Hastane temizlik elemanları ve mesleki enfeksiyon riski: Bilgi ve davranışlar üzerine bir çalışma

SÜNTER, A. Tevfik; PEKŞEN, Yıldız; terzi, özlem; TERZİ, Özgür; aker, servet

Hastane temizlik elemanları ve mesleki enfeksiyon riski: Bilgi ve davranışlar üzerine bir çalışma

Özlem TERZİ, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Samsun, Türkiye)

Servet AKER, (İl Sağlık Müdürlüğü, Kastamonu, Türkiye)

Özgür TERZİ, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Samsun, Türkiye)

A. Tevfik SÜNTER, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Samsun, Türkiye)

Yıldız PEKŞEN (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Samsun, Türkiye)

İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi

8 0

Yıl: 2009 Cilt: 16 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 7 - 12 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Hastane temizlik elemanları ve mesleki enfeksiyon riski: Bilgi ve davranışlar üzerine bir çalışma

Öz:

Amaç: Hastane ortamında çalışan tüm sağlık personeli gibi temizlik şirketi çalışanları da enfeksiyon hastalıkları açısından risk altındadır. Temizlik personelinin hem kendilerini bu enfeksiyonlardan korumak, hem de enfeksiyonların hastane içinde yayılmasını önlemek konusunda çok önemli görev ve sorumlulukları vardır. Bu çalışmada; Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi (OMÜTF) Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi’nde çalışmakta olan temizlik şirketi elemanlarının enfeksiyon hastalıkları ve korunma yolları konusundaki bilgi düzeyleri ve davranışlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı tipteki bu araştırmaya, 01-31 Mart 2007 tarihleri arasında, Samsun OMÜTF Hastanesi’nde görev yapmakta olan toplam 256 özel şirket temizlik elemanından, çalışmaya katılmayı kabul eden 205 kişi (%80.0) dahil edilmiştir. Araştırmanın verileri anket yöntemiyle toplanmıştır. Bulgular:Temizlik personelinin %52.6’sı çöp toplarken, %46.3’ü tuvaletleri temizlerken, %36.0’ı da paspas yaparken eldiven kullandığını; %90.7’si her iş bitiminde, %63.4’ü kirli yüzeylerle temastan sonra ellerini yıkadıklarını belirtmiştir. Çalışanların %77.6’sı haftada bir kez iş forması/önlüğü değiştirdiğini belirtmiş olup; forma değiştirme sıklığı açısından cinsiyet ve öğrenim durumuna göre fark bulunmamıştır (p>0.05). Öğrenim durumuna göre, ilkokul ile ortaokul ve üzeri eğitim görmüş olanlar arasında Hepatit B ve HIV enfeksiyonunun bulaşma yollarını doğru bilme açısından istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmıştır. (p<0.05). Elemanların %27.8’i çalışma yaşamı boyunca en az bir kez delici-kesici aletle yaralandığını belirtmiş olup; yaralanma sonrası sabun veya bir dezenfektanla yara yerini yıkayarak doktora danışanların oranı %41.1 olarak bulunmuştur. Sonuç: Elde edilen bulgular; temizlik şirketi elemanlarının, enfeksiyon hastalıkları ve bulaşma yolları ile hastalıklardan korunma konusundaki bilgi düzeylerinin yeterli olmadığını göstermektedir. Çalışanların gönüllü olarak katılacağı eğitim programlarının yararlı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Temel Sağlık Hizmetleri Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri Hemşirelik

Hospital cleaning staffs and occupational infection risks: A study to assess knowledge and behaviour

Öz:

Aim: The cleaning staff at hospitals have risks for infections as all the other health workers. The cleaners have important responsibilities as to protect themselves from infections but also to prevent spreading of infections. The aim of this study was to determine the knowledge and behaviour of cleaning staff working at Ondokuz Mayıs University Medical Faculty Hospital (OMUTF). Materials and Methods: this descriptive study was condected between 01-31 March 2007 and included 205 (80%) of 256 staff working at OMUTF and accepted to participate the study. A quastionnaire was applied to participants. Results: It was found that 52.6%, 46.3%, 36.0% of staff was wearing gloves while collecting garbage, cleaning toilets and wipening the floor, respectively, of the staff 77.6% was chaning their working apron weekly and there was no difference according to gender and education level in apron changing frequency (p>0.05). The contamination routes of Hepatitis B and HIV infections were know better among graduates of secondary and higher schools than the graduates of primary school and the difference was statistically significant. (p<0.05). Of the participants, 27.8% was wounded at least once with a piercing and cutting device and 41.1% of them washed their hands with soap or disinfectants and consulted to a doctor for their wounds. Conclusion: The results showed that the cleaning staff does not have enough knowledge about infections and spreading ways. It’s believed that education programmes which all staff would participate volunteerly may be useful.

Anahtar Kelime:

Konular: Temel Sağlık Hizmetleri Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri Hemşirelik

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Lederman MM. Nazokomiyal Enfeksiyon. Cecil Essentials of Medicine (Türkçe Basım), Tavaslı Matbaacılık, 5. Edisyon 2002.
2. Akalın HE, Kanra G. Hastane İnfeksiyonları. Güneş Kitabevi. I. Baskı Ankara 1993: 251-66
3. Ergönül Ö. Mesleksel Bulaşıcı Hastalıklar. İşyeri Hekimliği Ders Notları, Türk Tabipler Birliği Yayınları, VII. Basım 2003: 190-8.
4. Tabak S, Ulutaşdemir N. Temizlik elemanlarının hastane enfeksiyonlarından korunmaya yönelik bilişsel davranış özellikleri (Hacettepe Üniversitesi Erişkin Hastanesi örneği). Sağlık ve Toplum. 2005; 15(2): 59-64.
5. Usluer G. Viral Hepatitler ve kan yoluyla bulaşan diğer enfeksiyonlar. Sterilizasyon, Dezenfeksiyon ve Hastane Enfeksiyonları, Simad Yayınları, 1.Basım 2002: 269-70.
6. Elizabeth A, Bolyard RN, Ofelia C, et all. The Hospital Infection Control Practices Advisory Committee. Guideline for infection control in health care personel. CDC Personnel Health Guideline 1998;26 (3): 291-2.
7. Görgüner M. Sağlık Çalışanlarında Solunum Yolu ile Bulaşan Enfeksiyonlar ve Korunma. Sterilizasyon, Dezenfeksiyon, Hastane Enfeksiyonları, Simad Yayınları, I.Basım 2002: 285.
8. Özvarış ŞB. Sağlık çalışanlarının enfeksiyonlardan korunması. Sürekli Tıp Eğitim Dergisi 1999; 8(12): 455-7.
9. Landford MG, Zombover TR, Ticks WE et al. Influence of role models and hospital design on hand hygiene of health care workers, Emerging Infections Diseases. 2003; 9(2): 217-23.
10. Coşkun A, Erdoğan I, Gülşen H, ve ark. Hacettepe üniversitesi erişkin hastanesi klinik servislerde gündüz vardiyasında çalışan hizmetlilerin el yıkama ve eldiven giyme davranışları. 8. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi 2002 Sivas; Kongre Kitabı; 353-6.
11. Saltoğlu N. Hastane infeksiyon komitesi olarak sterilizasyon ve dezenfeksiyonda yasal sorumluluklar ve yapılması gerekenler. 4.Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi 2005 Samsun; Kongre Kitabı: 474.
12. Erbayır S. İnfeksiyon kontrol komitesinin örgütlenme ve işleyişi. Aktüel Tıp 1996;1: 407-10.
13. Kılıç D. Hastalar arası bulaş riskinin azaltılması. 4. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi 2005, Samsun; Kongre Kitabı: 480.
14. Balcı E, Horoz D, Gün İ, Öztürk Y. Temizlik işinde çalışan kişilerin temizlik ve sağlık davranışlarının değerlendirilmesi. Erciyes Tıp Dergisi 2005; 27 (4):158-66.
15. Pittet D, Huggonnet S, Harbath S et al. Effectiveness of a hospital-wide program to improve compliance with hand hygiene. Lancet 2000; 356:1307-12.
16. Flores A, Pevalin DJ. Health care workers compliance with glove use and the effect of glove use on hand hygiene compliance. Br J Infect Control 2006; 7(6):15-9. 17. Yeşildal N. Sağlık hizmetlerinde iş kazaları ve şiddetin değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2005; 4(5): 286. 18. Kermode M, Jolley D, Langkham B et al. Occupotinal exposure to blood and risk of bloodborne virus infection Among Health Care Settings. Am J Infect Control 2005; 33: 34-41.
19. Akalın S, Erkaya N, Karataş H, Hoşoğlu S. Denizli Devlet Hastanesi çalışanlarında riskli yaralanmalar. 4. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi 2005 Samsun; Kongre Kitabı:733
20. Rele M, Mathur M, Turbadkar D. Risk of needle stick injuries in health care workers. Ind J Med Microbiol 2002; 20 (4):206-7.
21. Khuri-Bulos NA, Toukan A, Mahafzah A et al. Epidemiology of needlestick and sharp injuries at a university hospital in a developing country: A 3-year prospective study at the Jordan University Hospital, 1993 through 1995. Am J Infect Control 1997;25:322-9.
22. Ergönül Ö, Baykan N, Erbay A ve ark. Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi sağlık çalışanlarının infeksiyon riskleri hakkında bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. Sağlık Çalışanlarının Sağlığı I.Ulusal Kongresi, Kasım 1999 Ankara, Kongre Kitabı: 174.
23. Janzen J, Tripatzis I, Wagner U, et al. Epidemiology Of Hepatitis B Surface Antigen(HBsAg) And Antibody To HBsAg İn Hospital Personnel. Journal İnfections Disease 1978; 137: 261-5.
24. Brugueram, Ardiaca C, Semente M, et al. Epidemiology of Hepatitis B in hospital personnel” Zentrabl Hyg Umweltmed.1991;191 (2:3):117-58.
25. Kişioğlu AN, Öztürk M, Uskun E, Kırbıyık S. Süleyman Demirel Üniversitesi Araştırma Uygulama Hastanesinde çalışan sağlık personelinde kesici delici yaralanma epidemiyolojisi ve korunma ile ilgili tutum ve davranışlar. Ulusal İş Sağlığı ve İşyeri Hekimliği Günleri Bursa 2001; Kongre Kitabı:137-144.
26. Sepkowitz KA, Eisenberg I. Occupatinal deaths among healthcare workers. Emerg Infects Dis. 2005;11(7): 1003-8
27. Yüksel FC, Yılmaz P. Dr. Sami Ulus Çocuk Hastanesi’nde görevli temizlik şirketi personellerinin hastane enfeksiyonlarına ilişkin bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. web adresi: http://www.sabem.saglik.gov.tr/Akademik_Metinler/ display.aspx?id=1938 erişim: 25 Ocak 2008.

APA	terzi ö, aker s, TERZİ Ö, SÜNTER A, PEKŞEN Y (2009). Hastane temizlik elemanları ve mesleki enfeksiyon riski: Bilgi ve davranışlar üzerine bir çalışma. , 7 - 12.
Chicago	terzi özlem,aker servet,TERZİ Özgür,SÜNTER A. Tevfik,PEKŞEN Yıldız Hastane temizlik elemanları ve mesleki enfeksiyon riski: Bilgi ve davranışlar üzerine bir çalışma. (2009): 7 - 12.
MLA	terzi özlem,aker servet,TERZİ Özgür,SÜNTER A. Tevfik,PEKŞEN Yıldız Hastane temizlik elemanları ve mesleki enfeksiyon riski: Bilgi ve davranışlar üzerine bir çalışma. , 2009, ss.7 - 12.
AMA	terzi ö,aker s,TERZİ Ö,SÜNTER A,PEKŞEN Y Hastane temizlik elemanları ve mesleki enfeksiyon riski: Bilgi ve davranışlar üzerine bir çalışma. . 2009; 7 - 12.
Vancouver	terzi ö,aker s,TERZİ Ö,SÜNTER A,PEKŞEN Y Hastane temizlik elemanları ve mesleki enfeksiyon riski: Bilgi ve davranışlar üzerine bir çalışma. . 2009; 7 - 12.
IEEE	terzi ö,aker s,TERZİ Ö,SÜNTER A,PEKŞEN Y "Hastane temizlik elemanları ve mesleki enfeksiyon riski: Bilgi ve davranışlar üzerine bir çalışma." , ss.7 - 12, 2009.
ISNAD	terzi, özlem vd. "Hastane temizlik elemanları ve mesleki enfeksiyon riski: Bilgi ve davranışlar üzerine bir çalışma". (2009), 7-12.

APA	terzi ö, aker s, TERZİ Ö, SÜNTER A, PEKŞEN Y (2009). Hastane temizlik elemanları ve mesleki enfeksiyon riski: Bilgi ve davranışlar üzerine bir çalışma. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 16(1), 7 - 12.
Chicago	terzi özlem,aker servet,TERZİ Özgür,SÜNTER A. Tevfik,PEKŞEN Yıldız Hastane temizlik elemanları ve mesleki enfeksiyon riski: Bilgi ve davranışlar üzerine bir çalışma. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 16, no.1 (2009): 7 - 12.
MLA	terzi özlem,aker servet,TERZİ Özgür,SÜNTER A. Tevfik,PEKŞEN Yıldız Hastane temizlik elemanları ve mesleki enfeksiyon riski: Bilgi ve davranışlar üzerine bir çalışma. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, vol.16, no.1, 2009, ss.7 - 12.
AMA	terzi ö,aker s,TERZİ Ö,SÜNTER A,PEKŞEN Y Hastane temizlik elemanları ve mesleki enfeksiyon riski: Bilgi ve davranışlar üzerine bir çalışma. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2009; 16(1): 7 - 12.
Vancouver	terzi ö,aker s,TERZİ Ö,SÜNTER A,PEKŞEN Y Hastane temizlik elemanları ve mesleki enfeksiyon riski: Bilgi ve davranışlar üzerine bir çalışma. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2009; 16(1): 7 - 12.
IEEE	terzi ö,aker s,TERZİ Ö,SÜNTER A,PEKŞEN Y "Hastane temizlik elemanları ve mesleki enfeksiyon riski: Bilgi ve davranışlar üzerine bir çalışma." İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 16, ss.7 - 12, 2009.
ISNAD	terzi, özlem vd. "Hastane temizlik elemanları ve mesleki enfeksiyon riski: Bilgi ve davranışlar üzerine bir çalışma". İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 16/1 (2009), 7-12.