Halka Açık ve Halka Açık Olmayan İşletmeler Yönüyle Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Altman Z Skor Modellerinin Uygulanabilirliği

Yıl: 2014 Cilt: 14 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 147 - 161 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Halka Açık ve Halka Açık Olmayan İşletmeler Yönüyle Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Altman Z Skor Modellerinin Uygulanabilirliği

Öz:
Türkiyede tekdüzen muhasebe sistemi (TDMS) geliştirme yönündeki çalışmaların 40 yılın üzerinde bir geçmişi vardır. Kıta Avrupası geleneğine uygun olarak vergi düzenlemelerinin etkisi altında şekillendirilmiş olan bu sistem, niteliği bakımından halka açık olsun-olmasın, banka, sigorta şirketleri gibi finansal kuruluşlar hariç her işletmede, halen, en azından yasal bildirimlerin ekinde sunulmak üzere hazırlanan finansal tablolara temel teşkil etmektedir. TDMSnin günümüz itibariyle yalnızca vergi matrahının doğru belirlenmesine hizmet ettiği görüşü ağırlık kazanmış olsa da, bu sistemin üretilen finansal bilginin kalitesi bakımından daha güç- lü bir alternatifinin bulunmadığı dönemde, işletmeye dair karar verecek olanların yapılandırdıkları kararlara ışık tutan tek zorunlu paradigma olduğu unutulmamalıdır. Ayrıca günümüz açısından bakıldığında, halka açık işletmeler için uluslararası finansal raporlama standartlarını temel alan, zorunlu ikincil bir raporlama sistemi, bu işletmelere dair karar verecek olanların bilgi ihtiyaçlarına daha uygun bir raporlama zemini hazırlamış olsa da, halka açık olmayan işletmeler için TDMS tek anahtar olma rolünü sürdürmektedir. Bu durum halka açık olan ve olmayan işletmeleri kıyaslama noktasında TDMSyi önemli kılarken, Altman Z Skor gibi halka açık olmayan işletmeler için geliştirilmiş olan modellerin de ampirik olarak sınanabilmesinin tek yolu olmaktadır. Bu çalışmanın amacı da TDMSye dayalı finansal veriler altında Altman Z, Z ve Z Skor modellerinden hem halka açık olan hem de halka açık olmayan işletmeler yönüyle başvurulabilir olan Z ve Z Skor modellerinin, Türkiye için uygulanabilirliklerinin ampirik olarak değerlendirilmesidir.
Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat İşletme Finans

Turkish Uniform Accounting System and Applicability of Altman Z Score Models in the Context of Public and Private Companies

Öz:
The background of the uniform accounting system (UAS) in Turkey is over forty-years. This system, which has been formed under the influence of tax regulations in accordance with Continental Europe customs, is still considered as a basis for statutory financial statements and filings in all companies except for financial institutes such as banks, insurers, etc. whether they are public or private. Even though the idea of that the mission of UAS is only determining the tax base of firms has been becoming strong recently, it should not be missed out that there was not any other powerful alternative in terms of the quality of financial information and it is the just one compulsory paradigm useful for financial decision makers. Currently, however existed compulsory secondary reporting regime, which based on international financial reporting standards, for public companies has provide a more convenient reporting basis for financial information requirements for decision makers, UAS has been perpetuating its role of the being only key driver for private companies. This condition not only makes UAS essential for comparing public companies with private ones, but also gives an opportunity to examine the models for private companies like Altman Z Scores. The aim of this empirical study is evaluating applicability of Altman Z and Z score models for both Turkish public and private companies of which reports their financial statements based on UAS.
Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat İşletme Finans
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akdoğan, N. ve Aydın, H. (1987) Muhasebe Teorileri,Ankara, Ankara Üniversitesi Basımevi.
  • Akdoğan, N. ve Sevilengül, O. (2007) Türkiye Muhasebe Standartları ile Uyumlu Tekdüzen Muhasebe Sistemi Uygulaması, 13. Baskı, İstanbul, İSMMMO.
  • Aktaş, R. (1991) “Endüstri İşletmeleri İçin Mali Başarısızlık Tahmini (Çok Boyutlu Model Uygulaması)”Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Aktaş, R. (1993)Endüstri İşletmeleri İçin Mali Başarısızlık Tahmini (Çok Boyutlu Model Uygulaması), Ankara, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Aktaş, R. (1997) Mali Başarısızlık (İşletme Riski) Tahmin Modelleri, 2.Baskı, Ankara, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Alareeni, B. ve Branson, J. (2013) “Predicting Listed Companies’ Failure in Jordan Using Altman Models: A Case Study” International Journal of Business and Management, 8(1):113-126.
  • Altman, E.I. (1968) “Financial Ratios, Discriminant Analysis and the Prediction of Corporate Bankruptcy” The Journal of Finance 23(4):589-609.
  • Altman, E.I., Sabato, G. ve Wilson, N. (2010) “The Value of Non-Financial Information in Small and Medium-Sized Enterprise Risk Management” The Journal of Credit Risk,6(2):1-33.
  • Altman, E. I., Zhang, L. ve Yen, J. (2007) Corporate Financial Distress Diagnosis in China, New York University Salomon Center Working Paper.
  • Beaver, W.H. (1966) “Financial Ratios as Predictors of Failure” Journal of Accounting Research, 71-111.
  • Bemmann, M. (2005) Improving the Comparability of Insolvency Predictions, Dresden University of Technology, Faculty of Business Management and Economics, Working Report No:8
  • Casey, C. ve Bartczak, N. (1985) “Using Operating Cash Flow Data to Predict Financial Distress: Some Extensions” Journal of Acconting Research 23(1):384-401.
  • Choi, F.D.S. ve Meek, G.K. (2008) International Accounting, 6th Edition, New Jersey, Pearson Prentice Hall.
  • Doğrul, Ü. (2009) “Finansal Başarısızlık ve Finansal Başarısızlığın Tahmini: Hisse Senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında İşlem Gören Sınai İşletmeler Üzerinde Bir Uygulama” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Elam, R. (1975) “The Effect of Lease Data on the Predictive Ability of Financial Ratios” The Accounting Review 50(1):25-43.
  • Göktan, E. (1981) “Muhasebe Oranları Yardımıyla ve Diskriminant Analiz Tekniği Kullanarak Endüstri İşletmelerinin Mali Başarısızlığının Tahmini Üzerine Ampirik Bir Araştırma” Yayınlanmamış Doçentlik Tezi, Ankara.
  • Hiçşaşmaz, M. (1970) Muhasebenin Teorisi ve Teknik Yapısı,Ankara, Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayını. Kartal, A. (2005) Maliyet Muhasebesi, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Yayını.
  • Keskin, Y. (2002) “İşletmelerde Finansal Başarısızlığın Tahmini, Çok Boyutlu Model Önerisi ve Uygulaması” Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Koç Yalkın, Y. (1972) “Tekdüzen Muhasebe Sistemi” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Dergisi, 27:971-990.
  • Koç Yalkın, Y. (1988) İşletmelerde Mali Analiz Teknikleri,6. Baskı, Ankara, Siyasal Bilgiler Fakültesi.
  • Kurtaran, Ç.M. (2009) “Finansal Başarısızlık Tahmin Modellerinin İMKB›deki Firmalar İçin Karşılaştırmalı Analizi” Yayınlanmamış Doktora Tezi, Trabzon, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Miller, W. (2009) “Introducing the Morningstar Solvency Score, A Bankruptcy Prediction Metric” http:// ssrn.com/abstract=1516762, (13.04.2013).
  • Ohlson, J.A. (1980) “Financial Ratios and the Probabilistic Prediction of Bankruptcy” Journal of Accounting Research, 18(1):109-131.
  • Özdemir, F.S. (2011a) “Finansal Raporlama Sistemlerinin Bilginin İhtiyaca Uygunluğu Açısından Değerlendirilmesi: İMKB Şirketlerinde Finansal Başarısızlık Tahminleri Yönüyle Bir Uygulama” Yayınlanmış Doktora Tezi.
  • Özdemir, F.S. (2011b) Finansal Başarısızlık ve Finansal Tablolara Dayalı Tahmin Yöntemleri, Ankara, Siyasal Kitabevi.
  • Özdemir, F.S., Choi, D.S.F., Bayazıtlı, E. (2012) “Finansal Başarısızlık Tahminleri Yönüyle UFRS ve Bilginin İhtiyaca Uygunluğu, Mali Çözüm Dergisi, 22:17-52.
  • Ross, S.A., Westerfield, R. W. ve Jaffe, J. (2002) Corporate Finance,6. Baskı, Irwin, McGraw-Hill. Tinoco, M.H. ve Wilson, N. (2013) “Financial Distress and Bankruptcy Prediction Among Listed Companies Using Accounting, Market and Macroeconomic Variables” International Review of Financial Analysis, 29:1-26.
  • Yılgör, A.G., Doğrul, Ü. ve Orekici, T.G. (2011) “A New Approach to Predict Financial Failure: Classification and Regression Trees (CART)” Journal of Modern Accounting and Auditing 7(4):329-339.
  • Zavgren, C.V. (1982) “A Logistic Analysis of the Relationship Between Vulnerability to Failure and Certain Financial Variables for American Industrial Firms” Purdue University, Krannert Graduate School of Management Working Report.
  • Zmijewsjki, M.E.(1984) “Essay on Corporate Bankruptcy” Unpublished Ph.D Dissertation, Buffalo, State University of New York.
APA ÖZDEMİR F (2014). Halka Açık ve Halka Açık Olmayan İşletmeler Yönüyle Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Altman Z Skor Modellerinin Uygulanabilirliği. , 147 - 161.
Chicago ÖZDEMİR Fevzi Serkan Halka Açık ve Halka Açık Olmayan İşletmeler Yönüyle Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Altman Z Skor Modellerinin Uygulanabilirliği. (2014): 147 - 161.
MLA ÖZDEMİR Fevzi Serkan Halka Açık ve Halka Açık Olmayan İşletmeler Yönüyle Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Altman Z Skor Modellerinin Uygulanabilirliği. , 2014, ss.147 - 161.
AMA ÖZDEMİR F Halka Açık ve Halka Açık Olmayan İşletmeler Yönüyle Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Altman Z Skor Modellerinin Uygulanabilirliği. . 2014; 147 - 161.
Vancouver ÖZDEMİR F Halka Açık ve Halka Açık Olmayan İşletmeler Yönüyle Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Altman Z Skor Modellerinin Uygulanabilirliği. . 2014; 147 - 161.
IEEE ÖZDEMİR F "Halka Açık ve Halka Açık Olmayan İşletmeler Yönüyle Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Altman Z Skor Modellerinin Uygulanabilirliği." , ss.147 - 161, 2014.
ISNAD ÖZDEMİR, Fevzi Serkan. "Halka Açık ve Halka Açık Olmayan İşletmeler Yönüyle Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Altman Z Skor Modellerinin Uygulanabilirliği". (2014), 147-161.
APA ÖZDEMİR F (2014). Halka Açık ve Halka Açık Olmayan İşletmeler Yönüyle Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Altman Z Skor Modellerinin Uygulanabilirliği. Ege Akademik Bakış, 14(1), 147 - 161.
Chicago ÖZDEMİR Fevzi Serkan Halka Açık ve Halka Açık Olmayan İşletmeler Yönüyle Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Altman Z Skor Modellerinin Uygulanabilirliği. Ege Akademik Bakış 14, no.1 (2014): 147 - 161.
MLA ÖZDEMİR Fevzi Serkan Halka Açık ve Halka Açık Olmayan İşletmeler Yönüyle Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Altman Z Skor Modellerinin Uygulanabilirliği. Ege Akademik Bakış, vol.14, no.1, 2014, ss.147 - 161.
AMA ÖZDEMİR F Halka Açık ve Halka Açık Olmayan İşletmeler Yönüyle Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Altman Z Skor Modellerinin Uygulanabilirliği. Ege Akademik Bakış. 2014; 14(1): 147 - 161.
Vancouver ÖZDEMİR F Halka Açık ve Halka Açık Olmayan İşletmeler Yönüyle Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Altman Z Skor Modellerinin Uygulanabilirliği. Ege Akademik Bakış. 2014; 14(1): 147 - 161.
IEEE ÖZDEMİR F "Halka Açık ve Halka Açık Olmayan İşletmeler Yönüyle Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Altman Z Skor Modellerinin Uygulanabilirliği." Ege Akademik Bakış, 14, ss.147 - 161, 2014.
ISNAD ÖZDEMİR, Fevzi Serkan. "Halka Açık ve Halka Açık Olmayan İşletmeler Yönüyle Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Altman Z Skor Modellerinin Uygulanabilirliği". Ege Akademik Bakış 14/1 (2014), 147-161.