Türkçe öğretmen adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar

YALINKILIÇ, Kadir; AYDIN, İ. Seçkin

Türkçe öğretmen adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar

İ. Seçkin AYDIN, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi Bölümü, İzmir, Türkiye)

Ahmet PEHLİVAN (Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi Bölümü, KKTC)

Turkish Studies (Elektronik)

30 7

Yıl: 2010 Cilt: 5 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 818 - 842 Metin Dili: Diğer İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türkçe öğretmen adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar

Öz:

İngilizce “metaphor” sözcüğüne karşılık gelen ve Türkçede mecaz, benzetme, eğretileme gibi farklı kavramların yerine kullanılan metafor, son dönemlerde nitel araştırmaların en önemli veri toplama araçlarından birini oluşturmaktadır. Metafor, dilin sembolik amaçlı kullanımına bağlı olarak bir kavram veya durumu başka bir kavramla, bir durumla ifade etme biçiminde tanımlanabilir. Metaforlar üzerine, sosyal bilimlerin değişik disiplinlerinde 1980’lerden beri çok sayıda araştırma yapılmıştır. Araştırmaların bir kısmı eğitim ile ilgilidir. Eğitimde metaforlardan planlama, eğitim programı geliştirme, öğrenmeyi teşvik etme ve yaratıcı düşünceyi geliştirmede yararlanılabilir. Ayrıca öğretmen ve öğretmen adaylarının mesleki algılarını belirlemede de metaforlardan yararlanılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, dil öğretimini meslek edinecek olan Türkçe öğretmeni adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin oluşturdukları metaforları toplamak ve toplanan metaforları çeşitli kategoriler altında sınıflandırarak Türkçe öğretmeni adaylarının algılama biçimlerini ortaya koymaktır. Çalışmada veriler, nitel araştırmaya dayalı olarak önce içerik analizi ile değerlendirilmiş, daha sonra baskın kategoriye sahip gruplara ki-kare testi uygulanmıştır. Çalışmada ortaya çıkan sonuç, Türkçe öğretmeni adaylarının çoğunlukla öğretmeni bilgi kaynağı, öğrenciyi de bilgi alıcı olarak gördükleri şeklindedir. Bir diğer önemli sonuç ise Türkçe öğretmeni adaylarının bir kısmının öğretmeni üretici ve biçimlendirici; öğrenciyi de üretilen ve biçimlendirilen olarak görmesidir. Araştırmada belirtilen bulgular doğrultusunda Türkçe öğretmeni adaylarının geçmişten gelen yaşantılarına bağlı olarak aldıkları eğitimin onları modern eğitim anlayışına yöneltici nitelikte olmadığı söylenebilir.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

ABRAMS, M. H. (1999). A Glossary of Literary Terms. USA: Harcourt Brace Collage Publisher.
ALGER, L. C. (2009). “Secondary Teachers’ Conceptual Metaphors of Teaching and Learning: Changes Over the Career Span”. Teaching and Teacher Education, 25: 743-751.
ARİSTO (2008). Poetika (Çeviren: İsmail Tunalı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
ARSLAN, M., M.; BAYRAKCI M. (2006). “Metaforik Düşünme ve Öğrenme Yaklaşımının Eğitim-Öğretim Açısından İncelenmesi”. Millî Eğitim, 171: 100-108.
BELTH, M. (1993). Metaphor and Thinking. Lanham, MA: University Press.
BEN-PERETZ, M.; MENDELSON N. & KRON F. W. (2003). “How Teachers in Different Educational Context View Their Roles”. Teaching and Teacher Education, 19: 277-290.
BESSANT, J. (2002). “Dawkins’ Higher Education Reforms and How Metaphors Work in Policy Making”. Journal of Higher Education Policy and Management, 24 (1): 87-99.
BOWMAN, M. (1996–1997). “Metaphors We Teach By: Understanding Ourselves as Teachers and Learners”. Teaching Excellence 8. Ames, IA: Professional and Organizational Development Network in Higher Education, 3: 1-2.
BOZLK, M. (2002). “The College Student as Learner: Insight Gained Through Metaphor Analysis”. College Student Journal, 36 (1): 142-151.
BULLOUGH, R. V. (1991). “Exploring Personal Teaching Metaphors in Preservice Teacher Education”. Journal of Teacher Education, 42 (1): 43-51.
CAINE, R. N.; CAİNE G. (2002). Beyin Temelli Öğrenme (Çeviri Editörü: Gülten Ülgen). Ankara: Nobel Yayıncılık.
CERİT, Y. (2008). “Öğretmen Kavramı ile İlgili Metaforlara İlişkin Öğrenci, Öğretmen ve Yöneticilerin Görüşleri”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (4): 693-712.
CLARKEN, R. H. (1997). “Five Metaphors for Educators”. Paper Presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, Chicago, March 24-28.
CHEN, D. (2003). “A Classification System for Methapors About Teaching”. Journal of Physical Education, Recreation & Dance, 2: 24-31.
ÇELİKTEN, M. (2006). “Kültür ve Öğretmen Metaforları”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (2): 269-283.
DANESI, M. & PERRON P. (1999). Analyzing Cultures: An Introduction and Handbook. Bloomington: Indiana University Press.
GREVES, V. S. (2005). “Butterflies in Our Classrooms: Using Metafors in Teacher Education”. The Teacher Educator, 2: 95-109.
GURNEY, B. F. (1995). “Tugboats and Tennis Games: Preservice Conceptions of Teaching and Learning Revealed Through Metaphors”. Journal of Research in Science Teaching, 32 (6): 569-583.
GÜNEYLİ, A.; ASLAN C. (2008). “Türkçe öğretmeni Adaylarının „Anadili‟ Kavramına İlişkin Olarak Kullandıkları Mecazlar”. Proceedings International Conference on Educational Science ICES‟08, 23 June 2008, Famagusta, 890-901.
HAGSTROM, D.; HUBBARD R.; HURTIG C.; MORTOLA P.; OSTROW J., & WHITE V. (May 2000) “Teaching is like…?”. Educational Leadership, 57: 24–27.
INBAR, D. (1996). “The Free Educational Prison: Metaphors and Ġmages”. Educational Research, 38 (1): 77-92.
LAKOFF, G., JOHNSON M. (2005). Metaforlar Hayat Anlam ve Dil (Çeviren: Gökhan Yavuz Demir). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
LEAV, M. A.; MCSORLEY A. F. & BOTE A., L. (2007). “An Examination of What Metaphor Construction Reveals About the Evolution of Preservice Teachers’ Beliefs About Teaching and Learning”. Teaching and Teacher Education, 23: 1217-1233.
MACCORMAC, E. (1990). A Cognitive Theory of Metaphor. Cambridge, MA: MIT Press.
MARTİNEZ M. A.; SAULEDA N. & HUBER G. L. (2001). “Metaphors as Blueprints of Thinking About Teaching and Learning”. Teaching and Teacher Education, 8: 965–977.
MCGLONE, M. S. (2007). “What is the Explanatory Value of a Conceptual Metaphor?”. Language & Communication, 27: 109–126.
MODELL, A. H. (2009). “The Metaphor- The Bridge Between Feelings and Knowledge”. Psychoanalytic Inquiry, 29: 6-11.
SABAN, A. (2004). “Giriş Düzeyindeki Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öğretmen Kavramına İlişkin İleri Sürdükleri Metaforlar”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (2): 131-155.
SABAN, A., KOÇBEKER B. N., SABAN A. (2006). “An Investigation of the Concept of Teacher Among Prospective Teachers through Metaphor Analysis”. Educational Sciences: Theory & Practice, 6 (2): 509-522.
SABAN, A. (2009). “Öğretmen Adaylarının Öğrenci Kavramına İlişkin Sahip Oldukları Zihinsel İmgeler”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (2): 281-326.
SEARLE, J. R. (2000). Söz Edimleri (Çeviren: R. Levent Aysever). İstanbul: Ayraç Yayınları.
SEFEROĞLU, G.; KORKMAZGİL S. ve ÖLÇÜ Z. (2009). “Gaining Insights into Teachers’ Ways of Thinking Via Metaphors”. Educational Studies, 3: 323-335.
SHAW, M. D.; BARRY A. & MAHLİOS M. (2008). “Preservice Teachers’ Metaphors of Teaching in Relation to Literacy Beliefs”. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 1: 35-50.
SHAW, M. D. & MAHLİOS M. (2008). “Pre-Service Teachers’ Methapors of Teaching and Literacy”. Reading Psychology, 29: 31–60.
STİCHERT, E. G. (2005). Preservice Science Teachers Perception of Profession With Metaphorical Images And Reasons Of Choosing Teaching As A Profession. A Thesis Submitted to the Graduate School of Natural and Applied Sciences of Middle East Technical University, Ankara.
VADEBONCOEUR, J. A., & TORRES M. N. (2003). “Constructing and Reconstructing Teaching Roles: A Focus on Generative Metaphors and Dichotomies”. Discourse: Studies in the Cultural Politics of Education, 24 (1): 87-103.
YILDIRIM, A., ŞİMŞEK H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

APA	AYDIN İ, YALINKILIÇ K (2010). Türkçe öğretmen adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. , 818 - 842.
Chicago	AYDIN İ. Seçkin,YALINKILIÇ Kadir Türkçe öğretmen adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. (2010): 818 - 842.
MLA	AYDIN İ. Seçkin,YALINKILIÇ Kadir Türkçe öğretmen adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. , 2010, ss.818 - 842.
AMA	AYDIN İ,YALINKILIÇ K Türkçe öğretmen adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. . 2010; 818 - 842.
Vancouver	AYDIN İ,YALINKILIÇ K Türkçe öğretmen adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. . 2010; 818 - 842.
IEEE	AYDIN İ,YALINKILIÇ K "Türkçe öğretmen adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar." , ss.818 - 842, 2010.
ISNAD	AYDIN, İ. Seçkin - YALINKILIÇ, Kadir. "Türkçe öğretmen adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar". (2010), 818-842.

APA	AYDIN İ, YALINKILIÇ K (2010). Türkçe öğretmen adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. Turkish Studies (Elektronik), 5(3), 818 - 842.
Chicago	AYDIN İ. Seçkin,YALINKILIÇ Kadir Türkçe öğretmen adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. Turkish Studies (Elektronik) 5, no.3 (2010): 818 - 842.
MLA	AYDIN İ. Seçkin,YALINKILIÇ Kadir Türkçe öğretmen adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. Turkish Studies (Elektronik), vol.5, no.3, 2010, ss.818 - 842.
AMA	AYDIN İ,YALINKILIÇ K Türkçe öğretmen adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. Turkish Studies (Elektronik). 2010; 5(3): 818 - 842.
Vancouver	AYDIN İ,YALINKILIÇ K Türkçe öğretmen adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. Turkish Studies (Elektronik). 2010; 5(3): 818 - 842.
IEEE	AYDIN İ,YALINKILIÇ K "Türkçe öğretmen adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar." Turkish Studies (Elektronik), 5, ss.818 - 842, 2010.
ISNAD	AYDIN, İ. Seçkin - YALINKILIÇ, Kadir. "Türkçe öğretmen adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar". Turkish Studies (Elektronik) 5/3 (2010), 818-842.