Doğal theileriozisli sığırlarda tedavi öncesi ve sonrası bazı klinik, hematolojik ve biyokimyasal parametreler

KELES, IHSAN; altuğ, nuri; YUR, Fatmagül; ÖZKAN, CUMALİ; AKGÜL, Yakup; AĞAOĞLU, Zahid T.; Kaya, Abdullah; Yuksek, Nazmi

Doğal theileriozisli sığırlarda tedavi öncesi ve sonrası bazı klinik, hematolojik ve biyokimyasal parametreler

Cumali ÖZKAN, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Van, Türkiye)

Yakup AKGÜL, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Van, Türkiye)

Nuri ALTUĞ, (Kırıkkale Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Kırıkkale, Türkiye)

Abdullah KAYA, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Van, Türkiye)

Nazmi YÜKSEK, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Van, Türkiye)

İhsan KELEŞ, (Erciyes Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Kayseri, Türkiye)

Zahid T. AĞAOĞLU, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Van, Türkiye)

Fatmagül YUR (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Biyokimya Anabilim Dalı, Van, Türkiye)

Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi

10 1

Yıl: 2013 Cilt: 10 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 93 - 100 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Doğal theileriozisli sığırlarda tedavi öncesi ve sonrası bazı klinik, hematolojik ve biyokimyasal parametreler

Öz:

Bu çalışma, theileriozisli sığırlarda tedavi öncesi ve sonrası klinik, hematolojik ve biyokimyasal parametrelerde meydana gelen değişimlerin belirlenmesi amacıyla yapıldı. Çalışmanın materyalini 21 hasta ile 10 sağlıklı sığır oluşturdu. Hayvanların sistemik olarak tedavi öncesi (TÖ) ve tedavi sonrası (TS) klinik muayeneleri yapılarak elde edilen bulgular değerlendirildi. He- matolojik (HCT, HGB, MCHC, WBC, granülosit sayısı ve yüzdesi, lenfosit/monosit sayısı ve yüzdesi, PLT) ve biyokimyasal parametreler [serum total protein (TP), albumin, glikoz, BUN, kreatinin, AST, total bilirubin, direkt bilirubin, Na, K, Cl] için kan örnekleri alındı. Klinik olarak theileriozisli hayvanlarda TÖ beden ısılarının istatistiksel olarak (p˂0.01) önemli oranda yü kseldi- ği, TS’ında ise azalarak kontrol grubu değerlerine yaklaştığı belirlendi. Hematolojik parametrelerden HCT ve HGB konsantras- yonlarının TÖ önemli oranlarda azaldığı (p˂0.001), TS değerlerinde artışlar görülmesine rağmen, kontrol değerlerinden düşük oldukları saptandı. PLT değerlerinin TÖ’inde düşük olduğu, TS ise artış göstererek kontrol değerlerine yaklaştığı belirlendi. Biyokimyasal parametrelerden TP ve albumin değerlerinde azalmaların olduğu, TS’nda ise istenilen düzeyde artışların olma- dığı tespit edildi. Serum BUN ve kreatinin değerleri TÖ ve TS değerleri arasında anlamlı farklılığın (p˂0.05, p˂0.001) olduğu belirlendi. AST, total bilirubin, direkt bilirubin değerlerinde TÖ anlamlı artışların olduğu (p˂0.05), TS’nda azalarak kontrol grubu değerlerine yaklaştığı tespit edildi. Sonuç olarak, theileriozisli sığırlarda klinik, hematolojik ve biyokimyasal parametrelerde önemli değişimler olduğu belirlendi. Ancak TS bazı parametrelerde (HCT, HGB, total protein, albumin) beklenen düzelmelerin oluşmadığı, bu nedenle özellikle hastalığın prognozunun değerlendirilmesinde TS kısa sürede düzelme gösteren PLT, BUN, kreatinin, AST, direkt ve total bilirubin gibi bazı parametrelerin değerlendirilmesinin yararlı olacağı kanısına varıldı.

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi Araştırmalar Deneysel Endokrinoloji ve Metabolizma Genel ve Dahili Tıp Biyokimya ve Moleküler Biyoloji Veterinerlik Pediatri

Some clinical, haematological and biochemical parameters before and after treatment of cattle naturally infected with theileria

Öz:

This study was conducted to investigate the changes occurred in clinical, haematological and biochemical parameters before and after treatment of cattle naturally infected with theileriosis. Twenty one sick cattle and 10 healthy cattle were the animal material of the present study. Systemic clinical examination findings of the animals before and after treatment were evaluated. Blood samples were taken for haematological (HCT, HGB, MHCH, WBC, granulocyte count and percentage, lymphocyte/monocyte count and percentage and PLT) and biochemical parameters (serum total protein, albumin, glucose, BUN, creatinine, AST, total bilirubin, direct bilirubin, Na, K and Cl). In clinically sick animals, body temperatures before treatment was significantly (p˂0.01) higher compared to the healthy ones, and it reached to the control level after treatment . It was found that the HTC and HGB concentrations decreased significantly (p˂0.001) before treatment and although these values increased after treatment, they were still lower than the control values. Platelet (PLT) counts were also low before treatment, and it increased to almost control levels after treatment. Total protein (TP) and albumin concentrations decreased before treatment, and they did not increase to the expected normal values after treatment. Serum BUN and creatinine values were also different statistically (p˂0.05, p˂0.001, respectively) when values obtained before and after treatment were compared. The AST, total and direct bilirubin values increased significantly (p˂0.05) before treatment and they reached to normal values after treatment. As a result; clinical, haematological and biochemical parameters changed greatly in cattle with theileriosis. But, after the treatment, some parameters (HCT, HGB, TP and albumin) did not reach to their expected values. It can be concluded that some parameters such as PLT, BUN, creatinine, AST, direct and total bilirubin should be taken into in the evaluation of prognosis as they return to their normal values short after the treatment.

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi Araştırmalar Deneysel Endokrinoloji ve Metabolizma Genel ve Dahili Tıp Biyokimya ve Moleküler Biyoloji Veterinerlik Pediatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Altuğ N, Yüksek N, Ağaoğlu ZT, Keleş İ. Determination of adenosine deaminase activity in cattle naturally infected with Theileria annulata. Trop Anim Health Prod 2008; 40: 449-56.
2. Başbuğ O, Gül Y. Tropikal tayleriyozisli sığır- larda hemoliz üzerine araştırmalar. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2011; 17(3): 421-7.
3. Çöl R, Uslu U. Haematological and coagulation profiles during severe tropical theileriosis in Cattle. Turk J Vet Anim Sci 2006; 30: 577-82.
4. Çöl R, Uslu U. Changes in selected serum components in cattle naturally infected with Theileria annulata. Bull Vet Inst Pulawy 2007; 51: 15-8.
5. Dumanlı N, Aktaş M, Çetinkaya B, Çakmak A, Köroğlu E, Saki CE, Erdoğmuş Z, Nalbantoğlu S, Öngör H, Şimşek S, Karahan M, Altay K. Prevalance and distrubution of tropical theileriosis in eastern Turkey. Vet Parasitol 2005; 127: 9-15.
6. Dumanlı N, Keleştimur H, Nizamlıoğlu M. Theileria annulata ile deneysel olarak enfekte edilmiş danalarda hematolojik araştırmalar. Doğu TU Vet ve Hay Derg 1987; 11(2): 108- 14.
7. El-Deeb WM, Younis EE. Clinical and biochemical studies on Theileria annulata in Egyptian buffaloes (Bubalus bubalis) with particular orientation to oxidative stress and ketosis relationship. Vet Parasitol 2009; 164: 301-5.
8. Gökçe G, Paşa S, Öcal N. Theileriosisli sığır- larda bazı kan parametreleri, kan gazları ve idrar analizleri. Kafkas Univ Vet Fak Derg 1998; 4 (1-2): 43-7.
9. Gül Y. Theileriozisli bir buzağıda semptomatik burun kanaması. Turk J Vet Anim Sci 1999; 23 (1): 209-12. C. ÖZKAN, Y. AKGÜL, N. ALTUĞ, A. KAYA, N. YÜKSEK, İ. KELEŞ, Z. T. AĞAOĞLU, F. YUR
10. Gül Y, Aksoy G, Özdemir H. Elazığ ve çevre- 21. Nazifi S, Razavi SM, Hasanshahi F, sinde Theileria annulata ile enfekte sığırların Esmailnezhad Z. Effect of the severity of buparvaquone (Butalex)’la tedavisi üzerine Theileria annulata infection on some araştırmalar. YYÜ Vet Fak Derg 1991; 2 (1-2): haematological parameters and antioxidant 97-116. enzymes in naturally infected cattle. Bulgarian J Vet Med 2009; 12(1): 63-71. 11. Hasanpour A, Moghaddam GA, Nematollahi A. Biochemical, hematological, and electrocardiographic changes in buffaloes naturally infected with Theileria annulata. Korean J Parasitol 2008; 46(4): 223-7.
12. Hooshmand-Rad P. The pathogenesis of anemia in Theileria annulata infection. Res Vet Sci 1976; 20: 324-9.
13. Hussein AH, Mohammed NA-ES, Mohammed HK. Theileriosis and babesiosis in cattle: Haemogram and some biochemical parameters. XIII. International Congress of ISAH Tartu, Estonia, June 17-21, 2007.
14. İnci A, İça A, Yıldırım A, Vatansever Z, Çakmak A, Albasan H, Çam Y, Atasever A, Düzlü Ö. Epidemiology of tropical theileriosis in the Cappadocia region. Turk J Vet Anim Sci 2008; 32 (1): 57-64.
15. İssi M, Gül Y. Bir buzağıda hematüri ile seyre- den prenatal tropikal tayleriyozis olgusu. YYÜ Vet Fak Derg 2008; 2: 67-9.
16. İssi M, Gül Y, Başbuğ O, Şahin N. Tropikal theileriozisli sığırlarda klinik, hematolojik ve bazı biyokimyasal parametreler ile serum kobalt ve B12 vitamin düzeyleri. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2010; 16 (6): 909-13.
17. Keleş İ, Değer S, Altuğ N, Karaca M, Akdemir C. Tick-borne diseases in cattle: clinical and haematological findings, diagnosis, treatment, seasonal distribution, breed, sex and age factors and the transmitters of the diseases. YYU Vet Fak Derg 2001; 12 (1-2): 26-32.
18. Khan IA, Khan A, Hussain A, Riaz A, Aziz A. Hemato-biochemical alterations in cross bred cattle affected with bovine theileriosis in semi arid zone. Pak Vet J 2011; 31(2): 137-40.
19. Kızıl Ö, Karapınar T, Balıkçı E, Kızıl M. Tropi- kal tayleriyozisli sığırlarda hemogram ve bazı serum parametrelerindeki değişiklikler. F Ü Sağ Bil Derg 2007; 21(1): 11-4.
20. Laiblin CH, Bayşu N, Müller M. Klinische untersuchungen zur experimentelle Theileria annulata infection des rindes I. Klinische Chemische Untersuchungen, Berl. Münch. Tierarztl. Wschr 1978; 91: 25-7.
21. Nazifi S, Razavi SM, Hasanshahi F, Esmailnezhad Z. Effect of the severity of Theileria annulata infection on some haematological parameters and antioxidant enzymes in naturally infected cattle. Bulgarian J Vet Med 2009; 12(1): 63-71.
22. Omer OH, El-Malil KH, Mahmoud OM, Haroun EM, Hawas A, Sweeney D, Magzoub M. Haematological profiles in pure bred cattle naturally infected with Theileria annulata in Saudi Arabia. Vet Parasitol 2002; 107: 161-8.
23. Omer OH, El-Malik KH, Magzoub M, Mahmoud OM, Haroun EM, Hawas A, Omar HM. Biochemical profiles in Friesian cattle naturally infected with Theileria annulata in Saudi Arabia. Vet Res Commun 2003; 27: 15- 25.
24. Osman SA, Al-Gaabary MH. Clinical, haematological and therapetic studies on tropical theileriosis in water buffaloes (Bubalus bubalis) in Egypt. Vet Parasitol 2007; 146: 337 -40.
25. Ozan ST, Yaralıoğlu S, Yılmaz S, Özer E, Şaki CE, Sevgili M. Theileria annulata ile enfekte sığırlarda GSH-Px, G6PD, arginaz aktiviteleri ile bazı biyokimyasal parametreler. Turk J Vet Anim Sci 1999; 23 (3): 553-7.
26. Riond B, Meli ML, Braun U, Deplazes P, Joerger K, Thoma R, Lutz H, Hofmann- Lehmann R. Concurrent infections with vector- borne pathogens associated with fatal anae- mia in cattle: haematology and blood chemistry. Comp Clin Pathol 2008; 17: 171-7.
27. Sandhu GS, Grewal AS, Singh A, Kondal JK, Singh J, Brar RS. Haematological and biochemical studies on experimental Theileria annulata infection in crossbred calves. Vet Res Commun 1998; 22: 347-54.
28. Saruhan B, Paşa S. Theileriosisli sığırlarda buparvaquone (Buparvon)’un terapotik etkinli- ği. Türkiye Parazitoloji Derg 2008; 32(4): 317- 21.
29. Singh A, Singh J, Grewal AS, Brar RS. Studies on some blood parameters of crossbred calves with experimental Theileria annulata infections. Vet Res Commun 2001; 25: 289- 300.
30. SPSS 20.0 evaluation version, IBM corporation 1 New Orchard Road Armonk, New York, 2012, 10504-1722, USA.

APA	ÖZKAN C, AKGÜL Y, altuğ n, Kaya A, Yuksek N, KELES I, AĞAOĞLU Z, YUR F (2013). Doğal theileriozisli sığırlarda tedavi öncesi ve sonrası bazı klinik, hematolojik ve biyokimyasal parametreler. , 93 - 100.
Chicago	ÖZKAN CUMALİ,AKGÜL Yakup,altuğ nuri,Kaya Abdullah,Yuksek Nazmi,KELES IHSAN,AĞAOĞLU Zahid T.,YUR Fatmagül Doğal theileriozisli sığırlarda tedavi öncesi ve sonrası bazı klinik, hematolojik ve biyokimyasal parametreler. (2013): 93 - 100.
MLA	ÖZKAN CUMALİ,AKGÜL Yakup,altuğ nuri,Kaya Abdullah,Yuksek Nazmi,KELES IHSAN,AĞAOĞLU Zahid T.,YUR Fatmagül Doğal theileriozisli sığırlarda tedavi öncesi ve sonrası bazı klinik, hematolojik ve biyokimyasal parametreler. , 2013, ss.93 - 100.
AMA	ÖZKAN C,AKGÜL Y,altuğ n,Kaya A,Yuksek N,KELES I,AĞAOĞLU Z,YUR F Doğal theileriozisli sığırlarda tedavi öncesi ve sonrası bazı klinik, hematolojik ve biyokimyasal parametreler. . 2013; 93 - 100.
Vancouver	ÖZKAN C,AKGÜL Y,altuğ n,Kaya A,Yuksek N,KELES I,AĞAOĞLU Z,YUR F Doğal theileriozisli sığırlarda tedavi öncesi ve sonrası bazı klinik, hematolojik ve biyokimyasal parametreler. . 2013; 93 - 100.
IEEE	ÖZKAN C,AKGÜL Y,altuğ n,Kaya A,Yuksek N,KELES I,AĞAOĞLU Z,YUR F "Doğal theileriozisli sığırlarda tedavi öncesi ve sonrası bazı klinik, hematolojik ve biyokimyasal parametreler." , ss.93 - 100, 2013.
ISNAD	ÖZKAN, CUMALİ vd. "Doğal theileriozisli sığırlarda tedavi öncesi ve sonrası bazı klinik, hematolojik ve biyokimyasal parametreler". (2013), 93-100.

APA	ÖZKAN C, AKGÜL Y, altuğ n, Kaya A, Yuksek N, KELES I, AĞAOĞLU Z, YUR F (2013). Doğal theileriozisli sığırlarda tedavi öncesi ve sonrası bazı klinik, hematolojik ve biyokimyasal parametreler. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 10(2), 93 - 100.
Chicago	ÖZKAN CUMALİ,AKGÜL Yakup,altuğ nuri,Kaya Abdullah,Yuksek Nazmi,KELES IHSAN,AĞAOĞLU Zahid T.,YUR Fatmagül Doğal theileriozisli sığırlarda tedavi öncesi ve sonrası bazı klinik, hematolojik ve biyokimyasal parametreler. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 10, no.2 (2013): 93 - 100.
MLA	ÖZKAN CUMALİ,AKGÜL Yakup,altuğ nuri,Kaya Abdullah,Yuksek Nazmi,KELES IHSAN,AĞAOĞLU Zahid T.,YUR Fatmagül Doğal theileriozisli sığırlarda tedavi öncesi ve sonrası bazı klinik, hematolojik ve biyokimyasal parametreler. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, vol.10, no.2, 2013, ss.93 - 100.
AMA	ÖZKAN C,AKGÜL Y,altuğ n,Kaya A,Yuksek N,KELES I,AĞAOĞLU Z,YUR F Doğal theileriozisli sığırlarda tedavi öncesi ve sonrası bazı klinik, hematolojik ve biyokimyasal parametreler. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 2013; 10(2): 93 - 100.
Vancouver	ÖZKAN C,AKGÜL Y,altuğ n,Kaya A,Yuksek N,KELES I,AĞAOĞLU Z,YUR F Doğal theileriozisli sığırlarda tedavi öncesi ve sonrası bazı klinik, hematolojik ve biyokimyasal parametreler. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 2013; 10(2): 93 - 100.
IEEE	ÖZKAN C,AKGÜL Y,altuğ n,Kaya A,Yuksek N,KELES I,AĞAOĞLU Z,YUR F "Doğal theileriozisli sığırlarda tedavi öncesi ve sonrası bazı klinik, hematolojik ve biyokimyasal parametreler." Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 10, ss.93 - 100, 2013.
ISNAD	ÖZKAN, CUMALİ vd. "Doğal theileriozisli sığırlarda tedavi öncesi ve sonrası bazı klinik, hematolojik ve biyokimyasal parametreler". Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 10/2 (2013), 93-100.