Eleştirel Düşünme ve Öğretimi

SENSEKERCI, ERKAN; BİLGİN, Asude

Eleştirel Düşünme ve Öğretimi

Erkan ŞENŞEKERCİ, (Uludağ Üniversitesi, Bursa, Türkiye)

Asude BİLGİN (Uludağ Üniversitesi, Bursa, Türkiye)

Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi

19 1

Yıl: 2008 Cilt: 14 Sayı: 14 Sayfa Aralığı: 15 - 43 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Eleştirel Düşünme ve Öğretimi

Öz:

İnsan düşüncesi, aralarında bağımlı ve dinamik bir etkileşim bulunan farklı işlevlerin ürünüdür. Düşüncenin niteliğinin belirlenmesinde bütün işlevlerin rolü varsa da asıl belirleyici olan düşünme işlevidir. Eğitim yoluyla geliştirilebilir olan bu işlev, yalnızca düşünme becerileri kazanmak aşısından değil; bireyin yaşamının benmerkezci ya da akılcı bir temele dayandı-rılmasını belirlemesi açısından da son derece önemlidir. Düşünme eğitiminin önemli bir boyutu olarak eleştirel düşünme ve öğretimi, 1950’lerden günümüze oldukça geniş bir kavramsal çerçeve kazanmıştır. Geliştirilen tanım ve kuramlar arasındaki çeşitli farklılık ve uzlaşmazlıklara karşın, günümüzde eleştirel düşüncenin göstergesi olabilecek yeterlilik, tutum ve stratejilere ilişkin ortak kabullerin oluşmaya başladığı söylenebilir. Bu gelişme de doğal olarak bir yandan düşünme yeterliliklerinin eğitim yoluyla geliştirilebileceği düşüncesini güçlendirmekte öte yandan da düşünme eğitimine yönelik öğretim yöntem ve tekniklerinin geliştirilmesine temel oluşturmaktadır.

Anahtar Kelime: altı şapkalı düşünme tekniği benmerkezcilik entellektüel normlar eleştirel düşünme düşünme becerileri soru sorma stratejileri eleştirel medya okuryazarlığı beyin fırtınası eğitim öğretim yöntemleri ussallık düşünsel süreçler

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Critical Thinking and its Teaching

Öz:

Human thought is the product of different functions which have interdependent and dynamic interactions among them. Thinking process is the most important function for determination of the quality of thought. This function that can be developed by means of education is very crucial for an individual not for only acquiring thinking skills but also for depending on a rational (or at the opposite side egocentric) basis through her/his life. As an important dimension of thinking education; critical thinking and education of it has started to gain a broad conceptual framework since 1950’s. In spite of the several differences and disagreements among the definitions and the theories, in our days it can be said that some shared agreements has started to develop about the competencies, attitudes and the strategies which are assumed to be the indicators of critical thinking. This situation strengthened the thought that critical thinking competencies can be developed by education and also formed a basis for the improvement of some instruction methods and techniques oriented to critical thinking as touched on the present study.

Anahtar Kelime: brainstorming education teaching methods rationality thinking process six thinking hats technique egocentricism intellectual norms critical thinking thinking skills asking question strategies critical media literacy

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

BARTLETT, D. & P. Cox, (2000), “Critical thinking dispositions of undergraduate physical therapy students: implications for instruction and counseling”, Physiotherapy, Canada, pp. 16–24.
BEYER, B.K. (1988), “Developinga thinking skills program”, Boston (MA): Allyn and Bacon.
BOISVERT, Jacques (2002), “Penseé critique et sciences humaine. Etude sur l’évolution de la penseé critiques des élèves du programme de sciences humaines au collégial”, Rapport de recherche, Cégep Saint-Jean-sur-Richelieu, janvier, XIV et 174 p. (PAREA).
BOISVERT, Jacques (2004), Penseé critique et programmes d’études au collégial, Cégep Saint-Jean-sur-Richelieu, janvier, XVIII et 263 p. (PAREA).
BOISVERT, Jacques (1999), La formation de la pensée critique. Théorie et pratique, Saint-Laurent (Québec), Éditions du Renouveau Pédagogique, Collection “L’école en mouvement”, 152 p.
BOISVERT, Jacques (2000), “Le développement de la pensée critique au collégial: étude de cas sur un groupe classe en psychologie”, Revue des sciences de l'éducation, Vol. XXVI, nρ 3, p. 601–624.
BREHM,S.S., KASSIN, S. ve FEIN, S. (2005), Encouraging Critical Thinking, Online Teaching Center. Retrieved (December 14, 2005) from http://college.hmco.com/psychology/brehm/social_psychology/6e/in structors/encouraging_critical_thinking.html
CUTRIGHT, M.(2003), Critical Thinking Assessment: Challenges and Options. Policy Center on the First Year of College, Ohio University. Retrieved (January 6, 2006) from the World Wide Web: http://www.brevard.edu/fyc/listserv/remarks/cutright2.htm
DREYFUS, H.L. – S.E. Dreyfus (1980), ‘Why Skills Cannot Be Represented by Rules’ in Sharkey, N.E. (ed.) Advances in Cognitive Science 1. Chichester: Ellis Horwood Ltd., pp. 315-335.
ENNIS, R.H. (1987), “A Taxonomy of critical thinking dispositions and abilities”, In J.B. Baron et R.J. Sternberg (dir.), Teaching thinkingskills: Theory andpractice (p. 9–25). New York (NY): W.H. Freeman.
FACIONE, N. (2000), Critical Thinking and Clinical Judgment. Available on-line from (December 12, 2005) California Academic Press: http://www.calpress.com/resource.html
FAUCHER, Luc – Pierre Poirier - Alain Voizard (2004), “Pensée critique”, UQAM - Plan de cours, PHI–0200, groupe 40.
FERRETT, S. K. (1997), Peak Performance: Success in College and Beyond. (2nd Ed.) New York: Glencoe McGraw-Hill.
FLAVELL, J.H. (1979), “Metacognition and cognitive monitoring. A new area of cognitive-developmental inquiry”, American Psychologist, 34 (10), p. 906–911.
Foundation For Critical Thinking (2002): “Normes intellectuelles universelles et des questions pouvant être posées pour appliquer ces normes”, www.criticalthinking.org
FOUREZ, G. (2002), La construction des sciences. Introduction à la philosophie et à l'éthique des sciences, Bruxelles, De Boeck Université.
FRANTZ, D. (2001), Engaging and Supporting All Students In Learning: California Standards For The Teaching Profession. Retrieved (December 14, 2005) from http://visalia.k12.ca.us/teachers/dfrantz/vistas/CSTP/Engaging/Rese arch%20Paper.doc
GUILBERT, L. (1990), “La pensée critique en science: présentation d'un modele iconique en vue d'une définition opérationnelle”, The Journal of Educational Thought, 24(3) (p. 195–218).
HUITT, W. (1998), Critical thinking: An overview. Educational Psychology Interactive. Valdosta, GA: Valdosta State University. Retrieved [January 5, 2006] from, http://chiron.valdosta.edu/whuitt/col/cogsys/critthnk.html [Revision of paper presented at the Critical Thinking Conference sponsored by Gordon College, Barnesville, GA, March, 1993.]
KINTZ, L. (1999), “From Gown to Town: What's a Public Intellectual?” Retrieved (23 May, 2006) from, http://www.pbk.org/news/views/kintz.htm
KÖKDEMİR, Doğan (2005), “Sahte Bilimlerin Çekiciliği Altında Bilimsel Araştırma ve Eleştirel Düşünme”, Sağlık Bilimlerinde Süreli Yayıncılık - Türk Tıp Dizini.
KÖKDEMİR, Doğan (b), “Eleştirel Düşünme: Kapsamı ve Eğitimi”, http://elyadal.org/docs/kokdemir_ed.pdf
LAFORTUNE, L. - L. St-Pierre (1994), Les processus mentaux et les émotions dans l'apprentissage, Montreal, Logiques.
LIPMAN, M. (1995), A l'école de la pensée, Bruxelles, De Boeck Université.
MASTRIAN, K. - D. McGonigle (1999), “Using technology-based assignments to promote critical thinking”, Nurse Educator, 24, p. 45–47.
MING- LEE WEN, S. (1999), Critical Thinking and Professionalism at the University Level. Paper Presented at the British Educational Research Association Conference, University of Sussex, at Brighton, 2–5 September.
MUNK, T. (2005), North Carolina Thinking Skills: An introduction. Retreived (October 13, 2005) from http://www.learnnc.org/articles/thinkingskills0403
NORRIS, S.P. - R.H. Ennis (1989), “Evaluating critical thinking. Pacific Grove (ÇA)”: Midwest Publications Critical Thinking Press.
PATRIS, Nicole (2004), “Produire des idées créatives et diminuer la durée des réunions de 50% ? C'est possible!”, Dossier, Personnel & Gestion, Numéro 4.
PAUL, Richard W. – A.J.A. Binker –Douglas Martin –Ken Adamson (1989), “Critical Thinking Handbook: High School. A Guide for Redesigning Instruction”, Rohnert Park, CA, Sonoma State University, Center for Critical Thinking and Moral Critique.
PAUL, Richard W. - Linda Elder (2001), Critical Thinking - Tools for Taking Charge of Your Learning and Your Life, Prentice Hall, New Jersey, www.criticalthinking.org.
PAUL, Richard W. - Linda Elder (2003a), “The Thinker's Guide to The Art of Stratégie Thinking - 25 Weeks to Better Thinking and Better Living”, Based on Critical Thinking Concepts and Principles, Foundation for Critical Thinking (p. 5–6), www.criticalthinking.org
PAUL, Richard W. - Linda Elder (2003b), “The Miniature Guide to - Critical Thinking Concepts and Tools”. Based on Critical Thinking Concepts and Principles, Foundation for Critical Thinking, p. 6, www.criticalthinking.org
PAUL, Richard - Linda ELDER (2004), The Miniature Guide ta The Art ofAsking Essential Questions, The Foundation for Critical Thinking, www.criticalthinking.org, p. 2 à 21.
PAUL, Richard W. - Linda Elder - T. Bartell (1997), California Teacher Preparation for Instruction in Critical Thinking: Research Findings and Policy Recommendations. The Foundation for Critical Thinking.
PIETTE, Jacques (2003), “Développer la pensée critique des élèves par l'éducation aux médias”, Dossier pédagogique, Vie pédagogique, Numéro 129, pp. 42–45.
RUPPEL, R. (2005). The Intellectual Foundations of Critical Thinking. Critical Thinking at Viterbo Retrieved March 7, 2005 from the World Wide Web: http://www.viterbo.edu/personalpages/faculty/RRuppel/CritThink.ht ml Saskatchewan Education (2006), Understanding the Common Essential Learnings Regina, SK: Saskatchewan Education Retrieved (23May, 2006) from http://www.sasked.gov.sk.ca/docs/policy/cels/el4.html
SEFEROGLU, S. Sadi – AKBIYIK, Cenk (2006), “Eleştirel Düşünme ve Öğretimi”, H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi (H.U. Journal of Education). 30.
SHEFFER, B. & M. Rubenfeld (2000), “A consensus statement on critical thinking in nursing”, Journal of Nursing Education, 39 (p. 352–363).
TÜRNÜKLÜ, Elif B. – YEŞİLDERE, Sibel (2005), “Problem, Problem Çözme ve Eleştirel Düşünme”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 25, Sayı 3.
WALTERS, D.S. (1994), “Critical thinking, rationality, and the vulcanization of students”, D.S. Walters (dir.), Re-thinking reason. New perspectives in critical thinking (p. 61–80), Albany (NY): State University of New York Press.
WRIGHT, Ian (2002), “Challenging Students with the Tools of Critical Thinking”, The Social Studies, November-December, pp. 257–261.

APA	SENSEKERCI E, BİLGİN A (2008). Eleştirel Düşünme ve Öğretimi. , 15 - 43.
Chicago	SENSEKERCI ERKAN,BİLGİN Asude Eleştirel Düşünme ve Öğretimi. (2008): 15 - 43.
MLA	SENSEKERCI ERKAN,BİLGİN Asude Eleştirel Düşünme ve Öğretimi. , 2008, ss.15 - 43.
AMA	SENSEKERCI E,BİLGİN A Eleştirel Düşünme ve Öğretimi. . 2008; 15 - 43.
Vancouver	SENSEKERCI E,BİLGİN A Eleştirel Düşünme ve Öğretimi. . 2008; 15 - 43.
IEEE	SENSEKERCI E,BİLGİN A "Eleştirel Düşünme ve Öğretimi." , ss.15 - 43, 2008.
ISNAD	SENSEKERCI, ERKAN - BİLGİN, Asude. "Eleştirel Düşünme ve Öğretimi". (2008), 15-43.

APA	SENSEKERCI E, BİLGİN A (2008). Eleştirel Düşünme ve Öğretimi. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(14), 15 - 43.
Chicago	SENSEKERCI ERKAN,BİLGİN Asude Eleştirel Düşünme ve Öğretimi. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 14, no.14 (2008): 15 - 43.
MLA	SENSEKERCI ERKAN,BİLGİN Asude Eleştirel Düşünme ve Öğretimi. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.14, no.14, 2008, ss.15 - 43.
AMA	SENSEKERCI E,BİLGİN A Eleştirel Düşünme ve Öğretimi. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2008; 14(14): 15 - 43.
Vancouver	SENSEKERCI E,BİLGİN A Eleştirel Düşünme ve Öğretimi. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2008; 14(14): 15 - 43.
IEEE	SENSEKERCI E,BİLGİN A "Eleştirel Düşünme ve Öğretimi." Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14, ss.15 - 43, 2008.
ISNAD	SENSEKERCI, ERKAN - BİLGİN, Asude. "Eleştirel Düşünme ve Öğretimi". Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 14/14 (2008), 15-43.