Yıl: 2012 Cilt: 12 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 185 - 206 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcılarının incelenmesi

Öz:
Genel amacı ergenlerde siber zorbalık ve mağduriyetin yordayıcılarını belirlemek olan bu araştırmanın özel amacı empatik eğilim, cinsiyet, algılanan akademik başarı ve haftalık ortalama internet kullanma süresinin siber zorbalık ve mağduriyet üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Bu araştırmada ayrıca empatik eğilim, siber zorbalık ve mağduriyetin cinsiyet açısından farklılaşması; empatik eğilim ve siber zorbalığın algılanan akademik başarı üzerindeki yordayıcı etkisi ve empatik eğilim ile siber zorbalık arasındaki ilişkide algılanan akademik başarının aracılık etkisi incelenmiştir. Araştırma örneklemini 400 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Katılımcılara Kişisel Bilgi Formu, Siber Zorbalık ve Mağduriyet ile İlgili Sorular Anketi ve Empatik Eğilim Ölçeği uygulanmıştır. Siber zorbalık, mağduriyet ve empatik eğilimin cinsiyet açısından farklılaşmasına ilişkin t testi sonucuna göre kızların empatik eğilimlerinin erkeklerden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Diğer taraftan erkeklerin kızlardan daha çok siber zorbalık yaptığı bulunmuştur. Siber zorbalık, mağduriyet ve empatik eğilim arasındaki ilişkileri incelemek amacıyla yapılan korelasyon sonucunda empatik eğilimin, siber zorbalık ve siber mağduriyet ile negatif, siber zorbalığın ise siber mağduriyet ile pozitif ilişkili olduğu saptanmıştır. Empatik eğilim, cinsiyet ve algılanan akademik başarının siber zorbalık üzerindeki etkisini incelemek amacıyla yapılan çoklu regresyon analizi sonuçları, siber zorbalığın empatik eğilim, cinsiyet ve algılanan akademik başarı; siber mağduriyetin ise empatik eğilim ve haftalık ortalama internet kullanma süresi tarafından yordandığını göstermiştir. Ayrıca empatik eğilimin ve siber zorbalığın algılanan akademik başarıyı yordadığı bulunmuştur. Son olarak empatik eğilim ile siber zorbalık arasındaki ilişkide algılanan akademik başarının kısmi aracılık rolüne sahip olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonuçları literatür doğrultusunda tartışılmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: İletişim

The investigation of predictors of cyberbullying and cybervictimization in adolescents

Öz:
The specific purpose of this research, whose general objective is to examine predictors of cyberbullying and victimization in adolescents, is to determine the predictive roles of emphatic tendency, gender, frequency of internet usage, perceived academic achievement on cyber bullying, and victimization. Also, whether emphatic tendency, cyberbullying, and cybervictimization differed by gender, and the predictive roles of emphatic tendency and cyber bullying on perceived academic achievement, and the mediational role of perceived academic achievement in linking emphatic tendency to cyberbullying were investigated. The research sample consisted of 400 high school students. Personal Information Form, Cyberbullying and Cybervictimization Questions, and Emphatic Tendency Scale were administered to the participants. According to the results of the t-test, emphatic tendency of females was higher than males. On the other hand, it was found that males were more likely to be cyberbullies than females. In correlational analysis, it was determined that cyberbullying correlated positively with cybervictimization, and both cyberbullying and cybervictimization were associated negatively with emphatic tendency. Multi regression analysis showed that cyberbullying was negatively predicted by emphatic tendency, gender, and perceived academic achievement. However, the results of the multi regression analysis indicated that cybervictimization was predicted by emphatic tendency and frequency of internet usage. Also, it was found that perceived academic achievement was predicted by emphatic tendency and cyberbullying. Finally, it was determined that perceived academic achievement partially explained the relationship between emphatic tendency and cyberbullying. Results were discussed in the light of the literature.
Anahtar Kelime:

Konular: İletişim
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akbulut, Y., Şahin, Y.L., & Erişti, B. (2010). Development of a scale to investigate cyber victimization among online social utility members. Contemporary Educational Technology, 1(1), 46-59.
  • Ang, R.P., & Goh, D.H. (2010). Cyberbullying among adolescents: the role of affective and cognitive emphaty, and gender. Child Psychiatry Human Development, 41(4), 387-397.
  • Arıcak, O.T. (2009). Psychiatric symptomatology as a predictor of cyberbullying among university students. Eurasian Journal of Educational Research, 34, 167-184.
  • Arıcak, T., Siyahhan, S., Uzunhasanoğlu, A., Sarıbeyoğlu, S., Çıplak, S., Yılmaz, N. ve diğer. (2008). Cyberbullying among Turkish adolescents. CyberPsychology & Behavior 11(3), 253-262.
  • Balkıs, M., Duru, E., & Buluş, M. (2005). Şiddete yönelik tutumların özyeterlik, medya, şiddete yönelik inanç, arkadaş grubu ve okula bağımlılık duygusu ile ilişkisi. Ege Eğitim Dergisi, 6(2), 81-97.
  • Baron, R.M., & Kenny, D.A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychology research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51, 1173-1182.
  • Belsey, B. (2007). Cyberbullying: A real and growing threat. ATA Magazine, 88(1), 14-21.
  • Beran, T., & Li, Q. (2005). Cyber harassment: A study of new method for an old behavior. Journal of Educational Computing Research, 32(3), 265-277.
  • Booker, K.C. (2004). Exploring school belonging and academic achievement in African American adolescents. Curriculum and Teaching Diaologue, 6(2), 131-143.
  • Campfield, D.C. (2008). Cyber bullying and victimization: psychosocial characteristics of bullies, victims, and bully/victims. Unpublished doctoral dissertation, The University of Montana, Montana.
  • Çetin, B., Peker, A., & Eroğlu, Y. (2010). Kız öğrencilerde siber zorba ve kurban olmanın yordayıcıları olarak internet bağımlılığı ve yaşam doyumu. Keser, N., Baytekin, B. (Eds). 1.Uluslararası Kadın ve Sağlık Kongresi Kongre Kitabı (ss.181- 186). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Kadın Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi.
  • Çetin, B., Peker, A., Eroğlu, Y., & Çitemel, N. (2011). Siber zorbalığın bir yordayıcısı olarak ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmalar: Ergenler için bir ön çalışma. International Online Journal of Educational Sciences, 3(3), 1064-1080.
  • Çetin, B., Yaman, E., & Peker, A. (2011). Cyber victim and bullying scale: A study of validity and reliability. Computer & Education, 57(4), 2261-2271.
  • Çetin, B., Eroğlu, Y., Peker, A., Akbaba, S., & Pepsoy, S. (2012). Ergenlerde ilişkisel-karşılıklı bağımlı benlik kurgusu, siber zorbalık ve psikolojik uyumsuzluk arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 637- 653.
  • Çifçi, S. (2010). Dokuzuncu sınıf öğrencilerin sanal zorbalık düzeyleri ile empatik eğilim düzeyleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
  • David-Ferdon, C., & Hertz, M.F. (2007). Electronic media, violence, and adolescents: An emerging health problem. Journal of Adolescent Health, 41, 1-5.
  • De Wied, Goudena, P.P., & Matthys, W. (2005). Emphaty in boys with disruptive behavior disorders. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 46, 867- 880.
  • Dilmaç, B. (2009). Sanal zorbalığı yordayan psikolojik ihtiyaçlar: Lisans öğrencileri için bir ön çalışma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(3), 1291-1325.
  • Durmaz, A. (2008). Liselerde okul yaşamı kalitesi (Kırklareli ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
  • Dökmen, Ü. (1988). Empatinin yeni bir modele dayanılarak ölçülmesi ve psikodrama ile geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 20(1-2), 155-190.
  • Dökmen, Ü. (1998). Sanatta ve günlük yaşamda iletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
  • Erdur-Baker, Ö., & Kavşut, F. (2007). A new face of peer bullying: Cyber bullying. Journal of Euroasian Educational Research, 27, 31-42.
  • Erdur-Baker, Ö. (2010). Cyberbullying and its correlation to traditional bullying, gender and frequent and risky usage of internet-mediated communication tools. New Media & Society,12, 109-125.
  • Eroğlu, Y. (2011). Koşullu öz-değer riskli internet davranışları ve siber zorbalık/ mağduriyet arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
  • Eroğlu, Y., & Peker, A. (2011). Aileden ve arkadaştan algılanan sosyal destek ve siber mağduriyet: Yapısal eşitlik modeliyle bir inceleme. Akademik Bakış Dergisi, 27, 1-20.
  • Eroğlu, Y., Çetin, B., Güler, N., Peker, A., & Pepsoy, S. (2011). From cybervictimization to coping ways of stress: Gender as moderator. Chova, L.G., Belenguer, D.M. & Martinez, A.L. (Eds.) Proceedings of EDULEARN11 Conference (pp.2699-2707). Barcelona: Spain.
  • Gini, G., Albiero, P., Benelli, B., & Altoe, G. (2007). Does emphaty predict adolescents’ bullying and defending behavior? Aggressive Behavior, 33, 467-476.
  • Hinduja, S., & Patchin, J.W. (2009). Bullying beyond the schoolyard: Preventing and responding to cyberbullying. California: Carwin Pres.
  • Huang, Y., & Chou, C. (2010). An analysis of multiple factors of cyber bullying among junior high school students in Taiwan. Computers in Human Behavior, 26, 1581-1590.
  • Ireland, J.L. (1999). Provictims attitudes and emphaty in relation to bullying behavior among prisoners. Legal and Criminological Psychology, 4, 51-56.
  • Jolliffe, D., & Farrington, D.P. (2006). Examining the relationship between low emphaty and bullying. Aggressive Behavior, 32(6), 540-550.
  • Kapıkıran, N.A., Kapıkıran, Ş., & Başaran, B.I. (2010). Psikolojik danışma ve rehberlik öğrencilerinin empatik eğilimler ve algıladıkları anne ve baba olumlu sosyal davranışları: Cinsiyetin farklılaştırıcı rolü. Ege Eğitim Dergisi, 11(1), 1-19.
  • Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Kaya, A., & Siyez, D.M. (2010). KA-Sİ çocuk ve ergen için empatik eğilim ölçeği: Geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim 25(156), 110-125.
  • Keith, S., & Martin, M. E. (2005). Cyber bullying: Creating culture of respect in a cyber World. Reclaiming Children and Youth13(4), 224-228.
  • Keskin, G., & Sezgin, B. (2009). Bir grup ergende akademik başarı durumuna etki eden etmenlerin belirlenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(10), 3-18.
  • Kowalski, R. M., & Limber, S. P. (2007). Electronic bullying among middle school students. Journal of Adolescent Health, 41, 22-30.
  • Lacey, B. (2007). Social Aggression: A study of internet harassment. Unpublished doctoral dissertation, Long Island University, ABD.
  • Li, Q. (2005). Cyber harassment: A study of new method for an old behavior. Journal of Educational Computing Research, 32(3), 265-277.
  • Li, Q. (2007). Bullying in the new playground: Research into cyberbullying and cyber victimisation. Australasian Journal of Educational Technology, 23(4), 435- 454.
  • Ma, H.K., Shek, D.T.L., & Lam, C.O.B. (2000). Parental, peer, and teacher ınfluences on the social behavior of Hong Kong chinese adolescents. The Journal of Genetic Psychology, 161, 65-78.
  • Mesch, G.S. (2009). Parental mediation, online activities, and cyberbullying. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 12(4), 387-393.
  • Mitchell, M.S. (2011). Cyberbullying and academic achievement: research ınto the rates of ıncidence, knowledge of consequences, and behavioral patterns of cyberbullyin. Unpublished master dissertation, University of Connecticut, Connecticut.
  • Öz, F. (1998). Son sınıf öğrencilerinin empatik eğilimleri, empatik becerileri ile akademik başarıları arasındaki ilişki. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2(2), 32-38.
  • Patchin, J. W., & Hinduja, S. (2006). Bullies move beyond the school yard: A preliminary look at cyber bullying. Youth Violence and Juvenile Justice, 4(2), 148-169.
  • Pekel, N. (2004). Akran zorbalığı grupları arasında sosyometrik statü, yalnızlık ve akademik başarı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Peker, A., & Eroğlu, Y. (2010). Erkek öğrencilerde siber zorba ve kurban olmanın yordayıcısı olarak internet bağımlılığı. Sünbül, A.M. ve Şahin, İ. (Eds.) 4. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu Kitabı (ss. 862-867). Konya: Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi.
  • Peker A., Eroğlu Y., & Çitemel, N. (2012). Boyun eğici davranışlar ile siber zorbalık ve siber mağduriyet arasındaki ilişkide cinsiyetin aracılığının incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1), 205-221.
  • Pişkin, M. (1991). Empati, kaygı ve çatışma eğilimi arasındaki ilişki. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22(2), 775-784.
  • Pişkin, M. (2006, Mart). Akran zorbalığı olgusunun ilköğretim öğrencileri arasındaki yaygınlığının incelenmesi. 1. Şiddet ve okul: Okul ve çevresinde çocuğa yönelik şiddet ve alınabilecek tedbirler sempozyumu’nda sunulmuş sözlü bildiri, İstanbul.
  • Raskauskas, J., & Stoltz, A.D. (2007). Involvement in traditional and electronic bullying among adolescents. Developmental Psychology, 43, 564-575.
  • Roland, E. (2002). Bullying, depressive symptoms and suicidal thoughts. Education Research, 44(1), 55-67.
  • Sarı, M. (2012). Empatik sınıf atmosferi ve arkadaşlara bağlılık düzeyinin lise öğrencilerinin okul yaşam kalitesine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(1), 95-119.
  • Sergeant, M.J.T., Dickins, T.E., Davies, M.N.O., & Griffiths, M.D. (2006). Agression, empathy and sexual orientation in males. Personality and Individual Differences, 40, 475–486.
  • Shariff, S. (2008). Cyber-bullying. Issues and solutions fort he school, the classroom and the home. New York: Oxon Published Slonje, R., & Smith, P.K. (2008). Cyberbullying: Another main type of bullying? Scandinavian Journal of Psychology, 49, 147-154.
  • Sobel, M.E. (1982). Asymptotic confidence intervals for indirect effects in structural equation models. In S. Leinhardt (Ed.), Sociological Methodology, 1982 (pp. 290-312). Washington DC: American Sociological Association.
  • Soutworth, C., Finn, J., Dawson, S., Fraser, C., & Tucker, S. (2007). Intimate partner violence, teknology, and stalking. Violence Against Women, 13, 842-856.
  • Steffgen, G., König, A., Pfetsch, J. & Melzer, A. (2011). Are cyberbullies less emphatic? Adolescents’ cyberbullying behavior and emphatic responsiveness. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 14(11), 643-648.
  • Strom, P., & Strom, R. (2004).” Bullied by a Mouse.”[Online] Retrieved on 17- November-2010, at URL: http://www.childresearch.net/resource/research/2004/member35.htm
  • Şahin, M., Sarı, S. V., Özer, Ö., & Er, S.H. (2010). Lise öğrencilerinin siber zorba davranışlarında bulunma ve maruz kalma durumlarına ilişkin görüşleri. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 21, 257-270.
  • Tangney, J.P., Baumeister, R.F., & Boone, A.L. (2004). High self-control predicts good adjustment, less pathology, beter grades, and interpersonal success. Journal of Personality, 72(2), 271-324.
  • Topçu, Ç. (2008). The relationship of cyber bullying to empathy, gender, traditional bullying, internet use and adult monitoring. Unpublished Master Dissertation, Middle East Technical University, Ankara.
  • Topçu, C. & Erdur-Baker, Ö. (2007). Geleneksel akran zorbalığının, siber zorbalığın ve bu iki zorbalık türü arasındaki ilişkinin toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi. 16. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Kitabı (ss. 456-461). Tokat.
  • Topçu, Ç., Baker, Ö.E., Çapa., & Aydın, Y. (2008). Examination of cyber bullying experiences among Turkish students from different school types. CyberPsychology & Behavior, 11, 643-648.
  • Valkenburg, P. M., & Soeters, K. E. (2001). Children’s positive and negative experiences with the internet. Communication Research, 28, 652-675. Willard, N.E. (2007). Cyberbullying and cyberthreats. U.S.A: Research Pres.
  • Wıllıams, K. R. ve Nancy G. G. (2007). Prevalence and predictors of internet bullying. Journal of Adolescent Health, 41, 14-21.
  • Wolak, J., Mitchell, K., & Finkelhor, D. (2007). Does online harassment constitute bullying? An exploration of online harassment by known peers and onlineonly contacts. Journal of Adolescent Health, 41, S51–S58.
  • Yaman, E., Eroğlu, Y., & Peker, A. (2011). Okul zorbalığı ve siber zorbalık. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
  • Yaman, E., & Peker, A. (2012). Ergenlerin siber zorbalık ve siber mağduriyete ilişkin algıları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 819-833.
  • Ybarra, L.M., & Mitchell, K. J. (2004). Youth engage in online harassment: Associations with caregiver-child relationships, internet use, and personal characteristics. Journal of Adolescence, 27 (3), 319-336
  • Ybarra, M., West, M.D., & Leaf, P. (2007). Examining the overlap in internet harassment and school bullying: Implications for school intervention. Journal of Adolescent Health 41, S42–S50.
  • Yüksel, A. (2004). Empati eğitim programının ilköğretim öğrencilerinin empatik becerilerine etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,12(2), 329–340.
APA Peker A, EROĞLU Y, ADA Ş (2012). Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcılarının incelenmesi. , 185 - 206.
Chicago Peker Adem,EROĞLU YÜKSEL,ADA ŞÜKRÜ Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcılarının incelenmesi. (2012): 185 - 206.
MLA Peker Adem,EROĞLU YÜKSEL,ADA ŞÜKRÜ Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcılarının incelenmesi. , 2012, ss.185 - 206.
AMA Peker A,EROĞLU Y,ADA Ş Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcılarının incelenmesi. . 2012; 185 - 206.
Vancouver Peker A,EROĞLU Y,ADA Ş Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcılarının incelenmesi. . 2012; 185 - 206.
IEEE Peker A,EROĞLU Y,ADA Ş "Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcılarının incelenmesi." , ss.185 - 206, 2012.
ISNAD Peker, Adem vd. "Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcılarının incelenmesi". (2012), 185-206.
APA Peker A, EROĞLU Y, ADA Ş (2012). Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcılarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 185 - 206.
Chicago Peker Adem,EROĞLU YÜKSEL,ADA ŞÜKRÜ Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcılarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 12, no.2 (2012): 185 - 206.
MLA Peker Adem,EROĞLU YÜKSEL,ADA ŞÜKRÜ Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcılarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.12, no.2, 2012, ss.185 - 206.
AMA Peker A,EROĞLU Y,ADA Ş Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcılarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2012; 12(2): 185 - 206.
Vancouver Peker A,EROĞLU Y,ADA Ş Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcılarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2012; 12(2): 185 - 206.
IEEE Peker A,EROĞLU Y,ADA Ş "Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcılarının incelenmesi." Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, ss.185 - 206, 2012.
ISNAD Peker, Adem vd. "Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcılarının incelenmesi". Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 12/2 (2012), 185-206.