Risperidonun şizofreninin pozitif ve negatif belirtileri ve bellek işlevi üzerine etkisi

ÖZIŞIK, H. Işın; ÖZCAN, M. Erkan; Unal, Suheyla; ÖZCAN, Yarkın

Risperidonun şizofreninin pozitif ve negatif belirtileri ve bellek işlevi üzerine etkisi

Yarkın ÖZCAN, (İnönü Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Malatya, Türkiye)

H. Işın ÖZIŞIK, (Girilmedi)

Süheyla ÜNAL, (Girilmedi)

M. Erkan ÖZCAN (Girilmedi)

Klinik Psikofarmakoloji Bülteni

13 2

Yıl: 2000 Cilt: 10 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 182 - 188 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Risperidonun şizofreninin pozitif ve negatif belirtileri ve bellek işlevi üzerine etkisi

Öz:

Amaç: Şizofreni hastalarında yaygın bilişsel bozukluklar olduğu bilinmektedir. Şizofrenideki bilişsel eksikliklerin premorbid dönemde başladığı ve hastalığın seyri boyunca devam ettiği gösterilmiştir. Bilişsel işlevler hastanın sosyal yeterliliğini belirlediği için tedavide bilişsel işlevlerdeki bozukluğun giderilmesi önem taşımaktadır. Şizofreninin pozitif ve negatif belirtiler üzerindeki etkinliğinin yanında bilişsel işlevler üzerinde de etkili olan ilaçlar şizofreni tedavisinde daha olumlu sonuçlar vaad etmektedir. Bu çalışmada atipik bir nöroleptik olduğu ileri sürülen risperidonun şizofrenili hastalarda bilişsel işlevlerden bellek üzerine etkisi ile pozitif ve negatif belirtiler üzerindeki etkinliği incelenmiştir. Yöntem: Çalışmaya DSM-IV tanı ölçütlerine göre şizofreni tanısı konulan 20 hasta alındı. Hastalara ilaç başlanmadan önce BPRS, SAPS, SANS ve bilişsel işlevleri ölçmek amacıyla Wechsler Memory Scale (WMS-R) alt testleri uygulandı. Altı hafta süre ile ortalama 5.60±1.23 mg/gün dozunda risperidon kullanıldı. Altıncı hafta sonunda testler yinelendi. Bulgular: Yapılan değerlendirmelere göre tedavi öncesi BPRS, SAPS ve SANS skorları tedavi sonrasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde azalmıştı (tüm testler için: p<0.00). Bellek işlevindeki değişimi ölçmek amacıyla kullanılan WMS-R'ın tüm alt testlerindeki farklılık da istatistiksel olarak anlamlıydı (p<0.00). Değişkenler arasında yaptığımız korelasyon analizinde tedavi öncesi BPRS, SAPS ve mantıksal bellek ile tedavi sonrası zihinsel kontrol arasında negatif korelasyon, tedavi öncesi zihinsel kontrol, şekilsel bellek ve çağrısımsal sözel öğrenme ile tedavi sonrasında aynı şekillerde pozitif korelasyon saptandı. Tartışma: Çalışmamızda yer alan şizofrenili hastalarda pozitif ve negatif belirtilerdeki düzelme ile birlikte bellek işlevlerinden özellikle zihinsel kontrol, mantıksal bellek ve görsel reprodüksiyon alt testlerinin skorlarındaki tedavi öncesi ve tedavi sonrasındaki belirgin farklılığın da gösterdiği gibi bilişsel düzelme gözlenmiştir. Bu sonuçlar risperidonun şizofreninin hem pozitif ve negatif belirtileri üzerinde, hem de bellek işlevi üzerine olumlu etkileri olduğunu düşündürmektedir.

Anahtar Kelime: Bellek Bellek bozuklukları Şizofreni Antipsikotik ajanlar Kavrayış bozuklukları Risperidon

Konular: Hematoloji Psikoloji Farmakoloji ve Eczacılık Psikiyatri

Efficacy of risperidone on positive and negative symptoms of schizophrenia and memory functions

Öz:

Objectives: Symptoms due to cognitive impairment are common in patients with schizophrenia. Those are present before the onset of schizophrenia and are persistent during the course. It is important to relieve these symptoms as cognition is essential to maintain social functioning. Thus, the drugs which enhance cognitive, positive and negative symptoms of schizophrenia are desirable. In this context, the aim of this study has been to evaluate the efficacy of risperidone, a new atypical antipsychotic. Method: This study included twenty patients with schizophrenia. Diagnoses were made according to DSM-IV. Prior to institution, scores for BPRS, SANS, SAPS and Wechsler Memory Scale WMS-R were obtained. The patients received risperidone orally at a mean dosage of 5.60±1 .23 mg daily. The scores obtained again at the end of week 6. Results: The differences between pretreatment and post treatment scores of BPRS, SAPS and SANS were statistically significant (p<0.00) . All sub test scores in Wechsler Memory Scale (WMS-R) test were also statistically significant (p<0.00) . Correlation analysis among variables showed negative correlation between BPRS, SAPS and logical memory and post treatment memory control and positive correlation between pretreatment mental control, figural memory and verbal paired associates and the same variables. Conclusions: The patients who were treated with risperidone in this study showed statistically significant improvement in positive and negative symptoms and cognitive functions. Improved cognitive functions were mental control, logical memory and visual reproductions. These results suggest an important role in both relieving positive and negative symptoms and improving cognitive functions for risperidone in patients with schizophrenia.

Anahtar Kelime: Risperidone Memory Memory Disorders Schizophrenia Antipsychotic Agents Cognition Disorders

Konular: Hematoloji Psikoloji Farmakoloji ve Eczacılık Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Green MF; Marshall Jr BD; Wirshing WC; Ames D; Marder SR; McGurk S; Kern RS; Mintz J . Does risperidone improve verbal working memory in treatment-resistant schizophrenia? Am J Psychiatry 1997; 154:799-804.
2. Purdon SE. Neuropsychological Change in Early Phase Schizophrenia During 12 Months of Treatment With Olanzapine, Risperidone, or Haloperidol. Arch of Gen Psychiatry, 2000; 57:249-260.
3. Velligan Dl; Miller AL Cognitive dysfunction in schizophrenia and its importance to outcome: the place of atypical antipsychotics in treatment. J Clin Psychiatry 1999; 60 (Suppl 23):25-8.
4. Fink-Jensen. Novel pharmacological approaches to the treatment of schizophrenia. Dan Med Bull 2000;47:151- 167.
5. Berman I; Viegner B; Merson A; Allan E; Pappas D; Green Al. Differential relationships between positive and negative symptoms and neuropsychological deficits in schizophrenia. Schizophr Res 1997; 3;25:1-10.
6. Servan-Schreiber D; Cohen JD; Steingard S. Schizophrenic deficits in the processing of context. A test of a theoretical model. Arch Gen Psychiatry 1996;53:1105-12.
7. Kerns JG; Berenbaum H; Barch DM; Banich MT; Stolar N. Word production in schizophrenia and its relationship to positive symptoms. Psychiatry Res 1999; 30;87:29-37.
8. Heckers S; Goff D; Schacter DL; Savage CR; Fischman AJ; Alpert NM; Rausch SL. Functional imaging of memory retrieval in deficit vs nondeficit schizophrenia. Arch Gen Psychiatry 1999; 56: 1117-23.
9. Gur RE; Jaggi JL; Shtasel DL; Ragland JD; Gür RC. Cerebral blood flow in schizophrenia: effects of memory processing on regional activation. Biol Psychiatry; 35:3-15.
10. Gold JM; Weinberger DR Cognitive deficits and the neurobiology of schizophrenia. Curr Opin Neurobiol 1995;5:225-30.
11. Hawkins KA; Sullivan TE; Choi EJ. Memory deficits in schizophrenia: inadequate assimilation or true amnesia? Findings from the Wechsler Memory Scale-revised. J Psychiatry Neurosci 1997;22:169-79.
12. Hawkins KA. Memory deficits in patients with schizophrenia: preliminary data from the Wechsler Memory Scale-Third Edition support earlier findings. J Psychiatry Neurosci 1999;24:341-7.
13. Chen EYH; Wilkins AJ; McKenna PJ. Semantic memory is both impaired and anomalous in schizophrenia. Psychol Med 1994;24:193-202.
14. Kareken DA; Moberg PJ; Gur RC. Proactive inhibition and semantic organization: relationship with verbal memory in patients with schizophrenia. J Int Neuropsychol Soc 1996;2:486-93.
15. Stone M; Gabrieli JD; Stebbins GT; Sullivan EV. Working and strategic memory deficits in schizophrenia. Neuropsychology 1998;1 2:278-88.
16. Kuperberg G; Heckers S. Schizophrenia and cognitive function. Curr Opin Neurobiol 2000;10:205-10.
17.Aleman A; Hijman R; de Haan EH; Kahn RS. Memory impairment in schizophrenia: a meta-analysis. Am J Psychiatry 1999;1 56:1358-66.
18. Schroder J; Tittel A; Stockert A; Karr M. Memory deficits in subsyndromes of chronic schizophrenia. Schizophr Res 1996;21:19-26.
19. Nopoulos P; Flashman L; Flaum M; Arndt S; Andreasen N. Stability of cognitive functioning early in the course of schizophrenia.Schizophr Res 1994;14:29-37.
20. Velligan Dl; Bow-Thomas CC. Executive function in schizophrenia. Semin Clin Neuropsychiatry 1999;4:24-33.
21.Liddle PF. Cognitive impairment in schizophrenia: its impact on social functioning. Acta Psychiatr Scand Suppl 2000;400:11-16.
22. Honey GD; Bullmore ET; Soni W; Varatheesan M; Williams SCR; Sharma T. Differences in frontal cortical activation by a working memory task after substitution of risperidone for typical antipsychotic drugs in patients with schizophrenia. Neurobiology 1999; 96:23: 13432-13437.
23. Serper MR; Davidson M; Harvey PD. Attentional predictors of clinical change during neuroleptic treatment in schizophrenia. Schizophr Res 1994;13:65-71.
24. Palao DJ; Arauxo A; Brunet M; Marquez M; Bernardo M; Ferrer J; Gonzalez-Monclus E. Positive versus negative symptoms in schizophrenia: response to haloperidol. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry 1994;18:155-64.
25. Kalın JP. [Tolerance of neuroleptics, deficit syndrome and cognitive functions]. Encephale 1996;22 Spec No 2:49-54.
26. Alien DN; Anastasiou A; Goldstein G; Gilbertson M; van Kammen DP. Influence of haloperidol on the relationship of frontal lobe function to psychomotor poverty and dis organization syndromes. Psychiatry Res 2000;14;93(l):33-9.
27. McEvoy JP. Efficacy of risperidone on positive features of schizophrenia. J Clin Psychiatry 1994;55 Suppl: 18-21 .
28. Schooler NR. Negative symptoms in schizophrenia: assessment of the effect of risperidone. J Clin Psychiatry 1994;55 Supp!:22-8.
29. Stip E; Lussier. The effect of risperidone on cognition in patients with schizophrenia. Can J Psychiatry 1996;41 (Suppl 2):S35-40.
30. Rossi A; Mancini F; Stratta P; Mattel P; Gismondi R; Pozzi F; Casacchia M. Risperidone, negative symptoms and cognitive deficit in schizophrenia: an open study. Acta Psychiatr Scand 1997;95:40-3.
31. Meltzer HY; McGurk SR. The effects of clozapine, risperidone, and olanzapine on cognitive function in schizophrenia. Schizophr Bull 1999;25:233-55.
32. Nowakowska E; Chodera A; Kus K; Rybakowski J. Some behavioural effects of risperidone in rats: comparison with haloperidol. Eur Neuropsychopharmacol 1999;9:421-6.
33. Overall JE; Gorham DR. The brief psychiatric rating scale. Psychological reports 1962;10:799-812.
34. Andreasen NC.Methods for assessing positive and negative symptoms. Mod Probl Pharmacopsychiatry 1990;24:73- 88.
35. Erkoç Ş Arkonaç 0; Ataklı C; Özmen E. Pozitif semptomları değerlendirme ölçeğinin güvenilirliği ve geçerliliği. Düşünen Adam 1991 ;4:20-24.
36. Erkoç Ş; Arkonaç O, Ataklı C; Özmen E. Negatif semptomları değerlendirme ölçeğinin güvenilirliği ve geçerliliği. Düşünen Adam 1991 ;4:16-19.
37. Karakaş S; Başar E. Nöropsikolojik testlerin standardizasy-on projesi. 30. Ulusal Psikiyatri Kongresi Nöropskolojik Testlerin Standardizasyon Paneli 1994: 85-89.
38. Lindstrom E; von Knorring L. Changes in single symptoms and separate factors of the schizophrenic syndrome after treatment with risperidone or haloperidol. Pharmacopsychiatry 1994;27:108-13.
39. Earnst KS; Taylor SF; Smet 1C; Goldman RS; Tandon R; Berent S. The effects of typical antipsychotics, clozapine, and risperidone on neuropsychological test performance in schizophrenia.Schizophr Res 1999; 21;40:255-6.
40. Aksaray G; Kaptanoğlu C; Önen R; Seber G; Tekin D: Negatif semptomlu ve pozitif semptomlu şizofreni üzerine karşılaştırmalı bir çalışma. Türk Psikiyatri Dergisi 1992; 3:269-271.
41. Sarman C, Soykan A, Soykan Ç ve ark : Negatif ve pozitif semptomlu şizofreni; demografik, organik batarya, kısa kognitif muayene ve silik nörolojik belirtiler açısından karşılaştırılması. XXV. Ulusal Psikiyatri Kongresinde bildiri, 1989:359-365.
42. Addington J; Addington D; Maticka-Tyndale E: Cognitive functioning and positive and negative symptoms in schizophrenia. Schizoph Res 1991 ; 5:123-134.
43. Hoff AL; Sakuma M; Wieneke M; Horon R; Kushner M; Lynn ED. Longitudinal neuropsychological follow-up study of patients with first-episode schizophrenia. Am J Psychiatry 1999;! 56:1336-1341.
44. Volkmar FR: Autism and the pervasive developmental disorders. In: Lewis M, editor. Child and Adolescent Psychiatry, A Comprehensive Textbook, 2nd ed, Baltimore: Williams and Wilkins 1996: 489-497.
45. Karakaş S; Kafadar; Eski R: Wechsler bellek ölçeği geliştirilmiş formunun test-tekrar test güvenirliği. Türk Psikoloji Dergisi 1996; 11:46-52.
46. Seidman U; Yurgelun-Todd D; Kremen SK; Woods BT; Goldstein JM; Faraone SV; Tsuang MT: Relationship of prefrontal and temporal lobe MR] measures to neiropsychological performanve in chronic schizophrenia. 1994; 35:235-246.
47. Hermann BP; Wyler AR; Richey ET: Wisconsin Card Sorting Test performance in patient with complex partial seizures of temporal-lobe origin. J Clin Exp Neuropsychol 1988;10:467- 476.
48. Weinberger DR: A connectionist approach to the prefrontal cortex.J Neuropsychiatry and Clin Neuroscience 1993;5:241-253.

APA	ÖZCAN Y, ÖZIŞIK H, Unal S, ÖZCAN M (2000). Risperidonun şizofreninin pozitif ve negatif belirtileri ve bellek işlevi üzerine etkisi. , 182 - 188.
Chicago	ÖZCAN Yarkın,ÖZIŞIK H. Işın,Unal Suheyla,ÖZCAN M. Erkan Risperidonun şizofreninin pozitif ve negatif belirtileri ve bellek işlevi üzerine etkisi. (2000): 182 - 188.
MLA	ÖZCAN Yarkın,ÖZIŞIK H. Işın,Unal Suheyla,ÖZCAN M. Erkan Risperidonun şizofreninin pozitif ve negatif belirtileri ve bellek işlevi üzerine etkisi. , 2000, ss.182 - 188.
AMA	ÖZCAN Y,ÖZIŞIK H,Unal S,ÖZCAN M Risperidonun şizofreninin pozitif ve negatif belirtileri ve bellek işlevi üzerine etkisi. . 2000; 182 - 188.
Vancouver	ÖZCAN Y,ÖZIŞIK H,Unal S,ÖZCAN M Risperidonun şizofreninin pozitif ve negatif belirtileri ve bellek işlevi üzerine etkisi. . 2000; 182 - 188.
IEEE	ÖZCAN Y,ÖZIŞIK H,Unal S,ÖZCAN M "Risperidonun şizofreninin pozitif ve negatif belirtileri ve bellek işlevi üzerine etkisi." , ss.182 - 188, 2000.
ISNAD	ÖZCAN, Yarkın vd. "Risperidonun şizofreninin pozitif ve negatif belirtileri ve bellek işlevi üzerine etkisi". (2000), 182-188.

APA	ÖZCAN Y, ÖZIŞIK H, Unal S, ÖZCAN M (2000). Risperidonun şizofreninin pozitif ve negatif belirtileri ve bellek işlevi üzerine etkisi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 10(4), 182 - 188.
Chicago	ÖZCAN Yarkın,ÖZIŞIK H. Işın,Unal Suheyla,ÖZCAN M. Erkan Risperidonun şizofreninin pozitif ve negatif belirtileri ve bellek işlevi üzerine etkisi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 10, no.4 (2000): 182 - 188.
MLA	ÖZCAN Yarkın,ÖZIŞIK H. Işın,Unal Suheyla,ÖZCAN M. Erkan Risperidonun şizofreninin pozitif ve negatif belirtileri ve bellek işlevi üzerine etkisi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, vol.10, no.4, 2000, ss.182 - 188.
AMA	ÖZCAN Y,ÖZIŞIK H,Unal S,ÖZCAN M Risperidonun şizofreninin pozitif ve negatif belirtileri ve bellek işlevi üzerine etkisi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni. 2000; 10(4): 182 - 188.
Vancouver	ÖZCAN Y,ÖZIŞIK H,Unal S,ÖZCAN M Risperidonun şizofreninin pozitif ve negatif belirtileri ve bellek işlevi üzerine etkisi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni. 2000; 10(4): 182 - 188.
IEEE	ÖZCAN Y,ÖZIŞIK H,Unal S,ÖZCAN M "Risperidonun şizofreninin pozitif ve negatif belirtileri ve bellek işlevi üzerine etkisi." Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 10, ss.182 - 188, 2000.
ISNAD	ÖZCAN, Yarkın vd. "Risperidonun şizofreninin pozitif ve negatif belirtileri ve bellek işlevi üzerine etkisi". Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 10/4 (2000), 182-188.