Yıl: 2009 Cilt: 20 Sayı: 72 Sayfa Aralığı: 43 - 58 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türkiye'de iktisadi faaliyet kollarında verimlilik ve etkinliğin üretim fonksiyonları ile incelenmesi

Öz:
İktisadi faaliyet kollarındaki verimlilik artışları, üretim faktörlerinin rasyonel kullanılıp kullanılmadığının göstergesi olduğu kadar, kalkınma ve büyüme performansları açısından da önemlidir. Endüstriyel yapının verimliliği, üretim ölçeği, teknoloji ve sermaye yoğunluğu açısından incelenir. Bir ekonomide yapısal özellikler gösteren ve farklı nedenlerden kaynaklanan aksaklıklar varsa, bu iktisadi faaliyet alanlarının üretim yapısına yansıyacaktır. Çalışmada hem uygulamada sağladığı pratik yararlar nedeniyle hem de Neoklasik İktisat teorisinin özelliklerini taşıması bakımından 2004 – 2006 dönemleri arasında 10 ayrı iktisadi faaliyet kolu için oluşturulan Cobb/Douglas üretim fonksiyonunu yardımıyla bilançoya dayalı mali etkinlik sınırları incelenmiştir. Çalışmada “Q” iktisadi faaliyet kollarının her bir finansal dönem için net kar/zarar değerleri, “L” sektördeki işyerlerinde yılda çalışılan işçi toplamı ve “K” iktisadi faaliyet kollarının yaratmış olduğu toplam aktif/pasif değerleri alınmıştır. Etkinlik skoru hesaplamak için Battese ve Coelli (1992) stokastik sınır analizi kullanılmıştır. Sonuçta 10 farklı iktisadi faaliyet kollarında ilgili dönemlerde etkinlik skorlarında sürekli bir artış gözlenmiştir. En yüksek artış 2004 – 2005 yıllarında madencilik ve taş ocakçılığı alanında gerçekleşmiştir. 10 farklı iktisadi faaliyet kolu içinde 2002 – 2004 dönemlerine göre 2004 – 2006 dönemleri arasında üretim faktörlerinin çok daha rasyonel kullanıldığı daha fazla kalkınma ve büyüme performansı gösterildiği tespit edilmiştir. 2002 – 2004 dönemleri arasında sermaye ve işgücü faktörleri arasında ikame özelliğinin bulunmasına karşın 2004 – 2006 dönemlerinde yoktur. 2002 – 2004 dönemleri arasında ölçeğe göre azalan getiri bulunmuşken 2004 – 2006 dönemlerinde ise ölçeğe göre artan getiri bulunmuştur.
Anahtar Kelime: Türkiye verimlilik ekonomik faaliyetler etkinlik

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • BALTAGI, Badi, H., (1995), “Econometric Analysis of Panel Data”, John Wiley, West Sussex.
  • BATTESE, G.E. and COELLI, T.J. (1992), “Frontier Production Functions, Technical Efficiency and Panel Data: With Application to Paddy Farmers in India”, Journal of Productivity Analysis, 3, 153 - 169.
  • BERGER, A.N., HUMPHREY, D.B., (1997), Efficiency of Financial Institutions: International Survey and Directions for Future Research, European Journal of Operational Research, Vol.98, No.2, 175 - 212.
  • COELLI, T.J. (1992), “A Computer Program for Frontier Production Function Estimation: FRONTIER, Version 2.0”, Economics Letters, 39, 29 - 32.
  • HSIAO, C., (1986), “Analysis of Panel Data”, Cambridge University Press, UK.
  • İNAN, E., (2000), “Banka Etkinliğinin Ölçülmesi ve Düşük Enflasyon Sürecinde Bankalarda Etkinlik”, Bankacılar Dergisi, Sayı 34, 82 - 96.
  • PAZARLIOĞLU, Vedat (2001), “1980 - 1990 Döneminde Türkiye’de İç Göç Üzerine Ekonometrik Model Çalışması”, Çukurova Üniversitesi, 5.Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, http://www.ceterisparibus.net/kongre/cukurova_5.htm, 15.04. 2009.
  • TATOĞLU, YERDELEN, F., (2005), “Sermaye Piyasasında Riskin Sınırlı Bağımlı Değişkenli Panel Veri Modelleri ile Analizi”, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ekonometri Anabilim Dalı, İstanbul.
  • www.tuik.gov.tr , Erişim Tarihi: 09:03:2009
  • www.tcmb.gov.tr , Erişim Tarihi: 09:03:2009
APA ATAN M, yaşar z, ÜNVAN Ö, UZUN C (2009). Türkiye'de iktisadi faaliyet kollarında verimlilik ve etkinliğin üretim fonksiyonları ile incelenmesi. , 43 - 58.
Chicago ATAN Murat,yaşar zaim reha,ÜNVAN Özge,UZUN Ceren Büşra Türkiye'de iktisadi faaliyet kollarında verimlilik ve etkinliğin üretim fonksiyonları ile incelenmesi. (2009): 43 - 58.
MLA ATAN Murat,yaşar zaim reha,ÜNVAN Özge,UZUN Ceren Büşra Türkiye'de iktisadi faaliyet kollarında verimlilik ve etkinliğin üretim fonksiyonları ile incelenmesi. , 2009, ss.43 - 58.
AMA ATAN M,yaşar z,ÜNVAN Ö,UZUN C Türkiye'de iktisadi faaliyet kollarında verimlilik ve etkinliğin üretim fonksiyonları ile incelenmesi. . 2009; 43 - 58.
Vancouver ATAN M,yaşar z,ÜNVAN Ö,UZUN C Türkiye'de iktisadi faaliyet kollarında verimlilik ve etkinliğin üretim fonksiyonları ile incelenmesi. . 2009; 43 - 58.
IEEE ATAN M,yaşar z,ÜNVAN Ö,UZUN C "Türkiye'de iktisadi faaliyet kollarında verimlilik ve etkinliğin üretim fonksiyonları ile incelenmesi." , ss.43 - 58, 2009.
ISNAD ATAN, Murat vd. "Türkiye'de iktisadi faaliyet kollarında verimlilik ve etkinliğin üretim fonksiyonları ile incelenmesi". (2009), 43-58.
APA ATAN M, yaşar z, ÜNVAN Ö, UZUN C (2009). Türkiye'de iktisadi faaliyet kollarında verimlilik ve etkinliğin üretim fonksiyonları ile incelenmesi. Ekonomik Yaklaşım, 20(72), 43 - 58.
Chicago ATAN Murat,yaşar zaim reha,ÜNVAN Özge,UZUN Ceren Büşra Türkiye'de iktisadi faaliyet kollarında verimlilik ve etkinliğin üretim fonksiyonları ile incelenmesi. Ekonomik Yaklaşım 20, no.72 (2009): 43 - 58.
MLA ATAN Murat,yaşar zaim reha,ÜNVAN Özge,UZUN Ceren Büşra Türkiye'de iktisadi faaliyet kollarında verimlilik ve etkinliğin üretim fonksiyonları ile incelenmesi. Ekonomik Yaklaşım, vol.20, no.72, 2009, ss.43 - 58.
AMA ATAN M,yaşar z,ÜNVAN Ö,UZUN C Türkiye'de iktisadi faaliyet kollarında verimlilik ve etkinliğin üretim fonksiyonları ile incelenmesi. Ekonomik Yaklaşım. 2009; 20(72): 43 - 58.
Vancouver ATAN M,yaşar z,ÜNVAN Ö,UZUN C Türkiye'de iktisadi faaliyet kollarında verimlilik ve etkinliğin üretim fonksiyonları ile incelenmesi. Ekonomik Yaklaşım. 2009; 20(72): 43 - 58.
IEEE ATAN M,yaşar z,ÜNVAN Ö,UZUN C "Türkiye'de iktisadi faaliyet kollarında verimlilik ve etkinliğin üretim fonksiyonları ile incelenmesi." Ekonomik Yaklaşım, 20, ss.43 - 58, 2009.
ISNAD ATAN, Murat vd. "Türkiye'de iktisadi faaliyet kollarında verimlilik ve etkinliğin üretim fonksiyonları ile incelenmesi". Ekonomik Yaklaşım 20/72 (2009), 43-58.