Çay Tarımı Yapılan Topraklara Yönelik Faktör Analizi ve Jeoistatistik Uygulamaları: Rize İli Örneği

M.Arif ÖZYAZICI, (Siirt Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Siirt, Türkiye)
Mustafa SAĞLAM, (Ondokuzmayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü, Samsun, Türkiye)
Orhan DENGİZ, (Ondokuzmayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü, Samsun, Türkiye)
Aylin ERKOÇAK (Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Samsun, Türkiye)
Toprak Su Dergisi
8 5
Yıl: 2014 Cilt: 3 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 12 - 23 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Çay Tarımı Yapılan Topraklara Yönelik Faktör Analizi ve Jeoistatistik Uygulamaları: Rize İli Örneği

Öz:
Bazı fiziksel ve kimyasal toprak özelliklerinin faktör analiziyle değerlendirildiği bu çalışmada, Rize ilinde çay tarımı yapılan alanlarda fiziksel ve kimsayasal toprak özellikleriyle ilişkili 5 adet faktör belirlenmiş ve bu faktörler toprak özelliklerinin alan içerisindeki değişkenliğinin % 75.63ünü açıklamışlar. Belirlenen yeni değişkenler bazik katyonlar, mikroelement, tekstür, mineralizasyon ve gübreleme isimleriyle tanımlanmıştır. Bazik katyonlar toplam değişkenliğin % 18.31ini açıklayarak yeni değişkenler içerisindeki en önemli değişken olurken, gübreleme değişkeni toplam değişkenliği en az açıklayan değişken olmuştur. Belirlenen değişkenlerin çalışma alanındaki dağım desenlerini gösteren krigleme haritaları jeoistatistik yöntemiyle hazırlamıştır. Krigleme haritaları bazik katyonlar ve mikroelement faktörlerinin en yüksek değerlerini sahilden uzak yüksek eğime ve rakıma sahip alanlarda aldığını ortaya koyarken diğer faktörler en yüksek değerlerini sahile yakın kesimlerde almıştır. Özellikle sahil kesimlerindeki gübreleme faktörüne ait yüksek değerler bu bölgelerdeki topraklar üzerinde insan etkisinin daha fazla olduğunu ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji

Factor Analysis and Geostatistic Applications for Tea Cultivated Soils Case Study; Rize Province

Öz:
Five factors related with physical and chemical soil properties in tea cultivated areas of Rize province were determined some physical and chemical soil properties were evaluated with factor analysis in this study. These factors explained about 75.63 % of total variables in soil properties of the area. Determined new variables were called as basic cations, microelement, texture, mineralization and fertilization. Basic cations that explained 18.31 % of total variables is the most important variable in new variables wheras, it was found that fertilizer variables is the lowest explain for total variables. Spatial distribution maps of the determined variables in the study area was prepared using geostastistic methods. Kriging maps show that the highest values of the basic cations and microelements were located in high and steep sloped lands whereas, it was found that the highest values of other factors distributed in near the coast area. Especially, high values of the fertilizer distibuted on flat-delta area showed under more human activites.
Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Amato M, Ladd J N (1992). Decomposition of 14Clabelled glucose and legume material in soils: properties influencing the accumulation of organic residue C and microbial biomass C. Soil Biology and Biochemistry, 24: 455– 464.
  • Anonim (2011). Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik. gov.tr
  • Anonim (2012).http://www.mgm.gov.tr/veridegerlendir me/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m. (Erişim Tarihi: 19 Kasım 2012).
  • Anonim (2013). Doğu karadeniz turizm master planı (Giresun - Gümüşhane - Ordu - Rize - Trabzon) http://www.dokap.gov.tr/wpcontent/dosya/rapor/Dogu_Ka radeniz_Rapor.pdf (Erişim Tarihi: 16 Nisan 2013).
  • Anonim (2012). Rize Ticaret Borsası Stratejik Plan 2012- 2017. 56 sayfa.
  • Anonymous (1990). Analytical for atomic absorption spectro photometry. Perkin Elmer, Norwalk, Connecticut, USA.
  • Bray R H, Kurtz L T (1945). Determination of total, organic and available forms of phosphorus in soils. Soil Science, 59: 39-45. Bremner J M, Mulvaney C S (1982). Nitrogen-total.
  • Chemical and microbiological properties. In: Methods of Soil Analysis, Part II, ASA Agronomy Monograph No 9 (2nd ed), Madison. pp. 595-625.
  • Camberdella C A, Moormann T B, Novak J M, Parkin T B, Karlen D L, Turco R F, Konopka A E (1994). Field-scale variability soil properties in centralıowa soils. Soil Science Society of America Journal, 58: 1501-1511.
  • Cengiz D, Kılınç B (2007). Faktör analizi ile 2006 Dünya Kupası’na katılan takımların sıralamasının belirlenmesi. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt XXIII, Sayı 2, 351-370.
  • Daniels R B, Hammer R D (1992). Soil geomorphology. John Wiley and Sons Inc., Toronto.
  • Eden T (1976). Tea thirt edition tropical agriculture series longman group limited. London.
  • Franzluebbers A J, Haney R L, Hons F M, Zuberer D A (1996). Active fractions of organic matter in soils with different texture. Soil Biology and Biochemistry, 28: 1367– 1372.
  • Gee G W, Bauder J W (1986). Particle-sieze analysis. In: A Klute (Eds.), Methods of Soil Analysis, Part I, Agronomy No9, 388-409.
  • Gökhale N G (1952). Soil and climatic condations for tea. Capital, Assam, 17, 13.
  • Hair J F, Anderson R E, Tatham R L, Black W C (1998). Multivariate data analysis (5th ed). Macmillan Publishing Company, New York.
  • Hassink J (1994). Effects of soil texture and grassland managements on soil organic C and N and rates of C and N mineralization. Soil Biology and Biochemistry, 26: 1221–1231.
  • Hassink J (1997). The capacity of soils to preserve organic C and N by their association with clay and silt particles. Plant and Soil, 191: 77–87.
  • Hendershot W H, Lalande H, Duquette M (1993). Soil reaction and exchangeable acidity. In: MR Carter (Eds.), Soil Sampling and Methods of Analysis, Canadian Society of Soil Science.
  • Kacar B (1984). Çayın gübrelenmesi. Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Çay–Kur Yayını No: 4, Ankara, p. 356.
  • Kadereit A, Kühn P, Wagner G A (2010). Holocene relief and soil changes in loesscovered areas of south-western Germany: the pedosedimentary archives of Bretten-Bauerbach (Kraichgau). Quaternary International 222, 96–119.
  • Kaiser K, Guggenberger G (2003). Mineral surfaces and soil organic matter. European Journal of Soil Science, 54: 219– 236.
  • Kalaycı Ş (2010). Faktör analizi. In: Ş Kalaycı (Eds.), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım Limited Şirketi, Ankara. pp. 321-331.
  • Ladd J N, Oades J M, Amato M (1981). Microbial biomass formed from 14C and 15N-labelled plant material decomposing in soil in the field. Soil Biology and Biochemistry, 13: 119–126.
  • Ladd J N, Amato M, Oades J M (1985). Decomposition of plant material in Australian soil III: residual organic and microbial biomass C and N from isotopelabeled legume material and soil organic matter, decomposing under field condition. Australian Journal of Soil Research, 23: 603–611.
  • Nelson D W, Sommers L E (1982). Total carbon, organic carbon, and organic matter. Chemical and Microbiological Properties. In: Methods of Soil Analysis, Part II, Agronomy No 9, (2nd ed.), Madison, pp. 539-579.
  • Nelson R E (1982). Carbonate and gypsum. Chemical and Microbiological Properties. In: Methods of Soil Analysis, Part II, Agronomy No 9, (2nd ed.), Madison, pp. 181-197.
  • Özyazıcı M A, Dengiz O, Aydoğan M (2013). Çay yetiştirilen tarım topraklarının reaksiyon değişimleri ve alansal dağılımları. Topraksu Dergisi, 2(1): 23-29.
  • Quiroga A R, Buschiazzo D E, Peinemann N (1996). Soil organic matter particle size fractions in soils of the semiarid Argentinean Pampas. Soil Science, 16: 104–108.
  • Rhoades J D (1986). Cation exchange capacity. Chemical and Microbiological Properties. In: Methods of Soil Analysis, Part II., ASA and SSSA Agronomy Monograph No 9 (2nd ed), Madison, pp. 149-157.
  • Scott N, Cole C, Elliott E T, Huffman S (1996). Soil textural control on decomposition and soil organic matter dynamics. Soil Science Society of America Journal, 60: 1102–1109.
  • Sharma V S, Ranhanathan V (1985). The world of tea today. Outlook an Agriculture, 14(1): 35–36.
  • Shukla M K, Lal R, Ebinger M (2006). Determining soil quality indicators by factor analysis. Soil and Tillage Research, 87: 194–204.
  • Soil Survey Staff (1992). Procedures for collecting soil samples and methods of analysis for soil survey. Soil Survey Invest. Rep. I. U.S. Gov. Print. Office, Washington D.C.
APA ÖZYAZICI M, Sağlam M, dengiz o, ERKOÇAK A (2014). Çay Tarımı Yapılan Topraklara Yönelik Faktör Analizi ve Jeoistatistik Uygulamaları: Rize İli Örneği. , 12 - 23.
Chicago ÖZYAZICI M.Arif,Sağlam Mustafa,dengiz orhan,ERKOÇAK Aylin Çay Tarımı Yapılan Topraklara Yönelik Faktör Analizi ve Jeoistatistik Uygulamaları: Rize İli Örneği. (2014): 12 - 23.
MLA ÖZYAZICI M.Arif,Sağlam Mustafa,dengiz orhan,ERKOÇAK Aylin Çay Tarımı Yapılan Topraklara Yönelik Faktör Analizi ve Jeoistatistik Uygulamaları: Rize İli Örneği. , 2014, ss.12 - 23.
AMA ÖZYAZICI M,Sağlam M,dengiz o,ERKOÇAK A Çay Tarımı Yapılan Topraklara Yönelik Faktör Analizi ve Jeoistatistik Uygulamaları: Rize İli Örneği. . 2014; 12 - 23.
Vancouver ÖZYAZICI M,Sağlam M,dengiz o,ERKOÇAK A Çay Tarımı Yapılan Topraklara Yönelik Faktör Analizi ve Jeoistatistik Uygulamaları: Rize İli Örneği. . 2014; 12 - 23.
IEEE ÖZYAZICI M,Sağlam M,dengiz o,ERKOÇAK A "Çay Tarımı Yapılan Topraklara Yönelik Faktör Analizi ve Jeoistatistik Uygulamaları: Rize İli Örneği." , ss.12 - 23, 2014.
ISNAD ÖZYAZICI, M.Arif vd. "Çay Tarımı Yapılan Topraklara Yönelik Faktör Analizi ve Jeoistatistik Uygulamaları: Rize İli Örneği". (2014), 12-23.
APA ÖZYAZICI M, Sağlam M, dengiz o, ERKOÇAK A (2014). Çay Tarımı Yapılan Topraklara Yönelik Faktör Analizi ve Jeoistatistik Uygulamaları: Rize İli Örneği. Toprak Su Dergisi, 3(1), 12 - 23.
Chicago ÖZYAZICI M.Arif,Sağlam Mustafa,dengiz orhan,ERKOÇAK Aylin Çay Tarımı Yapılan Topraklara Yönelik Faktör Analizi ve Jeoistatistik Uygulamaları: Rize İli Örneği. Toprak Su Dergisi 3, no.1 (2014): 12 - 23.
MLA ÖZYAZICI M.Arif,Sağlam Mustafa,dengiz orhan,ERKOÇAK Aylin Çay Tarımı Yapılan Topraklara Yönelik Faktör Analizi ve Jeoistatistik Uygulamaları: Rize İli Örneği. Toprak Su Dergisi, vol.3, no.1, 2014, ss.12 - 23.
AMA ÖZYAZICI M,Sağlam M,dengiz o,ERKOÇAK A Çay Tarımı Yapılan Topraklara Yönelik Faktör Analizi ve Jeoistatistik Uygulamaları: Rize İli Örneği. Toprak Su Dergisi. 2014; 3(1): 12 - 23.
Vancouver ÖZYAZICI M,Sağlam M,dengiz o,ERKOÇAK A Çay Tarımı Yapılan Topraklara Yönelik Faktör Analizi ve Jeoistatistik Uygulamaları: Rize İli Örneği. Toprak Su Dergisi. 2014; 3(1): 12 - 23.
IEEE ÖZYAZICI M,Sağlam M,dengiz o,ERKOÇAK A "Çay Tarımı Yapılan Topraklara Yönelik Faktör Analizi ve Jeoistatistik Uygulamaları: Rize İli Örneği." Toprak Su Dergisi, 3, ss.12 - 23, 2014.
ISNAD ÖZYAZICI, M.Arif vd. "Çay Tarımı Yapılan Topraklara Yönelik Faktör Analizi ve Jeoistatistik Uygulamaları: Rize İli Örneği". Toprak Su Dergisi 3/1 (2014), 12-23.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
17-04-2024 3:57

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları