Yıl: 2009 Cilt: 0 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 21 - 34 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ömert Hayyam "Nevruzname"sine göre at ve at türleri

Öz:
Selçuklular döneminde yaşamış olan Ömer Hayyâm, dönemin önemli âlimlerinden biridir. O, daha çok rubaileri ile tanınsa da başta matematik ve astronomi olmak üzere birçok alanda eserler kaleme almıştır. Nevrûznâme de bu eserlerden biridir. Aslında eser, yıl, takvim ve yılbaşı (nevrûz) konularında eski Acem hükümdarlarının uygulamaları ve hesaplamalar hakkında kaleme alınmıştır. Ancak eserde bunların dışında dönemin sosyal ve kültürel hayatıyla ilgili konular da işlenmiş olup, bunlardan biri at ve at türleridir. Ömer Hayyâm, eserinin atlarla ilgili bölümünde, o dönemde atçılık konusunda en ileri seviyede olanların Türkler olduğunu belirtmekte ve dönemin at türleri hakkında bilgi vermek suretiyle Selçuklular döneminde at ve atçılık konularına ışık tutmaktadır.
Anahtar Kelime:

Konular: Kültürel Çalışmalar

Horses and horse breeds according to Omar Khayyam's "Nowruznama"

Öz:
Omar Khayyam was one of the eminent scholars of the Seljuk period. He is well known not only for his quatrains but also for his works in many fields including mathematics and astronomy. Nowruznama is just one of them. Though the book mainly tells about calculations of ancient Persian kings about calendars and Nowruz (New Year, the beginning of the year), it also provides detailed information about social and cultural life of the period. The horse is one of the subjects the book deals with. He points out in his book that Turks knew the best about horses in his time and tells about horse breeds of the time, thus enlightening us about horses and horse business in the Seljuks.
Anahtar Kelime:

Konular: Kültürel Çalışmalar
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abdu’r-Reşîd Tettevî, Ferheng-i Reşîdî, I-II, Kalküta 1875.
  • Ahmet Vefik Paşa, Lehçe-i Osmanî, (Haz. Recep Toparlı), TDK, Ankara 2000.
  • Aksoy, Mustafa, “Destanlarda ve Tarihî Kaynaklarda Alp Er Tunga (Efrâsiyâb)”, Türkler, III, Yeni Türkiye Yay., Ankara 2002., s.554-568.
  • Canım, Rıdvan, Türk Edebiyatında Sâkînâmeler ve İşretnâme, Akçağ Yay., Ankara 1998.
  • Coşguner, Fahrettin, “Selçuklular Döneminde Nesir”, Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi (A Journal of Oriental Studies), Yıl: VIII, Sayı: 26, (2008/I), s.37-67.
  • Çelebioğlu, Âmil, Türk Mesnevî Edebiyatı, (15 yy. kadar (Sultan II. Murad Devri) (824-855/1421-1451), İstanbul 1999.
  • Çetin, Altan, “Memlûk Devleti'nde Savaşın Kültürel Esaslarına Dâir”, Belleten, LXXI/262 (Aralık 2007), s.909-921.
  • Çetin, Altan, “Memlûk Askerinin Eğitimi”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, VII/2, (Ağustos 2003), s. 219-235.
  • Eberhard, W., “Çin Kaynaklarına Göre Orta Asya’da At Cinsleri ve Beygir Yetiştirme Hakkında Malumat”, Ülkü, XVI/92, (1940), s.161-172.
  • el-Bardahi, Câmi‘ü’l-Fürs, I (İnceleme-Metin), (Haz.Hatice Şahin), Cambridge 2006.
  • Esin, Emel, Orta Asya’dan Osmanlıya Türk Sanatında İkonografik Motifler, Kabalcı Yay., İstanbul 2004.
  • Fahr-i Mudebbir, Âdâbu’l-Harb ve’ş-Şeca‘a, (Neşr. Ahmed Suheylî-i Hânsârî), Tahran 1346.
  • Ferheng-i Fârisî-i Âmid, I-II, (Haz. Hasan ‘Amîd), Tahran 1369. Gandjeï, Tourkhan, “The Nawruz-nama and a Turkish proverb”, Der Islam, 42 (1966), s.235-237.
  • Gandjeï, Tourkhan, “Turkish in Pre-Mongol Persian Poetry”, Bulletin of the School of Oriental and African Studies, 49/1, (In Honour of Ann K. S. Lambton), University of London (1986), s.67-75.
  • Gencine-i Guftar Ferheng-i Ziyâ, I-III, (Haz. Ziyâ Şükün,) MEB Yay., İstanbul 1984.
  • Göksu, Erkan, “Kutadgu Bilig’e Göre Türk Savaş Sanatı”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi (The Journal of International Social Research), II/6 (Kış 2009), s.266- 281.
  • Hâzâ Kitâbu Baytarnâme, (Tenkidli Metin), (Haz. Mesut Şen), (MÜ SBE Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 1988..
  • Hüseyin b. Ahmet Erzurumî, Kitabı -Riyazati- Hayil, (Haz. Nureddin Rüştü Büngül), Ülkü Basımevi, Konya 1944.
  • Kâbûs b. Veşmgîr (Unsurü’l-Me‘âlî Keykâvus b. İskender b. Kâbûs b. Veşmgîr), Kâbûsnâme, (Bâ tashîh ve mukaddime ve havâşî Emîn Abdulhamîd Bedevî), Tahran 1956., (Türkçe terc. Mercimek Ahmet, Haz. Orhan Şaik Gökyay), Maarif Matbaası, İstanbul 1944.
  • Kafesoğlu, İbrahim, “At” (İslam Öncesi), DİA, IV, İstanbul 1991., s.26-28.
  • Kaşgarlı Mahmud, Dîvânu Lügâti’t-Türk Tercümesi, I-IV, (Çev. Besim Atalay), TDK Yay., Ankara 1988.
  • Koca, Salim, Türk Kültürünün Temelleri, II, Ankara 2003.
  • Levend, Agah Sırrı, Divan Edebiyatı: Kelimeler ve Remizler, Mazmunlar ve Mefhumlar, İstanbul 1984.
  • Mahdum, Abid Nazar, “Ömer Hayyâm'ın Nevrûz-nâme’si Hakkında”, Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı:144, Haziran 2003., s.227-232.
  • Nizâmî, Hüsrev ve Şirin, (Çev.Sabri Sevsegil), Maarif Vekaleti, İstanbul 1955.
  • Onay, Ahmet Talat, Eski Türk Edebiyatında Mazmûnlar, İstanbul 1992.
  • Ömer Hayyâm, Nevrûznâme, (Neşr. Müctebâ Mînovî), Tahran 1312.
  • Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, I, İstanbul 1971.
  • Pala, İskender, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Ankara 1995.
  • Riza Kuli Han Mutehallis-i Hidâyet, Ferheng-i Encümen Ârâ-yı Nâsirî, Tahran (ty)
  • Şentürk, Atilla, XVI. Asra Kadar Anadolu Sahası Mesnevîlerde Edebî Tasvirler, İstanbul 2002.
  • Tercüme-i Burhân-ı Kâtı‘, İstanbul 1251 (1835) (http://www.persian-horse.ir/fa/html/asbname.htm (30.04.2009)
APA GÖKSU E (2009). Ömert Hayyam "Nevruzname"sine göre at ve at türleri. , 21 - 34.
Chicago GÖKSU Erkan Ömert Hayyam "Nevruzname"sine göre at ve at türleri. (2009): 21 - 34.
MLA GÖKSU Erkan Ömert Hayyam "Nevruzname"sine göre at ve at türleri. , 2009, ss.21 - 34.
AMA GÖKSU E Ömert Hayyam "Nevruzname"sine göre at ve at türleri. . 2009; 21 - 34.
Vancouver GÖKSU E Ömert Hayyam "Nevruzname"sine göre at ve at türleri. . 2009; 21 - 34.
IEEE GÖKSU E "Ömert Hayyam "Nevruzname"sine göre at ve at türleri." , ss.21 - 34, 2009.
ISNAD GÖKSU, Erkan. "Ömert Hayyam "Nevruzname"sine göre at ve at türleri". (2009), 21-34.
APA GÖKSU E (2009). Ömert Hayyam "Nevruzname"sine göre at ve at türleri. Gazi Türkiyat, 0(4), 21 - 34.
Chicago GÖKSU Erkan Ömert Hayyam "Nevruzname"sine göre at ve at türleri. Gazi Türkiyat 0, no.4 (2009): 21 - 34.
MLA GÖKSU Erkan Ömert Hayyam "Nevruzname"sine göre at ve at türleri. Gazi Türkiyat, vol.0, no.4, 2009, ss.21 - 34.
AMA GÖKSU E Ömert Hayyam "Nevruzname"sine göre at ve at türleri. Gazi Türkiyat. 2009; 0(4): 21 - 34.
Vancouver GÖKSU E Ömert Hayyam "Nevruzname"sine göre at ve at türleri. Gazi Türkiyat. 2009; 0(4): 21 - 34.
IEEE GÖKSU E "Ömert Hayyam "Nevruzname"sine göre at ve at türleri." Gazi Türkiyat, 0, ss.21 - 34, 2009.
ISNAD GÖKSU, Erkan. "Ömert Hayyam "Nevruzname"sine göre at ve at türleri". Gazi Türkiyat 4 (2009), 21-34.