Kronik hemodiyaliz hastalarında periodontal sağlık durumunun değerlendirilmesi

KOÇ, Eyüp; PEHLİVAN, Selcen; BAL, Belgin; ALTOK, Reis Kadriye; KARADUMAN, BURCU; Uraz Çörekci, Ahu; BODUR, Ayşen; TURGUT ÇANKAYA, ZEYNEP

Kronik hemodiyaliz hastalarında periodontal sağlık durumunun değerlendirilmesi

Ayşen BODUR, (Gazi Üniversitesi, Diş Hekimliği Fakültesi, Periodontoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

ZEYNEP TURGUT ÇANKAYA, (Gazi Üniversitesi, Diş Hekimliği Fakültesi, Periodontoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Ahu URAZ, (Gazi Üniversitesi, Diş Hekimliği Fakültesi, Periodontoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Eyüp KOÇ, (Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nefroloji Kliniği, Ankara, Türkiye)

Burcu KARADUMAN, (Medicana Diş Hastanesi, İstanbul, Türkiye)

Reis Kadriye ALTOK, (Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Selcen PEHLİVAN, (Ankara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Bioistatistik Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Belgin BAL (Gazi Üniversitesi, Diş Hekimliği Fakültesi, Periodontoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi

2 1

Yıl: 2010 Cilt: 27 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 29 - 35 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kronik hemodiyaliz hastalarında periodontal sağlık durumunun değerlendirilmesi

Öz:

Amaç: Kronik böbrek yetmezliği (KBY) tanısı ile kronik hemodiyaliz (HD) uygulanan hastaların periodontal sağlık durumlarının sistemik sağlıklı bireyler ile karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi. Gereç ve Yöntem: Araştırmaya rutin olarak HD’e giren 45 hasta dahil edildi. Kontrol grubunu ise periodontoloji kliniğine başvuran benzer yaş ve cinsiyetteki sistemik olarak sağlıklı 45 birey oluşturdu. Periodontal sağlık durumları; plak indeks (PI), gingival indeks (GI), sondlanabilen cep derinliği (SCD), dişeti çekilmesi (DÇ) ve klinik ataşman seviyesi (KAS) ölçümleri yapılarak belirlendi. Bulgular: 45 HD hastasının 18’ine gingivitis (HD-G), 27’sine kronik periodontitis (HD-P) tanısı kondu. HD ve kontrol grubunda yer alan gingivitis’li hastalar karşılaştırıldığında; PI, GI, SCD, DÇ, KAS ve diş sayısı açısından istatistiksel olarak önemli fark gözlenmedi (p>0.05). Periodontitis tanısı konan HD ve kontrol grubu hastaları arasında ise SCD ve KAS değerleri kontrol grubunda daha yüksek bulundu (p<0.001). Hemodiyaliz süresi açısından incelendiğinde, HD-G ve HD-P grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark mevcuttu (p<0.01). Sonuç: Araştırmamızdan elde edilen veriler, HD tedavisi gören hastaların periodontal sağlık durumlarının benzer periodontal hastalığa sahip sistemik sağlıklı bireylerden daha kötü olmadığını ancak diyaliz süresinin periodontitis açısından bir risk oluşturabileceğini işaret etmektedir. Bu hasta grubunda periodontal sağlığın idamesi büyük önem taşımaktadır.

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi Araştırmalar Deneysel Genel ve Dahili Tıp Üroloji ve Nefroloji Pediatri

The evaluation of periodontal health status in chronic haemodialysis patients

Öz:

Objective: To evaluate periodontal health status in chronic renal failure (CRF) patients undergoing haemodialysis (HD) and to compare with systemically healthy subjects. Material and Method: Forty five CRF patients undergoing HD were included in the study. Control group consisted of age-gender matched 45 systemically healthy individuals. The determination of periodontal healthy status was based on the following indices: plaque index (PI), gingival index (GI), probing depth (PD), gingival recession (GR) and clinical attachment level (CAL). Results: Out of 45 HD patients, 18 patients were diagnosed as having gingivitis (HD-G) and 27 patients were diagnosed as having periodontitis (HD-P). There were no statistically differences between HD-G and Control-G groups in terms of PI, GI, PD, GR, CAL and number of existing teeth (p>0.05). PD and CALmeasurements were found higher in Control-P group than HD-P group (p<0.001).When duration of HD considered statistically significant difference was found between HD-G and HD-P groups (p<0.01). Conclusion: The data from this study are indicated that periodontal healthy status of HD patients is comparable with healthy controls but become worse with duration on dialysis. Periodontal health maintenance is of utmost importance in this patient group.

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi Araştırmalar Deneysel Genel ve Dahili Tıp Üroloji ve Nefroloji Pediatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Al-Wahadni A, Al-Omari MA. Dental diseases in a Jordanian population on renal dialysis. Quintessence Int 34: 343-347, 2003.
2. Aydemir Ç, Kasım İ, Cebeci S, Göka E, Tüzer V. Kronik böbrek yetmezliği hastalarının yakınlarında yaşam kalitesi ve psikiyatrik semptomlar. Kriz Derg 10: 29-39, 2002.
3. Bayraktar G, Kurtulus I, DuraduryanA, Cintan S, Kazancioglu R, YildizA, Bural C, Bozfakioglu S, BeslerM, Trablus S, Issever H. Dental and periodontal findings in hemodialysis patients. Oral Dis 13: 393-397, 2007.
4. Borawski J,Wilczynska-Borawska M, StokowskaW, Mysliwiec M. The periodontal status of pre-dialysis chronic kidney disease and maintenance dialysis patients. Nephrol Dial Transplant 22: 457-64, 2007.
5. Bots CP, Poortermann JHG, Brand HS, Kalsbeek H, VanAmerongen BM, Veerman ECI, Nieuw Amerongen AV. The oral health status of dentate patients with chronic renal failure undergoing dialysis therapy. Oral Dis 12:176-180, 2006.
6. Buhlin K, Gustafsson A, Pockley AG, Frostegarrd J, Klinge B. Risk factors for cardiovascular disease in patients with periodontitis. Eur Heart J 24: 2099-2107, 2003.
7. Castillo A, Mesa F, Liebana J, Garcia-Martinez O, Ruiz S, Garcia Valdecasas J, O'Valle F. Periodontal and oral microbiological status of an adult population undergoing hemodialysis: a crosssectional study. Oral Dis 13: 198-205, 2007.
8. Cengiz MI, Sümer P, Cengiz S, Yavuz U. The effect of the duration of the dialysis in hemodialysis patients on dental and periodontal findings. Oral Dis 15: 336-341, 2009.
9. Chen LP, Chiang CK, Chan CP, Hung KY, Huang CS. Does periodontitis reflect inflammation and malnutrition status in hemodialysis patients?Am J Kidney Dis 47: 814-822, 2006.
10. Craig RG, Yip JK, So MK, Boylan RJ, Socransky SS, Haffajee AD. Relationship of destructive periodontal disease to the acute phase response. J Periodontol 74: 347–352, 2003.
11. Davidovich E, Davidovits M, Eielman E, Schwartz Z, Bimstein E. Pathophysiology, therapy, and oral implications of renal failure in children and adolescents: an update. Pediatr Dent 27: 98-106, 2005.
12. Descamps-Latscha B, HerbelinA, NguyenAT, Roux-Lombard P, Zingraff J, Moynot A, Verger C, Dahmane D, de Groote D, Jungers P. Balance between IL-1 beta, TNF-alpha, and their specific inhibitors in chronic renal failure and maintenance dialysis. Relationships with activation markers of T cells, B cells, and monocytes. J Immunol. 15: 882-892, 1995.
13. Duran I, Erdemir EÖ. Periodontal treatment needs of patients with renal disease receiving hemodialysis. Int Dent J 54: 274-278, 2005.
14. Ertuğrul F, Cubukcu EC, Sabah E, Mir S. The oral health status of children undergoing hemodialysis treatment. Turk J Pediatr 45: 108-113, 2003.
15. Gavalda C, Bagan JV, Scully C, Silvestre FJ,MilianMA, Jimanes Y. Renal hemodialysis patients: oral, salivary, dental and periodontal findings in 105 adult cases. Oral Dis 5: 299-302, 1999.
16. Grossi SG, Zambon JJ, HoAW.Assessment of risk for periodontal disease. Risk indicators for attachment loss. J Periodontol 65: 260-267, 1994.
17. Jaffe EC, Roberts GJ, Chantler C, Carter JE. Dental findings in chronic renal failure. Br Dent J 11: 18-20, 1986.
18. Klassen JT, Krasko BM. The dental health status of dialysis patients. J Can Dent Assoc 68: 34-38, 2002.
19. Lindhe J, Karring T, Lang NP. Clinical Periodontology and Implant Dentistry, Fourth Edition, Chapter 3 BlackwellMunksgaard, 2003.
20. Löe H, Silness J. Periodontal disease in pregnancy. Prevalence and severity. Acta Odontol Scand 21: 533-551, 1963.
21. Marakoglu I, Gursoy UK, Demirer S, Sezer H. Periodontal status of chronic renal failure patients receiving hemodialysis. Yonsei Med J 44: 648-652, 2003.
22. Nadir I, Topçu S, Gültekin F, Yönem Ö. Kronik böbrek yetmezliğinde etyolojik değerlendirme. CÜ Tıp Fak Derg 24: 62 – 64, 2002.
23. National Kidney Foundation. K/DOQI clinical practice guidelines for chronic kidney disease: evaluation, classification, and stratification. Kidney Disease Outcomes Quality Initiative.Am J Kidney Dis 2:S1-266, 2002.
24. Naugle K, Darby ML, Bauman DB, Lineberger LT, Powers R. The oral health status of individuals on renal dialysis. Ann Periodontol 3: 197-205, 1998.
25. Noack B, Genco RJ, TrevisanM, Grossi S, Zambon JJ, De Nardin E. Periodontal infections contribute to elevated systemic C-reactive protein level. J Periodontol 72: 1221–1227, 2001.
26. Nunn JH, Sharp J, Lambert HJ, Plant ND, Coulthard MG. Oral health in children with renal disease. Pediatr Nephrol 14: 997-1001, 2000.
27. Özçürümez G, Tanrıverdi N, Zileli L. Kronik böbrek yetmezliğinin psikiyatrik ve psikososyal yönleri. Türk Psikiyatri Derg. 14: 72-80, 2003.
28. Pereira BJ, Shapiro L, KingAJ, FalagasME, Strom JA, Dinarello CA. Plasma levels of IL-1 beta, TNF alpha and their specific inhibitors in undialyzed chronic renal failure, CAPD and hemodialysis patients. Kidney Int 45: 890-896, 1994.
29. RahmanMM, Caglayan F, Rahman B. Periodontal health parameters in patients with chronic renal failure and renal transplants receiving immunosuppressive therapy. J Nihon Univ Sch Dent 34: 265-272, 1992.
30. RahmatiMA, Craig RG, Homel P, Kaysen GA, Levin NW. Serum markers of periodontal disease status and inflammation in hemodialysis patients. Am J Kidney Dis 40: 983-989, 2002.
31. Scannapieco FA, Panesar M. Periodontitis and chronic kidney disease. J Periodontol 79: 1617-1619, 2008.
32. Silness J, Löe H. Periodontal disease in pregnancy. II. Correlation between oral hygiene and periodontal condition.Acta Odontol Scand 22: 112-135, 1964.
33. Slade GD, Offenbacher S, Beck JD, Heiss G, Pankow JS.Acutephase inflammatory response to periodontal disease in the US population. J Dent Res 79: 49-57, 2000.
34. Slade GD, Ghezzi EM, Heiss G, Beck JD, Riche E, Offenbacher S. Relationship between periodontal disease and C-reactive protein among adults in the atherosclerosis risk in communities study. Arch Intern Med 163: 1172–1179, 2003.
35. Souza CRD, Liberio SA, Guerra RNM. Assesment of periodontal condition of kidney patients in hemodialysis. RevAssoc Med Bras 51: 285-289, 2005.
36. Tollefsen T, Johansen JR. Periodontal status in patients before and after renal allotransplantation. J Periodont Res 20: 227–236, 1985.
37. Trombelli L, Tatakis DN. Periodontal diseases: current and future indications for local antimicrobial therapy. Oral Dis 9: 11–15, 2003.
38. Türkiye 2007 yılı Ulusal Hemodiyaliz, Transplantasyon ve Nefroloji Kayıt Sistemi Raporu. Türk Nefroloji Derneği Yayınları, Kasım 2008.
39. Westbrook SD. Dental management of patients receiving hemodialysis and kidney transplants. JAm DentAssoc 96: 464-468, 1978.

APA	BODUR A, TURGUT ÇANKAYA Z, Uraz Çörekci A, KOÇ E, KARADUMAN B, ALTOK R, PEHLİVAN S, BAL B (2010). Kronik hemodiyaliz hastalarında periodontal sağlık durumunun değerlendirilmesi. , 29 - 35.
Chicago	BODUR Ayşen,TURGUT ÇANKAYA ZEYNEP,Uraz Çörekci Ahu,KOÇ Eyüp,KARADUMAN BURCU,ALTOK Reis Kadriye,PEHLİVAN Selcen,BAL Belgin Kronik hemodiyaliz hastalarında periodontal sağlık durumunun değerlendirilmesi. (2010): 29 - 35.
MLA	BODUR Ayşen,TURGUT ÇANKAYA ZEYNEP,Uraz Çörekci Ahu,KOÇ Eyüp,KARADUMAN BURCU,ALTOK Reis Kadriye,PEHLİVAN Selcen,BAL Belgin Kronik hemodiyaliz hastalarında periodontal sağlık durumunun değerlendirilmesi. , 2010, ss.29 - 35.
AMA	BODUR A,TURGUT ÇANKAYA Z,Uraz Çörekci A,KOÇ E,KARADUMAN B,ALTOK R,PEHLİVAN S,BAL B Kronik hemodiyaliz hastalarında periodontal sağlık durumunun değerlendirilmesi. . 2010; 29 - 35.
Vancouver	BODUR A,TURGUT ÇANKAYA Z,Uraz Çörekci A,KOÇ E,KARADUMAN B,ALTOK R,PEHLİVAN S,BAL B Kronik hemodiyaliz hastalarında periodontal sağlık durumunun değerlendirilmesi. . 2010; 29 - 35.
IEEE	BODUR A,TURGUT ÇANKAYA Z,Uraz Çörekci A,KOÇ E,KARADUMAN B,ALTOK R,PEHLİVAN S,BAL B "Kronik hemodiyaliz hastalarında periodontal sağlık durumunun değerlendirilmesi." , ss.29 - 35, 2010.
ISNAD	BODUR, Ayşen vd. "Kronik hemodiyaliz hastalarında periodontal sağlık durumunun değerlendirilmesi". (2010), 29-35.

APA	BODUR A, TURGUT ÇANKAYA Z, Uraz Çörekci A, KOÇ E, KARADUMAN B, ALTOK R, PEHLİVAN S, BAL B (2010). Kronik hemodiyaliz hastalarında periodontal sağlık durumunun değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 27(1), 29 - 35.
Chicago	BODUR Ayşen,TURGUT ÇANKAYA ZEYNEP,Uraz Çörekci Ahu,KOÇ Eyüp,KARADUMAN BURCU,ALTOK Reis Kadriye,PEHLİVAN Selcen,BAL Belgin Kronik hemodiyaliz hastalarında periodontal sağlık durumunun değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi 27, no.1 (2010): 29 - 35.
MLA	BODUR Ayşen,TURGUT ÇANKAYA ZEYNEP,Uraz Çörekci Ahu,KOÇ Eyüp,KARADUMAN BURCU,ALTOK Reis Kadriye,PEHLİVAN Selcen,BAL Belgin Kronik hemodiyaliz hastalarında periodontal sağlık durumunun değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, vol.27, no.1, 2010, ss.29 - 35.
AMA	BODUR A,TURGUT ÇANKAYA Z,Uraz Çörekci A,KOÇ E,KARADUMAN B,ALTOK R,PEHLİVAN S,BAL B Kronik hemodiyaliz hastalarında periodontal sağlık durumunun değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi. 2010; 27(1): 29 - 35.
Vancouver	BODUR A,TURGUT ÇANKAYA Z,Uraz Çörekci A,KOÇ E,KARADUMAN B,ALTOK R,PEHLİVAN S,BAL B Kronik hemodiyaliz hastalarında periodontal sağlık durumunun değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi. 2010; 27(1): 29 - 35.
IEEE	BODUR A,TURGUT ÇANKAYA Z,Uraz Çörekci A,KOÇ E,KARADUMAN B,ALTOK R,PEHLİVAN S,BAL B "Kronik hemodiyaliz hastalarında periodontal sağlık durumunun değerlendirilmesi." Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 27, ss.29 - 35, 2010.
ISNAD	BODUR, Ayşen vd. "Kronik hemodiyaliz hastalarında periodontal sağlık durumunun değerlendirilmesi". Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi 27/1 (2010), 29-35.