Çok kriterli karar verme teknikleri ile Türkiye'nin ekonomik performansının Avrupa birliği üye ülkeleri ile karşılaştırılması
Yıl: 2013 Cilt: 35 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 329 - 360 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Çok kriterli karar verme teknikleri ile Türkiye'nin ekonomik performansının Avrupa birliği üye ülkeleri ile karşılaştırılması
Öz: Bu çalışma Türkiyenin Avrupa Birliği sürecinde ekonomik açıdan durumu- nun tespit edilmesi ve Çok Kriterli Kara Verme yöntemlerinin ekonomik veriler ile uygulanabilirliğinin ortaya konulması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede ikili karşılaştırmalar yaparak organizasyonların kriterler bazında skorlarını ortaya koyma temeline dayanan ELECTRE (Elemination and Choice Translating Reality English) yöntemi, önceden belirlenmiş tercih fonksiyonlarından yararlanarak ikili karşılaştırma yapan PROMETHEE (The Preference Ranking Organization Method for Enrichment Evaluation) yöntemi ve organizasyonların performanslarını pozitif ideal çözüme yakınlığına göre sıralayan TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) yöntemi araştırmada kullanılmıştır. Bu yöntemlerle, AB üye ve aday ülkeleri ile Türkiyenin ekonomik performansları karşılaştırılmış ve yöntemler hakkında ayrıntılı bilgiler verilmiştir.
Anahtar Kelime: Konular:
Comparison of the economic performance between Turkey and the European union members with multi criteria decision making methods
Öz: The aim of this study is to determine the economic status of Turkey in the pro- cess of European Union and to put forth the applicability of economic data in Multi Criteria Decision Making (MCDM) methods. In this context, ELECTRE method which makes pairwise comparisons based on the criteria to present performance scores of organizations, PROMETHEE method that makes pairwise comparisons by using pre- determined preference functions and TOPSIS method which outranks the alternatives according to the the proximity of the positive ideal solution, are used in this study. Turkey s and EU member states economic performance are compared with MCDM methods and detailed information were given about the methods.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- ATICI, K.B., A., ULUCAN, Enerji Projelerinin Değerlendirilmesi Sürecinde Çok Kriterli Karar Verme Yaklaşımları ve Türkiye Uygulamaları, Hacettepe Üni- versitesi İİBF Dergisi, Cilt 27, Sayı 1, 2009, s.161-186.
- BRANS, J.P., Lingenierie de la decision: Elaboration dinstruments daide a la decision. La Methode PROMETHEE, Universite Laval, Colloque daide a la Decision, Quebec, Canada, 1982, s.183-213.
- BRANS, J.P., P., VINCKE, A Preference Ranking Organisation Method: The PRO- METHEE Method for Multiple Criteria Decision Making, Management Science, Vol.31, No.6, 1985, s.647-656.
- BRANS, J.P., P., VINCKE, B., MARESCHAL, How to Select and How to Rank Pro- jects: The PROMETHEE Method, European Journal of Operational Rese- arch, Vol. 24, 1986, s.228-238.
- BRANS, J.P., B., MARESCHAL, PROMETHEE Methods, Multiple Criteria Deci- sion Analysis: State of The Art Surveys, Der: Jose Figueira, Salvatore Greco ve Matthias Ehrgott, New York, Springer Science, 2005, s.163-196.
- BUCHANAN, J., P., SHEPPARD, Ranking Projects Using Electre Method, http:// orsnz.org.nz/conf33/papers/p58.pdf,ErişimTarihi (09.06.2013)
- BÜLBÜL, S., A., KÖSE, Türk Gıda Şirketlerinin Finansal Performansının Çok Amaçlı Karar Verme Yöntemleriyle Değerlendirilmesi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, Atatürk Üniversitesi, Erzurum, 27-29 Mayıs 2009.
- CHENG, M.F., G.H., TZENG, Combining Grey Relation and TOPSIS Concepts for Selecting an Expatriate Host Country, Mathematical and Computer Mo- delling, 2004, s.1-18.
- CHENG, S., C.W., CHAN, G.H., HUANG, Using Multiple Criteria Decision Analy- sis for Supporting Decisions of Solid Waste Management, Journal of Envi- ronmental Science and Health, Part A: Toxic/Hazardous Substances and Environmental Engineering, Vol. 37, No: 6, (2002), s.975-990.
- DAĞDEVİREN, M., Decision Making in Equipment Selection: An Integrated Ap- proach with AHP and PROMETHEE, Journal Intell Manuf, Cilt. 19, 2008, s.397-406.
- DAĞDEVİREN, M., E., ERASLAN, PROMETHEE Sıralama Yöntemi ile Tedarik- çi Seçimi, Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt. 23, No.1, 2008, s.69-75.
- ERYÜREK, Ö.F., M. TANYAŞ, Hata Türü ve Etkinlikleri Analizi Yönteminde Ma- liyet Odaklı Yeni Bir Karar Verme Yaklaşımı, İstanbul Teknik Üniversitesi Mühendislik Dergisi, Cilt 2, Sayı 6, 2003.
- GILLIAMS, S., D., RAYMAEKERS, B., MUYS, J., VAN ORSHOVEN Comparing Multiple Criteria Decision Methods to Extend a Geographical Informati- on System on Afforestation, Computers and Electronics in Agriculture, Vol.49, 2005, s.142-158.
- Hanehalkı İşgücü İstatistikleri, İstihdam Oranı, http://www.tuik.gov.tr/Meta Veri, Erişim Tarihi (23.06.2013)
- HERİŞÇAKAR, E., Gemi Ana Makine Seçiminde Çok Kriterli Karar Verme Yön- temleri AHP ve SMART Uygulaması, Gemi İnşaatı ve Teknolojisi Teknik Kongresi, İstanbul, 1999, s.240-256.
- KARACASU, M., Kentiçi Toplu Taşıma Yatırımlarının Değerlendirilmesinde Karar Destek Modeli (ELECTRE yöntemi) kullanılması, http://www.e-kutupha- ne.imo.org.tr/pdf/3099.pdf, Erişim Tarihi (15.06.2013)
- LOPEZ, J.C.L., E.F., GONZALEZ, A New Method for Group Decision Support Ba- sed on ELECTRE III Methodology, European Journal of Opearational Re- search, Vol.148, 2003, s.14-27.
- MARESCHAL, B., The PROMETHEE Bibliographical Database, http://promet- hee-gaia.net/files/BiblioPromethee.pdf, Erişim Tarihi (09.06.2013)
- MARESCHAL, B., How to Choose the Right Preference Function, http://promet- hee-gaia.net/FAQ/preferencemodeling.pdf, Erişim Tarihi (15.06.2013)
- OPRICOVIC, S., G.H., TZENG, Compromise Solution by MCDM Methods: A Comparative Analysis of VIKOR and TOPSIS, European Journal of Opea- rational Research, Vol.156, 2004, s.445-455.
- ÖZDEN, Ü.H., Türkiyedeki Mevduat Bankalarının Performansları: Çok Kri- terli Karar Verme Yöntemleri ile Analiz, Ankara, Detay Yayıncılık, 2009.
- SEZER, H., Ö., SAATÇİOĞLU, Düzenli Hat Deniz Taşımacılığında Nakliye Mü- teahhidinin Gemi Operatörü Seçimine Çok Kriterli Karar Destek Yaklaşımı, Dokuz Eylül Üniversitesi SBE Dergisi, Cilt 10, Sayı 4, 2008, s.19-46.
- TRIANTAPHYLLOU, E., B., SHU, S.N., SANCHEZ, T., RAY, Multi-Criteria Deci- sion Making: An Operations Research Approach, Encyclopedia of Elecrti- cal and Electronics Engineering, Vol.15, 1998, s.175-186.
- Türkiye İstatistik Kurumu, Kişi Başı Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, http://tuikapp.tuik. gov.tr/ulusalgostergeler/metaveriekle, Erişim Tarihi (23.06.2013)
- WOLFSLEHNER, B., Potentials and Limitations of Multi-Criteria Analysis Metho- ds in Assessing Sustainable Forest Management, Working Paper, Department of Forest and Soil Sciences of Universitat Wien.
- YALÇIN, E., İktisadi Büyüme ve Dış Krediler: Ampirik Bir Çalışma, Ankara, Tür- kiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, 2003, s.1-90, (Uzmanlık Yeterlilik Tezi)
- YURDAKUL, M., Y.T., İÇ, Türk Otomotiv Firmalarının Performans Ölçümü ve Analizine Yönelik TOPSIS Yöntemini Kullanan Bir Örnek Çalışma, Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 18, No 1, 2003, s.1-18.
| APA | URFALIOĞLU F, genc t (2013). Çok kriterli karar verme teknikleri ile Türkiye'nin ekonomik performansının Avrupa birliği üye ülkeleri ile karşılaştırılması. , 329 - 360. |
| Chicago | URFALIOĞLU Fatma,genc tolga Çok kriterli karar verme teknikleri ile Türkiye'nin ekonomik performansının Avrupa birliği üye ülkeleri ile karşılaştırılması. (2013): 329 - 360. |
| MLA | URFALIOĞLU Fatma,genc tolga Çok kriterli karar verme teknikleri ile Türkiye'nin ekonomik performansının Avrupa birliği üye ülkeleri ile karşılaştırılması. , 2013, ss.329 - 360. |
| AMA | URFALIOĞLU F,genc t Çok kriterli karar verme teknikleri ile Türkiye'nin ekonomik performansının Avrupa birliği üye ülkeleri ile karşılaştırılması. . 2013; 329 - 360. |
| Vancouver | URFALIOĞLU F,genc t Çok kriterli karar verme teknikleri ile Türkiye'nin ekonomik performansının Avrupa birliği üye ülkeleri ile karşılaştırılması. . 2013; 329 - 360. |
| IEEE | URFALIOĞLU F,genc t "Çok kriterli karar verme teknikleri ile Türkiye'nin ekonomik performansının Avrupa birliği üye ülkeleri ile karşılaştırılması." , ss.329 - 360, 2013. |
| ISNAD | URFALIOĞLU, Fatma - genc, tolga. "Çok kriterli karar verme teknikleri ile Türkiye'nin ekonomik performansının Avrupa birliği üye ülkeleri ile karşılaştırılması". (2013), 329-360. |
| APA | URFALIOĞLU F, genc t (2013). Çok kriterli karar verme teknikleri ile Türkiye'nin ekonomik performansının Avrupa birliği üye ülkeleri ile karşılaştırılması. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(2), 329 - 360. |
| Chicago | URFALIOĞLU Fatma,genc tolga Çok kriterli karar verme teknikleri ile Türkiye'nin ekonomik performansının Avrupa birliği üye ülkeleri ile karşılaştırılması. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 35, no.2 (2013): 329 - 360. |
| MLA | URFALIOĞLU Fatma,genc tolga Çok kriterli karar verme teknikleri ile Türkiye'nin ekonomik performansının Avrupa birliği üye ülkeleri ile karşılaştırılması. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, vol.35, no.2, 2013, ss.329 - 360. |
| AMA | URFALIOĞLU F,genc t Çok kriterli karar verme teknikleri ile Türkiye'nin ekonomik performansının Avrupa birliği üye ülkeleri ile karşılaştırılması. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2013; 35(2): 329 - 360. |
| Vancouver | URFALIOĞLU F,genc t Çok kriterli karar verme teknikleri ile Türkiye'nin ekonomik performansının Avrupa birliği üye ülkeleri ile karşılaştırılması. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2013; 35(2): 329 - 360. |
| IEEE | URFALIOĞLU F,genc t "Çok kriterli karar verme teknikleri ile Türkiye'nin ekonomik performansının Avrupa birliği üye ülkeleri ile karşılaştırılması." Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35, ss.329 - 360, 2013. |
| ISNAD | URFALIOĞLU, Fatma - genc, tolga. "Çok kriterli karar verme teknikleri ile Türkiye'nin ekonomik performansının Avrupa birliği üye ülkeleri ile karşılaştırılması". Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 35/2 (2013), 329-360. |
