Esansiyel yağlar ve hayvanlar üzerindeki etkileri (derleme)

güngör, tülin; ŞENGEZER, Ezgi

Esansiyel yağlar ve hayvanlar üzerindeki etkileri (derleme)

Ezgi ŞENGEZER, (Kırıkkale Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı, Kırıkkale, Türkiye)

Tülin GÜNGÖR (Kırıkkale Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı, Kırıkkale, Türkiye)

Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi

93 23

Yıl: 2008 Cilt: 48 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 101 - 110 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Esansiyel yağlar ve hayvanlar üzerindeki etkileri (derleme)

Öz:

Uçucu ve eterik yağlar olarak da bilinen esansiyel yağlar, bitkilerin değişik kısımlarından (çiçek, tomurcuk, tohum, yapraklar, dallar, ağaç kabuğu, odun, meyve ve kökler) elde edilen aromatik yağlı bileşiklerdir. Bu doğal ürünler parfüm, kozmetik, aromaterapi, fitoterapi, baharat, besleme ve tarımı kapsayan çeşitli alanlarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Esansiyel yağların antibakteriyel, antiviral, antifungal ve antienflamatuar etkilerini içeren biyolojik aktiviteleri iyi bilinmektedir. Bu yağlar, nematodlar, helmintler ve insektler gibi organizmalara karşı da etkili olabilmektedir. Bu derlemede, esansiyel yağların özellikleri, etki şekilleri, kullanım alanları ve hayvanlar üzerindeki etkileri özetlenmiştir.

Anahtar Kelime: uçucu yağlar antimikrobiyal özellikler yemden yararlanma lezzet artırıcılar kullanım yerleri hayvan yemleme hayvan sağlığı sindirim

Konular: Ziraat Mühendisliği Gıda Bilimi ve Teknolojisi

Essential oils and their effects on animals (A Review)

Öz:

Essential oils (also called volatile or ethereal oils) are aromatic oily liquids obtained from plant material (flowers, buds, seeds, leaves, twigs, bark, wood, fruits and roots). These natural products have been widely used, including perfumes, cosmetics, aromatherapy and phytotherapy, spices, nutrition and agriculture. Essential oils have been known biological activity, including antibacterial, antivirucidal, antifungal and anti-inflammatory effects. These oils can also be active against higher organisms such as nematodes, helminthes, insects, etc. In thisreview, essential oils and their properties, forms of action, using possibilities and effects in animals have been summarized.

Anahtar Kelime: animal feeding animal health digestion essential oils antimicrobial properties feed conversion efficiency flavour enhancers uses

Konular: Ziraat Mühendisliği Gıda Bilimi ve Teknolojisi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

1. Akgül A, Kıvanç M (1989) Sensitivity Four Foodborne Moulds to Essential Oils From Turkish Spices, Herbs and Citrus Peel. Journal of the Science of Food and Agriculture, 47: 129-132.
2. Alçiçek A, Bozkurt M, Çabuk M (2003) The Effect of an Essential Oil Combination Derived from Selected Herbs Growing Wild in Turkey on Broiler Performance. South African Journal of Animal Science, 33 (2) 89-94.
3. Alçiçek A, Bozkurt M, Çabuk M (2004) The Effect of a Mixture of Herbal Essential Oils, an Organic Acid or a Probiotic on Broiler Performance. South African Journal of Animal Science, 34 (4) 217-222.
4. Ali BH, Blunden G (2003) Pharmacological and Toxicological Properties of Nigella sativa. Phytotherapy Research, 17 299-305.
5. Anonim (2007a) Tıbbi ve Aromatik B/Y/c//er.[http://www.supermeydan.net/forum/forum37 3/thread2972.html] Erişim tarihi: 24/08/2007
6. Anonim (2007b) Koala'ya Tıbbi Bilimleri Kim Öğretti? [http://www.populerbilgi.com/ hayvanlar/ koala.php] Erişim tarihi: 27/08/2007
7. Attia-Zouair MG, Nagatsuka H, Mostafa KA, Nagai N (2005) Effect of Vitamin E and Nigella sativa on Cell Proliferation and differentation During Sequential Oral Carcinogenesis P23-8 Laser Surgery & Diagnosis of Neoplasm pp: 269 (Abstract)
8. Aydın R, Bal MA, Özuğur AK, Toprak HHC, Kamalak A, Karaman M (2006) Effects of Black Seed (Nigella sativa L) Supplementation on Feed Efficiency, Egg Yield Parameters and Shell Quality in Chickens. Pakistan Journal of Biological Sciences, 9 (2) 243-247.
9. Bakkali F, Averbeck S, Averbeck D, Idaomar M (2008) Biological Effects of Essential Oils-A Review. Food and Chemical Toxicology, 45 448-475.
10. Baser KHC (2008) Uçucu Yağlar ve Hayvanlar. [http://www.tarim.gen.tr/haber/ koseyazilaridetay.asp?yazar=14&yazi=92] Erişim tarihi: 16/06/2008
11. Başer KHC, Gülbaba AG, Azcan N, Kara M, Kırımer N, Kürkçüoğlu M, Özek T, Czkurt N (2008) Türkiye'de Yetiştirilen Bazı Okaliptüs (Eucalyptus) Türlerinin Uçucu Yağ Verim ve Bileşimlerinin ve Üretim Teknolojilerinin Belirlenmesi. [http://www.doa.gov.tr/Teknik/Teknik7.pdf] Erişim tarihi: 04/11/2008
12. Bozkurt M (2005) Eterik Yağların Kanatlı Hayvan Yemlerine Katılmasının Etkileri. İnfovet, 18: 40-44.
13. Bozkurt M, Çatlı AU, Küçükyılmaz K, Çınar M, Bintaş E (2007) Etlik Piliç Yemlerine Organik Asit ve Esansiyel Yağ Karışımı ile Kombinasyonlarının İlave Edilmesinin Besi Performansı Üzerine Etkileri. s: 217-220. IV. Ulusal Hayvan Besleme Kongresi, Bursa.
14. Bölükbaşı ŞC, Erhan MK (2007) Effect of Dietary Thyme (Thymus vulgaris) on Laying Hens Performance and Escherichia coli (E. coli) Concentration in Feces. International Journal of Natural and Engineering Sciences, 1 (2) 55-58.
15. Burt S (2004) Essential Oils: Their Antibacterial Properties and Potential Applications in Foods-A Review. International Journal of Food Microbiology. 94: 223-253.
16. Calsamiglia S, Busquet M, Cardozo PW, Castillejos L, Ferret A, Fandino I (2007) The Use of Essential Oils in Ruminants as Modifiers of Rumen Microbiai Fermentation. Perm State Dairy Cattle Nutrition Workshop, November 13-14, Grantville PA, 87-100.
17. Cardozo PW, Calsamiglia S, Ferret A, Kamel C (2004) Effects of Natural Plants Extracts on Ruminal Protein Degradation and Fermentation Profiles in Continuous Culture. Journal of Animal Science, 82(11)3230-3236.
18. Cardozo PW, Calsamiglia S, Ferret A. Kamel C (2005) Screening for the Effects of Natural Plants Extracts at Different pH on in Vitro Rumen Microbiai Fermentation of a High-Concentrate Diet for Beef Cattle. Journal of Animal Science, 83 (11) 2572-2579.
19. Çabuk M, Alçiçek A, Bozkurt M, İmre N (2003) Aromatik Bitkilerden Elde Edilen Esansiyel Yağların Antimikrobiyal Özellikleri ve Alternatif Yem Katkı Maddesi Olarak Kullanım İmkanı, s: 184-187. II. Ulusal Hayvan Besleme Kongresi, Konya.
20. Çabuk M, Eratak S, Alçiçek A (2007) Karma Yeme Esansiyel Yağ Karışımı İlavesinin Japon Bıldırcınlarında Büyüme Performansına Etkisi, s: 224-227. IV. Ulusal Hayvan Besleme Kongresi,Bursa.
21. Çelik L (2007) Kanatlı Hayvanların Beslen mesinde Verim Artışı Sağlayıcı ve Ürün Kalitesini İyileştirici Doğal-Organik Etkicil Maddeler. Yem Magazin, 47: 51-55.
22. Çelik L, Bozkurt Z, Tekeli A, Kutlu HR (2007) Yüksek Sıcaklık altında Beslenen Etlik Piliçlerin Rasyonlarına Çörek Otu Yağı Katkısının Büyüme Performansı, Karkas ve Bazı Kan Ölçütleri Üzerine Etkileri, s: 6-11. IV. Ulusal Hayvan Besleme Kongresi, Bujrsa.
23. Dağoğlu G, Özberk H, Katı İ, Tekin M (2004) Foeniculum Vulgare (Rezene) Meyvesi Eterik Yağ Ekstresinin Analjezik Etkisinin Araştırılması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 15(1-2)23-26.
24. Denli M, Okan F, Uluocak AN (2004) Effect of Dietary Supplementation of Herb Essential Oils on the Growth Performance, Carcass and Intestinal Characteristics of Quail (Coturnix coturnix japonica). South African Journal of Animal Science, 34: 174-179.
25. Djouvinov D, Pavlov D, llchev A, Enev E (1997) Peppermint (Mentha Piperita Huds.) and Basil (Ocimum Basilicum L) Etheric Oil By¬products as Roughages for Sheep Feeding. Animal Feed Science and Technology, 68 (3) 287-294.
26. Dorman HJD, Deans SG (2000) Antimicrobial Agents from Plants: Antibacterial Activity of Plant Volatile Oils. Journal öf Applied Microbiology, 88 308-316.
27. El Bagir NM, Hama AY, Hamed RM, Abd El Rahim AG, Beynen AC (2006) Lipid Composition of Egg Yolk and Serum in Laying Hens Fed Diets Containing Black Cumin (Nig'ella Sativa). Interna tional Journal of Poultry Science, 5 (6) 574-578.
28. Ertaş ON, Güler T, Çiftçi M, Dalkılıç B, Şimşek G (2005) The Effect of an Essential Oil Mix derived from Oregano, Clove and Anise on Broiler Performance. International Journal of Poultry Science, 4 (11) 879-884.
29. Güncan A, Durmuşoğlu E (2004) Bitkisel Kökenli Doğal insekîisiîler Üzerine Bir Değerlendirme. Hasad Bitkisel Üretim, 233, 26-32.
30. Hosoda K, Matsuyama H, Park WY, Nishida T, Ishida M (2006) Supplementary Effect of Peppermint (Mentha x Piperita) on Dry Matter Intake, Digestibility, Ruminal Fermentation and Milk Production in Early Lactating Dairy Cows. Animal Science Joumal,,77 (5) 503-509.
31. İlhan A, Gürel A, Armutçu F, Kamışlı S, İraz M (2005) Antiepileptogenic and Antioxidant Effects of Nigella sativa oil against Pentylenetetrazol-induced Kindling in Mice. Neuropharmacology, 49 (4) 456-464.
32. Kanter M, Coşkun Ö, Korkmaz A, Öter Ş (2004) Effects of Nigella sativa on Oxidative Stress and (3-cell Damage in Streptozotocin-induced Diabetic Rats. The Anatomical Record Part A 279A (1)685-691.
33. Lahlou M (2004) Essential Oils and Fragnance Compounds: Bioactivity and Mechanisms of Action. Flavour and Fragnance Journal, 19:159-165.
34. Lee KW, Everts H, Beynen AC (2004) Essential Oils in Broiler Nutrition. International Journal of Poultry Science, 3 (12) 738-752.
35. Lopez-Bqte CJ, Gray Jl, Gomaa EA, Flegal CJ (1998) Effect of Dietary Administration of Oil Extracts from Rosemary and Sage on Lipid Oxidation in Broiler Meat. British Poultry Science, 39 235-240.
36. Maksimovic ZA, Dordevic S, Mraovic IVİ (2005) Antimicrobial Activity of Chenopodium botrys Essential Oils. Fitoterapia, 76: 112-114.
37. Mclntosh FM, Williams P, Losa R, Wallace RJ, Beever DA, Newbold CJ (2003) Effects of Essential Oils on Ruminal Microorganisms and Their Protein Metabolism. Applied and Environmental Microbiology, 69 (8) 5011-5014.
38. Nair M KM, Vasudevan P, Venkitanarayanan K (2005) Antibacterial Effect of Black Seed OH on Listeria monocytogehes. Food Control, 16 (5) 395-398.
39. Nentchev P (2003) Hyssopus Officinalis L (Çördük Otu) Eterik Yağının Varma Destructor'a Karşı Kullanımı Üzerine Gözlemler. Uludağ Bee Journal, 5: 43-44.
40. O'Gara EA, Hill DJ, Maslin DJ (2000) Activities of Garlic Oil, Garlic Powder and Their Diallyl Constituents against Helicobacter Pylori. Applied and Environmental Microbiology, 66 (5) 2269-2273.
41. Özdoğan M, Önenç SS, Turhaner K, Önenç A (2007) Uçucu Yağ Karışımı İçeren Karma Yemin Kuzu Eti Duyusal Özelliklerine Etkisi, s: 179-183. IV. Ulusal Hayvan Besleme Kongresi, Bursa.
42. Parlat SS, Alp ÖY, Cufadar Y, Olgun O (2005) Japon Bıldırcınlarında Deneysel Aflatoksin Zehirlen mesine Karsı Kekik Uçucu Yağı Kullanımı. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 19 (36) 1-6.
43. Rasooli I, Rezaei MB, Allameh A (2006) Growth inhibition and morphological alterations of Aspergillus niger by essential oils from Thymus ericalyx and Thymus x-porlock. Food Control, 17 (5) 359-364.
44. Schelz Z, Molnar J, Hohmann J (2006) Antimicrobial and Antiplasmid Activities of Essential Oils. Fitoterapia, 77 (4) 279-285.
45. Sevinç A, Merdun B (1995) Türkiye'de Yetişen Uçucu Yağ İçeren Bitkiler ve Kullanım Alanları. Bitirme Ödevi, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü.
46. Şimşek GÜ, Dalkılıç B, Ertaş ON, Güler T, Çiftçi M (2007b) Etlik Piliç Rasyonlarına İlave edilen Antibiyotik ve Anason Yağının Canlı Ağırlık, Karkas Özellikleri ve Etin Duyusal Özellikleri Üzerine Olan Etkileri, s: 228-232. IV. Ulusal Hayvan Besleme Kongresi, Bursa.
47. Şimşek GÜ, Güler T, Çiftçi M, Ertaş ON, Dalkılıç B (2007c) Esansiyel Yağ Karışımının (Kekik, Karanfil, Anason) Etlik Piliçlerde Canlı Ağırlık, Karkas ve Etlerin Duyusal Özellikleri Üzerine Etkisi, s: 238-240. IV. Ulusal Hayvan Besleme Kongresi, Bursa.
48. Tekeoğlu İ, Doğan A, Ediz L, Budancamanak M, Demirel A (2007) Effects of Thymoquinone (Volatile Oil of Black Cumin) on Rheumatoid Arthritis in Rat Models. Phytotherapy Research, 21 895-897.
49. Thomas MG, Schumann DR (1993) Income Oppurtunities in Special Forest Products-Self Help Suggestionsfor Rural Entrepreneurs. Agriculture Information Bulletin AIB666, US Department of Agriculture, Washington, DC.
50. Tipu MA, Akhtar MS, Anjum Ml, Raja ML (2006) New Dimension of Medicinal Plants as Animal Feed. Pakistan Veterinay Journal, 26 (3) 144-148.
51. Toroğlu S, Çenet M (2006) Tedavi Amaçlı Kullanılan Bazı Bitkilerin Kullanım Alanları ve Antimikrobiyal Aktivitelerinin Bellirlenmesi İçin Kullanılan Metodlar. KSÜ. Fen ve Mühendislik Dergisi, 9(2)12-20.
52. Tsinas AC, Giannakopoulos CG, Papasteriades A, Alexopoulos C, Mavromflljs J, Kyriakis SC (1998) Use of Origanum Essential Oils as Growth Promoters in Pigs, p: 221. Proceeding of the 15th IPVS Congress, Birmingham, UK.
53. Varel VH, Miller DN (2001) Plant-Derived Oils Reduce Pathogens and Gaseous Emissions from Stored Cattle Waste. Applied and Environmental Microbiology, 67 (3) 1366-1370.
54. Yarsan E (2008) Bitkisel Antiparaziterler. [http://www.enderyarsan.net/bitkiantelmentik.php] Erişim tarihi: 02.06.2008
55. Yıldız G, Çetin T (2004) Esansiyel Yağların Alternatif Yem Katkı Maddesi Olarak Kullanımı. Yem Magazin, 38: 41-47.
56. Zaoui A, Cherrah Y, Alaoui K, Mahassine N, Amarouch H, Hassar M (2002) Effects of Nigella Sativa Fixed Oil on Blood Homeostasis in Rat. Journal of Ethnopharmacology, 79 (1) 23-26.

APA	ŞENGEZER E, güngör t (2008). Esansiyel yağlar ve hayvanlar üzerindeki etkileri (derleme). , 101 - 110.
Chicago	ŞENGEZER Ezgi,güngör tülin Esansiyel yağlar ve hayvanlar üzerindeki etkileri (derleme). (2008): 101 - 110.
MLA	ŞENGEZER Ezgi,güngör tülin Esansiyel yağlar ve hayvanlar üzerindeki etkileri (derleme). , 2008, ss.101 - 110.
AMA	ŞENGEZER E,güngör t Esansiyel yağlar ve hayvanlar üzerindeki etkileri (derleme). . 2008; 101 - 110.
Vancouver	ŞENGEZER E,güngör t Esansiyel yağlar ve hayvanlar üzerindeki etkileri (derleme). . 2008; 101 - 110.
IEEE	ŞENGEZER E,güngör t "Esansiyel yağlar ve hayvanlar üzerindeki etkileri (derleme)." , ss.101 - 110, 2008.
ISNAD	ŞENGEZER, Ezgi - güngör, tülin. "Esansiyel yağlar ve hayvanlar üzerindeki etkileri (derleme)". (2008), 101-110.

APA	ŞENGEZER E, güngör t (2008). Esansiyel yağlar ve hayvanlar üzerindeki etkileri (derleme). Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 48(2), 101 - 110.
Chicago	ŞENGEZER Ezgi,güngör tülin Esansiyel yağlar ve hayvanlar üzerindeki etkileri (derleme). Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 48, no.2 (2008): 101 - 110.
MLA	ŞENGEZER Ezgi,güngör tülin Esansiyel yağlar ve hayvanlar üzerindeki etkileri (derleme). Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, vol.48, no.2, 2008, ss.101 - 110.
AMA	ŞENGEZER E,güngör t Esansiyel yağlar ve hayvanlar üzerindeki etkileri (derleme). Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi. 2008; 48(2): 101 - 110.
Vancouver	ŞENGEZER E,güngör t Esansiyel yağlar ve hayvanlar üzerindeki etkileri (derleme). Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi. 2008; 48(2): 101 - 110.
IEEE	ŞENGEZER E,güngör t "Esansiyel yağlar ve hayvanlar üzerindeki etkileri (derleme)." Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 48, ss.101 - 110, 2008.
ISNAD	ŞENGEZER, Ezgi - güngör, tülin. "Esansiyel yağlar ve hayvanlar üzerindeki etkileri (derleme)". Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 48/2 (2008), 101-110.