Kariyer karar verme güçlükleri ve meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançların ilişkisi

Bacanlı, Feride

Kariyer karar verme güçlükleri ve meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançların ilişkisi

Feride BACANLI (Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye)

Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi

34 0

Yıl: 2012 Cilt: 4 Sayı: 37 Sayfa Aralığı: 86 - 95 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kariyer karar verme güçlükleri ve meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançların ilişkisi

Öz:

Bu araştırmanın iki amacı vardır. Birincisi, ortaöğretim 9.sınıf öğrencilerinin meslek seçimine ilişkinakılcı olmayan inançların kariyer karar verme güçlüklerini yordayıp yordamadığını incelemektir. İkincisikariyer karar verme güçlüklerini cinsiyete, yaşa, algılanan sosyo ekonomik düzeye, algılanan akademikbaşarı düzeyine, meslek seçimi kararın verme ve vermeme durumlarına göre karşılaştırmaktır. Araştırmagrubu 188 (119 kız ve 69 erkek) ortaöğretim dokuzuncu sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmaverileri meslek seçimine ilişkin Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği (AOİÖ), Kariyer Karar Verme GüçlükleriÖlçeği (KKVGÖ) ve Kişisel Bilgi Formu kullanılarak toplanmıştır. Verileri analiz etmek için çokludoğrusal regresyon analizi ve t testi kullanılmıştır. Araştırma grubundaki öğrencilerin meslek seçimineilişkin akılcı olmayan inançları (mükemmeliyetçilik, dışsal kontrol, yanlış çıkarımlar, genellemeler veözsaygı) kariyer karar verme güçlüklerine ilişkin toplam varyansın % 30’unu açıklamıştır. Dışsal kontroltek başına mesleki karar verme güçlüklerinin anlamlı yordayıcısı olarak bulunmuştur. Kız öğrencilerinerkek öğrencilerinkinden, kariyer kararını vermeyen öğrencilerin verenlerden ve akademik başarısınıkötü algılayanların iyi algılayanlarınkinden kariyer karar verme güçlükleri puan ortalamaları anlamlıolarak yüksek bulunmuştur. Sonuçlar, ilgili literatür ışığında tartışılmış ve gelecek araştırmalar içinöneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelime: lise öğrencileri meslek seçimi akılcı olmayan inançlar dışsal denetim Kariyer Karar Verme Güçlükleri Ölçeği kararlı olma algılanan okul başarısı toplumsal cinsiyet karar verme

Relationships between career decision making difficulties and irrational beliefs about career choice

Öz:

This study has two aims. First aim is to examine whether irrational beliefs relating to careerchoice predict career decision making difficulties or not. Second aim is to examine career decision makingdifficulties of high school students according to gender, age, perceived academic achievement, perceivedsocial-economic levels and career decidedness. The study group consisted of 199 (104 female and 95male) students from 9thgrade students in high school. Career Decision Making Difficulties Questionnaire,Irrational Beliefs Relating to the Career Choice Scale and Personal Information Form are used to collectdata. Simultaneous multiple regression analysis and t test are used to analyze data. Irrational Beliefs(perfectionism, external conflict, faulty inference, generalization and self-esteem) relating to the careerchoices of the students accounted for a significant proportion of the variance (30 %) of the career decisionmaking difficulty scores. The external control is powerful predictors of the career decision makingdifficulties. It is found that there are significant differences in career decision making difficulties of thestudents according to the gender, perceived academic achievement, and decided and undecided situationfor career. The findings of the study were discussed in related literature and suggestions were made forfuture research.

Anahtar Kelime: decidedness perceived academic achievement gender decision making high school students career choice irrational beliefs external control Career Decision Making Difﬁculties Questionnaire

Belge Türü: Makale Makale Türü: Diğer Erişim Türü: Bibliyografik

Bacanlı, F. (2008). Career decision-making difficulties of Turkish adolescents. Paper presented at Counseling International Perspective: Global Demands and Local Needs, Bahçeşehir University, İstanbul, Turkey, April 25-27.
Chartrand, J.M., Rose, M.L., Elliot, T.R., C. Marmarosh, C ve Caldwell, C. (1993). Peeling back the onion: Personality, problem solving, and career decision making style correlates of career indecision. Journal of Career Assessment, 1, 66–82.
Corbishley, M. A. ve Yost, E. B. (1989). Assessment and treatment of disfunctional cognitions in career counseling.Career Planning and Adult Development Journal, 5, 20-26.
Creed, P. A., ve Yin, W. O. (2006). Reliability and validity of a chinese version of the career decision- making difficulties Questionnaire. International Journal for Educational and Vocational Guidance, 6, 47-63.
Çakar, M. (2002). Lise III: sınıf öğrencilerinin denetim odağı ve mesleki olgunluk açısından incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 9(9), 113-131
Çakır, M. A. (2003). Bir mesleki grup rehberliği programının lise öğrencilerinin mesleki kararsızlık düzeylerine etkisi.Yayınlanmamış Doktora Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Çoban, A. E. (2005). Lise son sınıf öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin yordayıcı bazı değişkenlere göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 6(10), 39-54
Dipeolu, A., Reardon, R. C., Sampson, J. P., ve Burkhead, J. (2002). The relationship between dysfunctional career thoughts and adjustment to disability in college students with learning disabilities. Journal of Carer Assessment, 10, 413-427
Doğan, H. (2005). Bilgi verici danışmanlık programının üniversiteye giriş sınavı ve üniversite eğitimine ilişkin yanlış inançlara etkisi.Yayınlanmamış Yüksek Lisans TeziSelçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Doğan, H. (2010). Kariyer karar verme grup rehberliği programının 9.sınıf öğrencilerinin kariyer karar verme güçlük düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Ellis, A.,ve Maclaren, C. (1998). Rational emotive behavior therapy: A therapist’s guide, San Luis Obispo, CA: Impact Publishers.
Gati. I. (1986). Making career decisions. A sequential elimination approach. Journal of Counseling Psychology, 33, 408-417.
Gati, I., Krausz, M., ve Osipow, S. H. (1996). A taxonomy of difficulties in career decision-making. Journal of Counseling Psychology, 43, 510-526.
Gati, I., ve Saka, N. (2001a). High school students’ career related decision-making difficulties. Journal of Counseling and Development. 79, 331-340.
Gati, I., ve Saka, N. (2001b). Internet-based versus paper- and-pencil assessment: Measuring career decision- making difficulties. Journal of Career Assessment, 9, 397-416.
Gati, I., Gadassi, R., Saka, N., Hadadi, Y., Ansenberg, N., Friedmann, R.ve Asulin-Peretz, L. (2011). Emotional and personality-related aspects of career decision- making difficulties: facets of career indecisiveness. Journal of Career Assessment. 19(1), 3-20.
Hamamcı, Z. ve Çoban, A. E. (2007). Mesleki olgunluk ve mesleki kararsızlığın akılcı olmayan inançlarla ilişkisi, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 27, 31-40.
Hijazi, Y., Tatar, M., ve Gati, I. (2004). Career decision- making difficulties among Israeli and Palestinian Arab high-school seniors. Professional School Counseling, 8, 64- 72.
Kleiman, T., ve Gati, I., Peterson, G., Sampson, J., Reardon, R. ve Lenz, J. (2004). Dysfunctional thinking and difficulties in career decision making. Journal of Career Assessment, 12, 312-331.
Krumboltz, J. D. (1994). The Career Beliefs Inventory. Journal of Counseling and Development, 72, 424-428.
Mau, W. C. (2001). Assessing career decision-making difficulties: A cross-cultural study. Journal of Career Assessment, 9, 353-364.
Mitchell, L. K. ve Krumboltz, J. D. (1990). Social learning approach to career decision making; Krumboltz’s theory. In D. Brown, L. Brooks, & Associates (Eds.), Career choice and development: Applying contemporary theories to practice (2nd ed., pp. 145- 196). San Francisco: Jossey-Bass.
Morgan, T., ve Ness, D. (2003). Career decision making difficulties of first year students. The Canadian Journal of Career Development, 2, 33-37.
Mutlu, T. (2011). Lise öğrencilerinde kariyer kararı verme güçlükleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans TeziHacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Nevo, O. (1987). Irrational expectations in career counseling and their confronting arguments. Career Development Quarterly, 35, 239-250.
Osipow, S.H., Carney, C.G., ve Barak, A. (1976). A scale of educational-vocational undecidedness: A typological approach. Journal of Vocational Behavior, 9, 233–243
Pedhazur, E.J. (1997). Multiple regression in behavior research: Explanation and prediction, (3rd ed.). Fort Worth, TX; Holt, Rinehart and Winston
Peterson, G. W., Sampson, J. P., Jr., ve Reardon, R. C. (1991). Career development and services: A cognitive approach. Pacific Grove, CA: Brooks/Cole.
Pitz, G. F., ve Harren, V. A. (1980). An analysis of career decision making from the point of view of information processing and decision theory. Journal ofVocational Behavior, 16, 320–346.
Sampson, J. P., Jr., Peterson, G. W., Lenz, J. G., Reardon, R. C., ve Saunders, D. E. (1996). Career Thoughts Inventory: Professional manual. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources.
Sampson, J. P., Jr., Peterson, G. W., Lenz, J. G., Reardon, R. C., ve Saunders, D. E. (1998). Thedesign and use of a measure of dysfunctional career thoughts among adults, college students, and high school students: The Career Thoughts Inventory. Journal of Career Assessment, 6, 115-134.
Saunders, D. E., Peterson, G.; Sampson, J. P. ve Reardon, R. C. (2000). Relation of depression and dysfunctional career thinking to career indecision. Journal of Vocational Behavior, 56, 288-298.
Taylor, K. M., ve Betz, N. E. (1983). Applications of self- efficacy theory to the understanding and treatment of career indecision. Journal of Vocational Behavior, 22, 63-81.
Tien, H. L. S. (2005). The validation of the career decision making difficulties scale in a Chinese culture. Journal of Career Assessment, 13, 114-127.
Yıldız, Ş. (2001). Kişilik ve mesleki seçimi arasındaki ilişki ve bir uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Yılmaz-Erdem, A. (2006). Lise öğrencileri için Meslek Seçimine Ilişkin Akılcı Olmayan Inançlar Ölçeği’nin geliştirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.

APA	Bacanlı F (2012). Kariyer karar verme güçlükleri ve meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançların ilişkisi. , 86 - 95.
Chicago	Bacanlı Feride Kariyer karar verme güçlükleri ve meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançların ilişkisi. (2012): 86 - 95.
MLA	Bacanlı Feride Kariyer karar verme güçlükleri ve meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançların ilişkisi. , 2012, ss.86 - 95.
AMA	Bacanlı F Kariyer karar verme güçlükleri ve meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançların ilişkisi. . 2012; 86 - 95.
Vancouver	Bacanlı F Kariyer karar verme güçlükleri ve meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançların ilişkisi. . 2012; 86 - 95.
IEEE	Bacanlı F "Kariyer karar verme güçlükleri ve meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançların ilişkisi." , ss.86 - 95, 2012.
ISNAD	Bacanlı, Feride. "Kariyer karar verme güçlükleri ve meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançların ilişkisi". (2012), 86-95.

APA	Bacanlı F (2012). Kariyer karar verme güçlükleri ve meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançların ilişkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 86 - 95.
Chicago	Bacanlı Feride Kariyer karar verme güçlükleri ve meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançların ilişkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 4, no.37 (2012): 86 - 95.
MLA	Bacanlı Feride Kariyer karar verme güçlükleri ve meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançların ilişkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, vol.4, no.37, 2012, ss.86 - 95.
AMA	Bacanlı F Kariyer karar verme güçlükleri ve meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançların ilişkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2012; 4(37): 86 - 95.
Vancouver	Bacanlı F Kariyer karar verme güçlükleri ve meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançların ilişkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2012; 4(37): 86 - 95.
IEEE	Bacanlı F "Kariyer karar verme güçlükleri ve meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançların ilişkisi." Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4, ss.86 - 95, 2012.
ISNAD	Bacanlı, Feride. "Kariyer karar verme güçlükleri ve meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançların ilişkisi". Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 4/37 (2012), 86-95.