Farklı Toprak oluşumlarında pedolojik benzerliklerin çok değişkenli istatistiksel analizi

Sağlam, Mustafa; Dengiz, Orhan

Farklı Toprak oluşumlarında pedolojik benzerliklerin çok değişkenli istatistiksel analizi

Mustafa SAĞLAM, (Ondokuzmayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü, Samsun, Türkiye)

Orhan DENGİZ (Ondokuzmayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü, Samsun, Türkiye)

Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi

1 0

Yıl: 2013 Cilt: 3 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 79 - 90 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Farklı Toprak oluşumlarında pedolojik benzerliklerin çok değişkenli istatistiksel analizi

Öz:

Bu çalışmada killi aluviyal depozitler, marn ve bazalt ana materyalleri ve farklı yükseklikler üzerindeoluşan toprakların pedolejik özellikleri dikkate alınarak, fziko-kimyasal özelliklerine göre benzerliklerininincelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, Samsun ili Ondokuzmayıs ilçesi içerisinde yer alan SAMMEY tarımişletmesi alanında yürütülmüştür. Typic Haplustept, Typic Calciustept ve Leptic Hapulustert olarak sınıfandırılantoprakların benzerliklerine göre sınıfandırılmasında çok değişkenli istatistik yöntemlerinden kümeleme ve çokboyutlu ölçekleme yöntemleri kullanılmıştır. Kümeleme yöntemine göre Leptic Hapulustert ve Typic Calciustepteait horizonlar ile Typic Haplustepte ait C horizonu benzer olarak algılanarak aynı grupta sınıfandırılmıştır. TypicHaplustepte ait diğer horizonlar ise bu horizonlardan farklı algılanmıştır. Çok boyutlu ölçekleme yöntemi ileyapılan sınıfandırmada kümeleme ile önemli benzerlikler göstermiştir. Ayrıca çok boyutlu ölçekleme yöntemindetoprakların benzerliklerinin ortaya konulmasında birincil boyutta en önemli olan fziko-kimyasal topraközelliklerinin kil, KDK, kum, silt ve yarayışlı Fe olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji Ziraat Mühendisliği Ziraat, Toprak Bilimi

Multivariate statistical analysis of pedological similarities in different soil formations

Öz:

The main goal of this study is to determine relationships between soils formed on fne alluvial depozit,marl and basalt parent materials and different elevations by taking into consideration of pedologic properties usingmultivariate statistical analyses according to their physico-chemical characteristics. This research was carried outin SAMMEY farm state area located in Ondokuz Mayis district of Samsun province. Cluster analysis and multidimentional scaling known as multivariate statistical analyses were used to determine similarity soils classifed asTypic Haplustept, Typic Calciustept ve Leptic Hapulustert. According to cluster method, horizons belonging toLeptic Hapulustert and Typic Calciustept and C horizon of Typic Haplustept were determined to be similar. On theother hand, other horizons of Typic Haplustept were found different from horizons of Leptic Hapulustert and TypicCalciustept. In addition, the same results were obtained from using these multivariate statistical analysis methods.Besides, Clay, CEC, sand, silty, and available Fe of soils were determined to be the most signifcant physico- chemical soil properties by taking into consideration of their similarities in multi dimentional scaling method.The main goal of this study is to determine relationships between soils formed on fne alluvial depozit,marl and basalt parent materials and different elevations by taking into consideration of pedologic properties usingmultivariate statistical analyses according to their physico-chemical characteristics. This research was carried outin SAMMEY farm state area located in Ondokuz Mayis district of Samsun province. Cluster analysis and multidimentional scaling known as multivariate statistical analyses were used to determine similarity soils classifed asTypic Haplustept, Typic Calciustept ve Leptic Hapulustert. According to cluster method, horizons belonging toLeptic Hapulustert and Typic Calciustept and C horizon of Typic Haplustept were determined to be similar. On theother hand, other horizons of Typic Haplustept were found different from horizons of Leptic Hapulustert and TypicCalciustept. In addition, the same results were obtained from using these multivariate statistical analysis methods.Besides, Clay, CEC, sand, silty, and available Fe of soils were determined to be the most signifcant physico-chemical soil properties by taking into consideration of their similarities in multi dimentional scaling method.

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji Ziraat Mühendisliği Ziraat, Toprak Bilimi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Bremner, J.M., Mulvaney, C.S., 1982. Nitrogen-total. Chemical and Microbiological Properties. In: Methods of Soil Analysis, Part II, 2nd Ed. ASA Agronomy Monograph, No 9, Madison, Wis- consin.
Bruce, R.C., Rayment, G.E., 1982. Analytical methods and interp- retations used by the agricultural chemistry branch for soil and land use surveys. Queensland Department of Primary Industri- es, Bulletin QB8 (2004), Indooroopilly, Queensland.
DSİ, 1986. Bafra projesi planlama revizyon raporu. DSİ 7. Bölge Müdürlüğü, Samsun.
FAO, 1990. Micronutrient, assessment at the country level: an inter- national study. FAO Soil Bulletin by Sillanpaa, Rome.
Follet, R.H., 1969. Zn, Fe, Mn and Cu in colorado soils. PhD. Dis- sertation, Colorado State University.
Gee, G.W., Bauder, J.W., 1986. Particle-size analysis. Methods of Soil Analysis. In: Physical and Mineralogical Methods, Part I, 2nd Ed. Agronomy, No 9, Madison, Wisconsin.
Hendershot, W.H., Lalande, H., Duquette, M., 1993. Soil reaction and exchangeable acidity. In: Soil Sampling and Methods of Analysis, (Editor: Carter, M.R.), Canadian Society of Soil Sci- ence.
Holford, I.C.R., Cullis, B.R., 1985. Effects of phosphate buffer ca- pacity on yield response curvature and fertiliser requirements of wheat in relation to soil phosphate tests. Australian Journal of Soil Research, 23: 417427.
İşler, D.B., 2010. SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknik- leri. (Editör: Kalaycı, Ş.), Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti., An- kara.
Johnson, R., Wichern, D., 1992. Applied multivariate statistical analysis, 3th Ed. Prentice Hall.
Lindsay, W:L., Norwell, W:A., 1969. Development of a DTPA mic- ronutrient soil test. Soil Sci. Am. Proc., 35: 600-602.
Lindsay, W.L., Norvell, W.A., 1978. Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese and copper. Soil Sci. Soc. Am. J., 42: 421- 428.
Metson, A.J., 1961. Methods of chemical analysis for soil survey samples. Soil Bureau Bulletin No. 12, New Zealand Depart- ment of Scientifc and Industrial Research, 168175.
MTA, 1961. Türkiye jeoloji haritası, Sinop paftası. MTA yayınları, Ankara. Nelson, R.E., 1982. Carbonate and gypsum. chemical and microbi- ological properties. In: Methods of Soil Analysis, Part II, 2nd Ed. Agronomy, No 9, Madison, Wisconsin.
Nelson, D.W., Sommers, L.E., 1982. Total carbon, organic carbon, and organic matter. chemical and microbiological properties. In: Methods of Soil Analysis, Part II, 2nd Ed. Agronomy, No 9, Madison, Wisconsin.
Olsen, S.R., Cole, C.V., Watanabe, F.S., Dean, L.A., 1954. Estimati- on of available phosphorous in soils by extraction with sodium bicarbonate. USDA Circular, No 939, Washington, USA.
Rhoades, J.D., 1986. Cation exchange capacity. chemical and mic- robiological properties. In: Methods of Soil Analysis, Part II, 2nd Ed. ASA and SSSA Agronomy Monograph, No 9, Madi- son, Wisconsin.
Sağlam, M., 2013. Çok değişkenli istatistiksel yöntemler ile toprak özelliklerinin gruplandırılması. Topraksu Dergisi, 2(1): 7-14.
Şahin, A., Miran, B., 2007. Çiftçi algılarına göre bitkisel ürünlerin risk haritası: Bayındır ilçesi örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 44 (3): 59-74.
Şahin, A., 2008. Risk koşullarında tarım işletmelerinin planlanma- sı: oyun teorisi yaklaşımı. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Şahin, A., Atış, E., Miran, B., 2008. Daha etkin tarım-çevre politi- kaları için homojen alanların belirlenmesi: ege bölgesi örneği. Ekoloji Dergisi, 17 (67): 15-23.
Sarıoğlu, F.E., Dengiz, O., 2012. Soil Survey and mapping of soils formed on two different physiographic units and their clas- sifcation. 8th International Soil Science Congress On Land Degradation and Challenges in Sustainable Soil Management, 581-586, May 15-17, Çeşme-İzmir, Turkey.
Soil Survey Staff, 1993. Soil soil survey manual. USDA Handbook, No: 18, Washington D.C.
Soil Survey Staff, 1999. Soil taxonomy. A basic of soil classifcati- onfor making and ınterpreting soil survey. USDA Handbook, No: 436, Washington D.C.
Taşdemir, İ., Güngör, E., 2002. Çok boyutlu karar verme metotları ve ormancılıkta uygulama alanları. ZKÜ Bartın Orman Fakül- tesi Dergisi, 4 (4): 1-19.
Uçar, N., 2010. SPSS uygulamalı çok değişkenli ıstatistik teknikle- ri. (Editör: Kalaycı, Ş.), Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti., Ankara. Wolf, B. 1971. The determination of boron in soil extracts, plant materials, composts, manures, water and nutrient solutions. Soil Science and Plant Analysis, 2: 363-374

APA	Sağlam M, Dengiz O (2013). Farklı Toprak oluşumlarında pedolojik benzerliklerin çok değişkenli istatistiksel analizi. , 79 - 90.
Chicago	Sağlam Mustafa,Dengiz Orhan Farklı Toprak oluşumlarında pedolojik benzerliklerin çok değişkenli istatistiksel analizi. (2013): 79 - 90.
MLA	Sağlam Mustafa,Dengiz Orhan Farklı Toprak oluşumlarında pedolojik benzerliklerin çok değişkenli istatistiksel analizi. , 2013, ss.79 - 90.
AMA	Sağlam M,Dengiz O Farklı Toprak oluşumlarında pedolojik benzerliklerin çok değişkenli istatistiksel analizi. . 2013; 79 - 90.
Vancouver	Sağlam M,Dengiz O Farklı Toprak oluşumlarında pedolojik benzerliklerin çok değişkenli istatistiksel analizi. . 2013; 79 - 90.
IEEE	Sağlam M,Dengiz O "Farklı Toprak oluşumlarında pedolojik benzerliklerin çok değişkenli istatistiksel analizi." , ss.79 - 90, 2013.
ISNAD	Sağlam, Mustafa - Dengiz, Orhan. "Farklı Toprak oluşumlarında pedolojik benzerliklerin çok değişkenli istatistiksel analizi". (2013), 79-90.

APA	Sağlam M, Dengiz O (2013). Farklı Toprak oluşumlarında pedolojik benzerliklerin çok değişkenli istatistiksel analizi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(3), 79 - 90.
Chicago	Sağlam Mustafa,Dengiz Orhan Farklı Toprak oluşumlarında pedolojik benzerliklerin çok değişkenli istatistiksel analizi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 3, no.3 (2013): 79 - 90.
MLA	Sağlam Mustafa,Dengiz Orhan Farklı Toprak oluşumlarında pedolojik benzerliklerin çok değişkenli istatistiksel analizi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, vol.3, no.3, 2013, ss.79 - 90.
AMA	Sağlam M,Dengiz O Farklı Toprak oluşumlarında pedolojik benzerliklerin çok değişkenli istatistiksel analizi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2013; 3(3): 79 - 90.
Vancouver	Sağlam M,Dengiz O Farklı Toprak oluşumlarında pedolojik benzerliklerin çok değişkenli istatistiksel analizi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2013; 3(3): 79 - 90.
IEEE	Sağlam M,Dengiz O "Farklı Toprak oluşumlarında pedolojik benzerliklerin çok değişkenli istatistiksel analizi." Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3, ss.79 - 90, 2013.
ISNAD	Sağlam, Mustafa - Dengiz, Orhan. "Farklı Toprak oluşumlarında pedolojik benzerliklerin çok değişkenli istatistiksel analizi". Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 3/3 (2013), 79-90.