Halku'l-Kur'ân ve rü'yetullah konuları bağlamında İbnü'l-Mülakkın'ın Buhârî'nin bab başlıklarına yaklaşımı

Nurullah AGİTOĞLU (Şırnak Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Hadis Anabilim Dalı, Şırnak, Türkiye)
ŞIRNAK ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ
6 0
Yıl: 2014 Cilt: 5 Sayı: 10 Sayfa Aralığı: 99 - 124 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Halku'l-Kur'ân ve rü'yetullah konuları bağlamında İbnü'l-Mülakkın'ın Buhârî'nin bab başlıklarına yaklaşımı

Öz:
Kuranın yaratılmış olup olmadığı (Halkul-Kurân) ve Allahın görülüp görülemeyece-ği (Rüyetullah), ilk dönemlerden bu yana tartışılan önemli kelam konularının başında gel-mektedir. Bu konular özellikle siyasî ve sosyal anlamda âlimlerin gündeminde olduğu gibi,toplumu da itikadî yönden derinden etkilemiştir. Ehl-i Sünnet âlimleri ile özellikle Mutezilearasında sert tartışmalara sebep olan bu konular, hadis şârihlerinin de ilgisini çekmiş vebunun sonucu olarak şerhlerde bu meselelere yer verilmiştir. Bu çalışmada, Buhârînin el-Câmi us-Sahîhi üzerine İbnül-Mülakkınin (ö.804/1401) oldukça hacimli olan et-Tavzîh adlışerhi çerçevesinde konuya yaklaşımı ele alınmaya çalışılmıştır. Araştırma, genel olarak ha-dis şârihlerinin kelam konularına nasıl yaklaştıklarına dair bir fkir verme çabasını da barın-dırmaktadır. Hadis şârihleri, kendi dönemlerindeki siyasi ve sosyal şartlardan etkilendiklerigibi, takip ettikleri mezhep ve ekollerin görüşlerini de dikkate almışlardır.
Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi

Approach of Ibn Al-Mulaqqin to Bukhari s bâb titles in thecontext of khalqu-l Qur an and ru yatullah

Öz:
The two most important issues has been discussed in Ilm al-Kalâm since the frst termare Khalqu-l Qur an which is whether the Qur an was created or not and Ru yatullah whichis whether Allah can be seen or not. Especially these issues has not been only on the agendaof scholars in the sense of political and social society, but also has profoundly infuencedmuslims in terms of faith. Hadith commentators had opined about these issues whichcaused deep discussions and controversy among Scholars of Ahl al-Sunnah and Mu tazilah,when they commented on related narrated hadith. In this study will be examined Ibn al-Mulaqqin s approach to the both issues in the frame of his Tawdheeh which is a quitly bulkycommentary book on Bukhâri s al-Jâmi al-Sahîh. It is believed that this kind of examaningwill help to grasp a better understanding of how hadith commentators approached theteological issues which were caused serious diferent opinions among Islamic scholars.Because the hadith commentators afected by the political and social conditions in theirown time as much as sects and schools which they followed.
Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adam, Hüdaverdi, “İslam Kelamında Rü›yetullah ve İbn Arabi’nin Görüşleri”, http://www.angelfire.com/ct2/hudaverdi/directormakale/RUYETULLAHVEIBNARABI. Htm 16.06.2014.
  • Akdemir, Hikmet, “Taberî’ye Göre Ru’yetullah Meselesi”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2002, sayı: III, ss. 7-26.
  • Akoğlu, Muharrem, “el-Hayde Bağlamında Halku’l-Kur’an Tartışmaları”, Bilimname VIII, 2005/2, ss. 13-32.
  • Altundağ, Mustafa, “Kelamullah-Halku’l-Kur’an Tartışmaları Çerçevesinde ‘Kelam-ı Nefsî- Kelam-ı Lafzî’ Ayırımı”, M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18 (2000), ss. 149-181.
  • Aydınlı, Osman, “Mu’tezile Geleneğinin Kur’an-ı Kerim Tasavvuru”, İslamî İlimler Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 1, Bahar 2006, ss. 39-57.
  • Bağdadî, Abdulkahir, Mezhepler Arasındaki Farklar , Çev. Ethem Ruhi Fığlalı, TDV Yay., Ankara, 2001.
  • Baltacı, Burhan, “Yunus 10/26. Ayette Yer Alan ‘Ziyade’ Kelimesinin ‘Ruyetullah’ Olarak Anlaşılmasında Ehl-i Sünnet İnancının Etkisi”, Dini Araştırmalar, Cilt: 8, S. 24, ss. 293-304.
  • Buhârî, Ebu Abdullah Muhammed b. İsmail, el-Câmiü’s-Sahîh, Çağrı Yay., İstanbul 1992.
  • Çetinkaya, Mehmet, İslam Mezhepleri Tarihi Açısından Sahih-i Buharî, Yayınlanmamış yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2006.
  • Dârekutnî, Ebü’l-Hasan Ali b. Ömer, Kitabü’r-Rü’ye , nşr. İbrahim Muhammed el-Ali- Ahmed Fahri er-Rifaî, Zerka, 1990.
  • Dârimî, Osman b. Saîd, er-Redd Ale’l-Cehmiyye , Tahk. Bedr el-Bedr, ed-Dârü’s-Selefiyye, Kuveyt, 1985.
  • Dârimî, Osman b. Saîd, Reddü’l-İmâm ed-Dârimî Osman b. Saîd Alâ Bişr el-Merisî el-Anîd, Tahk. Muhammed Hâmid el-Faykî, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1358.
  • Dehlevî, Abdülaziz, Bustânu’l-Muhaddisîn, Çev. Ali Osman Koçkuzu, T.D.V. Yay., Ankara, 1997.
  • Ebû Gudde, Abdulfettâh, Mes’eletü Halkı’l-Kur’ân ve Eseruha Fî Sufûfi’r-Rüvâti ve’l- Muhaddisîn ve Kütübi’l-Cerhi ve’t-Tadîl, Mektebü’l-Matbûâti’l-İslâmiyye, Beyrut Trz.
  • Ebû Gudde, Abdulfettâh,“Halk-ı Kur’ân Meselesi”, Çev. Mücteba Uğur, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakül- tesi Dergisi, Cilt: XX, ss. 307-321.
  • Efendioğlu, Mehmet, “Şerh (Hadiste Şerh)” DİA , XXXVIII, 559.
  • Güzel, Abdurrahman, “Buhari ve Halku’l-Kur’an Meselesi”, Büyük Türk - İslam Bilgini Bu- hari -Uluslararası Sempozyum- Sempozyum Bildirileri Kitabı, Kayseri, 1987.
  • Hansu Hüseyin, Mu’tezile ve Hadis, Kitabiyat Yay., Ankara, 2004.
  • İbn Battâl, Ebu’l-Hasen Ali b. Halef b. Battâl el-Bekrî (ö.449), Şerhu Sahîhi’l-Buhârî I-X, Tahk. Ebu Temîm Yâsir b. İbrahim, Mektebetü’r-Rüşd, Riyad, 2003.
  • İbn Hacer, el-Askalânî (ö.852), Fethu’l-Bârî Bi Şerhi Sahîhi’l-İmâm Ebî Abdillah Muham- med b. İsmail el-Buhârî, I-XIII, Tahk. Abdulkadir Şeybe el-Hamd, Riyad, 1420.
  • İbn Huzeyme, Ebu Bekr Muhammed b. İshâk, Kitabu’t-Tevhîd ve İsbâtü Sıfâti’r-Rabb Azze ve Celle , I-II, Tahk. Abdulaziz b. İbrahim eş-Şehvân, Mektebetü’r-Rüşd, Riyad, 1994.
  • İbn Teymiyye, Takiyyüddin Ahmed el-Harranî, Mecmûu’l-Fetâvâ, I-XXXVII, Tahk. Âmir el-Cezzâr, Enver el-Bâz, Darü’l-Vefa, el-Mansûra, 2005.
  • İbnü’l-Mülakkın, Siracüddîn Ebû Hafs Ömer b. Ali (ö. 804), et-Tavzîh Lişerhi’l-Câmii’s- Sahîh, I-XXXVI, Tk. Dârü’l-Felâh ekibi, Vizaretü’l-Evkâf ve’ş-Şüûni’l-İslâmiyye,1. Baskı, Katar, 2008.
  • İbnü’l-Mülakkın, Tabakâtü’l-Evliyâ, Tk. Nureddin Şerîbe, Mektebetü’l-Hancî, Kahire, 1994.
  • İbnü’l-Mülakkın, el-Bülğa Fî Ehâdîsi’l-Ahkâm, Tk. Muhyiddin Necîb, Dârü’l-Beşâir, Dımaşk, Trz. Kandemir, M. Yaşar, “el-Câmiu’s-Sahîh”, DİA , VII, s. 119.
  • Katip Çelebi, Keşfü’z-Zunûn, I-II, Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut, Trz..
  • Kırbaşoğlu, M. Hayri, “Allah’ın Kelamı Olması Açısından Kur’an’ın Mâhiyetiyle İlgili İhti- lafar ve İbn Kudâme el-Makdisî’nin Kitabü’l-Burhan fî Beyâni Hakikati’l-Kur’ân’ı”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:XXVIII, Ankara 1986, ss. 427-444.
  • Kinânî, Abdülaziz b. Yahya, el-Hayde ve’ntisarü’l-Menheci’s-Selefî, et-Tev’ıyetü’l-İslamiyye, Cîze, Trz.
  • Klimoviç, L. İ., “Kur’an’ın Mahlûk Olmadığı Doğması”, Çev. M. Kemal Atik, KSÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2 (2003), ss. 161-172.
  • Koçyiğit, Talat, Hadisçilerle Kelamcılar Arasındaki Münakaşalar, TDV Yay., Ankara 1989.
  • Koçyiğit, Talat, Kur’an ve Hadiste Ru’yet, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara, 1974.
  • Matüridî, Ebû Mansûr, Kitabü’t-Tevhid, Tk. Fethullah Halif, Darü’l-Câmiati’l-Mısriyye, İskenderiyye, Trz..
  • Öğmüş, Harun, “Halku’l-Kur’ân Tartışmalarının Vahyin Allah’tan İnsana İntikaliyle İlgili Telakkiler Üzerindeki Etkisi”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 28, Güz 2009, ss. 17-44.
  • Özarslan, Selim, “Allah’ın Görülebilmesi/Rü’yetullah Sorunu ve Dirilişle İlişkisi”, Fırat Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 11 sayı. 1 ss. 275-294.
  • Özel, Ahmet, “İbnü’l-Mülakkın”, DİA, XXI, İstanbul 2000.
  • Özer, Salih, Endülüslü İbn Battal ve Buhârî Şerhi, Araştırma Yay., Ankara 2007.
  • Pakiş, Ömer, “Rü’yetullah ile İlişkilendirilen Ayetlerin Mu’tezilî Okuma Biçimi (Kâdî Abdulcebbâr ve Zemahşerî Örneği), M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 21 (2001/2), ss. 55-79.
  • Sâbunî, Nureddin, el-Bidaye fî Usûli’d-Din, nşr. Bekir Topaloğlu, DİB Yay., Ankara 1995, s. 41-43.
  • Sandıkçı, Kemal, Sahîh-i Buhârî Üzerine Yapılan Çalışmalar , Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., Ankara, 1991.
  • Sehâvî, Şemsuddin Muhammed b. Abdirrahman, ed-Dav’ül-Lâmi Liehli’l-Karni’t-Tâsi’, I-XII, Dârü’l-Ciyl, Beyrut, 1992.
  • Suyûtî, Celalüddin Ebü’l-Fazl, Hüsnü’l-Muhadara Fî Târîhi Mısır ve’l-Kâhire , I-II, Tk. Mu- hammed Ebü’l-Fazl İbrâhim, Dârü İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, Kahire, 1967.
  • Tok, Fatih, “Ebû Hanîfe Hakkında İki İddia/İtham: Mürciîlik ve Halku’l-Kur’ân”, İslam Hu- kuku Araştırmaları Dergisi, Sayı 19, 2012, ss. 245-267.
  • Yavuz, Yusuf Şevki, “Halku’l-Kur’an”, DİA, XV, İstanbul 1997.
  • Yeşilyurt, Temel “Ru’yetullah”, DİA, XXXV, İstanbul 2008.
  • Yıldırım, Ramazan, “Halku’l-Kur’an Meselesinin Politik İstismarı”, Milel ve Nihal –İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi-, Sayı: 1 Ocak-Nisan 2011, ss. 49-69.
  • Zenbil, Ramazan, İmam Buhârî, Nebevi Hayat Yay., İstanbul, 2013.
  • Adam, Hüdaverdi, “İslam Kelamında Rü’yetullah ve İbn Arabi’nin Görüşleri”, http://www.angelfire.com/ct2/hudaverdi/directormakale/RUYETULLAHVEIBNARABI. htm 16.06.2014.
APA AGİTOĞLU N (2014). Halku'l-Kur'ân ve rü'yetullah konuları bağlamında İbnü'l-Mülakkın'ın Buhârî'nin bab başlıklarına yaklaşımı. , 99 - 124.
Chicago AGİTOĞLU Nurullah Halku'l-Kur'ân ve rü'yetullah konuları bağlamında İbnü'l-Mülakkın'ın Buhârî'nin bab başlıklarına yaklaşımı. (2014): 99 - 124.
MLA AGİTOĞLU Nurullah Halku'l-Kur'ân ve rü'yetullah konuları bağlamında İbnü'l-Mülakkın'ın Buhârî'nin bab başlıklarına yaklaşımı. , 2014, ss.99 - 124.
AMA AGİTOĞLU N Halku'l-Kur'ân ve rü'yetullah konuları bağlamında İbnü'l-Mülakkın'ın Buhârî'nin bab başlıklarına yaklaşımı. . 2014; 99 - 124.
Vancouver AGİTOĞLU N Halku'l-Kur'ân ve rü'yetullah konuları bağlamında İbnü'l-Mülakkın'ın Buhârî'nin bab başlıklarına yaklaşımı. . 2014; 99 - 124.
IEEE AGİTOĞLU N "Halku'l-Kur'ân ve rü'yetullah konuları bağlamında İbnü'l-Mülakkın'ın Buhârî'nin bab başlıklarına yaklaşımı." , ss.99 - 124, 2014.
ISNAD AGİTOĞLU, Nurullah. "Halku'l-Kur'ân ve rü'yetullah konuları bağlamında İbnü'l-Mülakkın'ın Buhârî'nin bab başlıklarına yaklaşımı". (2014), 99-124.
APA AGİTOĞLU N (2014). Halku'l-Kur'ân ve rü'yetullah konuları bağlamında İbnü'l-Mülakkın'ın Buhârî'nin bab başlıklarına yaklaşımı. ŞIRNAK ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 5(10), 99 - 124.
Chicago AGİTOĞLU Nurullah Halku'l-Kur'ân ve rü'yetullah konuları bağlamında İbnü'l-Mülakkın'ın Buhârî'nin bab başlıklarına yaklaşımı. ŞIRNAK ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ 5, no.10 (2014): 99 - 124.
MLA AGİTOĞLU Nurullah Halku'l-Kur'ân ve rü'yetullah konuları bağlamında İbnü'l-Mülakkın'ın Buhârî'nin bab başlıklarına yaklaşımı. ŞIRNAK ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, vol.5, no.10, 2014, ss.99 - 124.
AMA AGİTOĞLU N Halku'l-Kur'ân ve rü'yetullah konuları bağlamında İbnü'l-Mülakkın'ın Buhârî'nin bab başlıklarına yaklaşımı. ŞIRNAK ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ. 2014; 5(10): 99 - 124.
Vancouver AGİTOĞLU N Halku'l-Kur'ân ve rü'yetullah konuları bağlamında İbnü'l-Mülakkın'ın Buhârî'nin bab başlıklarına yaklaşımı. ŞIRNAK ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ. 2014; 5(10): 99 - 124.
IEEE AGİTOĞLU N "Halku'l-Kur'ân ve rü'yetullah konuları bağlamında İbnü'l-Mülakkın'ın Buhârî'nin bab başlıklarına yaklaşımı." ŞIRNAK ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 5, ss.99 - 124, 2014.
ISNAD AGİTOĞLU, Nurullah. "Halku'l-Kur'ân ve rü'yetullah konuları bağlamında İbnü'l-Mülakkın'ın Buhârî'nin bab başlıklarına yaklaşımı". ŞIRNAK ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ 5/10 (2014), 99-124.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
17-04-2024 2:47

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları