Farabi'de Rasyonel Siyaset ve Akıl İnancı

ÇİLİNGİR, Lokman

Farabi'de Rasyonel Siyaset ve Akıl İnancı

Lokman ÇİLİNGİR (Kırıkkale Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Felsefe Bölümü, Kırıkkale, Türkiye)

Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları

30 3

Yıl: 2007 Cilt: 0 Sayı: 11 Sayfa Aralığı: 199 - 244 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Farabi'de Rasyonel Siyaset ve Akıl İnancı

Öz:

Fârâbî'nin felsefesinde din, toplum ve siyaset felsefesinin bir türevi olarak ele alınır. Felsefî olarak aydınlanmış yönetici veya yöneticiler, bir yandan siyasal düzen anlamında dini toplumsal yaşam ve istikrar için vazgeçilmez kılarken, öte yandan dini rasyonel temelde siyaset ve pratik felsefeye bağlayarak teokratik yapılanmanın yolunu keserler. Fârâbî, güncel deyişle, ne "siyasal bir din/dini bir devlet" ne de "seküler bir toplum/dinden soyutlanmış bir devlet" öngörmektedir. O, içerisinde dini de sekülerliği de içeren bir toplumsal yapı sunar bize.

Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi Siyasi Bilimler

Rational Politcs and Beliet in Al-Farabi

Öz:

In the philosophy of Fârâbî, religion (millah) is considered as derivation of socio-political philosophy. Within his system, leaders, who are philosophically enlightened, give religion an indispensable status for the life and order of society on the one hand, and close the way for theocratic structure by depending religion on political-practical philosophy on the other. To say it with current popular discourse, Fârâbî proposes neither "political religion/religious state" nor "secular society/state deprived of religion". He presents rather a structure of society which includes both religion and secularity.

Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi Siyasi Bilimler

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Ağaoğulları, M. A.: Eski Yunan’da Siyaset Felsefesi, V yay., Ankara, 1989;
Ağaoğulları, M. A.: Kent Devletinden İmparatorluğa, İmge Y., Ankara 1994.
Alper, Ö. A.: İslam Felsefesinde Akıl-Vahiy-Din İlişkisi –Kindî, Fârâbî, İbn Sînâ örneği–, Ayışığı K., İstanbul 2000.
Aristoteles, Politika, çev. M. Tuncay, Remzi K., İstanbul 1975.
Arslan, A.: “Çevirenin Takdimi-Farabi Hakkında”, İdeal Devlet, çev. A. Aslan, Ankara 1997.
Arslan, A.: İslam Felsefesi Üzerine, Ankara 1999.
Arslan, A.: İbn Haldun’un İlim ve Fikir Dünyası, Vadi Y., Ankara 2002.
Ateş, S.: Yüce Kur’ân’ın Çağdaş Tefsîri, 10 Cilt, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul 1988.
Aydın, M.: Din Felsefesi, Selçuk Y., İstanbul 1992;
Aydın, M.: İslam Felsefesi Yazıları, Ufuk K., İstanbul 2000.
Aydınlı, Y.: Fârâbî’de Tanrı-İnsan İlişkisi, İz Y., İstanbul 2000.
Aydınlı, Y.: “Farabi’de İlm-i Kelam ve Fıkıh”, Uluslararası Fârâbî Sempozyumu, (Ankara, 7-8 Kasım 2004), Elis Y., Ankara 2005.
Barbier, M.: Modern Batı Düşüncesinde Din ve Siyaset, çev. Ö. Gözel, Kaknüs Y., İstanbul 1999.
Bayraklı, B.: Fârâbî’de Devlet Felsefesi, Doğuş Y., İstanbul 1983.
Çilingir, L.: Umut Felsefesi, Elis Y., Ankara 2003.
Dahl, R. A.: Demokrasi ve Eleştirileri, çev. L. Köker, Yetkin Y., Ankara 1996.
Ebenstein, W.: Siyasî Felsefenin Büyük Düşünürleri, çev. İ. Özel, Şule Y., İstanbul 2003.
Fahri, M.: İslam Felsefesi Tarihi, çev. K. Turhan, İstanbul 1987.
Fârâbî: İdeal Devlet (El-Medînetü’l-Fazıla) [Devlet], çev. A. Arslan, Vadi Y.,
Fârâbî: Kitâbü’l – Mille [Mille], çev. F. Toktaş, (Divân İlmî Araştırmalar içinde), Sayı 12, 2002/1, İstanbul 2002.
Fârâbî: Mutluluğun Kazanılması [Mutluluk], çev. A. Aslan, Vadi Y., Ankara 1999.
Fârâbî: Es- Siyâset ul-Medeniye veya Mebâdi’ ul – Mevcudât [Siyaset], çev. M. Aydın/A. Şener/R. Ayas, K. Bakanlığı Y., İstanbul 1980.
Fârâbî: İlimlerin Sayımı (İhâu’l-Ulûm), çev. A. Arslan, Vadi Y., Ankara 1999.
Filiz, Ş.: “Bilgi İnanç Bağlamında Fârâbî’nin Bilgi Felsefesi”, Uluslararası Fârâbî Sempozyumu, (Ankara, 7-8 Kasım 2004), ss. 15-25, Elis Y., Ankara 2005.
Gökberk, M.: Felsefe Tarihi, Remzi K., İstanbul 1980.
Günay, Ü.: Din Sosyolojisi, İnsan Y., İstanbul 2003.
İbn Haldun: Mukaddime, 3 Cilt, çev. Z. K. Ugan, MEB Y., İstanbul 1986.
Hassan, Ü.: İbn Haldun. Metodu ve Siyaset Teorisi, Sevinç M., Ankara 1982.
Kant, I.: Kritik der reinen Vernunft [KrV](1787), ed. W. Weischedel, Darmstadt 1983, (Türkçe çev. A. Yardımlı, Salt Aklın Eleştirisi, İstanbul 1993).
Kant, I.: Kritik der praktischen Vernunft [KpV](1788), ed. W. Weischedel, Darmstadt 1983, (Türkçe çev. İ. Kuçuradi/Ü. Gökberk/F. Akatlı, Pratik Aklın Eleştiri-si, Ankara 1994).
Kant, I.: Die Religion innerhalb der Grenzen der bloßen Vernunft [RGV](1793) (Salt Aklın Sınırları Dâhilinde Din), ed. W. Weischedel, Darmstadt 1983.
Kaya, M.: "Felsefe Öğreniminden Önce Bilinmesi Gereken Konular", Felsefe Arşivi, Sayı 26, ss. 185-192, İstanbul 1987.
Kılıçbay, M. A.: “Laiklik ya da Bu Dünyayı Yaşayabilmek”, Cogito, Sayı 1, ss. 13-19, İstanbul 1994.
Koç, T.: Ölümsüzlük Düşüncesi, İz Y., İstanbul 1991;
Köktaş, M. E.: Din ve Siyaset. Siyasal Davranış ve Dindarlık, Vadi Y., 1997.
Kurtoğlu, Z.: İslâm Düşüncesinin Siyasal Ufku, İletişim Y., 1999.
Kutluer, İ.: “Fârâbî’nin Felsefesinde Sosyo-Politik, Entelektüel ve Dinî Hayatın Bütünlüğü”, Uluslararası Fârâbî Sempozyumu, (Ankara, 7-8 Kasım 2004), ss. 283-295, Elis Y., Ankara 2005.
MacIntyre, A.: Ethik’in Kısa Tarihi, çev. H. Hünler/S. Z. Hünler, Paradigma Y., İstanbul 2001.
Mensching, G.: Dinî Sosyoloji, çev. M. Aydın, Tekin Kit, Konya 1994.
Mert, N.: Laiklik Tartışmasına Kavramsal Bir Bakış. Cumhuriyet Kurulurken Laik Düşünce, Bağlam Y., İstanbul 1994.
Narlı, N.: “Türkiye’de Lâikliğin Konumu”, Cogito, Sayı 1, ss. 19-31, İstanbul 1994.
Olguner, F: Fârâbî, Kültür ve Turizm B. Y., Ankara 1987.
Okumuş, E.: Türkiye’nin Laikleşme Sürecinde Tanzimat, İnsan Y., İstanbul 1999.
Okumuş, E.: Meşruiyet Ekseninde Din ve Devlet, Pınar Y., İstanbul 2003.
Özek, Ç.: Devlet ve Din, Ada Y., İstanbul 1982.
Paçacı, M.: Kutsal Kitaplarda Ölüm ve Ötesi, Ankara Okulu Y., Ankara 2001.
Parkinson, C. N.: Siyasal Düşüncenin Evrimi, çev. M. Harmancı, Remzi K., İs-tanbul 1984.
Platon: Devlet, çev. S. Eyüboğlu/M. A. Cimgöz, Remzi K., İstanbul 1980.
Reçber, M. S.: “Fârâbî ve Tanrı’nın Basitliği Meselesi”, Uluslararası Fârâbî Sempozyumu, (Ankara, 7-8 Kasım 2004), ss. 21-27, Elis Y., Ankara 2005.
Rosenthal, E. I. J: Ortaçağ’da İslam Siyaset Düşüncesi, çev. A. Çaksu, İz Y., İstanbul 1994.
Schäffler, R.: Was dürfen wir hoffen? ..., Darmstadt 1979.
Serjeant, R. B.: “Sözde ‘Medine Anayasası’nda Yer Alan Vesikaların Tahlil ve Tercümesi”, Bilgi ve Hikmet, Sayı 4, ss. 68-90 Kış/1994.
Störig, H. J.: İlkçağ Felsefesi. Hint Çin Yunan, çev. Ö. C. Güngören, Yol Y., İstanbul 1993.
Touraine, A.: Demokrasi Nedir?, çev. O. Kunal, Yapı Kredi Y., İstanbul 1997.
Ülken, H. Z.: İslam Felsefesi, İstanbul 1993.
Ünver- Güngör-Ecer: 12 d.
Vergin, N.: “Din ve Devlet İlişkileri: ‘Düşüncenin Bitmeyen Senfoni’si”, Türkiye Günlüğü, Sayı 29, ss. 5-24, Ankara 1994.
Wach, J.: Din Sosyolojisi, çev. Ü. Günay, MÜİF Vakfı Y., İstanbul 1995.
Watt, W. M.: İslami Tetkikler. İslam Felsefesi ve Kelamı, çev. S. Ateş, Ankara 1968.
Watt, W. M.: İslam Düşüncesinin Teşekkül Devri, çev. E. R. Fığlalı, Ankara 1981.
Yasa, M.: M. Yasa, Felsefî ve Deneysel Dayanaklarla Ölüm Sonrası Yaşam, Ankara Okulu Y., Ankara 2001.

APA	ÇİLİNGİR L (2007). Farabi'de Rasyonel Siyaset ve Akıl İnancı. , 199 - 244.
Chicago	ÇİLİNGİR Lokman Farabi'de Rasyonel Siyaset ve Akıl İnancı. (2007): 199 - 244.
MLA	ÇİLİNGİR Lokman Farabi'de Rasyonel Siyaset ve Akıl İnancı. , 2007, ss.199 - 244.
AMA	ÇİLİNGİR L Farabi'de Rasyonel Siyaset ve Akıl İnancı. . 2007; 199 - 244.
Vancouver	ÇİLİNGİR L Farabi'de Rasyonel Siyaset ve Akıl İnancı. . 2007; 199 - 244.
IEEE	ÇİLİNGİR L "Farabi'de Rasyonel Siyaset ve Akıl İnancı." , ss.199 - 244, 2007.
ISNAD	ÇİLİNGİR, Lokman. "Farabi'de Rasyonel Siyaset ve Akıl İnancı". (2007), 199-244.

APA	ÇİLİNGİR L (2007). Farabi'de Rasyonel Siyaset ve Akıl İnancı. Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları, 0(11), 199 - 244.
Chicago	ÇİLİNGİR Lokman Farabi'de Rasyonel Siyaset ve Akıl İnancı. Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları 0, no.11 (2007): 199 - 244.
MLA	ÇİLİNGİR Lokman Farabi'de Rasyonel Siyaset ve Akıl İnancı. Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları, vol.0, no.11, 2007, ss.199 - 244.
AMA	ÇİLİNGİR L Farabi'de Rasyonel Siyaset ve Akıl İnancı. Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları. 2007; 0(11): 199 - 244.
Vancouver	ÇİLİNGİR L Farabi'de Rasyonel Siyaset ve Akıl İnancı. Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları. 2007; 0(11): 199 - 244.
IEEE	ÇİLİNGİR L "Farabi'de Rasyonel Siyaset ve Akıl İnancı." Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları, 0, ss.199 - 244, 2007.
ISNAD	ÇİLİNGİR, Lokman. "Farabi'de Rasyonel Siyaset ve Akıl İnancı". Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları 11 (2007), 199-244.