TURİZM GELİRLERİNİN ÇEŞİTLİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER İLE İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (19922011)

kara, oğuz; KAYA, Vahdet; ÇÖMLEKÇİ, İSTEMİ

TURİZM GELİRLERİNİN ÇEŞİTLİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER İLE İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (19922011)

Oğuz KARA, (Düzce Üniversitesi, İşletme Fakültesi, Düzce, Türkiye)

İstemi ÇÖMLEKÇİ, (Düzce Üniversitesi, İşletme Fakültesi, Düzce, Türkiye)

Vahdet KAYA (Düzce Üniversitesi, Akçakoca Meslek Yüksek Okulu Düzce, Türkiye)

Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi

9 0

Yıl: 2012 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 75 - 100 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

TURİZM GELİRLERİNİN ÇEŞİTLİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER İLE İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (19922011)

Öz:

Turizm gelirlerinin çeşitli makro ekonomik değişkenler ile ilişkisini ölçmeyeyönelik olarak üç model oluşturulmuştur. Birinci model, turizm gelirleri ileiktisadi büyüme arasındaki ilişkiyi; ikinci model turizm gelirleri ile cari işlemlerdengesi arasındaki ilişkiyi; üçüncü model ise reel döviz kuru ile turizm gelirleriarasındaki ilişkiyi ölçmeye yöneliktir. Her üç model için Engle-Granger, VARanalizi ve Granger nedensellik analiz yöntemleri uygulanmıştır. Elde edilensonuçlara bağlı olarak büyümeden turizm gelirlerine tek yönlü; turizmgelirlerinden cari işlemler dengesine doğru çift yönlü ve döviz kurundan turizmgelirlerine doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi saptanmıştır. Etki-tepki vevaryans analizleri yardımıyla da nedensellik analizi sonuçları doğrulanmıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: Otelcilik, Konaklama, Spor ve Turizm İşletme İşletme Finans

THE RELATION OF TOURISM REVENUES AND VARIOUS MACROECONOMIC INDICATORS: THE CASE OF TURKEY (1992-2011)

Öz:

Three models were developed to explore the relationship between tourismrevenues and various macro economic indicators. The first model looks at therelationship between tourism revenues and economic growth; the second modelexplores the association between tourism revenues and current account balanceand the third model explores the relationship between tourism revenues and realexchange rates. For all of the three models, Engle-Granger and Var analyseswere employed. The results of these analyses revealed a one-way causalrelationship from economic growth to tourism; a two-way causal relationshipfrom tourism to current account balance and a one-way causal relationship fromreal currency exchange rates to tourism. Causality analysis results wereconfirmed by impulse-response and variance analyses.

Anahtar Kelime:

Konular: Otelcilik, Konaklama, Spor ve Turizm İşletme İşletme Finans

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akaike, H. (1969). Fitting Autoregressive Models for Prediction, Annals of the Institute of Statistical Matemathics, 21 (2), ss. 243-247.
Aktaş, C. (2005). Türkiyenin Turizm Gelirini Etkileyen Değişkenler İçin En Uygun Regresyon Denkleminin Belirlenmesi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6 (2), ss. 163-174.
Aslan, A. (2008). Türkiye'de Ekonomik Büuyüume ve Turizm İlişkisi Üzerine Ekonometrik Analiz, MPRA Paper No. 10611, posted 19. September, http://mpra.ub.uni-muenchen.de
Asteriou, D. ve Hall, S.G. (2007). Applied Econometrics A Modern Approach using EViews and Microf it Revised Edition, United Kingdom: Palgrave Macmillan
Bahar, O. (2006). Turizm Sektörünün Türkiyenin Ekonomik Büyümesi Üzerindeki Etkisi: VAR Analizi Yaklaşımı, C.B.Ü. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 13 (2), ss. 137-150.
Bahar O. ve Bozkurt K. (2010). Gelişmekte Olan Ülkelerde Turizm- Ekonomik Büyüme İlişkisi: Dinamik Panel Veri Analizi, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt 21, Sayı 2, Güz, ss. 255-265.
Balaguer, J. ve Jorda, C. M. (2002). Tourism as a Long-run Economic Growth Factor: The Spanish Case, Applied Economics, 34 (7), ss. 877-884.
Bhagwati, J. ve T. Srinivason, (1979). Trade Policy and Development, International Economic Policy: Theory and Evidence, R. Dornbusch and J. Frenkel Eds., Johns Hopkins University Press, Baltimore, ss. 1-35.
Brida, J.G., Carrera, E. and Risso, W.A. (2008). A Long-Run Equilibrium Demand Function: The Mexican Tourism, TOURISMOS: an International Multidisciplinary Journal of Tourism, Volume 3, Number 1, ss. 66-82.
Britton, S.G. (1982). The political economy of tourismin the Third World. Annals of Tourism Research, 9, ss. 33158.
Brooks, C. (2008). Introductory Econometrics f or Finance, NewYok: Cambridge University Pres
Bulut, E. (2001). Türk Turizminin Dünyadaki Yeri ve Dış Ödemeler Bilançosuna Etkisi, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2 (3), ss. 71-86.
Chan, F. Lim, C. ve McAleer, M. (2005). Modelling multivariate international tourism demand and volatility, Tourism Management, 26, ss. 459-471.
Chen, C. ve Chiou-Wei, S.Z. (2009). Tourism Expansion, Tourism Uncertainty and Economic Growth: New Evidence from Taiwan and Korea, Tourism Management, 30, ss. 812818.
Chuck Y. (Ed.) (1997). International Tourism: a Global Perspective, World Tourism Organization (WTO) Publications, Madrid.
Copeland, B. R. (1991) Tourism, Welfare and De-industrialization in a Small Open Economy, Ecominica 58, November, 512-529.
Çetinbaş H. ve Bektaş, Ç. (2008). Türkiyede Turizm ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Kısa ve Uzun Dönemli İlişkiler, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt 19, Sayı 1, Bahar.
Croes, R.R. (2006). A Paradigm Shift to a New Strategy for Small Island Economies: Embracing Demand Side Economics for Value Enhancement and Long Term Economic Stability, Tourism Management, (Article in press).
Daniel, A. C. M. ve Ramos, F. F. R. (2002). Modelling Inbound International Tourism Demand to Portugal, International Journal of Tourism Research, 4, ss. 193-209.
Diamond, J. 1977. Tourism's Role in Economic Development: The Case Reexamined. Economic Development and Cultural Change 25 (3), ss. 539-53.
Dickey, D. A. and Fuller, W. A. (1979). Distribution of the Estimators For Autoregressive Time Series With A Unit Root, Journal of the American Statistical Association, 74, ss. 427-31.
Dickey, D. A. and Fuller, W. A. (1981). Likelihood Ratio Statistics For Autoregressive Time Series With A Unit Root, Econometrica, 49, ss. 1057-1072.
Dritsakis, N. (2004). Tourism as a Long-run Economic Growth Factor: an Empirical Investigation for Greece using Causality Analysis, Tourism Economics, 10, ss. 305-316.
Durbarry, R. (2002). Long Run Structural Tourism Demand Modelling: An Application to France, http://nottingham.ac.uk/ttri/pdf/2002_1.pdf (25.04.2011)
Durbarry R. (2004). Tourism and Economic Growth: The Case Mauritius, Tourism Economics, 10 (4), ss. 389-401.
Enders, W. (2004). Applied Econometric Time Series, United States of America: Hamilton
Engle, Robert F. ve Granger, C.W.J. (1987). Co-integration and Error Correction: Representation, Estimation and Testing, Econometrica, 55 (3), ss. 251276.
Eugenio-Martin ve Morales (2004). Tourism and Economic Growth in Latin American Countries: A Panel Data Approach, Nota Dı lavoro, 26.
Fayed, H. ve J. Fletcher (2002). Globalization of Economic Activity: Issues for Tourism. Tourism Economics. 8 (2), ss. 207-230.
Ghali M.A. (1976). Torism and Economic Growth: An Empirical Study, Economic Development and Cultural Change, 24 (3), ss. 527-538.
Granger, C.W.J. ve Newbold, P. (1974). Spurious Regressions in Econometrics, Journal of Econometrics, 2 (2), ss. 111-120.
Gökovalı, U. ve Bahar, O. (2006). Contribution of Tourism to Economic Growth in Mediterrranean Countries: A Panel Data Approach, Anatolia An International Journal of Tourism And Hospitality Research, 17 (2), ss. 155168.
Gündüz, L. ve Hatemi, A. (2005). Is the Tourism-led Growth Hypothesis Valid for Turkey, Applied Economics, 12 (8), ss. 499-504.
Hao J, Var T. ve Chon, J. (2003). A Forecasting Model of Tourist Arrivals From Major Markets to Thailand. Tourism Analysis, 8 (1), ss. 3345.
Hazari, B.R. ve Sgro, P.M. (1995). Tourism and Growth in a Dynamic Model of Trade, The Journal of International Trade and Economic Development, 4 (2), ss. 243-252.
Hilaly, H. ve El-Shishiny, H. (2008). Recent Advances in Econometric Modelin and Forecasting Techniques for Tourism Demand Prediction.
http://www.f ci-cu.edu.eg/inf os2008_old/inf os/ TOUR_01_P001-009.pdf
Khan, H. , Toh, R. S. ve Chua, L. (2005). Tourism and Trade: Cointegration and Granger Causality Tests, Journal of Travel Research, 44, ss. 171-176.
Katırcıoglu S. (2009). "Tourism, Trade and Growth: The Case of Cyprus," Applied Economics, Taylor and Francis Journals, Vol. 41(21), pages 2741-2750.
Khalil Samina, Mehmood Khan Kakar, and Waliullah, (2007). Role of Tourism in Economic Growth: Empirical Evidence from Pakistan Economy, The Pakistan Development Review, Vol. 46, No. 4, Part II (2007) ss. 985995.
Kırbaş-Kasman, S. ve Kasman A. (2004). Turizm Gelirleri ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Eş-Bütünleşme ve Nedensellik İlişkisi, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 19 (7), ss. 122-131.
Kızılgöl Ö. ve Erbaykal E. (2008). Türkiyede Turizm Gelirleri İle Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bir Nedensellik Analizi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 2 ss. 351-360.
Kim, H. J., Chen, M.H. ve Jang, S.S. (2006). Tourism Expansion and Economic Development: The Case of Taiwan, Tourism Management, 27, ss. 925933.
Kulendran, N. ve Wılson, K. (2000). Is There a Relationship Between International Trade and International Travel, Applied Economics, 32, ss. 1001-1009.
Lee, C.C ve Chang, C.P. (2008). Tourism Development and Economic Growth: A Closer Look at Panels, Tourism Management, 29, ss. 180192.
Lim C. ve McAleer, M. (2001). Cointegration Analysis of Quartly Tourism Demand by Hong Kong and Singapore for Australia, Applied Economics, 33, ss. 1599-1619.
Mac Kinnon, J.G. (1991). Critical Values for Cointegration Tests, R.F. Engle ve C.W.J. Granger(Editör.), Long-run Economic Relationships: Readings in Cointegration Chapter 13, (ss. 267-27). Oxford: Oxford University Press.
Martin, J.L., Morales, N.M. ve Scarpa, R. (2004). Tourism and Economic Growth in Latin American Countries: A Panel Data Approach. http: //www. f eem. it/ Feem /Pub /Publications/ WPapers/def ault.htm. (Erişim Tarihi: 27 Nisan 2005).
Mervar, A. ve Payne, J. (2007). Analysis of Foreign Tourism Demand for Croatian Destinations: Long-Run Elasticity Estimates, Tourism Economics, 13, ss. 407-20.
Modeste, N.C. (1995). The Impact of Growth in the Tourism Sector on Economic Development: the Experience of Selected Caribbean Countries, Economia Internazionale, 48, ss. 375-385.
Narayan, P. K. ve Prasad B.C. (2003). Does Tourism Granger Causes Economic Growth in Fiji? Empirical Economic Letters, 2 (5), ss. 199-208.
Nowak, J., Sahlı, M. ve Sgro, P.M. (2004). Tourism, Trade and Domestic Welfare, http: //www. f eem.it/Feem/Pub/Publications/ WPapers/def ault.htm. 27.04.2005.
Oh, C. (2005). The Contribution of Tourism Development to Economic Growth in the Korean Economy, Tourism Management, 26 (11), ss. 39-44.
Ongan S. ve Demiröz D.M. (2005). The Contribution of Tourism to the Long-Run Turkish Economic Growth, Ekonomicky Casopis, 53 (9), ss. 880-894.
Proença, S. ve Soukiazi, E. (2008). Tourism as an Economic Growth Factor: a Case Study for Southern European Countries, Tourism Economics, 14 (4), ss. 791806.
Sarı, A. (2008). Parasalcı Görüşe Göre Türkiyede Ödemeler Bilançosu Dengesinin Sağlanmasında Otomatik Denkleşme Mekanizmalarının Etkinliği, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 9 (2), ss. 1-12.
Seckelmann, A. (2002). Domestic tourism: A chance for regional development in Turkey? Tourism Management 23, ss. 8592.
Sengupta J.K ve Espana J.R. (1994). Exports and Economic Growth in Asian NICs: An Econometric Analysis for Korea, Applied Economics, 26 (1), ss. 41-51.
Shan, J. ve Wılson, K. (2001). Causality between Trade and Tourism: Empirical Evidence from China, Applied Economics Letters, 8, ss. 279-283.
Sims, C. A. (1980). Macroeconomics and Reality, Econometrica, 48(1): 1-48 Song, H. ve diğerleri (2008). Tourism Forecasting: Accuracy of Alternative Econometric Models Revisited, Working Papers 326, WIFO, ss. 1-30
Skerritt D. ve Huybers T. (2005). The Effect of International Tourism on Economic Development: An Empirical Analysis, Asia Pasif ic Journal of Tourism Research, 10 (1), ss. 23-43.
Song, H. ve Witt, S. F. (2000). Tourism Demand Modelling and Forecasting: Modern Econometric Approaches, Netherlands: Pergamon
Song, H., Witt, S. F. ve Jensen, T. C. (2003). Tourism Forecasting:accuracy of alternative econometric models, International Journal of Forecasting, 19, ss. 123-141.
Theobald, W. F. (2001). Global Tourism, Oxford: Butterworth&Heinemann, Second Edition.
Tosun, C. (1999). An analysis of contributions of international inbound tourism to the Turkish economy. Tourism Economics 5(3), ss. 217 50.
Unur, K. (2002). Türkiyenin Ekonomik Etkilerini Ölçmede Kullanılan Yöntemler ve Türkiyenin Aktif Dış Turizm Gelirlerinin Ölçümü İçin Bir Model Önerisi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Vanegas, M. ve Croes, R.R. (2003). Growth, Development and Tourism in a Small Economy: Evidence from Aruba, The International Journal of Tourism Research, 5 (5), ss. 315-330.
Webber A. (2001). Exchange Rate Votality and Coentegration in Tourism Demand, Journal of Travel Research, 39.
Yavuz, N. Ç. (2006). Türkiyede Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Testi: Yapısal Kırılma ve Nedensellik Analizi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7 (2), ss. 162-171.
Yıldırım, J. ve Öcal, N. (2004). Tourism and Economic Growth in Turkey, Ekonomik Yaklaşım, 15 (52-53), ss. 131-141.
http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr.pdf. (Erişim tarihi, 10 Eylül 2011).

APA	kara o, ÇÖMLEKÇİ İ, KAYA V (2012). TURİZM GELİRLERİNİN ÇEŞİTLİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER İLE İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (19922011). , 75 - 100.
Chicago	kara oğuz,ÇÖMLEKÇİ İSTEMİ,KAYA Vahdet TURİZM GELİRLERİNİN ÇEŞİTLİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER İLE İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (19922011). (2012): 75 - 100.
MLA	kara oğuz,ÇÖMLEKÇİ İSTEMİ,KAYA Vahdet TURİZM GELİRLERİNİN ÇEŞİTLİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER İLE İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (19922011). , 2012, ss.75 - 100.
AMA	kara o,ÇÖMLEKÇİ İ,KAYA V TURİZM GELİRLERİNİN ÇEŞİTLİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER İLE İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (19922011). . 2012; 75 - 100.
Vancouver	kara o,ÇÖMLEKÇİ İ,KAYA V TURİZM GELİRLERİNİN ÇEŞİTLİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER İLE İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (19922011). . 2012; 75 - 100.
IEEE	kara o,ÇÖMLEKÇİ İ,KAYA V "TURİZM GELİRLERİNİN ÇEŞİTLİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER İLE İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (19922011)." , ss.75 - 100, 2012.
ISNAD	kara, oğuz vd. "TURİZM GELİRLERİNİN ÇEŞİTLİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER İLE İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (19922011)". (2012), 75-100.

APA	kara o, ÇÖMLEKÇİ İ, KAYA V (2012). TURİZM GELİRLERİNİN ÇEŞİTLİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER İLE İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (19922011). Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 75 - 100.
Chicago	kara oğuz,ÇÖMLEKÇİ İSTEMİ,KAYA Vahdet TURİZM GELİRLERİNİN ÇEŞİTLİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER İLE İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (19922011). Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 8, no.1 (2012): 75 - 100.
MLA	kara oğuz,ÇÖMLEKÇİ İSTEMİ,KAYA Vahdet TURİZM GELİRLERİNİN ÇEŞİTLİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER İLE İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (19922011). Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, vol.8, no.1, 2012, ss.75 - 100.
AMA	kara o,ÇÖMLEKÇİ İ,KAYA V TURİZM GELİRLERİNİN ÇEŞİTLİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER İLE İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (19922011). Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2012; 8(1): 75 - 100.
Vancouver	kara o,ÇÖMLEKÇİ İ,KAYA V TURİZM GELİRLERİNİN ÇEŞİTLİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER İLE İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (19922011). Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2012; 8(1): 75 - 100.
IEEE	kara o,ÇÖMLEKÇİ İ,KAYA V "TURİZM GELİRLERİNİN ÇEŞİTLİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER İLE İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (19922011)." Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8, ss.75 - 100, 2012.
ISNAD	kara, oğuz vd. "TURİZM GELİRLERİNİN ÇEŞİTLİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER İLE İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (19922011)". Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 8/1 (2012), 75-100.