Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü

Ferudun SEZGİN (Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Eğitim Yöntemi ve Denetimi Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)
Eğitim ve Bilim
32 6
Yıl: 2010 Cilt: 35 Sayı: 156 Sayfa Aralığı: 142 - 159 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü

Öz:
Bu çalışmada, öğretmenlerin örgütsel bağlılığı ile okul kültürü arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini Ankara’da düzenlenen bir hizmetiçi eğitim etkinliğine katılan 270 ilköğretim okulu öğretmeni oluşturmaktadır. Verilerin toplanması için Örgütsel Bağlılık Ölçeği ve Okul Kültürü Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçları, öğretmenlerin duygusal ve normatif bağlılık biçimlerinin okul kültürünün destek, başarı ve görev boyutları ile pozitif ilişkili olduğunu göstermiştir. Devam bağlılığı ise bürokratik okul kültürü ile pozitif yönde ve anlamlı düzeyde ilişkilidir. Regresyon analizi sonuçları, destek ve görev kültürü değişkenlerinin öğretmenlerin duygusal ve normatif bağlılığını pozitif yönde ve anlamlı düzeyde yordadığını ortaya koymuştur. Devam bağlılığının tek anlamlı yordayıcısı bürokratik kültür boyutudur. Başarı kültürü, öğretmenlerin örgütsel bağlılığının anlamlı bir yordayıcısı değildir. Araştırmanın sonuçları, öğretmenlerin örgütsel bağlılığının ve okul kültürünün geliştirilmesi bağlamında tartışılmıştır.
Anahtar Kelime: örgütsel bağlılık ölçeği ilk öğretim öğretmenleri bürokratik kültür Ankara hizmet içi eğitim örgütsel bağlılık okul kültürü ölçeği okul kültürü öğretmenler

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Psikoloji Davranış Bilimleri

School culture as a predictor of teachers’ organizational commitment

Öz:
This study examined the relationship between teachers’ organizational commitment and school culture. The study sample consisted of 270 primary school teachers who participated in an in-service education activity organized in Ankara. The Organizational Commitment Scale and the School Culture Scale were used to gather data. Results indicated that affective and normative components of teacher organizational commitment were positively related to support, success, and task dimensions of school organizational culture. Continuance commitment was positively and significantly associated with bureaucratic school culture. The regression analysis revealed that support and task dimensions of school culture positively and significantly predicted affective and normative commitments of teachers. Bureaucratic culture was the only significant predictor of continuance commitment although success-oriented school culture did not significantly predict teacher commitment. Results are discussed with respect to improving teachers’ organizational commitment and school culture.
Anahtar Kelime: inservice education organizational commitment school culture scale school culture teachers organizational commitment scale elementary school teachers bureaucratic culture Ankara

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Psikoloji Davranış Bilimleri
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akıncı, Z. B. (1998). Kurum kültürü ve örgütsel iletişim. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Allen, N. J., & Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance, and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63(1), 1-18.
  • Allen, N. J., & Meyer, J. P. (1996). Affective, continuance, and normative commitment to the organization: An examination of construct validity. Journal of Vocational Behavior, 49(3), 252-276.
  • Balay, R. (2000a). Özel ve resmi liselerde yönetici ve öğretmenlerin örgütsel bağlılığı: Ankara ili örneği.Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Balay, R. (2000b). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Balcı, A. (2000). Örgütsel sosyalleşme: Kuram, strateji ve taktikler. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
  • Balcı, A. (2002). Etkili okul ve okul geliştirme (3. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
  • Baysal, A.C. ve Paksoy, M. (1999). Mesleğe ve örgüte bağlılığın çok yönlü incelenmesinde Meyer-Allen modeli. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 2(1), 7-15.
  • Becker, T. E., Billings, R. S., Eveleth, D. M., & Gilbert, N. L. (1996). Foci and bases of employee commitment: Implications for job performance. Academy of Management Journal, 39(2), 464-482.
  • Boehman, J. (2006). Affective, continuance, and normative commitment among student affairs professionals (UMI No. 3223112). Unpublished doctoral dissertation, North Carolina State University,Raleigh, NC.
  • Brockner, J., Tyler, T. R., & Cooper-Schneider, R. (1992). The influence of prior commitment to an institution on reactions to perceived unfairness: The higher they are, the harder they fall.Administrative Science Quarterly, 37, 241-261.
  • Cable, D. M. (1995). The role of person-organization fit in organizational entry. Unpublished doctoral dissertation, Cornell University, New York, NY.
  • Canipe, J. S. (2006). Relationships among trust, organizational commitment, perceived organizational support, and turnover intentions (UMI No. 3211758). Unpublished doctoral dissertation,Alliant International University, San Diego, CA.
  • Celep, C. (2002). İlköğretim okullarında öğrenme kültürü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi,8, 356-373.
  • Celep, C. ve Mete, Y. A. (2005). Eğitim örgütlerinin örgütsel sağlığı ile öğretmenlerin örgütsel adanmışlıkları arasındaki ilişki. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
  • Celep, C., Sarıdere, U. ve Beytekin, F. (2005). Eğitim örgütlerinde örgütsel bağlılık, örgütsel vatandaşlık davranışı ve tükenmişlik arasındaki ilişki. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi,Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
  • Cheng, Y. C. (1993). Profiles of organizational culture and effective schools. School Effectiveness and School Improvement, 4(2), 85-110.
  • Çavuş, Ş. ve Gürdoğan, A. (2008). Örgüt kültürü ve örgütsel bağlılık ilişkisi: Beş yıldızlı bir otel işletmesinde araştırma. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 18-34.
  • Çelik, V. (2000). Örgüt kültürü ve yönetimi (2. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
  • DuBrin, A. J. (2006). Essentials of management (7th ed.). USA: Thomson South-Western.
  • Dumay, X. (2009). Origins and consequences of schools’ organizational culture for student achievement. Educational Administration Quarterly, 45(4), 523-555.
  • Elbir, N. ve Doyuran, S. (2005). Örgüt kültürünün, öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ve işten ayrılma niyeti ile ilişkisi. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Denizli: Pamukkale University, Turkey.
  • Erdem, R. (2007). Örgüt kültürü tipleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: Elazığ il merkezindeki hastaneler üzerinde bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2), 63-79.
  • Eren, E. (2004). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi (8. Baskı). Kırklareli: Beta Basım Yayım.
  • Finegan, J. E. (2000). The impact of person and organizational values on organizational commitment. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 73(2), 149-169.
  • Greenberg, J. (2005). Managing behavior in organizations (4th ed.). New Jersey: Prentice-Hall.
  • Handy, C. B. (1981). Understanding organizations (2nd ed.). London: Hazell Watson & Viney Ltd,Aylesbury.
  • Harrison, R. (1972). Understanding your organization’s character. Harvard Business Review, 50(23),119-128.
  • Hart, D. R., & Willower, D. J. (1994). Principals’ organizational commitment and school environmental robustness. Journal of Educational Research, 87(3), 174-179.
  • Hersey, H., & Blanchard, K. (1982). Management of organizational behavior: Utilizing human resources.New Jersey: Prentice-Hall.
  • Hofstede, G. (1997). Cultures and organizations (2nd ed.). USA: McGraw-Hill Companies.
  • Hoy, W. K., & Hannum, J. W. (1997). Middle school climate: An empirical assessment of organizational health and student achievement. Educational Administration Quarterly, 33(3),290-311.
  • Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (1987). Educational administration: Theory, research, and practice (4th ed.).New York: McGraw-Hill.
  • Hoy, W. K., Tarter, C. J., & Kottkamp, R. B. (1991). Open schools / healthy schools: Measuring organizational climate (1 st ed.). Newbury Park: SAGE Publications.
  • Jones, G. R., & George, J. M. (2003). Contemporary management (3rd ed.). New York: McGraw-Hill/Irwin.
  • Karrasch, A. I. (2003). Antecedents and consequences of organizational commitment. Military Psychology, 15(3), 225-236.
  • Kelman, H. C. (1958). Compliance, identification, and internalization: Three processes of attitude change. Journal of Conflict Resolution, 2(1), 51-60.
  • Koşar, S. (2008). İlköğretim okulu yöneticilerinin yönetimde gücü kullanma stilleri ile örgüt kültürü arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Kraimer, M. L. (1997). Organizational goals and values: A socialization model. Human Resource Management Review, 7(4), 425-447.
  • Licata, J. W., & Harper, G. W. (2001). Organizational health and robust school vision. Educational Administration Quarterly, 37(1), 5-26.
  • McDonald, P., & Gandz, J. (1991). Identification of values relevant to business research. Human Resource Management, 30(2), 217-236.
  • McShane, S. L., & Von Glinow, M. A. (2005). Organizational behavior (3rd ed.). New York: McGraw-Hill/Irwin.
  • Meyer, J. P., & Allen, N. J. (1991). A three-component conceptualization of organizational commitment. Human Resource Management Review, 1(1), 61-89.
  • Moorhead, G., & Griffin, R. W. (2004). Organizational behavior: Managing people and organizations.Boston: Houghton Mifflin.
  • Morrow, P. C. (1983). Concept redundancy in organizational research: The case of work commitment. Academy of Management Review, 8(3), 486-500.
  • Mowday, R. T., Steers, R. M., & Porter, L. W. (1979). The measurement of organizational commitment. Journal of Vocational Behavior, 14(2), 224-247.
  • Mullins, L. J. (1996). Management and organizational behavior (4th ed.). London: Pitman Publishing.
  • Nelson, D.L., & Quick, J.C. (2005). Understanding organizational behavior. Ohio: Thomson/South-Western.
  • Newstrom, J. W., & Davis, K. (1993). Organizational behavior: Human behavior at work (9th ed.). New York: McGraw-Hill.
  • O’Reilly III, C. A., & Chatman, J. (1986). Organizational commitment and psychological attachment:The effects of compliance, identification, and internalization on prosocial behavior. Journal of Applied Psychology, 71(3), 492-499.
  • Ölçüm-Çetin, M. (2004). Örgüt kültürü ve örgütsel bağlılık (1. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Özden, Y. (1997). Öğretmenlerde okula adanmışlık: Yönetici davranışları ile ilgili mi? Milli Eğitim,135, 35-41.
  • Pelit, E., Boylu, Y. ve Güçer, E. (2007). Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi akademisyenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri üzerine bir araştırma. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 86-114.
  • Robbins, S. (1990). Organization theory (3rd ed.). New Jersey: Prentice Hall.
  • Robbins, S. P., & Coulter, M. (2003). Management (7th ed.). New Jersey: Prentice Hall.
  • Schein, E. H. (1992). Organizational culture and leadership (2nd ed.). San Fransisco: Jossey-Bass Publishers.
  • Sezgin, F. (2009a). Examining the relationship between teacher organizational commitment and school health in Turkish primary schools. Educational Research and Evaluation, 15(2), 185-201.
  • Sezgin, F. (2009b). Relationships between teacher organizational commitment, psychological hardiness and some demographic variables in Turkish primary schools. Journal of Educational Administration, 47(5), 630-651.
  • Somers, M. J. (1995). Organizational commitment, turnover, and absenteesism: An examination of direct and indirect effects. Journal of Organizational Behavior, 16(1), 49-58.
  • Stolp, S. (2002). Leadership for school culture. ERIC Clearinghouse on Educational Management(ED370198).
  • Şahin, S. (2004). The relationship between transformational and transactional leadership styles of school principals and school culture. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 4(2), 387-396.
  • Şişman, M. (2002). Örgütler ve kültürler. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
  • Tarter, C. J., Hoy, W.K., & Kottkamp, R.B. (1990). School health and organizational commitment.Journal of Research and Development in Education, 23(4), 236-242.
  • Terzi, A. R. (1999). Özel ve devlet liselerinde örgüt kültürü. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Terzi, A. R. (2000). Örgüt kültürü. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Terzi, A. R. (2005). İlköğretim okullarında okul kültürü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi,11, 423-442.
  • Troman, G. (2008). Primary teacher identity, commitment and career in performative school cultures. British Educational Research Journal, 34(5), 619-633.
  • Troman, G., Jeffrey, B., & Raggl, A. (2007). Creativity and performativity policies in primary school cultures. Journal of Education Policy, 22(5), 549-572.
  • Tsui, K. T., & Cheng, Y. C. (1999). School organizational health and teacher commitment: A contingency study with multi-level analysis. Educational Research and Evaluation, 5(3), 249-268.
  • Turner, B. A., & Chelladurai, P. (2005). Organizational and occupational commitment, intention to leave, and perceived performance of intercollegiate coaches. Journal of Sport Management,19, 193-211.
  • Valentine, S., Godkin, L., & Lucero, M. (2002). Ethical context, organizational commitment, and person-organization fit. Journal of Business Ethics, 41(4), 349-360.
  • Vanderberg, R. J., & Lance, C. E. (1992). Examining the causal order of job satisfaction and organizational commitment. Journal of Management, 18(1), 153-167.
  • Verquer, M. L., Beehr, T. A., & Wagner, S. H. (2003). A meta-analysis of relations between personorganization fit and work attitudes. Journal of Vocational Behavior, 63, 473-489.
  • Ware, H., & Kitsantas, A. (2007). Teacher and collective efficacy beliefs as predictors of professional commitment. The Journal of Educational Research, 100(5), 303-310.
  • Weiner, Y. (1982). Commitment in organizations: A normative view. Academy of Management Review, 7(3), 418-428.
  • Yeniçeri, Ö. (2002). Örgütsel değişmenin yönetimi: Sorunlar, yöntemler, teknikler, stratejiler ve çözüm yolları. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Yüceler, A. (2009). Örgütsel bağlılık ve örgüt iklimi ilişkisi: Teorik ve uygulamalı bir çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 445-458.
APA Sezgin F (2010). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü. , 142 - 159.
Chicago Sezgin Ferudun Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü. (2010): 142 - 159.
MLA Sezgin Ferudun Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü. , 2010, ss.142 - 159.
AMA Sezgin F Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü. . 2010; 142 - 159.
Vancouver Sezgin F Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü. . 2010; 142 - 159.
IEEE Sezgin F "Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü." , ss.142 - 159, 2010.
ISNAD Sezgin, Ferudun. "Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü". (2010), 142-159.
APA Sezgin F (2010). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü. Eğitim ve Bilim, 35(156), 142 - 159.
Chicago Sezgin Ferudun Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü. Eğitim ve Bilim 35, no.156 (2010): 142 - 159.
MLA Sezgin Ferudun Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü. Eğitim ve Bilim, vol.35, no.156, 2010, ss.142 - 159.
AMA Sezgin F Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü. Eğitim ve Bilim. 2010; 35(156): 142 - 159.
Vancouver Sezgin F Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü. Eğitim ve Bilim. 2010; 35(156): 142 - 159.
IEEE Sezgin F "Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü." Eğitim ve Bilim, 35, ss.142 - 159, 2010.
ISNAD Sezgin, Ferudun. "Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü". Eğitim ve Bilim 35/156 (2010), 142-159.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 15:17

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları