Türkiye’ye yönelik mülteci ve sığınmacı hareketleri

KARTAL, Bilhan; BAŞÇI, Emre

Türkiye’ye yönelik mülteci ve sığınmacı hareketleri

Bilhan KARTAL, (Anadolu Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü, Eskişehir, Türkiye)

Emre BAŞÇI (Anadolu Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Pazarlama Bölümü, Eskişehir, Türkiye)

Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

7 4

Yıl: 2014 Cilt: 12 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 275 - 299 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türkiye’ye yönelik mülteci ve sığınmacı hareketleri

Öz:

Siyasal sistemlerin değişimi, kabileler arası çatışma, iç savaş, insan hakları ihlali, ülke işgali, mevcut ulus devlet sınırlarının yeniden belirlenmesi, ekolojik dengesizlik ve benzeri dinamikler, yaşam riski taşıyanların doğdukları ve büyüdükleri yerleşkelerden farklı sosyokültürel yapılara sahip coğrafyalara zorunlu olarak göç etmelerine yol açmaktadır. Güncel veriler, zorunlu insan hareketliliğinin giderek yaygınlaştığını, çeşitlendiğini ve ivme kazandığını işaret etmektedir. Küresel göç dinamiklerinin ve kaynaklarının, göçmen profilinin ve göç yollarının köklü değişime uğradığı 1980’lerden itibaren Avrupa kıtası ile yoğun iltica hareketlerinin kaynaklandığı bölgeler arasında, düzensiz göç akımlarının kavşağında yer alan ülkelerden biri haline gelen Türkiye, artık sadece 1960’lı yıllardan bu yana ulusötesi emek göçü veren ve son dönemde göç alan bir ülke değildir; ayrıca üçüncü bir ülkeye gitmeyi hedefleyen mülteci adaylarının ve sığınmacıların tercih ettikleri bir geçiş ülkesi konumuna evrilmiştir. Avrupa Birliği’nin göç akımlarını kendi sınırları dışında tutmayı hedefleyen göç ve iltica politikaları, Türkiye’nin düzensiz göç konusunda tampon ülke konumuna gelmesine yol açmıştır. Küresel dinamiklere bağlı olarak sürekli artma eğilimi gösteren zorunlu insan hareketliliğinin Türkiye’ye ekonomik, hukuki, toplumsal ve siyasal etkileri kaçınılmazdır. Konuya ilişkin araştırmalar, iltica mevzuatının ve uygulamaların yetersizliğinden kaynaklanan çok boyutlu sorunları işaret etmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Siyasi Bilimler Uluslararası İlişkiler

Asylum-seeker and refugee movements toward turkey

Öz:

Changes in political systems and national frontiers, conflicts between tribes, civil war, human rights violations, country invasions, ecological and natural disasters and similar factors cause people to migrate from their homes to regions with different sociocultural dynamics. Actual data captured from numerous sources point out that human migration is getting widespread and varied all around the world The dramatic transformation happening since 1980s in global migration dynamics has transformed Turkey into a busy intersection for irregular migration flows. Turkey is deemed not only a country of emigration and immigration but also a transit Centre for asylum-seekers and refugees who aim to settle in a third country. Latest European Union immigration policies indicate that the EU aims to restrain irregular immigrants out of its borders and that Turkey is appointed with a mission of becoming a buffer-country between the EU and the rest of the world. The accelerated migration movement is highly expected to have serious economic, legal, social and political effects on Turkey. Research studies conducted on this subject unveil multi-dimensional problems causing from insufficient asylum legislation and ineffective application of rules

Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Siyasi Bilimler Uluslararası İlişkiler

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

AKPINAR, A. (2001). Uluslararası Göç Bağlamında Kimlik Krizleri ve Kimlik Kurgulamaları. Toplumbilim. Sayı 14. Cilt Kültürel ÇalıĢmalar Özel Sayısı, 91-104.
AMNESTY INTERNATIONAL. (2009). Stranded refugees in Turkey denied protection. Amnesty International Publications. Index: EUR 44/001/2009.
ARASIL, G. (2012). The European Union’s Effect on Turkish Civil Society Organizations Working in the Asylum System. (YayımlanmamıĢ yükseklisans tezi). The Øresund Master Programme of European Studies, Roskilde Universitet, Malmö Högskola.
BIEHL, K. (2009). Migration, Securization and its Everyday Implications: An Examination of Turkish Asylum Policy and Practice. European University Institute, Robert Shuman Centre for Advanced Studies.
BROWN, A. (2008). Migration and Climate Change. Geneva: International Organization for Migration.
BUZ, S. (2002), Türkiye’deki Sığınmacıların Üçüncü Bir Ülkeye Gidiş İçin Bekleme Sürecinde Karşılaştıkları Sorunlar. (YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, Ankara.
BUZ, S. (2004). Zorunlu Çıkış Zorlu Kabul Mültecilik. Ankara: Sığınmacılar ve Göçmenlerle DayanıĢma Derneği, 5.
BUZ, S. (2006). Kadın ve Göç İlişkisi: Sığınan ve Sığınmacı Kadınlar Örneği. (YayımlanmamıĢ doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, Ankara. BUZ, S. (2008). Türkiye‟deki Sığınmacıların Sosyal Profili, Polis Bilimleri Dergisi, Cilt: 10 (4), 1-14.
CASTLES, S. & MILLER, M.J. (2008). Göçler Çağı. Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri, Ġstanbul: Bilgi Üniversitesi.
CELLAT, E. (2013). Eskişehir Yabancılar Şube Müdürlüğü Yetkilisinin Konuşması. Mülteciler ve Mülteciler Hukuku Paneli, 27 Mart 2013, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi, EskiĢehir. DANIġ, A.D. (2004). Yeni Göç Hareketleri ve Türkiye. Birikim, Ağustos-Eylül 2004, 216-224.
DYER, G. (2011). Italy deals with its refugee crisis: Tens of thousands of North African migrants are causing a major EU rift. Hamilton Spectator.
ERDER, S. & KAġKA, S. (2012). A Troublesome Concept: “Irregularity” and “Irregular” Migration, içinde: Elitok, S. ve Straubhaar, T. (Ed.), Turkey, Migration and the EU: Potentials, Challenges and Opportunities, Hamburg University Press, 113-132.
FRAMBACH, N. (2011). Refugees in Istanbul: Lost between Policy and Practice. (YayımlanmıĢ yükseklisans tezi). Faculty of Geosciences: MA International Development Studies.
GEDĠK, M. (2009). Somalili Mültecilerin Sosyo-kültürel ve Dini Hayatları üzerine Sosyolojik Bir Araştırma, Konya Örneği. (YayımlanmamıĢ yükseklisans tezi). Selçuk Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
GENERAL DIRECTORATE OF SECURITY. (2005). Comparison of European Union Acquis and Turkish Legislation on Migration. International Organization of Migration and British Embassy Co-report.
GÖRENDAĞ, V. (2013). Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi Yetkilisinin Konuşması. Mülteciler ve Mülteciler Hukuku Paneli, 27 Mart 2013, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi, EskiĢehir.
GÜNER, C. (2007). Ġltica Konusunda Türkiye‟nin Yol Haritası: Ulusal Eylem Planı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2007 (4), 81-109.
HELSINKI CITIZENS‟ ASSEMBLY. (2009). Unsafe haven: The security challenges facing lesbian, gay, bisexual and transgender asylum seekers and refugees in Turkey. A Joint publication of Helsinki Citizens‟ Assembly – Turkey Refugee Advocacy and Support Program & ORAM - Organization for Refuge, Asylum & Migration.
HOLLIFIELD, J. F. (1999). Ideas, Institutions and Civil Society: On the Limits of Immigration Control in Liberal Democracies. IMIS (Institut für Migrationsforschung und Interkulturelle Studien Beiträge), 10/1999.
ĠÇDUYGU, A. & SĠRKECĠ, Ġ. (1999). Cumhuriyet Dönemi Türkiye’sinde Göç Hareketleri, 75 Yılda Köylerden Şehirlere, Ġstanbul: Tarih Vakfı, 249-268.
ĠÇDUYGU, A. (2000). The politics of international migratory regimes: transit migration flows in Turkey. International Social Science Journal. 165/2000, 357-367.
ĠÇDUYGU, A. & TOKTAġ, S. (2002). How do smuggling and trafficking operate via regular border crossings in the Middle East? Evidence from fieldwork in Turkey. International Migration. Vol. 40, 6, 27-54.
ĠÇDUYGU, A. (2004). Demographic Mobility and Turkey: Migration Experiences and Government Responses. Mediterranean Quarterly, Fall 2004, 88-99.
ĠÇDUYGU, A. & TOKTAġ, S. (2005). Yurtdışından Gelenlerin Nicelik ve Niteliklerinin Tespitinde Sorunlar. Ankara: TUBA Raporları, Sayı 12.
ĠÇDUYGU, A. (2006). The Labour Dimensions of Irregular Migration in Turkey. Research Reports 2006/05, European University Institute RSCAS.
ĠÇDUYGU, A. (2007). The Politics of Irregular Migratory Flows in the Mediterranean Basin: Economy, Mobility and „Illegality‟. Mediterranean Politics, Vol. 12, No. 2, 141–161.
ĠÇDUYGU, A. (2009). Turkey and International Migration. SOPEMI Report for Turkey.
ĠÇDUYGU, A., SERT, D. & KARAÇAY, A.B. (2009). Türkiye’ye Yönelen Göç ve Sığınma Hareketleri ve Politikaları Konulu Brifing, Koç Üniversitesi Göç AraĢtırmaları Programı (MireKoc), No. 1/2009.
ĠÇĠġLERĠ BAKANLIĞI. (2005). Türkiye İltica ve Göç Mevzuatı. Ankara.
KĠRĠġÇĠ, K. (2000). Disaggregating Turkish citizenship and immigration practices, Middle Eastern Studies, Vol. 36, No. 3, 1-22.
KĠRĠġÇĠ, K. (2001). UNHCR and Turkey: Nudging Turkey towards a better implementation of the 1951 Convention on the status of refugees, International Journal of Refugee Law.
KOġER AKÇAPAR, S. (2010). Re-thinking migrants‟ networks and social capital: A case study of Iranians in Turkey. International Migration. Vol 48 (2). 161-196. doi:10.1111/j.1468-2435.2009.00557.x.
MANNAERT, C. (2003). New Issues in Refugee Research: Irregular Migration and Asylum in Turkey. The UN Refugee Agency (UNHCR) Evaluation and Policy Analysis Unit, Working Paper No. 89.
MARTIN, P., NIDGLEY, E. & TEITELBAUM, M. (2002). Best practice options: Turkey, International Migration Quarterly Review, January, Vol. 40, No. 3, 119-131.
MAURER, A. & PARKES, R. (2007). A Diagnosis of Policy- Prescription in EU Asylum Policy: Judging Policy-Change under the European Council‟s Tampere and Hague Programmes, IMIS - Institut für Migrationsforschung und Interkulturelle Studien Beiträge.
MIGRATION UND BEVOLKERUNG. (2013) Netzwerk Migration in Europa, Newsletter, Ausgabe 6 Juli/August 2013.
MIGRATION UND BEVOLKERUNG. (2014) Netzwerk Migration in Europa, Newsletter, Ausgabe 4 Mai 2014. MIUM-TIE. (2009). Managing International Urban Migration Türkiye- Italia-Espana Closing Conference. Country Report on Turkey. Koç Üniversitesi Research Center for Anatolian Civilizations, 16 November 2009.
NESSEL, L.A. (2009). Externalized borders and the invisible refugee. Columbia Human Rights Law Review, 40, 625-699.
OZLATIMOGHADDAM, M. (2012). “We Live Like Sea Foam”: Experiences of Liminality Among Afghan Migrants in Ceza-City Turkey. (YayımlanmamıĢ yükseklisans tezi). ODTÜ/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Antropoloji Bölümü, Ankara.
PAÇACI ELĠTOK, S. & STRAUBHAAR, T. (2010). Turkey: Change from an Emigration to an Immigration and Now to a Transit Migration Country. Hamburg Institute of International Economics (HWWI) and Transatlantic Academy, HWWI Policy, 3-16.
PAÇACI ELĠTOK, S. & STRAUBHAAR, T. (2011). Turkey as a Migration Hub in the Middle East. Insight Turkey, Vol. 13, No. 2, 107-128.
RIBAS-MATEOS, N. (2005). Migration, Welfare, and Borders, The Mediterranean in the Age of Globalization. New Brunswick, NJ and London: Transaction Publishers. SUNDERLAND, J. (2012). Hidden Emergency: Migrant deaths in the Mediterranean. Human Rights Watch, Human Rights in Europe, August 2012.
SUTER, B. (2012). Tales of Transit: Sub-Saharan African Migrants’ Experiences in Istanbul. (YayımlanmıĢ doktora tezi).
REMESO, Department of Social and Welfare Studies Linköping University, Norrköping. Ġnternet Kaynakları ATALAY, O. (2013). Türkiye'nin Mülteci ve Sığınmacı Politikası ve AB‟nin Talepleri.EriĢim Adresi: www.ufukotesi.com (EriĢim Tarihi: Nisan 2013).
BAIRD, T. & SUTER, B. (2013). If you want to climb a tree, you have to start from the bottom: Social mobility of Sub-Saharan African migrants in Istanbul, Turkey. EriĢim Adresi: http://cream.conference-services.net/ resources/952/3365/pdf/MGDNF2013_0167.pdf (EriĢim Tarihi: 4 Mayıs 2013). BAMF. (2013). Bundesamt für Migration und Flüchtlinge, EriĢim Adresi: www.bamf.de (EriĢim Tarihi: 1 Haziran 2013). BMI. (2013). Bundesministerium des Innern, Migration und Integration, EriĢim Adresi: http://www.bmi.bund.de/DE/Home/startseite_node.html (EriĢim Tarihi: 01 Haziran 2013).
EUROPEAN COMMISSION. (2013). EriĢim Adresi: http://ec.europa.eu (EriĢim Tarihi: 11 ġubat 2013).
EUROPEAN PARLIAMENT NEWS. (2012). EriĢim Adresi: europarl.europa.eu/ news/en/pressroom/ content/20121126IPR56410/html/ EUROSUR-border-surveillance-must-help-save-migrants'-lives-say-MEPs (EriĢim Tarihi: 11 ġubat 2013). GĠGM. (2013). ĠçiĢleri Bakanlığı Göç ĠĢleri Genel Müdürlüğü. EriĢim Adresi: http://www.goc.gov.tr (EriĢim Tarihi: 29 Temmuz 2013).
GLOBAL MIGRATION GROUP. (2011), Statement of the Global Migration Group on the Impact of Climate Change on Migration, EriĢim Adresi: http://globalmigration group.org/en/gmg-documents, 15 November 2011, (EriĢim Tarihi: 1 ġubat 2013).
GÖÇ TERĠMLERĠ SÖZLÜĞÜ. (2009). Uluslararası Göç Hukuku. No. 18. EriĢim Adresi: http://www.turkey.iom.int/documents/goc_ terimleri_sozlugu.pdf (EriĢim Tarihi: 31 Temmuz 2013).
HANEWINKEL, V. (2013). Migration und Bevölkerung, Das Online- Portal zur Migrationsgesellschaft, EriĢim Adresi: http://www.migration- info.de/artikel/2013-06-14/kurzmeldungen-europa, 14. Juni 2013 (EriĢim Tarihi: 19 Haziran 2013). IOM. (2011). International Organization for Migration, Cenevre. EriĢim Adresi: http://www.iom.int (EriĢim Tarihi: 11 Mart 2013).
ĠÇĠġLERĠ BAKANLIĞI. (2013). EriĢim Adresi: http://www.gib.icisleri.gov.tr/de (EriĢim Tarihi: 11 Temmuz 2013). ĠHAD. (2011). Ġnsan Hakları AraĢtırma Derneği 2010 Türkiye Ġltica ve Sığınma Hakkı Raporu. EriĢim Adresi: http://www.ihad.org.tr (EriĢim Tarihi: 3 Temmuz 2013).
ĠNSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESĠ. (1948). EriĢim Adresi: http://www.ihb.gov.tr (EriĢim Tarihi: 11 Temmuz 2013).
MULTECĠ.NET. (2012). Mülteci ve Sığınmacıların Sağlık Hizmetlerine UlaĢımı.EriĢim Adresi: http://www.multeci.org.tr, 24 ġubat 2012, (EriĢim Tarihi: 11 Nisan 2013).
MULTECĠ.NET. (2013). Mülteci Kadınlar. EriĢim Adresi: http://www.multeci .net/index.php?option=com_content&view=article&id= 65:multeci-kadinlar &catid=38: multeci-kadinlar&Itemid=55 (EriĢim Tarihi: 4 Temmuz 2013). OECD. (2010). International Migration Database: Inflows of Asylum Seekers by Nationality. EriĢim Adresi: http://stats.oecd.org/Index.aspx?DatasetCode=MIG (EriĢim Tarihi: 14 ġubat 2013).
RESMȊ GAZETE. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu. EriĢim Adresi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/04/20130411-2.htm (EriĢim Tarihi: 14 Mayıs 2014). TBMM-ĠHĠK. (2012). Ġnsan Haklarını Ġnceleme Komisyonu Raporu. EriĢim Adresi: http://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/ pdf01/179- 199.pdf (EriĢim Tarihi: 11 ġubat 2013).
THE NEW YORK TIMES. (2011). Fleeing North Africa and Landing in an Italian Limbo. EriĢim Adresi: http://nytimes.com/2011/03/31/world/ europe/31italy.html?_r=0, 30, Mart 2011, (EriĢim Tarihi: 1 ġubat 2013).
ULUSAL EYLEM PLANI. (2005). 25.3.2005 tarihli Ġltica ve Göç Alanındaki AB Müktesebatının Üstlenmesine ĠliĢkin Türkiye Ulusal Eylem Planı. EriĢim Adresi: http://www.gib.icisleri.gov.tr/default_B0.aspx?content=1017 (EriĢim Tarihi: 13 Mayıs 2013).
UNHCR. (2011). Brifing Notu. EriĢim Adresi: unhcr.org/cgi- bin/texis/vtx/search?page=search&docid=4f27e01f9& query=, 31 Ocak 2012, (EriĢim Tarihi: 5 February 2013).
UNHCR. (2012). EriĢim Adresi: http://www.unhcr.org, Global Reports of 2011, 1 Juni 2012 (EriĢim tarihi: 1 ġubat 2013).
UNHCR. (2013a). EriĢim Adresi: http://www.data.unhcr.org/syrianrefugees /regional.php, Number of Syrian refugees in Turkey, 8 April 2013 (EriĢim Tarihi: 11 Nisan 2013).
UNHCR. (2013b). EriĢim Adresi: http://www.unhcr.org.tr/uploads/root/ istatistik_haziran_tr.pdf (EriĢim Tarihi: 11 Temmuz 2013).
UNHCR. (2014). EriĢim Adresi: http://www.unhcr.org.tr/?lang=en&content= 43&page=29 (EriĢim Tarihi: 14 Mayıs 2014).

APA	KARTAL B, BAŞÇI E (2014). Türkiye’ye yönelik mülteci ve sığınmacı hareketleri. , 275 - 299.
Chicago	KARTAL Bilhan,BAŞÇI Emre Türkiye’ye yönelik mülteci ve sığınmacı hareketleri. (2014): 275 - 299.
MLA	KARTAL Bilhan,BAŞÇI Emre Türkiye’ye yönelik mülteci ve sığınmacı hareketleri. , 2014, ss.275 - 299.
AMA	KARTAL B,BAŞÇI E Türkiye’ye yönelik mülteci ve sığınmacı hareketleri. . 2014; 275 - 299.
Vancouver	KARTAL B,BAŞÇI E Türkiye’ye yönelik mülteci ve sığınmacı hareketleri. . 2014; 275 - 299.
IEEE	KARTAL B,BAŞÇI E "Türkiye’ye yönelik mülteci ve sığınmacı hareketleri." , ss.275 - 299, 2014.
ISNAD	KARTAL, Bilhan - BAŞÇI, Emre. "Türkiye’ye yönelik mülteci ve sığınmacı hareketleri". (2014), 275-299.

APA	KARTAL B, BAŞÇI E (2014). Türkiye’ye yönelik mülteci ve sığınmacı hareketleri. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 275 - 299.
Chicago	KARTAL Bilhan,BAŞÇI Emre Türkiye’ye yönelik mülteci ve sığınmacı hareketleri. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 12, no.2 (2014): 275 - 299.
MLA	KARTAL Bilhan,BAŞÇI Emre Türkiye’ye yönelik mülteci ve sığınmacı hareketleri. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.12, no.2, 2014, ss.275 - 299.
AMA	KARTAL B,BAŞÇI E Türkiye’ye yönelik mülteci ve sığınmacı hareketleri. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2014; 12(2): 275 - 299.
Vancouver	KARTAL B,BAŞÇI E Türkiye’ye yönelik mülteci ve sığınmacı hareketleri. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2014; 12(2): 275 - 299.
IEEE	KARTAL B,BAŞÇI E "Türkiye’ye yönelik mülteci ve sığınmacı hareketleri." Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12, ss.275 - 299, 2014.
ISNAD	KARTAL, Bilhan - BAŞÇI, Emre. "Türkiye’ye yönelik mülteci ve sığınmacı hareketleri". Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 12/2 (2014), 275-299.