Samsun koşullarında bazı iki sıralı arpa (Hordeum vulgare conv. distichon) genotiplerinde tane verimi ile başlıca tarımsal özelliklerin belirlenmesi ve stabilite analizi

MUT, Zeki; SEZER, İsmail; Sirat, Abdulveli

Samsun koşullarında bazı iki sıralı arpa (Hordeum vulgare conv. distichon) genotiplerinde tane verimi ile başlıca tarımsal özelliklerin belirlenmesi ve stabilite analizi

Zeki MUT, (Bozok Üniversitesi, Tarım ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Yozgat, Türkiye)

Abdulveli SİRAT, (Gümüşhane Üniversitesi, Şiran Mustafa Beyaz Meslek Yüksekokulu, Gümüşhane, Türkiye)

İsmail SEZER (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Samsun, Türkiye)

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi

4 2

Yıl: 2014 Cilt: 24 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 60 - 69 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Samsun koşullarında bazı iki sıralı arpa (Hordeum vulgare conv. distichon) genotiplerinde tane verimi ile başlıca tarımsal özelliklerin belirlenmesi ve stabilite analizi

Öz:

Bu araştırmada, Samsun koşullarında 19 iki sıralı arpa genotipinin tane verimi, başlıca tarımsal özellikleri ve verim stabilitesi incelenmiştir. Denemeler tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak 2002-2005 yılları arasında 3 yıl süreyle yürütülmüştür. Bu çalışmada, başaklanma süresi, bitki boyu, başak uzunluğu, başakta tane sayısı, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı ve tane verimi belirlenmiştir. Stabilite parametreleri olarak ortalama verim ( x ), regresyon katsayısı (bi), belirtme katsayısı (R2) regresyondan sapma kareler ortalaması (S2d) ve ekovalans degeri (Wi2) kullanılmıştır. Üç yılın ortalamasına göre başaklanma süresi 122.2-131.8 gün, bitki boyu 82.0-96.8 cm, başak uzunluğu 6.24-8.78 cm, başakta tane sayısı 20.3-27.9 adet, bin tane ağırlığı 42.4-48.9 g, hektolitre ağırlığı 59.9-70.1 kg ve tane verimi 314.9-474.7 kg/da arasında değişmiştir. Yılların ortalamasına göre en yüksek tane verimi 1, 3, 6, 9, 11, 12 ve 19 nolu genotiplerden elde edilmiştir. Araştırmada ele alınan tüm stabilite parametrelerine göre 3, 9, 12 ve 19 nolu genotiplerin en stabil hatlar olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji Bahçe Bitkileri Çevre Bilimleri Ekoloji Ziraat Mühendisliği Bitki Bilimleri Biyoloji Çeşitliliğinin Korunması Ziraat, Toprak Bilimi

Evaluation of grain yield, mainly agricultural traits and yield stability of some two- rowed barley (Hordeum vulgare conv. distichon) genotypes in Samsun conditions

Öz:

This experiment was conducted to evaluate grain yield, main agricultural traits and yield stability of some 19 two-rowed barley genotypes in Samsun conditions. This experiment was carried out three years from 2002 to 2005 with competely randomized block design. In the study, plant height, spike lenght, grain number per head, 1000 grain weight, test weight and grain yield were determined. Mean yield of genotypes ( x ), regression coefficient (bi), determination coefficient (R2), deviation from regression (S2d), and ecovalance (Wi2) were evaluated as stability parameters. According to means of three years, these values were determined; plant height was 82.0-96.8 cm, spike lenght was 6.24-8.78 cm, grain number per head was 20.3-27.9 numbers, thousand kernel weight was 42.4-48.9 g, test weight was 59.9.0-70.1 kg and grain yield was 314.9-474.7 kg/da. According to means of years, the highest grain yields were obtained from the genotypes 1, 3, 6, 9, 11, 12 and 19. The genotypes 3, 9, 12 and 19 had the highest stability according to all stability parameters in this experiment.

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji Bahçe Bitkileri Çevre Bilimleri Ekoloji Ziraat Mühendisliği Bitki Bilimleri Biyoloji Çeşitliliğinin Korunması Ziraat, Toprak Bilimi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Abacı AY (1989). Tokat Yöresinde 1987 Sonbaharında Ekilen 40 Arpa Hat ve Çeşidinde Verim ve Verim Öğeleri Üzerinde Araştırma. Cumhuriyet Üniv. Fen Bil. Enst. Basılmamış Yüksek Lisans tezi.
Akkaya A, Akten Ş (1990). Erzurum yöresinde yetiştirilebilecek yazlık arpa çeşitlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Atatürk Üniv. Zir. Fak. Dergi., 21(1): 9-27.
Arıcan, M (1998). Araştırma Notları. Sakarya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Adapazarı.
Baş M (1987). Arpalarda Ekim Zamanının Verim ve Diğer Bazı Özellikler Üzerine Etkisi. Cumhuriyet Üniv. Fen Bil. Enst. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
Becker HJ (1981). Correlations among some statistical measures of phenotypic stability. Euphytica, 30, 835-840.
Bibro JD, Roy LL (1976). Environmental stability and adaptation of several cotton cultivars. Crop Sci. 16:821-824.
Çakır S (1988). Osman Tosun Gen Bankasındaki 97-182 Sıra Numaralı Arpa Materyalinde Bazı Morfolojik ve Fizyolojik Özelliklerin Belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi) Ank. Üniv. Fen Bil. Ens., Ankara.
Çölkesen M, Arslan S, Eren N, Öktem A (1993). Şanlıurfa’da Sulu ve Kuru Koşullarda Farklı Dozlarda Uygulanan Azotun Diyarbakır 81 Makarnalık Buğday Çeşidinin Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Makarnalık Buğday ve Mamülleri Sempozyumu, 30 Kasım – 3 Aralık, Ankara, 486-495.
Demir İ, Tosun M, Açıkgöz N, Moghaddam AF (1992). Arpada stabilite istatistiklerinin araştırılması ve bilgisayar programıyla hesaplanması. 2. Arpa-malt semineri (25-27 Mayıs) s:254-264, Konya.
Eberhart SA, Russell WA (1966). Stability parameters for comparing varieties. Crop Science 6, 36-40.
Efe H, Yıldırım MB (1992). Bazı Mutant Hatlarda Verim ve Verim Kompenentlerinin Kalıtım Derecesi Tahminleri. II. Arpa-Malt Semineri. 25-27 Mayıs, Konya, 265-270.
FAO (2013). Statistical Databases, http://faostat.fao.org/site/567/default.aspx#ancor, Sep.
Finlay KM, Wilkinson GN (1963). The analysis of adaptation a plant-breeding programme. Aust. J. Agric. Res., 14, 742-754.
Geçit HH, Adak MS (1988). Osman Tosun Gen Bankasındaki 1-96 sıra numaralı arpa materyalinde bazı morfolojik ve fizyolojik özelliklerin belirlenmesi. Ankara Üniv. Zir. Fak., Cilt 39, Fasikül 1-2, 326-335, Ankara.
Genç A, Karadavut U, Akçura M (2005). Bazı kışlık yulaf genotiplerinde tane veriminin kararlılık analizi. S.Ü. Fen Ed. Fak. Derg. 25:87-97.
Genç İ, Yağbasanlar T, Özkan H (1993). Akdeniz iklim kuşağına uygun makarnalık buğday çeşitlerinin belirlenmesi üzerinde araştırmalar. Makarnalık Buğday Mamülleri Sempozyumu, 30 Kasım – 3 Aralık, Ankara, 127 – 141.
Gençtan T (1982). İki Sıralı Arpa çeşitlerinde Verim ve Verime Etkili Başlıca Karakterler ve Bunların Kalıtımı. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Tarla Bit. Böl. Basılmamış Doçentlik Tezi.
Kalaycı M, Siirt S, Aydın M, Özbek K (1991). Yıllık Çalışma Raporu. Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü. Eskişehir.
Kara ŞM (2000). Bazı ekmeklik buğday genotiplerinde adaptasyon ve stabilite analizleri. Doğa Tr. J. of Agr. And Forestry, TÜBİTAK 24, 413-419.
Kılınç M, Kırtok Y, Yağbasanlar T (1992). Çukurova Koşullarına Uygun Arpa Çeşitlerinin Geliştirilmesi Üzerine Araştırmalar. II. Arpa-Malt Semineri, 25-27 Mayıs 1992, 205-218 s., Konya.
Kılınç M, Kırtok Y, Yağbasanlar T (1992). Çukurova Koşullarına Uygun Arpa Çeşitlerinin Geliştirilmesi Üzerine Araştırmalar. II. Arpa-Malt Semineri, 25-27 Mayıs 1992, 205-218 s., Konya.
Kıllı F, Gencer O (1995). Farklı stabilite parametreleri kullanarak bazı pamuk genotiplerinin çevreye uyum yeteneklerinin belirlenmesi. TÜBİTAK, Doğa-Tr.J. of Agriculture and Forestry (Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi), 19, 361-365.
Kırtok Y, Genç İ (1979). Çukurova Koşullarında Arpa Çeşitlerinin Verim ve Verim Unsurları Üzerine Araştırma. Çuk. Üniv. Ziraat Fak. Yıllığı.
Kırtok Y, Genç İ, Çölkesen M (1987). ICARDA Kökenli Bazı Arpa Çeşitlerinin Çukurova Koşullarında Başlıca Tarımsal Karakterleri Üzerinde Araştırmalar. TÜBİTAK Türkiye Tahıl Sempozyumu, 6- 9 Ekim, Bursa, TOAG, 83-90.
Klatt AR, Dinçer N, Yakar K (1973). Problems associated with breeding spring and winter durums in Turkey. Proc. of the Symp. on Genetics and Breeding Durum Wheat, Univ. di Bari, 14-18 Maggio, 327-335.
Kün E (1988). Serin İklim Tahılları. Ders Kitabı: 299, Ankara Üniv. Zir. Fak. Yay:1032, Ankara.
Kün E (1996). Tahıllar-I (Serin İklim Tahılları). Üçüncü Baskı, Ankara Üniv. Zir. Fak. Yay. Yayın No.: 1451, Ders Kitabı: 431, Ankara.
Kün E, Özgen M, Ulukan H (1992). Arpa Çeşit ve Hatlarının Kalite Özellikleri Üzerinde Araştırmalar II. Arpa - Malt Semineri, 25-27 Mayıs 1992, Konya, 70-97.
Mızrak G (1983). Türkiye İklim Bölgeleri ve Haritası. Orta Anadolu Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü Yayın No:52, Ankara.
Mut Z (2004). Bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinde genotip x çevre interaksiyonları ve çeşitlerin stabilitelerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, OMÜ Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
Mut Z, A Gülümser, A Sirat (2010). Comparison of Stability Statistics for yield in barley (Hordeum vulgare L.). African Journal of Biotechnology. 9(11):1610-1618.
Nedelea G, Mosisuc A, Paraschivoiu R, Sonea V (1984). Interction between stability of yield and components in winter wheat. Lucrari Stiinfice Institute Agronomic Timisoara, Agronomic, 19, 65-75.
Öktem A, Engin A, Çölkesen M (2004). Arpada (Hordeum vulgare L.) Genotip x Çevre İnteraksiyonları ve Stabilite Analizi. Tarım Bilimleri Dergisi. 10(1) 31-37.
Özgen M (1991). Yield stability of Winter barley (Hordeum sp.) cultivar and lines. Proc. 6th International Barley Genetics Symposium (22-27 July), p:407-409, Helsingborg, Sweden.
Özgen M (1994). Orta Anadolu koşullarında Kışlık arpanın verim ve verim öğelerinde adaptasyon ve stabilite analizi. Doğa Turk J.. of Agriculture and Forestry, 18(2) 169-177.
Poehlman MI (1985). Adaptation and Distribution. Barley, American Society of Agronomy Number 26 in the Series, Madison, Wisconsin.
Puri YP, Qualset CO, Willams WA (1982). Evolution of Yield Component as Selection Criteria in Barley. Crop Science, 22:927-931.
SAS Institute (1996). SAS User’s Guide, Version 6.12. Cary, NC: SAS Institute Inc.
Sezginer G (1991). Tokat Şartlarında Ekim Zamanlarının Arpa Çeşit ve Hatlarında Verim ve Diğer Agronomik Özellikler Üzerine Etkisi. Cumhuriyet Üniv. Fen Bil. Enst. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
Sirat A, Sezer İ (2005). Samsun Ekolojik Koşullarına Uygun Arpa (Hordeum vulgare L.) Çeşitlerinin Belirlenmesi. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 20(3):72-81.
Sönmez F, Ülker M, Yılmaz N, Ege H, Apak R (1996). Farklı Ekim Sıklıklarının Bazı Kışlık Arpa Çeşitlerinde Verim ve Verim Öğelerine Etkisi. YYÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6 (1): 133-146, 1996, Van.
Teich AH (1983). Yield stability of cultivars and lines of winter wheat. Cereal Research Commuications, 11, 197-202.
Tosun H (1993). Altı adet tescilli ve iki adet tescile aday arpa (Hordeum vulgare L.) çeşidinin genotip x çevre interaksiyonu ile bunların adaptasyonu üzerine araştırmalar. Selçuk Üniv. Fen Bil. Enst., Doktora Tezi (Basılmamış), Konya.
TÜİK (2013). Statistical databases, http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt _id=45, Eylül.
Türker İ (1986). Malt, Bira ve Şerbetçiotu Analizleri (Yardımcı Ders ve Uygulama Kitabı). Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayın. 977, Ankara.
Wricke G (1962). Über eine methode zur erfassung der ökologischen streubreite in Feldversuchen Z. Pflanzenzüchtg, 47, 92-96.
Yakar K (1984). 12 kışlık buğday çeşidinde genotip x çevre interaksiyonu ve çeşitlerin adaptasyonu üzerinde araştırmalar, Doktora Tezi, Orta Anadolu Bölge Zirai. Araş. Enst.
Yılmaz G, Tuğay ME (1999). Patateste Çeşit Çevre Etkileşimleri. I. Stabilite Parametreleri Yönünden İrdeleme. TÜBİTAK, Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 23:97-105.
Yürür N (1998). Serin İklim Tahılları (Tahıllar-I). 2. Baskı, Uludağ Üniv. Yayınları, Yayın No:7-030- 0256. Bursa.

APA	MUT Z, Sirat A, SEZER İ (2014). Samsun koşullarında bazı iki sıralı arpa (Hordeum vulgare conv. distichon) genotiplerinde tane verimi ile başlıca tarımsal özelliklerin belirlenmesi ve stabilite analizi. , 60 - 69.
Chicago	MUT Zeki,Sirat Abdulveli,SEZER İsmail Samsun koşullarında bazı iki sıralı arpa (Hordeum vulgare conv. distichon) genotiplerinde tane verimi ile başlıca tarımsal özelliklerin belirlenmesi ve stabilite analizi. (2014): 60 - 69.
MLA	MUT Zeki,Sirat Abdulveli,SEZER İsmail Samsun koşullarında bazı iki sıralı arpa (Hordeum vulgare conv. distichon) genotiplerinde tane verimi ile başlıca tarımsal özelliklerin belirlenmesi ve stabilite analizi. , 2014, ss.60 - 69.
AMA	MUT Z,Sirat A,SEZER İ Samsun koşullarında bazı iki sıralı arpa (Hordeum vulgare conv. distichon) genotiplerinde tane verimi ile başlıca tarımsal özelliklerin belirlenmesi ve stabilite analizi. . 2014; 60 - 69.
Vancouver	MUT Z,Sirat A,SEZER İ Samsun koşullarında bazı iki sıralı arpa (Hordeum vulgare conv. distichon) genotiplerinde tane verimi ile başlıca tarımsal özelliklerin belirlenmesi ve stabilite analizi. . 2014; 60 - 69.
IEEE	MUT Z,Sirat A,SEZER İ "Samsun koşullarında bazı iki sıralı arpa (Hordeum vulgare conv. distichon) genotiplerinde tane verimi ile başlıca tarımsal özelliklerin belirlenmesi ve stabilite analizi." , ss.60 - 69, 2014.
ISNAD	MUT, Zeki vd. "Samsun koşullarında bazı iki sıralı arpa (Hordeum vulgare conv. distichon) genotiplerinde tane verimi ile başlıca tarımsal özelliklerin belirlenmesi ve stabilite analizi". (2014), 60-69.

APA	MUT Z, Sirat A, SEZER İ (2014). Samsun koşullarında bazı iki sıralı arpa (Hordeum vulgare conv. distichon) genotiplerinde tane verimi ile başlıca tarımsal özelliklerin belirlenmesi ve stabilite analizi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 24(1), 60 - 69.
Chicago	MUT Zeki,Sirat Abdulveli,SEZER İsmail Samsun koşullarında bazı iki sıralı arpa (Hordeum vulgare conv. distichon) genotiplerinde tane verimi ile başlıca tarımsal özelliklerin belirlenmesi ve stabilite analizi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 24, no.1 (2014): 60 - 69.
MLA	MUT Zeki,Sirat Abdulveli,SEZER İsmail Samsun koşullarında bazı iki sıralı arpa (Hordeum vulgare conv. distichon) genotiplerinde tane verimi ile başlıca tarımsal özelliklerin belirlenmesi ve stabilite analizi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, vol.24, no.1, 2014, ss.60 - 69.
AMA	MUT Z,Sirat A,SEZER İ Samsun koşullarında bazı iki sıralı arpa (Hordeum vulgare conv. distichon) genotiplerinde tane verimi ile başlıca tarımsal özelliklerin belirlenmesi ve stabilite analizi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 2014; 24(1): 60 - 69.
Vancouver	MUT Z,Sirat A,SEZER İ Samsun koşullarında bazı iki sıralı arpa (Hordeum vulgare conv. distichon) genotiplerinde tane verimi ile başlıca tarımsal özelliklerin belirlenmesi ve stabilite analizi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 2014; 24(1): 60 - 69.
IEEE	MUT Z,Sirat A,SEZER İ "Samsun koşullarında bazı iki sıralı arpa (Hordeum vulgare conv. distichon) genotiplerinde tane verimi ile başlıca tarımsal özelliklerin belirlenmesi ve stabilite analizi." Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 24, ss.60 - 69, 2014.
ISNAD	MUT, Zeki vd. "Samsun koşullarında bazı iki sıralı arpa (Hordeum vulgare conv. distichon) genotiplerinde tane verimi ile başlıca tarımsal özelliklerin belirlenmesi ve stabilite analizi". Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 24/1 (2014), 60-69.