An investigation of university student's critical thinking disposition and perceived problem solving skills

ALDAĞ, Habibe; TÜMKAYA, Songül; AYBEK, Birsel

An investigation of university student's critical thinking disposition and perceived problem solving skills

Songül TÜMKAYA, (Çukurova Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Adana, Türkiye)

Birsel AYBEK, (Çukurova Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Adana, Türkiye)

Habibe ALDAĞ (Çukurova Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Adana, Türkiye)

Eurasian Journal of Educational Research

8 1

Yıl: 2009 Cilt: 0 Sayı: 36 Sayfa Aralığı: 57 - 74 Metin Dili: İngilizce İndeks Tarihi: 29-07-2022

An investigation of university student's critical thinking disposition and perceived problem solving skills

Öz:

Problem Durumu: Günümüzde eğitimden beklenen en önemli görev, demokratik, yaratıcı, üretici, eleştirel ve çok yönlü düşünebilen, öğrenmeyi öğrenen, problem çözebilen, insanlara saygılı ve düşüncelere hoşgörü ile bakabilen sorumlu vatandaşlar yetiştirmektir. Birçok eğitimci eğitim kurumlarında ve özellikle üniversitelerdeki derslerin içeriğinin ancak düşünülerek ve problem çözerek öğrenilebileceğini aksi halde öğrencilerin birçok bilgiyi ezberleme yoluna gideceklerini belirtmektedir. Türkiye’de eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerine ilişkin araştırma sayısında son yıllarda artış gözlenmektedir. Ancak diğer eğitimsel çözüm ve araştırmalarda olduğu gibi duyuşsal yön yine ihmal edilmektedir. Bu nedenle bu araştırmada üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın Amacı: Bu araştırmanın temel amacı, eleştirel düşünme eğilimi ile problem çözme becerisi arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığını ortaya koymak ve ayrıca üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile problem çözme becerilerinin; cinsiyet, sınıf düzeyi ve eğitim gördükleri alanlara göre anlamlı bir şekilde farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemektir. Araştırmanın Yöntemi: Araştırma Türkiye’de bir üniversitede, 2006-2007 bahar yarıyılında öğrenim gören öğrencilerle gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya sosyal bilimler alanından 204, fen bilimleri alanından 149 gönüllü, öğrenci olmak üzere toplam 353 öğrenci katılmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin % 50’si kız, % 50’si erkektir. Araştırmada veriler, Facione ve Facione’ın (1992) “California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği” ve Heppner ve Petersen’in (1982) “Problem Çözme Becerisi” ölçeği ile toplanmıştır. Öğrencilerin sosyo-demografik özelliklerini (yaş, cinsiyet, sınıf düzeyi ve fakülte) belirlemek için ise araştırmacılar tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu’ndan yararlanılmıştır. Verilerin analizinde Pearson momentler korelasyonu ve çok yönlü varyans analizi (MANOVA) kullanılmıştır. İstatistiksel işlemler SPSS 11.05 paket programı aracılığıyla yapılmıştır. Tüm analizlerde anlamlılık düzeyi.05 olarak kabul edilmiştir. Araştırmanın Bulguları: Öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimleri ile problem çözme becerileri arasında anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Analizler sonucunda öğrencilerin cinsiyetlerine göre bağımlı değişkenlerde farklılık olmadığı görülmüştür. Problem çözme ve eleştirel düşünme değişkenleri için elde edilen değerler anlamlı değildir. Öğrencilerin sınıf düzeylerine göre problem çözme (F(1,345) =11.49; p< .05) ve eleştirel düşünme (F(1,345) =156.72; p< .05) toplam puanlarının ise farklılaştığı bulunmuştur (Wilk’s Lambda(Λ)= .676; F(2,344)=82.37, p< .05). Ortalamalara bakıldığında son sınıf öğrencilerinin, toplam problem çözme beceri puanlarının birinci sınıfta okuyan öğrencilerinkinden daha düşük olduğu görülmüştür. Problem çözme ölçeğin özelliği nedeniyle(ortalamaların düşmesi problem çözme becerisinin arttığını gösterir) bu sonuç son sınıf öğrencilerinin, birinci sınıf öğrencilerinden daha yüksek bir problem çözme becerisine sahip olduklarını göstermektedir. Aynı şekilde toplam eleştirel düşünme puan ortalamalarına bakıldığında da son sınıf öğrencilerinin lehine bir durum olduğu anlaşılmaktadır. Bu sonuçlara bağlı olarak sınıf düzeyinin artmasıyla birlikte öğrencilerdeki problem çözme becerileri ile eleştirel düşünme eğilimlerinin arttığı söylenebilir. Üniversite öğrencilerinin eğitim gördükleri alana göre bağımlı değişkenlerde farklılık olduğu görülmüştür (Wilk’s Lambda(Λ)= .985; F(2,344)=2.56, p< .05). Eğitim gördükleri alana göre eleştirel düşünme puanları anlamlı bir şekilde farklılaşırken (F(1,345) =4.91; p< .05), problem çözme beceri puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Ortalama değerleri sosyal bilimler alanında eğitim gören öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimlerinin fen bilimlerinde okuyan öğrencilere göre daha yüksek olduğunu göstermiştir. Cinsiyet ve sınıf düzeyinin ortak etkileşimi problem çözme ve eleştirel düşünme puanlarında anlamlı bir fark yaratmamıştır. Aynı şekilde sınıf düzeyi ile eğitim alanının ortak etkileşimi de problem çözme ve eleştirel düşünme puanlarında anlamlı bir fark yaratmamıştır. Cinsiyet ve eğitim alanının ortak etkileşiminin bağımlı değişkenlerde ilişkili olduğu bulunmuştur (Wilk’s Lambda(Λ)= .972; F(2,344)=4.95, p< .05). Bu ortak etkiye göre problem çözme puanlarında anlamlı bir farklılık görülürken (F(1,345) =7.002; p< .05), eleştirel düşünme puanlarında anlamlı farklılık görülmemiştir. Ortalamalardan sosyal bilimlerde okuyan bayanların fen bilimlerinde okuyan bayanlardan daha yüksek bir problem çözme becerisine sahip oldukları anlaşılmıştır. Buna karşın erkeklerde tam tersi bir durum olduğu görülmüştür. Bir başka deyişle fen bilimlerinde okuyan erkeklerin sosyal bilimlerde okuyan erkeklerden daha yüksek bir problem çözme becerisine sahip oldukları saptanmıştır. Cinsiyet, sınıf düzeyi ve eğitim alanı ortak etkileşiminin problem çözme ve eleştirel düşünme puanları üzerinde anlamlı bir farklılık yaratmadığı anlaşılmıştır. Araştırmanın Sonuçları: Yapılan korelasyon analizi öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimleri ile problem çözme becerileri arasında anlamlı bir ilişki olduğunu göstermiştir. Bu araştırmada cinsiyetin öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimleri ve problem çözme becerileri açısından anlamlı bir fark yaratmadığı anlaşılmıştır. Genel olarak literatür tarandığında bu çalışmadan elde edilen bulguları destekleyen sonuçlara ulaşılmıştır. Üniversite öğrencilerinde eleştirel düşünme becerilerinin cinsiyet açısından farklılaşıp farklılaşmadığının incelendiği birçok araştırmada bu iki değişken açısından anlamlı bir faklılaşmanın olmadığı belirlenmiştir. Aynı şekilde araştırmalar öğrencilerin problem çözme becerileri ile cinsiyetleri arasında da anlamlı bir ilişkinin olmadığını göstermiştir. Ayrıca, bu araştırmada birinci sınıf öğrencileri ile dördüncü sınıf öğrencileri arasın

Anahtar Kelime: problem solving skills critical thinking university students inventory

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Altun, İ (2003). The perceived problem solving ability and values of student nurses and midwives. Nurse Education Today, 23, 575–584.
Alver, B. (2005). Üniversite öğrencilerinin problem çözme becerileri ve akademik başarılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi [An investigation of university students problem solving skills and academic achievement based on various variables]. VIII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Bildiri Özetleri Kitapçığı, Marmara Üniversitesi, 21-23 Eylül, İstanbul, 188-189.
Aybek, B. (2006). Konu ve beceri temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimi ve düzeylerine etkisi [The effect of content and skill based critical thinking teaching on prospective teachers’ disposition and level in critical thinking]. Unpublished doctoral dissertation, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Bandura, A. (1982). Self-efficacy mechanism in human agency. American Psychologist, 37, 122-147.
Barnett, R. (1997). Higher education: A critical business. Buckingham, UK: Society for Research into Higher Education and Open University Press.
Baron, J. (1985). Rationality and intelligence. New York: Cambridge University Press.
Beyer, B. (1987). Practical strategies for the teaching of thinking. Boston:Allyn and Bacon.
Brookfield, S.D. (1987). Developing critical thinkers. Challenging adults to explore ways of thinking and acting. San Francisco: Jossey-Bass.
Brooks, K. L. & Shepherd, J.M. (1992). Professionalism versus general critical thinking abilities of senior nursing student in four types of nursing curricula. Journal of Professional Nursing, 8 (2), 87-95.
Brown, A. L. (1977). Knowing when, where, and how to remember: A problem of metacognition. In R. Glaser (Ed.), Advances in instructional psychology (pp.77-165). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Butler, L. & Meichenbaum, D. (1981). The assessment of interpersonal problem solving skills. In P. C. Kendall & S. D. Hollen (Eds.), Assessment strategies for cognitive behavioral interventions (pp. 197-225). New York: Academic Press.
Candy, P., Crebert, G., & O'leary, J. (1994). Developing lifelong learners through undergraduate education, NBEET Commissioned Report, No. 28, (Canberra, Australian Government Printer).
Choi, I., Nisbett, R. E., & Norenzayan, A. (1999). Casual attributions across cultures: variation and universality. Psychological Bulletin, 125, 47-63.
Çam, S. (1995). Öğretmen adaylarının ego durumları ile problem çözme becerisi algısı ilişkisinin incelenmesi [Relation of ego states and problem solving skills perception among teacher candidates ]. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 6(2), 37-42.
Dewey, J. (1933). How we think. New York: Heath.
Dikici, H., Yavuzer, Y., & Demir, Z. (2001). Üniversite öğrencilerinin uyum düzeyleri ile problem çözme yeteneklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [An investigation of university students problem solving skills and level of adaptation based on various variables]. X.Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, A. İ. Baysal Üniversitesi. 7-9 Haziran, Bolu.
Ennis, R. (1987). A taxonomy of critical thinking dispositions and abilities, In J. Baron & R. Sternberg (Eds.), Teaching thinking skills: Theory and practice (pp. 9-26), New York: W.H. Freeman.
Ennis, R. (1994). Critical thinking dispositions: theoretical and practical considerations in their delineation, endorsement, and assessment. Unpublished manuscript, University of Illinois - Champaign.
Ennis, R. H. (1995). Critical thinking dispositions: analysis and extension, putative visa, and assessability. Inaugural symposium of the Eastern Shore Institute for the advancement of thinking, Salisbury, MD: Salisbury State University.
Ferah, D. (2000). Kara harp okulu öğrencilerinin problem çözme becerilerini algılamalarının ve problem çözme yaklaşım biçimlerinin cinsiyet, sınıf, akademik başarı ve liderlik yapma açısından incelenmesi [Investigation of perception of problem solving skills and problem solving approaches of the Turkish army academy cadets in terms of gender, grade, academic success and being leader]. Unpublished master dissertation, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Facione, P. A., Facione, N. C., & Giancarlo, C. A. F. (1998). The California Critical Thinking Dispositions Inventory. Millbrae, CA: California Academic Press.
Facione, N, Facione, P., & Sanchez, M. (1994). Critical thinking disposition as a measure of competent clinical judgment: the development of the California critical thinking disposition inventory. Journal of Nursing Education, 33, 345-350.
Facione, N. C. & Facione, P. A. (1996). Externalizing the critical thinking in knowledge development and clinical judgment. Nursing Outlook, 44 (3), 129-136.
Genç, S. Z. (2008) Critical thinking tendencies among teacher candidates. Educational Sciences: Theory and Practice, 8(1), 107-116.
Gökçakan, Z. & Nadir, B. (2001). Ergende problem çözme becerisini yordayıcı bir değişken olarak benlik imgesi [Self-perception as a predictive variable of problem solving skills on adolescent population]. VI. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Bildiri Özetleri Kitabı, ODTÜ, 5-7 Eylül, Ankara, 17.
Halpern, D. F. (1998). Teaching critical thinking for transfer across domains. American Psychologist, 53, 449-455.
Heppner, P. P. & Wang, Y. (2003). Problem solving appraisal. In S. J. Lopez & C. R. Snyder (Eds.), Positive psychological assessment: A handbook of models and measures (pp. 127- 138). Washington, DC: American Psychological Association.
Heppner, P. P., Witty, T. E., & Dixon, W. A. (2004). Problem solving appraisal and human adjustment: A review of 20 years of research using the problem solving inventory. The Counseling Psychologist, 32(3), 344-428.
Heppner, P. P. & Petersen, C. H. (1982). The development and implications of a personal problem solving inventory. Journal of Counseling Psychology, 29 (1), 66-75.
Ip, W. Y., Lee, D. T., Lee, I. F., Chau, J. P., Wootton, Y. S., & Chang, A. M. (2000). Disposition towards critical thinking: A study of Chinese undergraduate nursing students. Journal of Advanced Nursing, 32(1), 84-90.
Kawashima, N. & Shiomi, K. (2007). Factors of the thinking disposition of Japanese high school students, Social Behavior and Personality, 35(2), 187-194.
Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme [Decision making and problem solving under uncertainty].Unpublished doctoral dissertation, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Mayer, R. E. (1991). Thinking, problem solving, cognition. New York: W. H. Freeman.
McBride, R. E., Xiang, P., & Wittenburg, D. (2002). Dispositions toward critical thinking: The preservice teacher’s perspective. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 8(1), 29-40.
McPeck, J. E. (1981). Critical thinking and education. Oxford, UK: Martin Robertson.
Paul, R. W. (1990). Critical thinking: What every person needs to survive in a rapidly changing world. Rohnert Park, CA: Sonoma State University.
Perkins, D., Jay, E., & Tishman, S. (1993). Beyond abilities: A dispositional theory of thinking, Merrill-Palmer Quarterly, 39, 1–21.
Profetto-McGrath, J., Hesketh, K. L., Lang, S., & Estabrooks, C. E. (2003). A study of critical thinking and research utilization among nurses. Western Journal of Nursing Research, 25(3), 322-337.
Özdemir, S. M. (2005). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi [An evaluation of university students critical thinking skills with some variables]. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3), 297-314.
Öztürk, N. & Ulusoy, H. (2008). Baccalaureate and masters' degree nursing students' levels of critical thinking and factors influencing critical thinking. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 1(1), 15-25.
Şahin, N., Şahin, N., & Heppner, P. P. (1993). Psychometric properties of the Problem Solving Inventory in a group of Turkish university students. Cognitive Therapy and Research, 17, 379-396.
Taylan, S. (1990). Heppner’in problem çözme envanteri’nin uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışmaları [The validity and reliability studies of the Heppner’ problem solving inventory]. Unpublished master dissertation, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Tümkaya, S. & İflazoğlu, A. (2000). Ç.Ü. sınıf öğretmenliği öğrencilerinin otomatik düşünce ve problem çözme düzeylerinin bazı sosyo-demografik değişkenlere göre incelenmesi [An investigation of automatic thought and problem solving levels of students in classroom teaching unit of Ç.U. according to some socio-demographic variables]. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 6(6), 143-158.
Thurmond V. A. (2001). The holism in critical thinking. Journal of Holistic Nursing, 19, 375-389.
Türnüklü, E. B. & Yeşildere, S. (2005). A profile from Turkey: Critical thinking dispositions and abilities of pre-service mathematics Teachers of 11-13 year. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38(2), 167-185
Watson G. & Glaser E. M. (1980). Watson–Glaser critical thinking appraisal forms A & B. New York: The Psychological Corporation.
Witkin, H. A. & Berry, J. W. (1975). Psychological differentiation in-cross cultural perspective. Journal of Cross Cultural Psychology, 6, 4-87.
Yeh, M. (2002). Assessing the reliability and validity of the Chinese version of the California critical thinking disposition inventory. International Journal of Nursing Studies, 39, 123- 132.
Zaybak, A. & Khorshid, L. (2006). The investigation of the level of critical thinking of students in Ege University School of Nursing. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 22(2), 137-146.
Zhang L. & Sternberg R. J. (2001). Thinking styles across cultures: Their relationships with student learning. In R. J. Sternberg, & L. Zhang (Eds.), In perspectives on thinking, learning, and cognitive styles (pp. 197–226), Mahwah NJ: Erlbaum.

APA	TÜMKAYA S, AYBEK B, ALDAĞ H (2009). An investigation of university student's critical thinking disposition and perceived problem solving skills. , 57 - 74.
Chicago	TÜMKAYA Songül,AYBEK Birsel,ALDAĞ Habibe An investigation of university student's critical thinking disposition and perceived problem solving skills. (2009): 57 - 74.
MLA	TÜMKAYA Songül,AYBEK Birsel,ALDAĞ Habibe An investigation of university student's critical thinking disposition and perceived problem solving skills. , 2009, ss.57 - 74.
AMA	TÜMKAYA S,AYBEK B,ALDAĞ H An investigation of university student's critical thinking disposition and perceived problem solving skills. . 2009; 57 - 74.
Vancouver	TÜMKAYA S,AYBEK B,ALDAĞ H An investigation of university student's critical thinking disposition and perceived problem solving skills. . 2009; 57 - 74.
IEEE	TÜMKAYA S,AYBEK B,ALDAĞ H "An investigation of university student's critical thinking disposition and perceived problem solving skills." , ss.57 - 74, 2009.
ISNAD	TÜMKAYA, Songül vd. "An investigation of university student's critical thinking disposition and perceived problem solving skills". (2009), 57-74.

APA	TÜMKAYA S, AYBEK B, ALDAĞ H (2009). An investigation of university student's critical thinking disposition and perceived problem solving skills. Eurasian Journal of Educational Research, 0(36), 57 - 74.
Chicago	TÜMKAYA Songül,AYBEK Birsel,ALDAĞ Habibe An investigation of university student's critical thinking disposition and perceived problem solving skills. Eurasian Journal of Educational Research 0, no.36 (2009): 57 - 74.
MLA	TÜMKAYA Songül,AYBEK Birsel,ALDAĞ Habibe An investigation of university student's critical thinking disposition and perceived problem solving skills. Eurasian Journal of Educational Research, vol.0, no.36, 2009, ss.57 - 74.
AMA	TÜMKAYA S,AYBEK B,ALDAĞ H An investigation of university student's critical thinking disposition and perceived problem solving skills. Eurasian Journal of Educational Research. 2009; 0(36): 57 - 74.
Vancouver	TÜMKAYA S,AYBEK B,ALDAĞ H An investigation of university student's critical thinking disposition and perceived problem solving skills. Eurasian Journal of Educational Research. 2009; 0(36): 57 - 74.
IEEE	TÜMKAYA S,AYBEK B,ALDAĞ H "An investigation of university student's critical thinking disposition and perceived problem solving skills." Eurasian Journal of Educational Research, 0, ss.57 - 74, 2009.
ISNAD	TÜMKAYA, Songül vd. "An investigation of university student's critical thinking disposition and perceived problem solving skills". Eurasian Journal of Educational Research 36 (2009), 57-74.