İşletme performansının ölçümü: topsıs çok kriterli karar verme yöntemi üzerine bir uygulama

TÜKENMEZ, N. Mine; DEMİRELİ, Erhan

İşletme performansının ölçümü: topsıs çok kriterli karar verme yöntemi üzerine bir uygulama

Erhan DEMİRELİ, (Dokuz Eylül Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü, İzmir, Türkiye)

N. Mine TÜKENMEZ (Dokuz Eylül Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü, İzmir, Türkiye)

Verimlilik Dergisi

5 0

Yıl: 2012 Cilt: 0 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 25 - 43 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İşletme performansının ölçümü: topsıs çok kriterli karar verme yöntemi üzerine bir uygulama

Öz:

İşletme performansının değerlendirilmesinin halka arz edilmiş firmalar açısından öneminin belirlenmesi ve İMKB’de faaliyet gösteren Ege Gübre Sanayi A.Ş.’nin TOPSIS çok kriterli karar verme yöntemine göre performansının yıllar itibariyle ölçümlenmesi bu çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Bu kapsamda ilk olarak TOPSIS çok kriterli karar verme yönteminin performans değerlemesinde kullanım şekli açıklanmıştır. Çalışma kapsamında gübre üretimi sektöründe faaliyet gösteren ve İMKB’de işlem gören Ege Gübre Sanayi A.Ş.’ye ilişkin olarak, yıllar itibariyle (7 yıllık) 5 grup kapsamında 17 adet finansal oran belirlenmiş ve sözkonusu oranlar TOPSIS çok kriterli karar verme sistemi ile analiz edilerek performans puanları hesaplanmıştır. Ardından elde edilen puanlar yorumlanmış, sektör ve firmaya ilişkin değerlendirmelerde bulunulmuştur. Çalışman elde edilen bulgular doğrultusunda Amerika Birleşik Devletleri (ABD) kaynaklı finansal krizin firmanın likidite, faaliyet, finansal yapı, karlılık ve pazarlama performansına olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesi beklenmektedir. Bu kapsamda firmanın performansının yıllar itibariyle dalgalanmalar sergilediği, bununla birlikte finansal performans bakımından dünyada gübre sektöründe görülen arz talep dengesizliklerine rağmen 2007 yılının firma için en başarılı yıl olduğu bulgulanmıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: İş İşletme Endüstri Mühendisliği İktisat İşletme Finans

measurıng corporate performance: an examınatıon of topsıs multıcrıterıa decısıon makıng method

Öz:

To determine the importance of corporate performance evaluation for publiclytraded companies and to measure the yearly performance of a publicly-traded company (Ege Gübre Sanayi A.Ş.) listed on the İstanbul Stock Exchange (ISE) according to TOPSIS multicriteria decision making method constitute the main aims of this study. In this context, firstly the way how TOPSIS multicriteria decision making method is used for the evaluation of a company’s performance is explained. In the context of this study, for the period of 7 years, 17 financial ratios consisting of 5 groups, concerning Ege Gübre Sanayi A.Ş. which operate in fertilizer production sector and is treated at ISE, have been determined and these ratios have been analyzed using the TOPSIS multicriteria decision making method and performance scores have been computed. Then performance scores and rankings have been analyzed and interpreted for the appraisal of the firm. In line with the findings of the study it is expected that the positive and negative effects of the crisis, originating from United States of America (USA), on the firm would be determined in terms of liquidity, activity, financial structure, profitability and marketing performance. The results reveal that the company showed a fluctuating performance for the period and on the other hand the best financial performance has been achieved in the year of 2007 in spite of the supply and demand instabilities observed worldwide in the fertilizer sector.

Anahtar Kelime:

Konular: İş İşletme Endüstri Mühendisliği İktisat İşletme Finans

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

AKKAYA, G.,C., (2004), Finansal Rasyolar Yardımıyla Havayolları İşletmelerinin Performansının Değerlendirilmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19 (1): 15–29.
BÜLBÜL, S. ve KÖSE A. (2009), Türk Gıda Şirketlerinin Finansal Performansının Çok Amaçlı Karar Verme Yöntemleri İle Değerlendirilmesi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, Palandöken, Erzurum.
CHEN, S..J. and HWANG, C. L. (1992), Fuzzy Multiple Attribute Decision Making: Methods and Applications, Springer –Verlag- Berlin.
ECER, F. (2007), Satış Elemanı Adaylarının Değerlendirilmesine ve Seçimine Yönelik Yeni Bir Yaklaşım: Fuzzy TOPSIS, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,7(2): 187–204.
ECER, F. (2008), Grup Kararı Vermede Yararlanılan Farklı Fuzzy TOPSİS Yöntemlerinin Karşılaştırılması ve Bir Uygulama, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(2): 229–241.
ELEREN, A. (2007), Kuruluş Yeri Seçiminin Fuzzy TOPSIS Yöntemi İle Belirlenmesi: Deri Sektörü Örneği, Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13, 280–295.
ELEREN, A. ve KARAGÜL, M. (2008), 1986-2006 Türkiye Ekonomisi Performans Değerlendirmesi, Celal BAYAR Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi,15(1): 1-14.
ELEREN, A.; ÖGEL, S. ve YILDIZ, F. (2009), İşletmelerde Finansal Performansın Ölçülmesinde TOPSIS Yönteminin Kullanılması ve Bir Uygulama, Afyon Kocatepe Üniversitesi, 13. Ulusal Finans Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 383–391.
HWANG, C. and L., YOON, P.(1981), “Multiple Attribute Decision Making In: Lecture Notes in Economics and Mathematical Systems” , Springer- Verlag-Berlin.
OPRIOVIC, S. and TZENG, G.H. (2004), Compromise solutions by MCDM Methods: A Comparative Analysis of VIKOR and TOPSIS, European Journal of Operational Research, 156: 445–455.
ÖZTÜRK, A.; ERTUĞRUL, İ. ve KARAKAŞOĞLU N. (2008), Nakliye Firması Seçiminde Bulanık AHP ve Bulanık TOPSIS Yöntemlerinin Karşılaştırılması, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, XXV (2): 785-824.
SONER, S. ve ÖNÜT S. (2006), Çok Kriterli Tedarikçi Seçimi,: Bir Electre- AHP Uygulaması, Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, Sigma, 4: 110-120.
USTASÜLEYMAN, T. (2009), Bankacılık Sektöründe Hizmet Kalitesinin Değerlendirilmesi: AHS-TOPSIS Yöntemi, Bankacılar Dergisi, 69: 33-43.
YURDAKUL, M.ve İÇ TANSEL, Y. (2003), Türk Otomotiv Firmalarının Performans Ölçümü ve Analizine Yönelik TOPSIS Yöntemini Kullanan Bir Örnek Çalışma, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18(1): 1-18.

APA	DEMİRELİ E, TÜKENMEZ N (2012). İşletme performansının ölçümü: topsıs çok kriterli karar verme yöntemi üzerine bir uygulama. , 25 - 43.
Chicago	DEMİRELİ Erhan,TÜKENMEZ N. Mine İşletme performansının ölçümü: topsıs çok kriterli karar verme yöntemi üzerine bir uygulama. (2012): 25 - 43.
MLA	DEMİRELİ Erhan,TÜKENMEZ N. Mine İşletme performansının ölçümü: topsıs çok kriterli karar verme yöntemi üzerine bir uygulama. , 2012, ss.25 - 43.
AMA	DEMİRELİ E,TÜKENMEZ N İşletme performansının ölçümü: topsıs çok kriterli karar verme yöntemi üzerine bir uygulama. . 2012; 25 - 43.
Vancouver	DEMİRELİ E,TÜKENMEZ N İşletme performansının ölçümü: topsıs çok kriterli karar verme yöntemi üzerine bir uygulama. . 2012; 25 - 43.
IEEE	DEMİRELİ E,TÜKENMEZ N "İşletme performansının ölçümü: topsıs çok kriterli karar verme yöntemi üzerine bir uygulama." , ss.25 - 43, 2012.
ISNAD	DEMİRELİ, Erhan - TÜKENMEZ, N. Mine. "İşletme performansının ölçümü: topsıs çok kriterli karar verme yöntemi üzerine bir uygulama". (2012), 25-43.

APA	DEMİRELİ E, TÜKENMEZ N (2012). İşletme performansının ölçümü: topsıs çok kriterli karar verme yöntemi üzerine bir uygulama. Verimlilik Dergisi, 0(1), 25 - 43.
Chicago	DEMİRELİ Erhan,TÜKENMEZ N. Mine İşletme performansının ölçümü: topsıs çok kriterli karar verme yöntemi üzerine bir uygulama. Verimlilik Dergisi 0, no.1 (2012): 25 - 43.
MLA	DEMİRELİ Erhan,TÜKENMEZ N. Mine İşletme performansının ölçümü: topsıs çok kriterli karar verme yöntemi üzerine bir uygulama. Verimlilik Dergisi, vol.0, no.1, 2012, ss.25 - 43.
AMA	DEMİRELİ E,TÜKENMEZ N İşletme performansının ölçümü: topsıs çok kriterli karar verme yöntemi üzerine bir uygulama. Verimlilik Dergisi. 2012; 0(1): 25 - 43.
Vancouver	DEMİRELİ E,TÜKENMEZ N İşletme performansının ölçümü: topsıs çok kriterli karar verme yöntemi üzerine bir uygulama. Verimlilik Dergisi. 2012; 0(1): 25 - 43.
IEEE	DEMİRELİ E,TÜKENMEZ N "İşletme performansının ölçümü: topsıs çok kriterli karar verme yöntemi üzerine bir uygulama." Verimlilik Dergisi, 0, ss.25 - 43, 2012.
ISNAD	DEMİRELİ, Erhan - TÜKENMEZ, N. Mine. "İşletme performansının ölçümü: topsıs çok kriterli karar verme yöntemi üzerine bir uygulama". Verimlilik Dergisi 1 (2012), 25-43.