Rekabetin korunmasına ilişkin anayasal düzenlemeler: yeni anayasada nasıl bir rekabet?

CAN, Ozan

Rekabetin korunmasına ilişkin anayasal düzenlemeler: yeni anayasada nasıl bir rekabet?

Ozan CAN (Kırıkkale Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Ticaret Hukuku Anabilim Dalı, Kırıkkale, Türkiye)

Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi

11 0

Yıl: 2013 Cilt: 29 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 97 - 123 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Rekabetin korunmasına ilişkin anayasal düzenlemeler: yeni anayasada nasıl bir rekabet?

Öz:

Anayasalar, devlet ve onun temel organlarının kuruluşunu, işleyişini ve devlet karşısında vatandaşların temel hak ve özgürlüklerini düzenleyen metinlerdir. Bu işlevinin yanında, devletin ekonomik ve ticarî sisteminin temeli de anayasalar tarafından belirlenir. Ekonomik ve ticarî sistemin belirlenmesi, rekabet kavramının içeriğini de tespit anlamına gelmektedir. Zira rekabet kavramının kapsamı ve içeriği, ekonomik sistemlere göre farklılık arz etmektedir. Anayasa hükümleri, hiyerarşik açıdan en üst norm olduğundan, daha alt düzenlemelere şekil vermekte, onların sınırını belirlemektedir. Yeni bir anayasanın yapımı süreci sonucunda da anayasada yer alacak rekabete ilişkin hükümlerin, rekabet hukukunun ana ilkelerini belirleyeceği ve ona yön vereceği kuşkusuzdur. Bu bağlamda, yeni anayasada rekabet kavramına yer verilip verilmemesi gerektiği, yer verilecekse, içeriğinin nasıl belirleneceği önem taşımaktadır. Çalışmamızın asıl konusu da bu olacaktır. Çalışmamız, genel olarak şu sistematik çerçevesinde şekillenecektir: Öncelikle, eski anayasalarımızda ve hâlen yürürlükte bulunan 1982 Anayasasında yer alan rekabet hükümlerine değinilecek, daha sonra, 1982 Anayasasındaki 167/1 hükmü ayrıntılı olarak ele alınacaktır. Son olarak ise yeni anayasada rekabet kavramına yer verilip verilmemesi gerektiği tartışılıp, yer verilecekse buna ilişkin bazı önerilerde bulunulacaktır. Çalışmamız, varılan sonuçları içeren kısa bir sonuç kısmı ile noktalanacaktır.

Anahtar Kelime:

Konular: Siyasi Bilimler Kamu Yönetimi İktisat Uluslararası İlişkiler

Öz:

Constitutions are the texts arranging the foundations of the state and its basic organs and the basic rights and freedoms of the citizens against the state. Besides this function, the basis of the economical and commercial system of the state is determined by the Constitutions. The determination of the economical and commercial system also means the determination of the content of the competition concept. Thus the content and scope of the competition concept differs according to the economical systems. As the provisions of the Constitution are hierarchically the highest norm, it gives shape to the sub-regulations and it determines their limits. During the establishment of the New Constitution, the provisions to be included in the constitution concerning the competition shall certainly determine the main principles of the competition law and shall direct these. Within this context, it is determined whether competition concept takes place in the new constitution or not and it is also important to determine the content of the competition if it takes place in the new constitution. The main subject of our study shall be this. Our study shall be formed within the framework of this systematic: first of all, the competition provisions within the 1982 Constitution still in force shall be taken into consideration, and then the article No 167/1 within 1982 Constitution shall be considered in details. Lastly whether to include competition concept in the new constitution or not shall be discussed and if it shall be included, some suggestions shall be made concerning this issue. Our study shall be completed with a short result including the obtained results.

Anahtar Kelime:

Konular: Siyasi Bilimler Kamu Yönetimi İktisat Uluslararası İlişkiler

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Ardıçoğlu, A.: Anayasa ve İdare Hukuku Açısından Rekabet Hukuku, 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Taslak Sempozyumu, 7-8 Ekim, Ankara 2005, s. 279 vd.
Ardıyok, Ş.: Doğal Tekeller ve Düzenleyici Kurumlar, Türkiye İçin Düzenleyici Kurum Modeli, Ankara 2002.
Arı, Z.: Rekabet Hukukunda Amaç Sorunu, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBFD 2003, C. 8, S. 3, s. 27 vd.
Arkan, S.: Haksız Rekabet ve Rekabetin Korunması Hakkında Kanun Hükümleri Arasındaki İlişki, Prof. Dr. Turgut Kalpsüze Armağan, Ankara 2003, s. 3 vd.
Arkan, S.: Ticarî İşletme Hukuku, B. 16, Ankara 2012 (Anılış: Arkan, Ticarî İşletme).
Aşçıoğlu Öz, G.: Avrupa Topluluğu ve Türk Rekabet Hukukunda Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması, Ankara 2000.
Atay, F.: Doğal Tekellerde Özelleştirme Sorunu, Kamu Yönetimi Dünyası Dergisi, Yıl: 4, S. 16, Ekim-Aralık 2003, s. 34 vd.
Ateş, M.: Rekabet Hukukunun Anayasa Hukukuyla İlişkisi, (bkz. http://www.rekabet.gov.tr, erişim tarihi: 3.3.2013).
Atiyas, İ./Oder, B.: Türkiyede Özelleştirmenin Hukuk ve Ekonomisi, İstanbul 2008.
Ayhan, R.: Haksız Rekabet Münasebetiyle Elde Edilen Menfaatlerin İadesi, Konya 1990.
Brox, H./Walker, W. D.: AllgemeinesSchuldrecht, 31. Aufl. München 2007.
Bulut, N.: Türkiyenin Anayasal Ekonomik Düzeni: Anayasa Mahkemesinin Yorumu ve Bunun Doktrinde Meydana Getirdiği Tartışmalar, AÜEHFD 1997, C.1, s. 203 vd.
Can, O.: Rekabet Yasağı ve Rekabet Sınırlandırmaları Hukuku İlişkisi, Rekabet Hukuku Dergisi 2007, S. 32, s. 3 vd. (Anılış: Rekabet Yasağı).
Can, O.: Ahilik İlkeleri İçerisinde Rekabet Hukukunun Yeri, II. Uluslar arası Ahilik Sempozyumu, 19-20 Eylül 2012, C. 1, Kırşehir 2012, s. 405 vd. (Anılış: Ahilik).
Çal, S.: Araç Muayene Hizmetinin 'Özelleştirilmesi, AÜHFD 2008, C. 57, S. 2, s. 63 vd.
Donald, Q. (Çev. Acun, F.).: Tanzimat Döneminde Ekonominin Temel Problemleri, s. 447 vd. (bkz. http://yunus.hacettepe.edu.tr/~facun/ Tanzimat_doneminde.pdf, erişim tarihi: 3. 3. 2013).
Erdem, H. E.: Rekabet Hukuku Açısından Birleşme ve Devralmalarda (Yoğunlaşmalarda) Yan Sınırlamalar, Rekabet Kurumu Perşembe Konferansları 19, Ankara 2004, s. 121.
Fikentscher, W.: Schuldrecht, 8. Aufl., Berlin-New York 1992.
Fikentscher, W. (Çev. Tuğrul AnsayMustafa Ünal): İktisadi Kontrolün Üç Fonksiyonu (Tekelleri Önleme Hukuku), Batider 1980, C. 10, S. 3, s. 711 vd.
Gözler, K.:Hukuka Giriş, Bursa 2012 (Anılış: Hukuk).
Gözler, K.:Türk Anayasa Hukuku, Bursa 2000 (Anılış: Anayasa).
Gürkaynak, G.:Türk Rekabet Hukuku Uygulaması İçin Hukuk ve İktisat Perspektifinden Amaç Tartışması, Ankara 2003.
Hirsch, E. E.:Ticaret Hukuku Dersleri, İstanbul 1848.
İnan, N./Piker, M. P.:Rekabet Hukuku, Ankara 2007.
İnan, N.:Rekabet Politikası ve Özelleştirme Sempozyumu, Ankara 1999.
Karayalçın, Y.: Ticaret hukuku, I, Giriş Ticarî İşletme, Ankara 1968.
Maurer, H.: Die verfassungsrechtlichen Grenzen der Privatisierung in Deutschland, Juridicaİnternational 2009, S. 16, s. 4 vd.
Müller-Henneberg, H. /Gustav, S.: Gesetz Gegen Wettbewerbs- beschränkungen und Europäisches Kartellrecht, Gemeinschaftskommentar, 2. Auf. Köln, Berlin, Bonn, München 1963.
Osmanağaoğlu Karahasanoğlu, C.: Mecelle-i Ahkam-ı Adliyyenin Yürürlüğe Girişi ve Türk Hukuk Tarihi Bakımından Önemi, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi 2011, S. 29, s. 93 vd.
Özbudun, E.:Anayasa Mahkemesi ve Ekonomik Politika, Fazıl Sağlama 65. Yaş Armağanı, Ankara 2006, s. 319 vd.
Özsunay, E.:Kartel Hukuku, İstanbul 1985.
Salman, B.:Özelleştirmeden 1 Yıl Sonra Su Yüzüne Çıkan Gerçek: Kamu Tekelinden Özel Tekele, s. 12 vd. (http://www.emo.org.tr/ekler/ e073d2cffa991f9_ek.pdf?dergi=457, erişim tarihi.: 18.01.2013).
Savaş, V. F.:Yeni Anayasa İçin Ekonomik Anayasa Önerileri, Anayasa Yargısı Dergisi 1994, C. 11, s. 215 vd.
Seyidoğlu, H.:Ekonomik Terimler Ansiklopedik Sözlük, Ankara 1992.
Şentop, M.:Anayasa ve Sosyal Devlet, (http://www.sosyalpolitikalar.org/ makaleler/sosyal-devlet/140-anayasa-ve-sosyal-devlet, erişim tarihi: 3.3. 2013).
Tan, T.:Ekonomik Kamu Hukuku Dersleri, Ankara 2010.
Tan, T.:Özelleştirme Sürecinde Rekabet Kurumunun Yeri, Rekabet Politikası ve Özelleştirme Sempozyumu, Ankara 1999, s. 27 (Anılış: Sempozyum).
Tiryaki, R.: Ekonomik Özgürlükler ve Anayasa, Ankara 2008.
Topçuoğlu, M.: Rekabeti Kısıtlayan Teşebbüsler Arası İşbirliği Davranışları ve Hukuki Sonuçları, Ankara 2001.
Yılmaz, E.:Hukuk Sözlüğü, Ankara 1996.
Zacher, F. H.:Aufgaben Einer Theorie der Wirtschaftsverfassung, Wirtschaftsordnung und Rechtordnung Festschrift zum 70. Geburtstag von Franz Böhm, Karlsruhe 1965, s. 63 vd.

APA	CAN O (2013). Rekabetin korunmasına ilişkin anayasal düzenlemeler: yeni anayasada nasıl bir rekabet?. , 97 - 123.
Chicago	CAN Ozan Rekabetin korunmasına ilişkin anayasal düzenlemeler: yeni anayasada nasıl bir rekabet?. (2013): 97 - 123.
MLA	CAN Ozan Rekabetin korunmasına ilişkin anayasal düzenlemeler: yeni anayasada nasıl bir rekabet?. , 2013, ss.97 - 123.
AMA	CAN O Rekabetin korunmasına ilişkin anayasal düzenlemeler: yeni anayasada nasıl bir rekabet?. . 2013; 97 - 123.
Vancouver	CAN O Rekabetin korunmasına ilişkin anayasal düzenlemeler: yeni anayasada nasıl bir rekabet?. . 2013; 97 - 123.
IEEE	CAN O "Rekabetin korunmasına ilişkin anayasal düzenlemeler: yeni anayasada nasıl bir rekabet?." , ss.97 - 123, 2013.
ISNAD	CAN, Ozan. "Rekabetin korunmasına ilişkin anayasal düzenlemeler: yeni anayasada nasıl bir rekabet?". (2013), 97-123.

APA	CAN O (2013). Rekabetin korunmasına ilişkin anayasal düzenlemeler: yeni anayasada nasıl bir rekabet?. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 29(2), 97 - 123.
Chicago	CAN Ozan Rekabetin korunmasına ilişkin anayasal düzenlemeler: yeni anayasada nasıl bir rekabet?. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 29, no.2 (2013): 97 - 123.
MLA	CAN Ozan Rekabetin korunmasına ilişkin anayasal düzenlemeler: yeni anayasada nasıl bir rekabet?. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, vol.29, no.2, 2013, ss.97 - 123.
AMA	CAN O Rekabetin korunmasına ilişkin anayasal düzenlemeler: yeni anayasada nasıl bir rekabet?. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi. 2013; 29(2): 97 - 123.
Vancouver	CAN O Rekabetin korunmasına ilişkin anayasal düzenlemeler: yeni anayasada nasıl bir rekabet?. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi. 2013; 29(2): 97 - 123.
IEEE	CAN O "Rekabetin korunmasına ilişkin anayasal düzenlemeler: yeni anayasada nasıl bir rekabet?." Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 29, ss.97 - 123, 2013.
ISNAD	CAN, Ozan. "Rekabetin korunmasına ilişkin anayasal düzenlemeler: yeni anayasada nasıl bir rekabet?". Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 29/2 (2013), 97-123.