Şeyhülislâm Bahâî Mehmed Efendi’ninmanzum fetvâları
Yıl: 2012 Cilt: 0 Sayı: 31 Sayfa Aralığı: 1 - 20 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Şeyhülislâm Bahâî Mehmed Efendi’ninmanzum fetvâları
Öz: Osmanlı’da fetvâların da manzum hâlde verildiği görülmekte ve bu durum klasik Türkedebiyatı içinde farklı bir edebî türün ortaya çıkmasına vesile olmaktadır. Divan şairleri içindemühim bir yeri bulunan şeyhülislâmlardan bazıları fetvâlarını manzum hâlde de vermişlerdir.Bir meselenin hükmünün müftü (şeyhülislâm) tarafından araştırılarak verilmesi işlemi olanfetvâ; yiğit, genç, kavî anlamındaki fetâ kelimesinden türemiş ve müşkil bir meselenin verilencevapla güçlü bir şekilde izahının yapılmasını da anlatmıştır. Osmanlıda şeyhülislâmlarınverdikleri fetvâlar genellikle Türkçe ve mensur olmakla beraber az da olsa manzum hâldeverilmiş olanlarına rastlanmaktadır. Manzum hâlde verilmiş fetvâlar bir süs gibi, fetvâkitaplarında yer almışlardır. Her birisi usta bir divan şairi olan şeyhülislâmların kalemindençıkmış bu fetvâlar, bir edebî tür olma vasfını da taşımaktadır. Manzum hâlde fetvâ vermişşeyhülislâmların başında, divan sahibi mühim bir şair olan Bahâî Mehmed Efendi gelmektedir.Bu makalede, onun manzum fetvâlarından tespit edilen beş örnek sunulmaktadır.
Anahtar Kelime: Konular:
The fatwas of in verse which were written by shaykh al-Islam Baha’i Mehmed Efendi
Öz: In the Ottoman Empire is seen even fatwas in verse written and it in the classical Turkishliterature are instrumental to the emergence of a different literary species. In the Ottomanssome shaykh al-Islams in an important place in the Divan poets their fatwas hence also gavewritten in verse. One of these shaykh al-Islam poets is Baha’i Mehmed Efendi. Fatwa, beinvestigated by the mufti (Shaykh al-Islam) is the process of provision of an issue. The wordfatwa is derived from feta which means brave, young and strong; a difficult issue in the replygiven to making a strong statement describes. In the Ottomans fatwas of Shaykh al-Islams isTurkish often prosaically, although little is seen in what is written in verse. Theywere issued edicts written in verse, such as an ornament, is in the books of fatwa.Each of these fatwas out written by a skillful Shaykh al-Islams classical poet, can be regarded as a kind of classical Turkish literature to be addressed in the remaking. One of the Shaykh al- Islams fatwas who gave in verse at the beginning comes the important classical poet MehmedEfendi Bahai-the father of divan. This article offers five samples of his fatwas in verse detected.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- AKGÜNDÜZ, Ahmed(1990), Osmanlı Kanunnameleri ve Hukukî Tahlilleri, İstanbul.
- AKSOY, Mehmet(1998), Şeyhülislamlıktan Bugüne Şeyhülislamlıktan Diyanet İşleri Başkanlığına Geçiş, Köln.
- ATAR, Fahrettin (1995), Fetvâ, DİA, İstanbul, , XII, 486.
- AYDIN, M. Akif (1999), Osmanlı’da Hukuk, Osmanlı Devleti Tarihi, Feza Gazetecilik, İstanbul, II.
- AYDIN, Mehmet Akif, Türk Hukuk Tarihi, İstanbul, 2001.
- BALTACI, Cahit (1976), 15. ve 16. Asırlarda Osmanlı Medreseleri, İstanbul.
- Baltacı, Cahit (2005), İslâm Medeniyeti Tarihi, İstanbul.
- BİLGE, Mustafa (1984), İlk Osmanlı Medreseleri, İstanbul.
- BİLMEN, Ömer Nasuhi (1976), Hukuk-ı İslamiyye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu, İstanbul.
- ÇELEBİOĞLU, Amil (1998), Türk Edebiyatında Manzum Dinî Eserler, Eski Türk Ede biyatı Araştırmaları, MEB yayını, İstanbul 1998.
- DEVELLİOĞLU, Ferit(1982),Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitb., Anka ra.
- EBU ZEHRA, Muhammed (2000), İslâm Hukuku Metodolojisi (Fıkıh Usulü), (Çev. A.Şener), Ankara.
- İPŞİRLİ, Mehmet-UZUN, Mustafa (1991), Bahai Mehmed Efendi, DİA, 4/463-64, İs tanbul.
- KOÇ, Mehmet (2008), Şeyhu’l-İslâm Minkârizâde Yahya Efendi’nin Talak ile İlgili Fetvâları ve Tahlili, basılmamış Y. Lisans Tezi, ÇÜ, Adana,
- KRAMERS, J.H.( 1964), Şeyhülislâm, İslâm Ansiklopedisi, İstanbul.
- LEVEND, A.S.(1972), Dinî Edebiyatımızın Başlıca Ürünleri, TDAY Belleten, ss.35-80.
- MARDİN, Ebu’l-Ula (1977), Fetvâ, İA, İstanbul, , IV, 582.
- MUMCU, Ahmet, Osmanlı Devletinde Siyaseten Katl, AÜHFY, Ankara, 1963.
- ÖRSTEN, Seda (2005), Osmanlı Hukukunda Fetvâ, AÜ, Y. Lisans Tezi, Ankara.
- SAKAOĞLU, Necdet, Fetvâ Mecmuaları, Toplumsal Tarih, Mart 1994, C: 1, S: 3.
- ŞAHİN, Mustafa (2000), İslam Hukukunda Fetva ve Osmanlılar Dönemi Fetva Mecmua ları,(Yüksek Lisans Tezi), UÜ, Bursa.
- ŞAHİN, Osman (2002), İslam Hukukunda Fetvâ Usulü, Doktora tezi, OMÜ, Samsun.
- TOLASA, Harun (1979) Şeyhülislâm Bahâyî Efendi Dîvânı’ndan Seçmeler, Tercüman 1001 Eser, İstanbul.
- TYAN, E., Fatwa, EI, II, 1965, s. 866.
- UZUNÇARŞILI, İ.H.(1965), Osmanlı Devletinin İlmiye Teşkilatı, TTK 2.bsk., Ankara.
- ÜÇOK, Coşkun - MUMCU, Ahmet - BOZKURT, Gülnihâl (1996), Türk Hukuk Tarihi, Ankara.
- YAYCIOĞLU Ali (1997), Ottoman Fatwa (An Essay on Legal Consultation in the Ottoman Empire), Bilkent Üni., Y. Lisans Tezi), Ankara.
- ZEYDAN, Abdülkerim, İslam Hukukuna Giriş, (Çev. Ali Şafak), İstanbul, 1995.
| APA | ELIAÇIK M (2012). Şeyhülislâm Bahâî Mehmed Efendi’ninmanzum fetvâları. , 1 - 20. |
| Chicago | ELIAÇIK MUHITTIN Şeyhülislâm Bahâî Mehmed Efendi’ninmanzum fetvâları. (2012): 1 - 20. |
| MLA | ELIAÇIK MUHITTIN Şeyhülislâm Bahâî Mehmed Efendi’ninmanzum fetvâları. , 2012, ss.1 - 20. |
| AMA | ELIAÇIK M Şeyhülislâm Bahâî Mehmed Efendi’ninmanzum fetvâları. . 2012; 1 - 20. |
| Vancouver | ELIAÇIK M Şeyhülislâm Bahâî Mehmed Efendi’ninmanzum fetvâları. . 2012; 1 - 20. |
| IEEE | ELIAÇIK M "Şeyhülislâm Bahâî Mehmed Efendi’ninmanzum fetvâları." , ss.1 - 20, 2012. |
| ISNAD | ELIAÇIK, MUHITTIN. "Şeyhülislâm Bahâî Mehmed Efendi’ninmanzum fetvâları". (2012), 1-20. |
| APA | ELIAÇIK M (2012). Şeyhülislâm Bahâî Mehmed Efendi’ninmanzum fetvâları. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 0(31), 1 - 20. |
| Chicago | ELIAÇIK MUHITTIN Şeyhülislâm Bahâî Mehmed Efendi’ninmanzum fetvâları. Türkiyat Araştırmaları Dergisi 0, no.31 (2012): 1 - 20. |
| MLA | ELIAÇIK MUHITTIN Şeyhülislâm Bahâî Mehmed Efendi’ninmanzum fetvâları. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, vol.0, no.31, 2012, ss.1 - 20. |
| AMA | ELIAÇIK M Şeyhülislâm Bahâî Mehmed Efendi’ninmanzum fetvâları. Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2012; 0(31): 1 - 20. |
| Vancouver | ELIAÇIK M Şeyhülislâm Bahâî Mehmed Efendi’ninmanzum fetvâları. Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2012; 0(31): 1 - 20. |
| IEEE | ELIAÇIK M "Şeyhülislâm Bahâî Mehmed Efendi’ninmanzum fetvâları." Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 0, ss.1 - 20, 2012. |
| ISNAD | ELIAÇIK, MUHITTIN. "Şeyhülislâm Bahâî Mehmed Efendi’ninmanzum fetvâları". Türkiyat Araştırmaları Dergisi 31 (2012), 1-20. |
