut BCR Mikrodalga Ultrasonik ICP-MS agır metaller Sapanca Gölü

Konular: Çevre Bilimleri Mühendislik, Kimya

Erişim Türü: Erişime Açık

Akbulut, S. 2002. “Fractal Dimensioning of sand grains using image analysis system”. Pamukkale University Journal of Engineering Science, 8(3): 329-334.
Aydın, Z. 2002. “Ardışık Ekstraksiyon Yöntemi (BCR) Kullanarak Cadde Tozlarında Ve Tarım Arazilerinde Bulunan Ağır Metallerin Alevli AAS Ve Taramalı Elektron Mikroskobu İle Tayini”, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Anabilim Dalı, Kayseri.
Arain, M. B., Kazı, G. T., Jamali, M.K., Jalbani, N., Afridi, H.I. Baig, J.A. 2008., “Speciation of Heavy Metals in Sediment by Conventional, Ultrasound and Microwave Assisted Single Extraction Methods: A Comparison with Modified Sequential Extraction Procedure”, Journal of Hazardous Materials, 154, 998-1006.
Altundag, H., Dundar, M.S. 2009. “Speeding up of a thallium speciatıon using ion exchange column system”, Fresenius Environmental Bulletin, 18, 2102-2107.
Bakan, G. 1995. “Sediman Karakterizasyonu ve Su Kalitesi Modellemesi”, Doktora Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Ankara.
Bağda, E. 2006. “Sediment Örneklerinin Ultrasonik Destekli Ardışık Ekstraksiyon ve Mikrodalga Çözündürme Yöntemleri İle Kimyasal Analize Hazırlanması”, Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Kimya Anabilim Dalı, Sivas.
Çakır, H. 2008. “Sapanca Gölünün Su Bütçesinin Belirlenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı. Sakarya.
Dundar, M.S., Altundag, H. 2002. “Heavy metal determination of house dust in Adapazari, Turkey, after earthquake”, Trace Elements and Electrolytes. 19, 55-58.
Duman, F. 2005.“Sapanca Ve Abant Gölü Su, Sediment ve Sucul Bitki Örneklerinde Ağır Metal Konsantrasyonlarının Karşılaştırılmalı Olarak İncelenmesi”, Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Ankara.
Duman, F., Sezen, G., Gül Nilhan, T. 2007. “Seasonal changes of some heavy metal concentrations in Sapanca Lake water, Turkey”, International journal of natural and engineering sciences, 1(3), 25-28.
Dündar, M.Ş., Altundağ, H. 2007. “Talyumun sağlığa etkisi, çevresel kaygı ve talyum türlenmesi” SAÜ. Fen Bilimleri Dergisi, 11. Cilt, 1. Sayı, s. 71-77.
Dökmeci, A. H. 2005. “Gala Gölü ve Gölü Besleyen Su Kaynaklarında Ağır Metal Kirliliğinin Araştırılması”, Yüksek Lisans Tezi Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
Dostbil, M. 2010. “Mogan Gölünde Su ve Sedimentte Ağır Metal Düzeylerinin Tespiti; Sazan (Cyprinus Carpio) ve Kadife (Tinca tinca) Balık Dokuları Üzerine Etkilerinin İncelenmesi” Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Durduran, E., Altundag, H., Imamoglu, M., Yıldız, S.Z., Tuzen, M. 2015. “Simultaneous ICPOES determination of trace metals in water and food samples after their preconcentration on silica gel functionalized with N-(2-aminoethyl)-2,3-dihydroxybenzaldimine. Journal of Industrial and Engineering Chemistry”, 27, 245–250.
Ebrahimpour, M., Mushrifah, I. 2008. “Heavy Metal Concentrations in Water and Sediments in Tasik Chini, A Freshwater Lake, Malaysia”, Environ, Monit. Assess, 141, 297-307.
Fytianos, K., Lourantou A. 2004. “Speciation of Elements İn Sediment Samples Collected At Lakes Volvi And Koronia, N. Greece”, Environment International 30,11-17.
Göller ve Sulak Alanlar eylem Planı 2017-2023. 2017. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, 1-194, Ankara.
Hyslip, J.P.and Vallejo L.E. 1997. “Fractal analysis and the roughness distribution of granular materials”. Engineering Geology, Vol. 48, No 3-4, pp.231-244.
Isen, H., Altundag, H., Keskin, C.S. 2013. “Determination of heavy metal contamination in roadside surface soil by sequential extraction”, Polish journal of environmental studies, 22, 1381-1385.
Kaye, B.H. 1998. “A random walk through fractal dimensions”, VCH, New York,USA.
Karatepe, A. 2006. “Chromosorb-105 Reçinesi ve Membran Filtre Kullanılan Bazı Eser Elementlerin Zenginleştirilmesi ve Türlemesi”, Doktora tezi, Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Anabilim Dalı, Kayseri.
Kaçmaz, M. 2010. “Sapanca Gölü Havzası’nda Arazi Kullanımı Ve Mekânsal Değişim”, İstanbul Üniversitesi, Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya Anabilim Dalı, İstanbul.
Khan, S., Kazi , T. G., Kolachi, N. F. 2013. “Afridi, I., Ullah. N., Sequential Extraction of Vanadium in Different Soil Samples Using Conventional and Ultrasonic Devices”, Journal of AOAC International, 96, 3, 650-656, 7.
Mandelbrot, B.B. 1982. “The fractal geometry of nature” ,W.H. Freeman, New York, USA Millán, H., González-Posada, M., Aguilar, M., Domínguez, J. and L. Céspedes 2003. “On the fractal scaling of soil data: Particle-size distributions. Geoderma”, Vol. 117, No. 1-2, pp.117- 128.
Ozcan, N., Altundag, H. 2013. “Speciation of heavy metals in street dust samples from Sakarya 1. organized industrial district using the BCR sequential extraction procedure by ICP-OES”, Chemical Society of Ethiopia, 27(2), 205-212.
Pertsemli, E., Dimitri, V. 2007. “Distribution of heavy metals in Lakes Doirani and Kerkini,Northern Greece” , Journal of Hazardous Materials, 148(3):529-37.
Schlueter, E.M., Zimmerman,, R.W., Witherspoon,,P.A. and N.G.W. Cook, 1997. “The fractal dimension of pores in sedimentary rocks and its influence on permeability”, Engineering Geology, Vol. 48, No.3-4, pp.199-215.
Sümer, B. 1996. “Sapanca Gölü Su Kalitesi Durumunun Saptanması”. TÜBİTAK ÇAG Proje No. 4.
Sezer, A., Göktepe, A.B., Altun, S. 2007. "Temel Dayanımının Fraktal Boyut ile İncelenmesi", 7. Ulaştırma Kongresi, İstanbul, 19-21 Eylül, s. 374-383.
Sezer, A., Altun, S., Goktepe, A.B., Erdogan, D. 2008. "The correlation between CBR Strength and fractal dimensions of sands", The 12th International Conference of International Association for Computer Methods and Advances in Geomechanics (IACMAG) Goa, India, October 1-6 , pp. 1928-1935.
Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metodları Tebliği , 2009. (R.G:10.10.2009/ 27372)
SASKİ Genel Müdürlüğü, Havza Koruma Şube Müdürlüğü
Tokalıoğlu, Ş. 1997. “Sultansazlığı Su Sediment Örneklerinde Metal Türlemesi ve Faktör Analizi”, Doktora Tezi, Erciyes üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Anabilim Dalı, Kayseri.
Tanik, A., Beler Baykal, B., Gonenc, E., Meric, S., Oktem, Y. 1998 “Effect and control of pollution in catchment area of Lake Sapanca”, Turkey. Environmental Management, 22 (3), 407–414.
TS 266 (2005) Water intended for human consumption. April Ankara. ICS 13.060.20.
Tuzen, M. 2003. “Determination of trace metals in the River Yeşilırmak sediments in Tokat,
Turkey using sequential extraction procedure”, Microchemical Journal, 74, 1,105.
TS EN ISO 5667-15. 2010. “Su Kalitesi- Numune Alma- Bölüm-15”
TS EN ISO 5667-3. 2013. “Su Kalitesi- Numune Alma- Bölüm-3: Su Numunelerinin Muhafaza, Taşıma ve Depolanması İçin Klavuz’’ (Ek-2).
Uzunoğlu, O. 1999. “Gediz Nehrinden Alınan Su ve Sediment Örneklerinde Bazı Ağır Metal Konsantrasyonlarının Belirlenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Manisa.
US EPA, “Test Method 3015 a, Mıcrowave Assisted Acid Digestıon of Aqueous Samples and Extracts”, https://www.epa.gov/sites/production/files/2015-12/documents/3015a.pdf., Erişim Tarihi: 20 Haziran 2017.
US EPA, “Test Methods for Evaluating Solid Waste, Physical/Chemical Methods, Method 3051a, Mıcrowave Assisted Acid Digestion of Sediments, Sludges, Soils, and Oils”. https://www.epa.gov/sites/production/files/2015-12/documents/3015a.pdf., Erişim Tarihi: 20 Haziran 2017.
US EPA, “Method 6020a, Inductıvely Coupled Plasma - Mass Spectrometry ”, https://www.epa.gov/sites/production/files/2015-07/documents/epa-6020a.pdf., Erişim Tarihi: 29 Haziran 2017.
World Health Organization (WHO) (2011) Guidelines for drinking-water quality. Fourth ed.
World Health Organization, Geneva.Wang, Z., Yao L., Liu, G., Liu, W. 2014. “Heavy metals in water, sediments and submerged macrophytes in ponds around the Dianchi Lake, China”, Ecotoxicology and Environmental Safety. 107, 200–206.
Xie, H., and Pariseau. W. G. 1993. “Fractal Character and Mechanism of Rock Bursts”, In t . J. Rock Mcch. Min. Sci. and Geomech . Abstr. 30. 343-350. Yalcin, N., Sevinc, V. 2001. “Heavy metal contents of Lake Sapanca. Turkish Journal of Chemistry”. 25, 521–525.

APA	ALTUNDAĞ H, DÜNDAR M, GÜNGÖR M, ALTUNDAĞ S, ATEŞ A (2017). Sapanca Gölü Sediment Örneklerinde Ultrasonik ve Mikrodalga Destekli Ardışık Ekstraksiyon Metotları İle Bazı Ağır Metallerin Tayini ve Sedimentlerde Fraktal Boyut Belirlenmesi. , 1 - 127.
Chicago	ALTUNDAĞ Hüseyin,DÜNDAR Mustafa Şahin,GÜNGÖR Mehmet Ali,ALTUNDAĞ Selma,ATEŞ Asude Sapanca Gölü Sediment Örneklerinde Ultrasonik ve Mikrodalga Destekli Ardışık Ekstraksiyon Metotları İle Bazı Ağır Metallerin Tayini ve Sedimentlerde Fraktal Boyut Belirlenmesi. (2017): 1 - 127.
MLA	ALTUNDAĞ Hüseyin,DÜNDAR Mustafa Şahin,GÜNGÖR Mehmet Ali,ALTUNDAĞ Selma,ATEŞ Asude Sapanca Gölü Sediment Örneklerinde Ultrasonik ve Mikrodalga Destekli Ardışık Ekstraksiyon Metotları İle Bazı Ağır Metallerin Tayini ve Sedimentlerde Fraktal Boyut Belirlenmesi. , 2017, ss.1 - 127.
AMA	ALTUNDAĞ H,DÜNDAR M,GÜNGÖR M,ALTUNDAĞ S,ATEŞ A Sapanca Gölü Sediment Örneklerinde Ultrasonik ve Mikrodalga Destekli Ardışık Ekstraksiyon Metotları İle Bazı Ağır Metallerin Tayini ve Sedimentlerde Fraktal Boyut Belirlenmesi. . 2017; 1 - 127.
Vancouver	ALTUNDAĞ H,DÜNDAR M,GÜNGÖR M,ALTUNDAĞ S,ATEŞ A Sapanca Gölü Sediment Örneklerinde Ultrasonik ve Mikrodalga Destekli Ardışık Ekstraksiyon Metotları İle Bazı Ağır Metallerin Tayini ve Sedimentlerde Fraktal Boyut Belirlenmesi. . 2017; 1 - 127.
IEEE	ALTUNDAĞ H,DÜNDAR M,GÜNGÖR M,ALTUNDAĞ S,ATEŞ A "Sapanca Gölü Sediment Örneklerinde Ultrasonik ve Mikrodalga Destekli Ardışık Ekstraksiyon Metotları İle Bazı Ağır Metallerin Tayini ve Sedimentlerde Fraktal Boyut Belirlenmesi." , ss.1 - 127, 2017.
ISNAD	ALTUNDAĞ, Hüseyin vd. "Sapanca Gölü Sediment Örneklerinde Ultrasonik ve Mikrodalga Destekli Ardışık Ekstraksiyon Metotları İle Bazı Ağır Metallerin Tayini ve Sedimentlerde Fraktal Boyut Belirlenmesi". (2017), 1-127.

APA	ALTUNDAĞ H, DÜNDAR M, GÜNGÖR M, ALTUNDAĞ S, ATEŞ A (2017). Sapanca Gölü Sediment Örneklerinde Ultrasonik ve Mikrodalga Destekli Ardışık Ekstraksiyon Metotları İle Bazı Ağır Metallerin Tayini ve Sedimentlerde Fraktal Boyut Belirlenmesi. , 1 - 127.
Chicago	ALTUNDAĞ Hüseyin,DÜNDAR Mustafa Şahin,GÜNGÖR Mehmet Ali,ALTUNDAĞ Selma,ATEŞ Asude Sapanca Gölü Sediment Örneklerinde Ultrasonik ve Mikrodalga Destekli Ardışık Ekstraksiyon Metotları İle Bazı Ağır Metallerin Tayini ve Sedimentlerde Fraktal Boyut Belirlenmesi. (2017): 1 - 127.
MLA	ALTUNDAĞ Hüseyin,DÜNDAR Mustafa Şahin,GÜNGÖR Mehmet Ali,ALTUNDAĞ Selma,ATEŞ Asude Sapanca Gölü Sediment Örneklerinde Ultrasonik ve Mikrodalga Destekli Ardışık Ekstraksiyon Metotları İle Bazı Ağır Metallerin Tayini ve Sedimentlerde Fraktal Boyut Belirlenmesi. , 2017, ss.1 - 127.
AMA	ALTUNDAĞ H,DÜNDAR M,GÜNGÖR M,ALTUNDAĞ S,ATEŞ A Sapanca Gölü Sediment Örneklerinde Ultrasonik ve Mikrodalga Destekli Ardışık Ekstraksiyon Metotları İle Bazı Ağır Metallerin Tayini ve Sedimentlerde Fraktal Boyut Belirlenmesi. . 2017; 1 - 127.
Vancouver	ALTUNDAĞ H,DÜNDAR M,GÜNGÖR M,ALTUNDAĞ S,ATEŞ A Sapanca Gölü Sediment Örneklerinde Ultrasonik ve Mikrodalga Destekli Ardışık Ekstraksiyon Metotları İle Bazı Ağır Metallerin Tayini ve Sedimentlerde Fraktal Boyut Belirlenmesi. . 2017; 1 - 127.
IEEE	ALTUNDAĞ H,DÜNDAR M,GÜNGÖR M,ALTUNDAĞ S,ATEŞ A "Sapanca Gölü Sediment Örneklerinde Ultrasonik ve Mikrodalga Destekli Ardışık Ekstraksiyon Metotları İle Bazı Ağır Metallerin Tayini ve Sedimentlerde Fraktal Boyut Belirlenmesi." , ss.1 - 127, 2017.
ISNAD	ALTUNDAĞ, Hüseyin vd. "Sapanca Gölü Sediment Örneklerinde Ultrasonik ve Mikrodalga Destekli Ardışık Ekstraksiyon Metotları İle Bazı Ağır Metallerin Tayini ve Sedimentlerde Fraktal Boyut Belirlenmesi". (2017), 1-127.