Türk Toplumunun Tüketim Toplumuna Dönüşümünde Reklamcılığın Rolü
Yıl: 2013 Cilt: 0 Sayı: 36 Sayfa Aralığı: 219 - 240 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Türk Toplumunun Tüketim Toplumuna Dönüşümünde Reklamcılığın Rolü
Öz: Reklam, kendine özgü söylemiyle yaşam/tüketim biçimlerini ve davranışlarını etkileyerek, değiştirip, dönüştüren bir iletişim disiplinidir. Kitlesel üretim, taşımacılık ve iletişimdeki gelişmelerin kaçınılmaz bir sonucu olarak tüketim toplumu ortaya çıkmıştır. Bu makalede, Türkiyenin tüketim toplumu oluşunda reklamların oynadığı rolün araştırılması amaçlanmaktadır. Makalede tüketim toplumunun ve reklamcılığın gelişimini ilk yaşayan ülkelerden biri olan Amerika örneğini incelenerek Türkiye ile karşılaştırma yapılmıştır. Bunun için araştırmada önce ABDde, 19. yüzyılın son dönemleri ile 1920lerde tüketim toplumuna doğru geçirilen evrede yaşanan gelişmeler; tüketim toplumunun doğuşu, çalışma biçimlerindeki değişimlerin tüketime olan etkisi, reklamların mal tüketimiyle kimlik ve modern oluş arasında kurdukları bağ; ikinci olarak, Türkiyenin tüketim toplumu olma yolunda geçirdiği aşamalar; tüketim ve reklamın Osmanlı döneminde ve Cumhuriyetin kuruluş yıllarından neden gelişemediği, 1950lerde değişen siyasal ve ekonomik konjonktürün tüketim toplumu oluşumuz üzerindeki etkileri, ardından 1980li yıllarda yaşanan toplumsal, ekonomik ve kültürel değişimlerin rüzgarıyla reklamcılığın gelişimiyle kanaatkar toplumun tüketim toplumuna evrilişi incelenmiştir.
Anahtar Kelime: Konular:
The Role of Adversing in Turkish Society s Transformation into a Consumer Society
Öz: Advertising is a communication discipline which affects and changes the life styles, consumption modes and behaviours through its specific discourse. The most important figure forming the consumption culture is advertisements. The rise of the consumer society was an inevitable outcome of the developments in the mass production, mass transportation and mass communication. In this article it is aimed to investigate on a historical trail the role the advertisements played in the emergence of the production society in the face of the American example. Accordingly, the things that we will examine are, firstly, the changes occured in the USA at the end of the nineteenth century and in the 1920 s during the evolution towards a consumer society; the rise of the consumer society and consumption under the effects of the changes in the working conditions; advertisements as an agent between consumption on the one hand and identity and modernity on the other. Secondly we will examine the stages witnessed in Turkey on the road to become a consumer society; the reasons for the rudimentary situation of consumption and advertising in the Ottoman area and in the first years of the Republic; the changing political and economical structure in the 1950 s and the development of advertising under the social, economical and cultural changes in the 1980 s in which the contented society evolved into a consumer society
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Ahmad, Feroz, (1999). Modern Türkiyenin Oluşumu, İstanbul: Kaynak Yayınları. Akçura, Gökhan, (2002a). Reklam-ı Evvelde Ses ve İşaret Vardı, Uzun Metin Sevenlerden misiniz? Ivır Zıvır Tarihi 3, İstanbul: Om Yayınları, s. 7-16.
- Akçura, Gökhan, (2002b). Reklamverenler Tarihi, Uzun Metin Sevenlerden misiniz? Ivır Zıvır Tarihi 3, İstanbul: Om Yayınları, s. 25-44.
- Aydoğan, Filiz, (2000). Medya ve Serbest Zaman, İstanbul: Om Yayınları. Back, Kurt, (1985). Modernism and Fashion: A Social Physchological Interpretation, M. Solomon (Der) The Psychology of Fashion, Massacchussets, Toronto: Lexington Books.
- Bali, Rıfat, (2001). Ertuğrul Özkök: Yeni Türk İnsanının Heykeltıraşı, Birikim, s.144, 57-65.
- Baudrillard, Jean, (1997). Tüketim Toplumu, (çev.) Hazal Deliceçaylı- Ferda Keskin, İstanbul: Ayrıntı.
- Belge, Murat, (1982). Kültür, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 5.
- Belge, Murat, (1984), Türkiyede Günlük Hayat, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 3: 837-867.
- Buğra, Ayşe, (2011). Devlet-Piyasa Karşıtlığının Ötesinde / İhtiyaçlar ve Tüketim Üzerine Yazılar, İstanbul:İletişim.
- Chaney, David, (1999). Yaşam Tarzları, (çev.) İrem Kutluk, Ankara:Dost.
- Cummins, Walter, (1996). Love and Liqeur:Modernism and Postmodernism in Advertising and Fiction, M Cross (der), Advertising and Culture, Praeger:Westport, Connecticut, London.
- Çetinkaya, Yalçın, (1993). Reklamcılık, İstanbul: Alternatif Üniversite-Ağaç Yayıncılık.
- Dilber, M., (1981). Reklamda Eğitim Sorunu Üzerine Bir Tartışma, Mesaj, 8, s. 4-9.
- Du Gay, Paul, (1996). The Culture of Consumption:Consumption and Identity at Work, London, Thousand Oaks: Sage.
- Dyer, Gillian, (1982). Advertising as Communication, London, NY:Routledge. Eels R. ve C. Walton, (1974). Progress and Stability, J. S. Wright, J. Metres (Der), Advertising Role in Society, St Paul, NY, LA: West Publishing Co.
- Ewen, Stuart, (1976). Captains of Conciousness:Advertising and the Social Roots of the Consumer Culture, NY, San Fransisco:McGraw Hill Book Company.
- Falk, Pasi, (1997). The Genealogy of Advertising, Constructing the New Consumer Society, (ed) P Sulkunen, J Halmwood, H Radmar, G Schulze, (der), Houndmills. Basinstoke, London:Mc Millan Press.
- Fowles, Jib, (1996). Advertising and Popular Culture, Sage: London.
- Gottidiener, Mark, (2000). Aproaches to Consumption: Classical and Contemporary Perspectives, New Forms of Consumption:Consumers, Cultures and Commodification, (der) M. Gottidiener, J. Arditi, M. D. Bramlettve K. A. Cerulo, England:Rauman& Littlefield, s. 3-32.
- Harvey, David, (1997). Postmodernliğin Durumu, (çev.) S. Savran, İstanbul: Metis.
- Jeannierre, A., (1993). Modernite Nedir?, Modernite Versus Postmodernite, (çev.) N Tutal, (der) Mehmet Küçük , Ankara:Vadi, s.15-23.
- Kılıçbay, Ahmet, (1999). Türk Ekonomisi, İstanbul: Bilim Teknik Yayınevi.
- Kepenek, Yakup ve Nurhan, Yentürk, (2000). Türkiye Ekonomisi, İstanbul: Remzi Kitabevi
- Leiss, W, S. Kline ve S. Jhally, (1990). Social Communication in Advertising, Persons, Product and Images of Well-Being, London Routledge.
- McCracken, Grand D., (1988). Culture and Consumption: New Approaches to the Smybolic Character of Consumer Goods and Activities, Bloomington:Indiana University Press.
- Marchand, Roland, (1985). Advertising in American Dream:Making Way for Modernity 1920-1940, Berkeley:University of California Press.
- Merter, Ender, (1998). Müsellesten Üçgene:İhab Hulusi, İstanbul:Türk Tanıtım Hizmetleri.
- Oktay, Ahmet, (2002). Türkiyede Popüler Kültür, İstanbul:Everest.
- Oskay, Ünsal, (1993). XIX. Yüzyıldan Günümüze Kitle İletişimin Kültürel İşlevleri, İstanbul:Der Yayınları.
- Öztürk, T., (1981). Reklamda Eğitim Sorunu Üzerine Bir Tartışma, Mesaj, Sayı:8:4- 9.
- Parmaksızoğlu, D., (1982). Reklamcılıkta 26 Yıl. Mesaj, Nisan,12, 12-13.
- Ritzer, George, (2000). Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek, (çev.) Ş., S. Kaya, İstanbul: AyrıntıYayınları.
- Schudson, Michael, (1984). Advertising, The Uneasy Persuasion:Its Dubious Impact on American Society. NewYork:Basic Books Inc. Publishers.
- Schudson, Michael, (1989). Historical Roots of Consumer Culture, Advertising in Society: Classic and Contemporary Readings on Advertising Role in Society, (der) R. Howland ve G.B. Wilcox Lincolnwood, Illinoi:NTC Business Boks, s. 42-72.
- Slater, Dan, (1997). Consumer Culture&Modernity, Cambridge:Polity Press. Şaylan, Gencay, (1999). Postmodernizm, Ankara: İmge.
- Tungate, Mark, (2008). Reklamcılığın Global Tarihi. (çev.) L. Göktem, İstanbul:MediaCat Yayınları.
- Türkoğlu, Nurçay, (1995). Türk Reklamcılığının Popüler Tarihi I (1938-1980), Evrensel Kültür, 37. s. 4-7.
- Weber, Max, (1997). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, Hil: İstanbul.
- Weiskoph, Walter A., (1996). Yabancılaşma ve İktisat. (çev.) O. Köymen, İstanbul: Anahtar Kitaplar.
- Wernick, Andrew, (1996). Promosyon Kültürü:Reklam İdeoloji ve Sembolik Anlatım, (çev.) O. Akınhay, Ankara: Bilim ve Sanat.
- Williams, Raymond, (1993). Advertising: The Magic System, The Cultural Studies Reader, (der) S. During., London/ New York: Routledge, s. 410-424.
- Yavuz, Şahinde, (2006). Reklamlar ve Reklamcılık Sektörü Açısından 1980lerde Türkiye Panoraması, İleti-ş-im, Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 5, s. 157-182.
- Yavuz, Şahinde, (2007a). Modernleşme Sürecinde Osmanlıdan Cumhuriyete Reklam Serüveni, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 29, s. 183-196.
- Yavuz, Şahinde, (2007b). Reklamları İzlediniz: Reklamların Farklı Okumalarına Dair Bir Çalışma, Ankara:Ütopya.
- Zorlu, Abdulkadir, (2003). Batılı Bir Yaşam Tarzı Olarak Tüketim: Türkiyede Tüketim Ürünlerinin ve Kültürünün Tarihi Gelişimi Hacettepe Üniversite Sosyolojik Araştırmalar -e Dergisi. http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/zorlucerceve.htm Cumhuriyet Ansiklopedisi, C:3,146
- Marketing Türkiye (1994) Y3:S71
- Medya,1993:12
- Milliyet Gazetesi, 1 Mayıs 1987.
| APA | YAVUZ Ş (2013). Türk Toplumunun Tüketim Toplumuna Dönüşümünde Reklamcılığın Rolü. , 219 - 240. |
| Chicago | YAVUZ Şahinde Türk Toplumunun Tüketim Toplumuna Dönüşümünde Reklamcılığın Rolü. (2013): 219 - 240. |
| MLA | YAVUZ Şahinde Türk Toplumunun Tüketim Toplumuna Dönüşümünde Reklamcılığın Rolü. , 2013, ss.219 - 240. |
| AMA | YAVUZ Ş Türk Toplumunun Tüketim Toplumuna Dönüşümünde Reklamcılığın Rolü. . 2013; 219 - 240. |
| Vancouver | YAVUZ Ş Türk Toplumunun Tüketim Toplumuna Dönüşümünde Reklamcılığın Rolü. . 2013; 219 - 240. |
| IEEE | YAVUZ Ş "Türk Toplumunun Tüketim Toplumuna Dönüşümünde Reklamcılığın Rolü." , ss.219 - 240, 2013. |
| ISNAD | YAVUZ, Şahinde. "Türk Toplumunun Tüketim Toplumuna Dönüşümünde Reklamcılığın Rolü". (2013), 219-240. |
| APA | YAVUZ Ş (2013). Türk Toplumunun Tüketim Toplumuna Dönüşümünde Reklamcılığın Rolü. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 0(36), 219 - 240. |
| Chicago | YAVUZ Şahinde Türk Toplumunun Tüketim Toplumuna Dönüşümünde Reklamcılığın Rolü. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi 0, no.36 (2013): 219 - 240. |
| MLA | YAVUZ Şahinde Türk Toplumunun Tüketim Toplumuna Dönüşümünde Reklamcılığın Rolü. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, vol.0, no.36, 2013, ss.219 - 240. |
| AMA | YAVUZ Ş Türk Toplumunun Tüketim Toplumuna Dönüşümünde Reklamcılığın Rolü. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. 2013; 0(36): 219 - 240. |
| Vancouver | YAVUZ Ş Türk Toplumunun Tüketim Toplumuna Dönüşümünde Reklamcılığın Rolü. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. 2013; 0(36): 219 - 240. |
| IEEE | YAVUZ Ş "Türk Toplumunun Tüketim Toplumuna Dönüşümünde Reklamcılığın Rolü." İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 0, ss.219 - 240, 2013. |
| ISNAD | YAVUZ, Şahinde. "Türk Toplumunun Tüketim Toplumuna Dönüşümünde Reklamcılığın Rolü". İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi 36 (2013), 219-240. |
