Diyarbakır kuru koşullarında bazı tescilli tritikale (XTriticosecale Wittmack) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin belirlenmesi

ALP, Aydın

Diyarbakır kuru koşullarında bazı tescilli tritikale (XTriticosecale Wittmack) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin belirlenmesi

Aydın ALP (Dicle Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Diyarbakır, Türkiye)

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi

6 1

Yıl: 2009 Cilt: 19 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 61 - 70 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Diyarbakır kuru koşullarında bazı tescilli tritikale (XTriticosecale Wittmack) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin belirlenmesi

Öz:

Bu çalışma, farklı tritikale çeşitlerinin Diyarbakır ekolojik koşullarında yeşil ve kuru ot verimleri ile tane verimi ve kalite karakterlerini saptamak amacıyla 2001-2002 ve 2002-2003 üretim sezonunda, Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama alanında, tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Araştırmada Tatlıcak-97, Karma-2000, Presto, Melez 2001 ve Tacettinbey tritikale çeşitleri materyal olarak kullanılmıştır. İki yıllık araştırma sonucuna göre; çeşitlerin bitki başına düşen kardeş sayıları 2.33-2.97 adet/bitki, bitki boyları 98.12-116.35 cm, başaklanma gün sayıları 170.5-175.0 gün, başak uzunlukları 10.78-12.07 cm, başakta başakçık sayıları 18.70-24.13 adet/başak, başakta tane sayıları 36.12-40.28 adet/başak, tane verimleri 378.18-478.30 kg/da, biyolojik verimleri 947.0-1221.8 kg/da, yeşil ot verimleri 1205.7-1490.9 kg/da, kuru ot verimleri 273.75- 393.25 kg/da ve protein oranları % 10.63-11.43 arasında saptanmıştır. Araştırma sonucunda Melez-2001 çeşidi tane verimi bakımından, Tacettinbey ve Tatlıcak-97 çeşitleri ise yeşil ve kuru ot verimi ve kalitesi yönünden Güneydoğu Anadolu Bölgesi kuru şartlarına uygun olduğu ve bu çeşitlerin buğday ve arpanın ekonomik olarak yetiştirilemediği yörelerde alternatif bir bitki olarak üretiminin yaygınlaşması beklenilebilir.

Anahtar Kelime: kuru ot başaklanma verim ögeleri verim çeşit denemeleri kuru koşullar başakcık tane verimi başak uzunluğu yeşil ot verimi Türkiye bitki boyu tritikale Diyarbakır tarımsal özellikler

Konular: Biyoloji Bahçe Bitkileri Çevre Bilimleri Ekoloji Ziraat Mühendisliği Bitki Bilimleri Biyoloji Çeşitliliğinin Korunması Ziraat, Toprak Bilimi

Determination of Agricultural characteristics of Some released triticale (XTriticosecale Wittmack) cultivars under rainfed conditions in Diyarbakır

Öz:

This study was conducted to determine fresh and dry herbage and grain yield including quality characteristics of different triticale cultivars in Diyarbakır ecological conditions in the Applied Researches Farm of Faculty of Agriculture in the University of Dicle during 2001-2002 and 2002-2003 growing seasons. Randomized Complete Block Design with 3 replications was employed. Tatlıcak-97, Karma-2000, Presto, Melez-2001 and Tacettinbey triticale cultivars were used as plant material in the experiment. According to the results of two years, it was found that the numbers of tiller per plant ranged from 2.33 to 2.97, plant heights 98.12-116.35 cm, days to heading 170.5-175.0, days, spike lengths 10.78-12.07 cm, the numbers of spikelet per spike 18.70-25.13, the numbers of grain per spike 36.12-40.28, grain yields 378.18-478.3 kg/da, biological yields 947.0-1221.8 kg/da, fresh herbage yields 1205.7-1490.9 kg/da, dry herbage yields were 273.75-393.25 kg/da and protein percentages 10.63-11.43 % respectively. It was concluded that Melez-2001 was suitable for grain yield and Tacettinbey and Tatlıcak-97 cultivars were found to be promising for fresh and dry herbage yields in the region. These cultivars can be promising for the areas where wheat and barley can not be grown profible.

Anahtar Kelime: spike length herbage yield Turkey plant height triticale Diyarbakir agronomic characteristics hay heading yield components yields variety trials dry conditions spikelets grain yield

Konular: Biyoloji Bahçe Bitkileri Çevre Bilimleri Ekoloji Ziraat Mühendisliği Bitki Bilimleri Biyoloji Çeşitliliğinin Korunması Ziraat, Toprak Bilimi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akgün, İ., Kaya, M., Altındal, D. 2007. Isparta ekolojik koşullarında bazı Tritikale hat/çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2007, 20(2),171-182
Albayrak, S., Mut, Z., Töngel, M. Ö., Güler, M. 2004. Tritikalede korelasyon ve path analizi kullanilarak yeşil ot verimi ile iliskili karakterlerin belirlenmesi. Bitkisel Arastirma Dergisi (2004) 1: 21-24
Atak, M., 2004. Farklı Triticale hatlarının morfolojik ve DNA markörleriyle genetik karaketerizasyonu. oktora Tezi, A.Ü. Fen Bil. Enst. Ankara.
Atak, M. ve C. Y. Çiftçi. 2005. Tritikale (xTriticosecale Wittmack)’de Farklı Ekim Sıklıklarının Verim ve Bazı Verim Ögelerine Etkileri. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Tarım Bilimleri Dergisi, 11: 98-103.
Atak, M., Çiftçi, C.Y. 2006. Bazı tritikale çeşit ve hatlarının morfolojik karakterizasyonu. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 2006, 12 (1) 101-111
Atken, S., Akkaya, A. 1986. Kıraç koşullarda farklı gübre uygulamalarının bazı kışlık arpa çeşitlerinde kışa dayanıklılık ve tane verimi ile bazı verim öğelerine etkisi. Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi. 11: 239-247.
Bağcı, A., 2005. İnsan ve hayvan beslenmesi için yeni bir umut (Alternatif bir tahıl): Tritikale, www.afyontarim.gov.tr. (ulaşım : 02.07.2008).
Çengel, A., 2001. Ankara koşullarında yetiştirilen bazı triticale hatlarının verim ve verim öğelerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniv. Fen Bilimleri Ens. Ankara.
Çiftçi, İ., Yenice, E., Eleroğlu, E. 2003. Use of triticale alone and in combination with wheat or maize: effect of diet type and enzyme supplementation on hen performance, egg quality, organ weights, intestinal viscosity and digestive system characteristics. Animal Feed Science and Technology, 105; 149- 161.
Çöplü, N., 2001. Bazı triticale genotiplerinin diallel melezlerinde kantitatif ve sitolojik analizler. Doktora Tezi, Uludağ Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
Demir, İ., N. Aydem, K. Z. Korkut, P. Şölen. 1979. Türkiye’de tritikale ıslahı çalışmaları. Bitki Islahı Sempozyumu. 22-25 Mayıs. Ege bölge Zirai Araş. Enstitüsü Yayın No: 17/41 158-166.
FAO., 2007. http://faostat.fao.org/site/567/default.aspx # ancor. (Ulaşım : 02.07.2008).
Fernandez-Figares, I., Marinetto, J., Royo, C., Ramos, J.M., Garcia del Moral, L.F. 2000. Amino-acid composition and protein and carbohydrate accumulation in the grain of triticale grown under terminal water stress simulated by a senescing agent. Journal of Cereal Science, 32; 249-258.
Feil, B., Fossati, D., 1995. Mineral composition of triticale grains as related to grain yield and grain protein. Crop. Sci., 35: 1426-1431.
Furan, M.A., Demir, İ., Yüce, S., Akçalı, R.R., Aykut, C.F., 2005. Ege Bölgesi Tritikale Çeşit Geliştirme Çalışmaları; Geliştirilen Çeşit Ve Hatların Verim Ve Kalite Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2005, 18(2), 251- 256
Genç, İ., Yağbasanlar, T., Ülger, A.C., Kırtok, Y., 1987. Çukurova koşullarında tritikalenin, verim ve verim öğeleri üzerinde bir araştırma Türkiye Tahıl Simpozyumu, Tarım ve Ormancılık Araş. Grubu. 103- 114, 6-9 Ekim 1987. Bursa.
Haque, M.E., Sufian, M.A., Waddington, S.R., Sarker, Z.I., Sarker, N.R., Meisner, C.A. 2006. Triticale is a quality fodder, feed and food for small-scale farmers in Bangladesh. Proceedings of the 6th international triticale symposium
Horlein, A., Valentine, J., 1995. Triticale (x Triticosecale). In. Williams J.T. (ed) Cereals and pseudocereals. Chapman and Hall, New York, pp. 187-221.
ICC,1980. ICC Standard No: 105/1. Method for The Determinations of Crude Protein in Cereals and Products for Food and for Feed. http://www.icc.or.at/ galleries. (ulaşım : 02.07.2008).
Juskiw, P.E., Helm, J.H., Salmon, D.F., 2000. Forage yield and quality for monocrops and mixtures of small grain cereals. Crop Sci. 40:138–147.
Kacar, B., 1972. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri. II. Bitki Analizleri, A.Ü. Zir. Fak. Yay. No: 453, Uygulama Kılavuzu No: 155, Ankara.
Koc, J., Szymczyk, S., Domska, D., Wojtkowiak, K., Wojnowskai, T., 2000. Protein amino acid and composition of spring triticale grain grown at different nitrogen fertilizer rates. Field Crops Abstracts, 53 :928.
Kün, E., 1996. Tahıllar- I. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayın No:1451, Ders Kitabı:431, Ankara.
Lithourgidis, A.S.,Vasilakoglou, I.B. Dhima, K.V.,Dordas, C.A., Yiakoulaki, M.D. 2006. Forage yield and quality of common vetch mixtures with oat and triticale in two seeding ratios. Field Crops Research 99: 106–113
Mergoum, M., Ryan, J., Shroyer, J.P., Monem, M.A., 1992. Potential for adapting triticale in Morocco. Journal of Natural Resources and Life Sciences Education, 21 (2): 137-141.
Mut, Z., ALBAYRAK, S., TÖNGEL, Ö., 2006. Tritikale (Xtriticosecale Wittmack) Hatlarının Tane Verimi ve Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Tarım Bilimleri Dergisi 2006, 12 (1) 56-64
Muntzing, A., 1989. Triticale results and problems. Advances in Plant Breeding. Supplement to Journal of Plant Breeding. Verlag Paul Parey. Berlin und Hamburg. 103 p.
Özer, E., Karadavut,, Taner, S. 2005. Konya ovası kuru şartlarında yetiştirilen bazı tritikale çeşit ve hatlarında verim ve diğer özellikler üzerine araştırmalar. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül 2005, Antalya Cilt II, Sayfa 1127-1131.
Paksoy, A.H., 2005. Kahramanmaraş koşullarında bazı tritikale çeşit ve hatlarının verim ve verim özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
Rao, S.C., Coleman, S.W.,Volesky, J.D. 2000. Yield and Quality of Wheat, Triticale, and Elytricum Forage in the Southern Plains. Crop Sci. 40:1308–1312.
Royo, C. 1999. Plant recovery and grain yield formation in barley and triticale following forage removal at two cutting stages. J. Agronomy and Crop Science 182, 175-183
Sencer, Ö., Gökmen, S., Sakin, M.A., 1997. Tokat Artova koşullarında triticale, buğday ve çavdarın verim ve verim unsurları üzerine bir araştırma. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 113-117, 22-25 Eylül, 1997, Samsun.
Taşyürek, T., Demir, M., Gökmen, S., 1999. Sivas yöresinde triticalenin azotlu gübre isteği. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu, 259-265, 8-11 Haziran, 1999 , Konya.
Ünver, S., 1999. Bazı tritikale hatlarında verim ve verim öğelerinin incelenmesi. Tarla Bitkeileri Merkez Araştırma Enstitüsü (TARM) Dergisi. (8), 1-2, 82 – 92. Ankara.
Yağbasanlar, T., 1987. Çukurova’nın Taban ve Kıraç Koşullarında Farklı Ekim Tarihlerinde Yetiştirilen Değişik kökenli Yedi Triticale Çeşidinin Başlıca Tarımsal ve Kalite Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Doktora Tezi, Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, S-171, Adana.
Yağbasanlar, T., İ. Genç ve A. C. Ülger. 1988. Çukurova koşullarında tritikalede farklı azot dozu ve tohumluk miktarının verim ve verim unsurlarına etkisi. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 3: 23-35, Adana.
Yağbasanlar, T., Ülger, A.C., Genç, İ., 1989. Çukurova koşullarında bazı tritikale (x Triticosecale Wittmack) hatlarının uyum yetenekleri üzerinde bir araştırma. Çukurova Üni. Zir. Fak. Der., 4:83-90.
Yanbeyi, S., Sezer, İ., 2006. Samsun Koşullarında Bazı Tritikale Hatlarının Verim Ve Verim Öğeleri Üzerine Bir Araştırma. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 2006,21(1):33- 39

APA	ALP A (2009). Diyarbakır kuru koşullarında bazı tescilli tritikale (XTriticosecale Wittmack) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. , 61 - 70.
Chicago	ALP Aydın Diyarbakır kuru koşullarında bazı tescilli tritikale (XTriticosecale Wittmack) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. (2009): 61 - 70.
MLA	ALP Aydın Diyarbakır kuru koşullarında bazı tescilli tritikale (XTriticosecale Wittmack) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. , 2009, ss.61 - 70.
AMA	ALP A Diyarbakır kuru koşullarında bazı tescilli tritikale (XTriticosecale Wittmack) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. . 2009; 61 - 70.
Vancouver	ALP A Diyarbakır kuru koşullarında bazı tescilli tritikale (XTriticosecale Wittmack) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. . 2009; 61 - 70.
IEEE	ALP A "Diyarbakır kuru koşullarında bazı tescilli tritikale (XTriticosecale Wittmack) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin belirlenmesi." , ss.61 - 70, 2009.
ISNAD	ALP, Aydın. "Diyarbakır kuru koşullarında bazı tescilli tritikale (XTriticosecale Wittmack) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin belirlenmesi". (2009), 61-70.

APA	ALP A (2009). Diyarbakır kuru koşullarında bazı tescilli tritikale (XTriticosecale Wittmack) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 19(2), 61 - 70.
Chicago	ALP Aydın Diyarbakır kuru koşullarında bazı tescilli tritikale (XTriticosecale Wittmack) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 19, no.2 (2009): 61 - 70.
MLA	ALP Aydın Diyarbakır kuru koşullarında bazı tescilli tritikale (XTriticosecale Wittmack) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, vol.19, no.2, 2009, ss.61 - 70.
AMA	ALP A Diyarbakır kuru koşullarında bazı tescilli tritikale (XTriticosecale Wittmack) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 2009; 19(2): 61 - 70.
Vancouver	ALP A Diyarbakır kuru koşullarında bazı tescilli tritikale (XTriticosecale Wittmack) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 2009; 19(2): 61 - 70.
IEEE	ALP A "Diyarbakır kuru koşullarında bazı tescilli tritikale (XTriticosecale Wittmack) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin belirlenmesi." Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 19, ss.61 - 70, 2009.
ISNAD	ALP, Aydın. "Diyarbakır kuru koşullarında bazı tescilli tritikale (XTriticosecale Wittmack) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin belirlenmesi". Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 19/2 (2009), 61-70.