Fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniklerinde kullanılan sağlık eğitim materyallerinin okunabilirlik düzeyi

AYTAR, AYDAN; DAŞKAPAN, Arzu; EKER, LEVENT; Tüzün, Emine Handan

Fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniklerinde kullanılan sağlık eğitim materyallerinin okunabilirlik düzeyi

Levent EKER, (Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye)

Emine Handan TÜZÜN, (Kırıkkale Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, Kırıkkale, Türkiye)

Aydan AYTAR, (Başkent Üniversitesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Arzu DAŞKAPAN (Kırıkkale Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, Kırıkkale, Türkiye)

Türk Fizyoterapi ve Rehabilitasyon

7 1

Yıl: 2013 Cilt: 24 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 93 - 98 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniklerinde kullanılan sağlık eğitim materyallerinin okunabilirlik düzeyi

Öz:

Amaç: Bu çalışmanın amacı fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniklerinde kullanılan sağlık eğitimmateryallerinin okunabilirlik düzeylerini belirlemekti. Yöntem: Bu çalışmada fizik tedavi verehabilitasyon kliniklerinde kullanılan 44 broşürün ilk 100 kelimelik bölümündeki cümle, sözcükve hece sayıları belirlendi. Broşürlerin okunabilirlik düzeylerinin belirlenmesinde Ateşman veÇetinkaya-Uzun formülleri kullanıldı. İki değerlendirme yöntemiyle elde edilen okunabilirlikpuanlarının ilişkisi analiz edildi. Sonuçlar: Ateşman ve Çetinkaya-Uzun formülleri ile hesaplananokunabilirlik puanları sırasıyla 65.2±11.0 (% 95 BCa; 62.2-68.4) ve 38.4 ± 5.8 (% 95 BCa;36.9-40.2) idi. İki değerlendirme yöntemiyle elde edilen okunabilirlik puanları arasında kuvvetlive pozitif bir ilişki (r=96.2, % 95 BCa; 93.5-98.3) vardı. Ateşman sınıflandırma yöntemiyle 30(% 68.2) broşür zor ve/veya oldukça zor okunabilir olarak sınıflandırıldı. Otuz dört broşür en az8-9 yıllık eğitimi tamamlayan kişiler için hazırlanmıştı. Dokuz (% 20.5) broşürü anlamak veanlamlandırmak için okurların en az 10 12 yıllık bir eğitimi tamamlaması gerekliydi. Tartışma:Çalışmadan elde edilen sonuçlardan, zor okunabilirlikleri nedeniyle halen fizik tedavi verehabilitasyon kliniklerinde kullanılan broşürlerin beklenilen yararı sağlayamayacağı ilerisürülebilir. Hastalara ve yakınlarına verilen herhangi bir yazılı materyalin okunabilirliğinin kontroledilmesi gereklidir.

Anahtar Kelime:

Konular: Rehabilitasyon

Readability levels of health education materials used in physical therapy and rehabilitation clinics

Öz:

Purpose: The aim of this study was to determine the readability levels of health educationmaterials used in the physical therapy and rehabilitation clinics. Methods: In the study, thenumbers of sentences, words and syllables were identified in the first 100-word sections of the44 brochures used in the physical therapy and rehabilitation clinics. Ateşman and Çetinkaya- Uzun formula were used to determine the readability levels of the brochures. Correlation of thereadability scores obtained using the two evaluation methods was also analyzed. Results:Readability scores calculated with Ateşman and Çetinkaya-Uzun formula were 65.2±11.0 (95%BCa; 62.2-68.4), and 38.4± 5.8 (95% BCa; 36.9- 40.2), respectively. There was a strong andpositive correlation between the readability scores obtained using the two evaluation methods,(r=96.2, 95% BCa; 93.5-98.3). Using Ateşman classification approach, 30 brochures (68.2%)were leveling as hard and/or slightly hard-to- read. Thirty-four (77.3%) brochures had beenprepared for the people who completed at least an 8 9 grade level of education. To be able tounderstand and explain the meaning of nine (20.5%) brochures, readers should havecompleted at least a 10-12 grade level of education. Conclusion: From the results of thestudy, we may speculate that the brochures used currently in the physical therapy andrehabilitation clinics cannot achieve intended benefits due to their hard-to-read nature. Thereadability check is necessary for any print material that is given to patients or his/her relatives.

Anahtar Kelime:

Konular: Rehabilitasyon

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Baker DW, Parker RM, Williams MV, et al. The relationship of patient reading ability to self-reported health and use of health services. Am J Public Health. 1997;87:10271030.
2. Ivnik M, Jett MY. Creating written patient education materials. Chest. 2008;133:10381040.
3. Aslantekin F. Yetişkinlerin Sağlık Okuryazarlık Durumları ve Etkileyen Faktörler (Tip II Diyabetli Hasta Örneği). Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yaşam Boyu Öğrenme ve Yetişkin Eğitimi Anabilim Dalı. Ankara, 2011.
4. Nutbeam D. Health promotion glossary. Health Promot Int. 1998;13:349-364.
5. Kanj M, Mitic W. Working document for discussion at the seventh Global Conference on Health Promotion, "Promoting Health and Development: Closing the Implementation Gap", Nairobi, Kenya, 26-30 October 2009. http://www.who.int/healthpromotion/conferences/ 7gchp/documents/en/
6. Ad Hoc Committee on Health Literacy for the Council on Scientific Affairs AMA. Health literacy: report of the Council on Scientific Affairs. JAMA.1999;281:552557.
7. Williams MV, Baker DW, Parker RM, et al. Relationship of functional health literacy to patients knowledge of their chronic disease: a study of patients with hypertension and diabetes. Arch Intern Med.1998;158:166172.
8. Williams MV, Baker DW, Honig EG, et al. Inadequate literacy is a barrier to asthma knowledge and self-care. Chest.1998;14:10081015.
9. Baker DW, Parker RM, Williams MV, et al. Health literacy and the risk of hospital admission. J Gen Intern Med. 1998;13:791798.
10. Calkins DR, Davis RB, Reiley P, et al. Patient- physician communication at hospital discharge and patients' understanding of the postdischarge treatment plan. Arch Intern Med. 1997;157:1026- 1030.
11. Kitching JB. Patient information leaflets-the state of the art. J R Soc Med. 1990;83:298-300.
12. Serxner S. How readability of patient education materials affects outcomes. J Vasc Nurs. 2000;18:97- 101.
13. Weinman J . Providing written information for patients: psychological considerations. J R Soc Med. 1990;83:303305.
14. Jackson C, Lindsay S. Reducing anxiety in new dental patients by means of leaflets. Br Dent J . 1995;79:163- 167.
15. Arthur AM. Written patient information: a review of the literature J Adv Nurs.1995;21:10811086.
16. Ley P. Satisfaction, compliance and communication. Br J Clin Psychol. 1982;21(Pt 4): 241254.
17. Collings LH, Pike LC, Binder AI, et al. Value of written health information in the general practice setting. Br J Gen Pract. 1991;41:466467.
18. Mazzuca SA. Does patient education in chronic disease have therapeutic value? J Chronic Dis. 1982;35: 521529.
19. Ateşman E. Türkçede okunabilirliğin ölçülmesi. A.Ü. TÖMER Dil Dergisi. 1997;58:171-174.
20. Badarudeen S, Sabharwal S. Assessing readability of patient education materials: current role in orthopaedics. Clin Orthop Relat Res. 2010;468:25722580.
21. Albright J, de Guzman C, Acebo P, et al.Readability of patient education materials: implications for clinical practice. Appl Nurs Res. 1996; 9:139143.
22. Simply Put. A guide for creating easy-to-understand materials. July 2010. http//www.cdc.gov/healthliteracy/pdf/Simply_Put. pdf.
23. Weiss BD, Blanchard JS, McGee DL, et al. Illiteracy among Medicaid recipients and its relationship to health care costs. J Health Care Poor Underserved. 1994;5:99111.
24. DuBay WH. The principles of Readability. http://www.nald.ca/library/research/readab/readab .pdf
25. Klare GR. Readability. Handbook of Reading Research. Pearson PD, ed. New York: Longman; 1984:681-744.
26. Köse EÖ. Biyoloji 9 ders kitabında hücre ile ilgili metinlerin okunabilirlik düzeyleri. Çankaya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Journal of Arts and Sciences. 2009;12:141150.
27. Çetinkaya G. Türkçe metinlerin okunabilirlik düzeylerinin tanımlanması ve sınıflandırılması. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dilbilim (Türkçenin Eğitimi ve Öğretimi) Anabilim Dalı. Ankara, 2010.
28. Kaya N, Kaya H. Hemşireler tarafından geliştirilen yazılı hasta eğitim materyallerinin okunabilirliğinin saptanması. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2008;11:1-6.
29. İnci FH, Koştu N, Çınar İÖ, et al. Sağlık eğitim materyallerinin okunabilirlik ve tasarım açısından değerlendirilmesi. 15. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bildiri Kitabı; 2012:677678.
30. PASW® Bootstrapping 18. http://www.unt.edu/rss/class/Jon/SPSS_SC/Manu als/v18/PASW%20Bootstrapping%2018.pdf
31. Human Development Report 2011. http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_C omplete.pdf
32. Doak CC, Doak LG, Root JH. Teaching Patients with Low Literacy Skills. 2nd ed. Philadelphia: J B Lippincott Co;1996:4160.
33. Rye J . Cloze Procedures and the Teaching of Reading. London: Heineman Educational; 1982.

APA	EKER L, Tüzün E, AYTAR A, DAŞKAPAN A (2013). Fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniklerinde kullanılan sağlık eğitim materyallerinin okunabilirlik düzeyi. , 93 - 98.
Chicago	EKER LEVENT,Tüzün Emine Handan,AYTAR AYDAN,DAŞKAPAN Arzu Fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniklerinde kullanılan sağlık eğitim materyallerinin okunabilirlik düzeyi. (2013): 93 - 98.
MLA	EKER LEVENT,Tüzün Emine Handan,AYTAR AYDAN,DAŞKAPAN Arzu Fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniklerinde kullanılan sağlık eğitim materyallerinin okunabilirlik düzeyi. , 2013, ss.93 - 98.
AMA	EKER L,Tüzün E,AYTAR A,DAŞKAPAN A Fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniklerinde kullanılan sağlık eğitim materyallerinin okunabilirlik düzeyi. . 2013; 93 - 98.
Vancouver	EKER L,Tüzün E,AYTAR A,DAŞKAPAN A Fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniklerinde kullanılan sağlık eğitim materyallerinin okunabilirlik düzeyi. . 2013; 93 - 98.
IEEE	EKER L,Tüzün E,AYTAR A,DAŞKAPAN A "Fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniklerinde kullanılan sağlık eğitim materyallerinin okunabilirlik düzeyi." , ss.93 - 98, 2013.
ISNAD	EKER, LEVENT vd. "Fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniklerinde kullanılan sağlık eğitim materyallerinin okunabilirlik düzeyi". (2013), 93-98.

APA	EKER L, Tüzün E, AYTAR A, DAŞKAPAN A (2013). Fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniklerinde kullanılan sağlık eğitim materyallerinin okunabilirlik düzeyi. Türk Fizyoterapi ve Rehabilitasyon, 24(1), 93 - 98.
Chicago	EKER LEVENT,Tüzün Emine Handan,AYTAR AYDAN,DAŞKAPAN Arzu Fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniklerinde kullanılan sağlık eğitim materyallerinin okunabilirlik düzeyi. Türk Fizyoterapi ve Rehabilitasyon 24, no.1 (2013): 93 - 98.
MLA	EKER LEVENT,Tüzün Emine Handan,AYTAR AYDAN,DAŞKAPAN Arzu Fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniklerinde kullanılan sağlık eğitim materyallerinin okunabilirlik düzeyi. Türk Fizyoterapi ve Rehabilitasyon, vol.24, no.1, 2013, ss.93 - 98.
AMA	EKER L,Tüzün E,AYTAR A,DAŞKAPAN A Fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniklerinde kullanılan sağlık eğitim materyallerinin okunabilirlik düzeyi. Türk Fizyoterapi ve Rehabilitasyon. 2013; 24(1): 93 - 98.
Vancouver	EKER L,Tüzün E,AYTAR A,DAŞKAPAN A Fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniklerinde kullanılan sağlık eğitim materyallerinin okunabilirlik düzeyi. Türk Fizyoterapi ve Rehabilitasyon. 2013; 24(1): 93 - 98.
IEEE	EKER L,Tüzün E,AYTAR A,DAŞKAPAN A "Fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniklerinde kullanılan sağlık eğitim materyallerinin okunabilirlik düzeyi." Türk Fizyoterapi ve Rehabilitasyon, 24, ss.93 - 98, 2013.
ISNAD	EKER, LEVENT vd. "Fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniklerinde kullanılan sağlık eğitim materyallerinin okunabilirlik düzeyi". Türk Fizyoterapi ve Rehabilitasyon 24/1 (2013), 93-98.