Koroner arter hastalığında kollateral dolaşım varlığının P dalga dispersiyonu üzerine etkisi
Yıl: 2002 Cilt: 9 Sayı: 6 Sayfa Aralığı: 398 - 402 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Koroner arter hastalığında kollateral dolaşım varlığının P dalga dispersiyonu üzerine etkisi
Öz: AMAÇ: Koroner arter hastalığında (KAH) koroner kollateral dolaşım (KKD) varlığının önemi tam olarak anlaşılamamıştır. Bu çalışmanın amacı KAH'da KKD varlığının ve KKD kalitesinin atriyal aritmi ve özelliklede atriyal fibrilasyon gelişme riskini belirlemede kriter olarak kullanılan P dalga dispersiyonu (DP) üzerine etkisini saptamaktır. GEREÇ VE YÖNTEM: Koroner anjiyografisinde KAH saptanan 93 hasta (49 kadın, 44 erkek, yaş ortalaması 58±10) üzerinde ileriye dönük olarak çalıştık. Anjiyografide sadece sol ön inen koroner arter yada sadece sağ koroner arterde, proksimal yada gövdede ve en az %85 darlık saptanan hastalar çalışmaya alındılar. KKD varlığı Rentrop klasifikasyonuna göre belirlendi (Evre-0: KKD yok, Evre-1: Tıkalı damarın küçük yan dalları KKD ile doluyor, Evre-2: Tıkalı damarın epikardiyal segmenti KKD ile kısmen doluyor, Evre-3: Tıkalı damarın epikardiyal segmenti KKD ile tamamen doluyor). Tüm hastalarda en uzun ve en kısa P dalga süresi, bunların farkı olan DP ölçüldü. Ayrıca sonuçlar üzerindeki etkisini değerlendirmek için hastalarda sistolik kan basıncı, EKO ile sol atriyum çapı ve sol ventrikül ejeksiyon fraksiyonu belirlendi. BULGULAR: Hastaların 59 tanesinde sol ön inen koroner arter, 34 tanesinde sağ koroner arter darlığı vardı. KKD hastaların 28 tanesinde yoktu, 65 tanesinde ise vardı (Evre 1, 2 yada 3). En uzun ve en kısa P dalga süresi ile DP ortalaması KKD evre-0 olanlarda sırasıyla 111.33±13.58 msn, 80.67±13.37 msn ve 32.85±13 idi. Aynı değerler KKD olan grupta ise sırayla 114.19±17.23 msn, 78.39±15.91 msn ve 34.15±14 idi. KKD'si olan ve olmayan hastaların DP ortalamaları birbirinden farklı bulunmadı (p>0.05). KKD'si olan gruplar kendi aralarında ve ayrı ayrı evre-0 grubu ile DP ortalamaları açısından karşılaştırıldıklarında arada anlamlı bir fark bulunmadı (p>0.05). Gruplar arasında sistolik kan basıncı açısından fark yoktu. Sol atriyum çapı ve sol ventrikül ejeksiyon fraksiyonu gruplar arasında farklı bulunmadı, fakat KKD evresinden bağımsız olarak, sol ventrikül ejeksiyon fraksiyonu azaldıkça DP değerinde anlamlı bir artma oluyordu (p<0.05). DP ortalaması sol ön inen koroner arter darlığı olanlarda 41.35±14, sağ koroner arter darlığı olanlarda 38.92±12.17 idi ve arada anlamlı bir fark saptanmadı (p>0.05). SONUÇ: Koroner arter hastalığında KKD varlığının DP üzerinde herhangi bir etkisinin olmadığı kanısına varıldı.
Anahtar Kelime: Konular:
Effect of coronary collateral circulation on P wave dispersion in patients with coronary artery disease
Öz: AIM: The importance of coronary collateral circulation (CCS) has not been well understood in coronary artery disease(CAD),yet. This study was planned to evaluate the effect of presence and quality of CCS in CAD on P wave dispersion ($Delta$P) which is useful as a criterion to define the risk of developing atrial arrhythmias, especially atrial fibrillation. MATERIAL AND METHOD: We studied prospectively on 93 patients in whom CAD was detected angiographically (49 female, 44 male; mean age 58±10). Patients with at least 85% single obstructive lesion in proximal or middle part of the left anterior descending (LAD) or right coronary artery (RCA) were included in the study. Coronary collateral circulation was defined according to Rentrop classification (0=no filling of any collateral vessels, 1=filling of side branches of the artery to be perfused by collateral vessels without visualization of the epicardial segment, 2=partial filling of the epicardial artery by collateral vessels, and 3=complete filling of the epicardial artery by collateral vessels). Longest P wave and shortest P wave duration was measured in all patients and $Delta$P was calculated. In addition, systolic blood pressure, left atrial dimension left ventricular ejection fraction (LVEF) measured echocardiographically were recorded. RESULTS: Fifty-nine patients had stenosis in LAD, and 34 had stenosis in RCA. Coronary collateral circulation was present in 65 patients (grade 1,2 or 3), and was not detected in 28. The longest P wave and the shortest P wave duration and $Delta$P in patients with grade 0 CCS was 111.33±13.58 milliseconds(ms), 80.67±13.37 ms and 32.85±13, respectively. Same values in patients with CCS were 114.19±17.23 ms, 78.39±15.91 ms and 34.15±14, respectively. Mean $Delta$P was not different between the patients with and without CCS (p>0.05). Mean $Delta$P was also not found to be statistically different when the groups with CCS compared to each other and to the group with CCS (p>0.05). Systolic blood pressure, left atrial dimension and LVEF were similar between the groups, but irrespective of the CCS grade, $Delta$P was increasing as LVEF was decreasing (p<0.05). Patients with stenosis in LAD or RCA had a mean $Delta$P of 41.35±14 and 38.92±12.17, respectively (p>0.05). CONCLUSION: Coronary collateral circulation does not have any influence on $Delta$P in patients with CAD.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Diğer Erişim Türü: Erişime Açık
- Prytowsky EN, Benson DW, Fuster V, et al. Managements of patients with atrial fibrillation: A statement for healtcare professionals from the subcomittee on electrocardiography and electrophysiology, American Heart Association. Circulation 1996; 93:1262-77.
- Virmani R, Burke AP, Farb A. Sudden cardiac death. Cardiovasc Pathol 2000; 5:211-8.
- Loaldi A, Pepi M, Agostoni PG, et al. Cardiac rhythym in hypertension assessed through 24 hour ambulatory electrocardiographic monitoring. Effects of load manipulation with atenolol, verapamil, and nifedipine. Br Heart J 1983; 50:118-26.
- Barbier P, Alioto G, Guazi M. Left atrial function and left ventricular filling in hypertensive patients with paroxysmal atrial fibrillation. J Am Coll Cardiol 1994; 24:165-70.
- Dilaveris PE, Gialafos EJ, Chrissos D, et al. Detection of hypertensive patients at risk for paroxysmal atrial fibrillation during sinus rhythm by computer-assisted P wave analysis. J of Hypertension 1999; 17:1463- 70.
- Gensini GG, Dacosta BCB. Coronary collateral circulation in living man. Am J Cardiol 1969; 24:393-400.
- Turhan S, Güleç S, Tutar E, Altın T, Dinçer I, Oral D. Diyabetes mellitus erkeklerde koroner kollateral oluşumunu olumsuz etkiliyor. 17. Ulusal Kardiyoloji Kongresi. 2001 (Abstract).
- Bloor CM. Functional significance of the coronary collateral circulation. A review.Am J Pathol 1974; 76:561-88.
- Garza DA, White FC, Hall RE, Bloor CM. Effect of coronary collateral development on ventricular fibrillation threshold.Basic Res Cardiol 1974; 69:371-8.
- Aslan H. Tandoğan İ, Topal E ve ark. Koroner arter hastalığında kollateral dolaşım varlığı aritmi gelişimini önlemede etkili olabilirini? XVII. Ulusal Kardiyoloji Kongresi 2001 (Abstract).
- Helfant RH, Vokonas PS, Gorlin R. Functional importance of the human coronary collateral circulation.N Engl J Med 1971; 284:77- 1281.
- Levin DC, Kauff M, Baltaxe HA. Coronary collateral circulation. Am J Roentgenol Radium Ther Nucl Med 1973; 119:463-73.
- MacDonald RG, Hill JA, Feldman RL. ST segment response to acute coronary occlusion: coronary hemodynamic and angiographic determinants of direction of ST segment shift. Circulation 1986; 74:973-9.
- Rentrop KP, Cohen M, Blanke H, Phillips RA. Changes in collateral channel filling immediately after controlled coronary artery occlusion by an angioplasty balloon in human subjects. J Am Coll Cardiol 1985; 5:587-92.
- Morris JJ, Estes EH, Whalen RE, Thompson HK, Mclntosh HD. P- wave analysis in valvular heart disease. Circulation 1964; 29:242.
- Dilaveris P, Gialafos E, Sideris S, et al. Simple electrocardiographic markers for the prediction of paroxysmal idiopathic atrial fibrillation. Am Heart J 1998; 135:733-8.
- Pijls NH, Bech GJ, el Gamal Ml, et al. Quantification of recruitable coronary collateral blood flow in conscious humans and its potential to predict future ischemic events. J Am Coll Cardiol 1995; 25:1522-8.
- Levin DC; Pathways and functional significance of the coronary collateral circulation. Circulation 1974; 50:831-7.
- Flameng w, Wusten b, Winkier b, Pasyk s, Schaper w influence of perfusion pressure and heart rate on local myocardial flow in the collateralized heart with chronic coronary occlusion. Am Heart J 1975; 89:51-9.
- Hochman JS, Bulkley BH. Pathogenesis of left ventricular aneurysms:an experimental study in the rat model. Am J Cardiol 1982; 50:83-8.
- de Bruyne B, Meier B, Finci L, Urban P, Rutishauser W. Potential protective effect of high coronary wedge pressure on left ventricular function after coronary occlusion.Circulation 1988; 78:566-72.
- Weisman HF, Bush DE, Mannisi JA, Weisfeldt ML, Healy B. Cellular mechanisms of myocardial infarct expansion. Circulation 1988; 78:186-201.
- Charney R, Cohen M. The role of the coronary collateral circulation in limiting myocardial ischemia and infarct size. Am Heart J 1993; 126:937-45.
- Werner GS, Richartz BM, Gastmann O, Ferrari M, Figulla HR. Immediate changes of collateral function after successful recanalization of chronic total coronary occlusions. Circulation 2000; 102:2959-65.
- Carroll RJ, Verani MS, Falsetti HL. The effect of collateral circulation on segmental left ventricular contraction. Circulation 1974; 50:709- 813.
- Cohen MV. Lack of effect of propranolol on canine coronary collateral development during progressive coronary stenosis and occlusion. Cardiovasc Res. 1993; 2:249-54.
- Ozmen F, Atalar E, Aytemir K, et al. Effect of balloon-induced acute ischaemia on P wave dispersion during percutaneous transluminal coronary angioplasty. Europace 2001; 4:299-303.
- Dilaveris PE, Andrikopouios GK, Metaxas G, et al. Effects of ischemia on P wave dispersion and maximum P wave duration during spontaneous anginal episodes. Pacing Clin Electrophysiol 2000- 7:1127-32.
- Andrikopouios GK, Dilaveris PE, Richter DJ, Gialafos EJ, Synetos AG, Gialafos JE. Increased variance of P wave duration on the electrocardiogram distinguishes patients with idiopathic paroxysmal atrial fibrillation. Pacing Clin Electrophysiol 2000; 7:1127-32.
- Aytemir K, Özer N, Atalar E, et al. P wave dispersion on 12-lead electrocardiography in patients with paroxysmal atrial fibrillation. Pacing Clin Electrophysiol 2000; 7:1109-12.
- Dilaveris PE, Gialafos JE. P-wave dispersion: a novel predictor of paroxysmal atrial fibrillation.Ann Noninvasive Electrocardiol 2001; 2:159-65.
- Tükek T, Akkaya V, Atılgan D, ve ark. Atriyal fibrilasyon saptanan hipertansif hastalarda sol atriyum boyut ve fonksiyonları ile P dalga dispersiyonu değişimleri. Türk Kardiyol. Dem. Arş. 2000; 28:538-42.
- Hirai T, Fujita M, Nakajima H, et al. Importance of collateral circulation for prevention of left ventricular aneurysm formation in acute myocardial infarction.Circulation 1989; 79:791-6.
| APA | TANDOĞAN İ, ÇAMSARI A, MERMER S, GÜRSEL K, BOZBAŞ H, aslan h, SİVRİ N, Yetkin E, ÇEHRELİ S (2002). Koroner arter hastalığında kollateral dolaşım varlığının P dalga dispersiyonu üzerine etkisi. , 398 - 402. |
| Chicago | TANDOĞAN İzzet,ÇAMSARI Ahmet,MERMER Serdar,GÜRSEL Koray,BOZBAŞ Hüseyin,aslan halil,SİVRİ Nasır,Yetkin Ertan,ÇEHRELİ Sengül Koroner arter hastalığında kollateral dolaşım varlığının P dalga dispersiyonu üzerine etkisi. (2002): 398 - 402. |
| MLA | TANDOĞAN İzzet,ÇAMSARI Ahmet,MERMER Serdar,GÜRSEL Koray,BOZBAŞ Hüseyin,aslan halil,SİVRİ Nasır,Yetkin Ertan,ÇEHRELİ Sengül Koroner arter hastalığında kollateral dolaşım varlığının P dalga dispersiyonu üzerine etkisi. , 2002, ss.398 - 402. |
| AMA | TANDOĞAN İ,ÇAMSARI A,MERMER S,GÜRSEL K,BOZBAŞ H,aslan h,SİVRİ N,Yetkin E,ÇEHRELİ S Koroner arter hastalığında kollateral dolaşım varlığının P dalga dispersiyonu üzerine etkisi. . 2002; 398 - 402. |
| Vancouver | TANDOĞAN İ,ÇAMSARI A,MERMER S,GÜRSEL K,BOZBAŞ H,aslan h,SİVRİ N,Yetkin E,ÇEHRELİ S Koroner arter hastalığında kollateral dolaşım varlığının P dalga dispersiyonu üzerine etkisi. . 2002; 398 - 402. |
| IEEE | TANDOĞAN İ,ÇAMSARI A,MERMER S,GÜRSEL K,BOZBAŞ H,aslan h,SİVRİ N,Yetkin E,ÇEHRELİ S "Koroner arter hastalığında kollateral dolaşım varlığının P dalga dispersiyonu üzerine etkisi." , ss.398 - 402, 2002. |
| ISNAD | TANDOĞAN, İzzet vd. "Koroner arter hastalığında kollateral dolaşım varlığının P dalga dispersiyonu üzerine etkisi". (2002), 398-402. |
| APA | TANDOĞAN İ, ÇAMSARI A, MERMER S, GÜRSEL K, BOZBAŞ H, aslan h, SİVRİ N, Yetkin E, ÇEHRELİ S (2002). Koroner arter hastalığında kollateral dolaşım varlığının P dalga dispersiyonu üzerine etkisi. MN Kardiyoloji, 9(6), 398 - 402. |
| Chicago | TANDOĞAN İzzet,ÇAMSARI Ahmet,MERMER Serdar,GÜRSEL Koray,BOZBAŞ Hüseyin,aslan halil,SİVRİ Nasır,Yetkin Ertan,ÇEHRELİ Sengül Koroner arter hastalığında kollateral dolaşım varlığının P dalga dispersiyonu üzerine etkisi. MN Kardiyoloji 9, no.6 (2002): 398 - 402. |
| MLA | TANDOĞAN İzzet,ÇAMSARI Ahmet,MERMER Serdar,GÜRSEL Koray,BOZBAŞ Hüseyin,aslan halil,SİVRİ Nasır,Yetkin Ertan,ÇEHRELİ Sengül Koroner arter hastalığında kollateral dolaşım varlığının P dalga dispersiyonu üzerine etkisi. MN Kardiyoloji, vol.9, no.6, 2002, ss.398 - 402. |
| AMA | TANDOĞAN İ,ÇAMSARI A,MERMER S,GÜRSEL K,BOZBAŞ H,aslan h,SİVRİ N,Yetkin E,ÇEHRELİ S Koroner arter hastalığında kollateral dolaşım varlığının P dalga dispersiyonu üzerine etkisi. MN Kardiyoloji. 2002; 9(6): 398 - 402. |
| Vancouver | TANDOĞAN İ,ÇAMSARI A,MERMER S,GÜRSEL K,BOZBAŞ H,aslan h,SİVRİ N,Yetkin E,ÇEHRELİ S Koroner arter hastalığında kollateral dolaşım varlığının P dalga dispersiyonu üzerine etkisi. MN Kardiyoloji. 2002; 9(6): 398 - 402. |
| IEEE | TANDOĞAN İ,ÇAMSARI A,MERMER S,GÜRSEL K,BOZBAŞ H,aslan h,SİVRİ N,Yetkin E,ÇEHRELİ S "Koroner arter hastalığında kollateral dolaşım varlığının P dalga dispersiyonu üzerine etkisi." MN Kardiyoloji, 9, ss.398 - 402, 2002. |
| ISNAD | TANDOĞAN, İzzet vd. "Koroner arter hastalığında kollateral dolaşım varlığının P dalga dispersiyonu üzerine etkisi". MN Kardiyoloji 9/6 (2002), 398-402. |
