DİN GÖREVLİLERİNDE MESLEKÎ TÜKENMİŞLİK: KAHRAMANMARAŞ ÖRNEĞİ
Yıl: 2015 Cilt: 15 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 207 - 234 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
DİN GÖREVLİLERİNDE MESLEKÎ TÜKENMİŞLİK: KAHRAMANMARAŞ ÖRNEĞİ
Öz: Din, insanlığın doğuşundan bu yana var olan ve insanların duygu, düşünce ve davranışlarında etkili önemli bir faktördür. Din sayesinde insanlar manevî ihtiyaçlarının önemli bir kısmını büyük ölçüde karşılamaktadır. Bu noktada insanlara din hizmeti sunacak kişilere ihtiyaç vardır. Bu görev ülkemizde, yasalarla Diyanet İşleri Başkanlığı'na verilmiştir. Din görevlisi olarak nitelendirilen bu insanların başında imam-hatip, müezzin ve Kur'an Kursu öğreticileri gelmektedir. Çalışmamız Kahramanmaraş İl Müftülüğüne bağlı merkez, köy ve kasabalarda görev yapan din görevlilerinin meslekî tükenmişlik düzeylerini ölçmek ve etkileyen değişkenleri belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Veriler, Maslach Tükenmişlik Ölçeği ve demografik bilgilerin yer aldığı soru formlarının uygulanmasıyla toplanmış ve SPSS ile analiz edilmiştir. Sonuç itibariyle; sosyo-demografik değişkenler tükenme konusunda farklı sonuçlar göstermektedir
Anahtar Kelime: Konular:
The Occupational Burnout of Religious Officials: An Example of Kahramanmaras
Öz: Religion exists from the birth of the human-being and has been a vital factor that meets the spiritüel needs and effeccts the main thought and manners of the people. On this account, there has been a need for people who can serve about religious topics. This mission has been given to the Department of Religious Affairs in our country. Those people who are called as chaplain are generally the ones graduated from Vocational Religious High Schools, or the instructors of the Quran Courses. This study has been made in order to assess the burnout level and find out the variables that effect the burnout of the chaplains that are working in the towns, villages and the capital of Kahramanmaraş, the data has been collocted by using the Maslach Burnout Scale and by the forms including the demograpic charakteristics. And the data has been analysed with SPSS 11,5 Consequently, it has been found out the socia-demograpic variables are yielding different results about burnout issui
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- ABACI, Z.K. (2004), "Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu'na Bağlı Saray ve Ayaş Rehabilitasyon Merkezlerinde Bakıma İhtiyaç Duyan Bireylerin Bakımından Sorumlu Personelin İş Doyumu, Tükenmişlik, Stres ve Depresyon Düzeyleri Açı- sından Karşılaştırılması", Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Li- sans Tezi, Ankara.
- ALTUNIŞIK, R.-COŞKUN, R.-BAYRAKTAROĞLU, S.-YILDIRIM, E. (2010), Sosyal Bilimler- de Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı, Adapazarı: Sakarya Yayıncılık.
- APAYDIN, H. (2013), Ailesi Yanında ve Parçalanmış Ailede Yaşayan Ergenlerde Benlik ve Din İlişkisi, Kahramanmaraş: Ukde Yayınları.
- APAYDIN, H. (2010), "Ruh Sağlığı-Din İlişkisi Araştırmalarına Bir Bakış", Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 10, 2, ss.59-77.
- APAYDIN, H. (2001), "Kişilik Özelliklerinin Dini Tutum ve Davranışlara Etkisi", Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Samsun.
- AVŞAROĞLU, S.-DENİZ, M.E.-KAHRAMAN, A. (2005), "Teknik Öğretmenlerde Yaşam Doyumu, İş Doyumu ve Meslekî Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi", Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, ss.115-129.
- AYTEN, A. (2012), Tanrı'ya Sığınmak: Dini Başa Çıkma Üzerine Psiko-sosyal Bir Araştır- ma, İstanbul: İz Yayıncılık.
- AYTEN, A. (2013), Empati ve Din: Türkiye'de Yardımlaşma ve Dindarlık Üzerine Psiko- sosyal Bir Araştırma, İstanbul: İz Yayıncılık.
- AYDOĞAN, O. (2008), "İş Stresinin Tükenmişlik ve Örgütsel Bağlılıkla İlişkisi: Kamu Sektöründe Bir Uygulama", Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Yük- sek Lisans Tezi, Ankara.
- BAYSAL, A. (1995), "Lise ve Dengi Okul Öğretmenlerinde Meslekte Tükenmişliğe Etki Eden Faktörler", Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İzmir.
- BUDAK, G.-SÜRGEVİL, O. (2005), "Tükenmişlik ve Tükenmişliği Etkileyen Örgütsel Faktörlerin Analizine İlişkin Akademik Personel Üzerinde Bir Uygulama", Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20 (2), ss.95-108.
- CENGİL, M. (2010), "Din Görevlileri ve Kur'an Kursu Öğreticilerinin Tükenmişlik Düzey- leri", Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, c.10, s.1, ss.79-101.
- CİRHİNLİOĞLU, Z.-OK, Ü.-CİRHİNLİOĞLU, F.G. (2013), Dindarlık Ruh Sağlığı ve Moder- nite, Ankara: Nobel Yayınları.
- ÇAM, O. (1989), "Hemşirelerde Tükenmişlik ve Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi", Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İzmir.
- ÇAM, M.O. (1995), Tükenmişlik, İzmir: Saray Medikal Yayıncılık.
- ÇELİK, C.K. (2006), "Eğitim Yöneticilerinin Meslekî Tükenmişlikleri İle Evlilik Doyumları Arasındaki İlişki", Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Tokat.
- DEMİRKAN, E. (2007), "Hemşirelerde Meslekî Motivasyon Eksikliğinin Nedenleri ve Sonuçları Üzerine Sosyolojik Bir Çözümleme", Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
- DİNLER, A. (2010), "Isparta İli Otel İşletmelerinde Çalışanların İş Doyumu ve Tükenmiş- lik Düzeyleri İle Etkileyen Etmenler", Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilim- leri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
- DOĞAN, A. (2013), "Din Görevlilerinin Meslekî Aidiyetleri, Meslekî Tükenmişlik Tutum- ları ve Hizmetiçi Eğitime Bakışları", Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora tezi, Ankara.
- DOLUNAY, A.B.-PİYAL, B. (2003), "Öğretmenlerde Bazı Meslekî Özellikler ve Tükenmiş- lik", Kriz Dergisi, 11(1), ss.35-48.
- EKER, R. (2013), "Din Görevlilerinde Meslekî Tükenmişlik: Kahramanmaraş Örneği", Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.
- ENGİN, A. (2006), "Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişlerinin Tükenmişlik Duygu- su Üzerine Bir Araştırma", Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa.
- ENSARİ, H.-TUZCUOĞLU, S. (1995), "Marmara Üniversitesine Bağlı Fakültelerde Görev Yapan Yönetici ve Öğretim Elemanlarının Meslekten Yılgınlıklarında Kişilik Özel- liklerinin Rolü", Öneri Degisi, 2(11), ss.51-63.
- ERDEMOĞLU ŞAHİN, D. (2007), "Öğretmenlerin Meslekî Tükenmişlik Düzeyleri", Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- ERGİN, C. (1995), "Akademisyenlerde Tükenmişlik ve Çeşitli Stres Kaynaklarının İnce- lenmesi", Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 12 (1-2), ss.37-50.
- GÖCEN, G. (2014), Şükür Pozitif Psikolojiden Din Psikolojisine Köprü, İstanbul: Dem Yayınları.
- GÜRSES, İ. (2006), "Avukatların Meslekî Tükenmişlik Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi: Sakarya Örneği", Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens- titüsü, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
- HAYTA, A. (2006), "İbadetler ve Ruh Sağlığı Dini Pratikler İle Psiko-Soyal Uyum Arasın- daki İlişki Üzerine Bir Araştırma", Hayati Hökelekli (Ed.), Gençlik Din ve Değerler Psikolojisi, İstanbul: Dem Yayınları, ss.137-179.
- HÖKELEKLİ, H. (2010), Din Psikolojisine Giriş, İstanbul: Dem Yayınları.
- IZGAR, H. (2001), Okul Yöneticilerinde Tükenmişlik, Ankara: Nobel Yayınevi.
- KARAGÖZ, İ. (2005), Dini Kavramlar Sözlüğü, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınla- rı.
- KARATAŞ, H. (2009), "Öğretmenlerin Meslekî Tükenmişlikleri ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destekleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi", Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- KAYIKLIK, H. (2007), "Din Görevlilerinde Tükenmişlik", Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7 (2), ss.1-19.
- KİMTER, N. (2006), "Dini İnanç, İbadet ve Duanın Umutsuzlukla İlişkisi Üzerine Bir Araştırma", Hayati Hökelekli (Ed.), Gençlik Din ve Değerler Psikolojisi, İstanbul Dem Yayınları, ss. 217-249.
- KİRMAN, M.A. (2004), Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Rağbet Yayınları.
- ORUÇ, S. (2007), "Özel Eğitim Alanında Çalışan Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeyleri- nin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi", Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilim- ler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana.
- ÖZDEMİR, K.-ÖZDEMİR, D.-ÇOŞKUN, A.-ÇINAR, Z. (1999), "Diş Hekimliği Fakültesi Öğretim Elemanlarında Meslekî Tükenmişlik Ölçeğinin Değerlendirilmesi", Cum- huriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 2(2), ss.98-104.
- PEPE, Ş. (2008), "Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenlerinin Meslekî Tükenmişlik Düzeyle- rinin İncelenmesi", Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
- POLATÇI, S. (2007), "Tükenmişlik Sendromu ve Tükenmişlik Sendromuna Etki Eden Faktörler", Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Tokat.
- RICHARD, M. (2004), "Religiosität als psychische Bindung: Die Struktur 'innerer Arbe- itsmodelle' von Gottesbeziehung", Religiosität: Messverfahren und Studien zur Ge- sundheit und Lebensbewältigung, Hrsg. Christian Zwingmann-Helfried Moosbrug- ger, Münster: Waxmann Verlag, ss.131-156.
- SAYIL, I.-HARAN, S.-ÖLMEZ, Ş.-ÖZGÜVEN, H.D. (1997), "Ankara Üniversitesi Hastane- sinde Çalışan Doktor ve Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeyleri", Kriz Dergisi, 5(2), ss.71-77.
- SCHOWALTER, M.-MURKEN, S.(2003), "Religion und psychische Gesundheit-empirische Zusammenhänge komlexer Konstrukte", Einführung in die Religionspsychologie, Christian Henning, Sebastian Murken, Erich Nestler (Hg.), Paderborn: Schöningh UTB,.
- SÜNTER, A.T.-CANBAZ, S.-DABAK, Ş.-ÖZ, H.-PEKŞEN, Y. (2006), "Pratisyen Hekimlerde Tükenmişlik, İşe Bağlı Gerginlik ve İş Doyumu Düzeyleri", Genel Tıp Dergisi, 16(1), ss.9-14.
- SÜRGEVİL, O. (2006), Çalışma Hayatında Tükenmişlik Sendromu, Tükenmişlikle Mücadele Teknikleri, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
- SİPAHİ, B.-YURTKORU, E.S.-ÇİNKO, M. (2008), Sosyal Bilimlerde SPSS'le Veri Analizi, İstanbul: Beta Basım.
- ŞANLI, Ş. (2006), "Adana İlinde Çalışan Polislerin İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeyleri- nin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi", Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilim- ler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana.
- TORUN, A. (1996), "Stres ve Tükenmişlik", Endüstri ve Örgüt Psikolojisi, (ed.) Suna Tevruz, İstanbul: Türk Psikologlar Derneği ve Kalite Derneği Ortak Yayını, ss.43- 53.
- TÜMKAYA, S. (1996), "Öğretmenlerdeki Tükenmişliğin Sosyo-Demografik Özellikler ve İş Ortamı İle İlişkisi", III. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Adana: Çukurova Üniversitesi, ss.245-253.
- YAPAREL, R. (1987), "Dinin Tarifi Mümkün mü?", Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, IV, ss.403-417.
- YAPICI, A. (2013), Ruh Sağlığı ve Din Psiko-Sosyal Uyum ve Dindarlık, 2. Baskı, Adana: Karahan Kitabevi.
- YILDIZ, M. (2006), Ölüm Kaygısı ve Dindarlık, İzmir: İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları.
- ZINNBAUER, B.J.-PARGAMENT, K.I. (2013), "Dindarlık ve Maneviyat", Din ve Maneviyat Psikolojisi Temel Yaklaşımlar ve İlgi Alanları, (Ed.) İhsan Çapçıoğlu-Ali Ayten, Çev.: Sevdenur Düzgüner, Ankara: Phoenix Yayınevi, ss.61-102. ııı
| APA | APAYDIN H, EKER R (2015). DİN GÖREVLİLERİNDE MESLEKÎ TÜKENMİŞLİK: KAHRAMANMARAŞ ÖRNEĞİ. , 207 - 234. |
| Chicago | APAYDIN HALIL,EKER Rukiye DİN GÖREVLİLERİNDE MESLEKÎ TÜKENMİŞLİK: KAHRAMANMARAŞ ÖRNEĞİ. (2015): 207 - 234. |
| MLA | APAYDIN HALIL,EKER Rukiye DİN GÖREVLİLERİNDE MESLEKÎ TÜKENMİŞLİK: KAHRAMANMARAŞ ÖRNEĞİ. , 2015, ss.207 - 234. |
| AMA | APAYDIN H,EKER R DİN GÖREVLİLERİNDE MESLEKÎ TÜKENMİŞLİK: KAHRAMANMARAŞ ÖRNEĞİ. . 2015; 207 - 234. |
| Vancouver | APAYDIN H,EKER R DİN GÖREVLİLERİNDE MESLEKÎ TÜKENMİŞLİK: KAHRAMANMARAŞ ÖRNEĞİ. . 2015; 207 - 234. |
| IEEE | APAYDIN H,EKER R "DİN GÖREVLİLERİNDE MESLEKÎ TÜKENMİŞLİK: KAHRAMANMARAŞ ÖRNEĞİ." , ss.207 - 234, 2015. |
| ISNAD | APAYDIN, HALIL - EKER, Rukiye. "DİN GÖREVLİLERİNDE MESLEKÎ TÜKENMİŞLİK: KAHRAMANMARAŞ ÖRNEĞİ". (2015), 207-234. |
| APA | APAYDIN H, EKER R (2015). DİN GÖREVLİLERİNDE MESLEKÎ TÜKENMİŞLİK: KAHRAMANMARAŞ ÖRNEĞİ. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 15(1), 207 - 234. |
| Chicago | APAYDIN HALIL,EKER Rukiye DİN GÖREVLİLERİNDE MESLEKÎ TÜKENMİŞLİK: KAHRAMANMARAŞ ÖRNEĞİ. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 15, no.1 (2015): 207 - 234. |
| MLA | APAYDIN HALIL,EKER Rukiye DİN GÖREVLİLERİNDE MESLEKÎ TÜKENMİŞLİK: KAHRAMANMARAŞ ÖRNEĞİ. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, vol.15, no.1, 2015, ss.207 - 234. |
| AMA | APAYDIN H,EKER R DİN GÖREVLİLERİNDE MESLEKÎ TÜKENMİŞLİK: KAHRAMANMARAŞ ÖRNEĞİ. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi. 2015; 15(1): 207 - 234. |
| Vancouver | APAYDIN H,EKER R DİN GÖREVLİLERİNDE MESLEKÎ TÜKENMİŞLİK: KAHRAMANMARAŞ ÖRNEĞİ. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi. 2015; 15(1): 207 - 234. |
| IEEE | APAYDIN H,EKER R "DİN GÖREVLİLERİNDE MESLEKÎ TÜKENMİŞLİK: KAHRAMANMARAŞ ÖRNEĞİ." Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 15, ss.207 - 234, 2015. |
| ISNAD | APAYDIN, HALIL - EKER, Rukiye. "DİN GÖREVLİLERİNDE MESLEKÎ TÜKENMİŞLİK: KAHRAMANMARAŞ ÖRNEĞİ". Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 15/1 (2015), 207-234. |
