Yıl: 2015 Cilt: 4 Sayı: 14 Sayfa Aralığı: 193 - 215 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

AHMET MİTHAT EFENDİ' YE GÖRE ÇOCUK EĞİTİMİNDE ANNE - BABANIN ROLÜ

Öz:
Tanzimat'ın ilânıyla başlayan yenilik hareketleri, her alanda olduğu gibi aile kurumu ile birlikte çocuk eğitimini de etkileyerek, Türk toplumunun sosyal hayatını şekillendirmeye başlamıştır. Bu süreçte Doğu - Batı ikilemi arasında kalmış bir Türk aile yapısından söz edilebilir. Toplumsal anlamda, bir tarafta geleneksel olanı devam ettirmeye çalışan, diğer tarafta ise batılılaşmaya çaba harcayan ancak bunu yaparken kökleriyle bağlarını koparan iki farklı aile yapısı söz konusu olmuştur. Tanzimat döneminde yenileşme hareketlerinin halka indirgenmesi konusunda en fazla çabayı gösterenlerden biri Ahmet Mithat Efendi'dir. Onun eserlerinin hemen hepsinde aile kurumu, kadın eğitimi ve çocuk eğitimi konuları yer almaktadır. Aile kurumu ve çocuk eğitimi konusuna özellikle yer verdiği; ; "Peder Olmak Sanatı", "Anne ve Babanın Çocuk Üzerindeki Hukuk ve Vezaifi", "Bahtiyarlık", "Diplomalı Kız", "Jön Türk", "İki Hud'akâr", "Felsefe-i Zenan" ve "Felatun Bey İle Rakım Efendi" gibi eserleri mevcuttur. Sosyal yapı, aile yaşamı, çocuk eğitimi gibi konulara ilişkin dönem hakkında birçok bilgi edinilen bu eserler çoğu çalışmada inceleme konusu olmuştur. Bu çalışmada, bahsedilen eserlerden yola çıkarak Ahmet Mithat Efendi'nin çocuk eğitiminde anne ve babaya yüklediği rol incelenmiştir. Çalışmada elde edilen sonuçlara göre; Ahmet Mithat Efendi Batı karşısında geleneksel aile yapısının temelleriyle hareket etme taraftarıdır. Çocuğun eğitiminde bu temellere dayanarak Batı medeniyetinin üstün taraflarının alınabileceğini savunur. Temelleri ailede atılan çocuk eğitiminde anne ve babanın birbirinden farklı olsa da üstlenmek zorunda olduğu görevleri vardır ve bunları yerine getirmek zorundadırlar. Çünkü çocuğun nasıl biri olacağı yetiştiği aile ortamı ile yakından ilişkilidir. Bu anlamda, Ahmet Mithat eserleriyle çocuk eğitiminde anne ve babanın görevleri konusuna yüz elli yıla yakın bir zaman önce dikkat çekmiştir
Anahtar Kelime:

THE ROLE OF THE PARENTS IN EDUCATION ACCORDING TO AHMET MİTHAT EFENDİ

Öz:
Innovation movements began with the proclamation of the Tanzimat affected institution of the family with child education and, began to shape the social life of Turkish society as well as a variety of issues. In this process it may be mentioned that a Tukish family structure that have stayed in the East- West dilemma. Two different family structures have been mentioned based on the social meaning. One of them is trying to protect the traditional and the other is struggling to westernization severing all ties with their roots. Ahmet Mithat Efendi is one of them who struggles to makes of the popularize the reform movements during the Tanzimat. Almost all of his written works have concerns issue of institution of family, education of women and children. The books which he focused on these matters one such as "Peder Olmak Sanatı", "Anne ve Babanın Çocuk Üzerindeki Hukuk ve Vezaifi", "Bahtiyarlık", "Diplomalı Kız", "Jön Türk", "İki Hud'akâr","Felsefe-i Zenan" and "Felatun Bey İle Rakım Efendi" he picked up on the concept of institution of the family and child education. These literary works, caused to acquire a lot of information about social structure, family life, and child education during that period, become a subject of many studies. In this study, role of the parents Ahmet Mithat Efendi attributed to them is investigated based on the mentioned works.Concerning the results acquired from the study, Ahmet Mithat Efendi is in favor of acting with the basis of the traditional family structure against the West. He defends the opinion that superior part of the Western civilization can be adopted based on these rules in the education of children. Parents have different missions they have to undertake and fulfill on children's education issue that is founded in the family. This is because the children's personalities are closely related to their environment where they grow up. In this sense, Ahmet Mithat attracted attention the mission of the parents on the children's education a hundred and fifty years ago.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ahmet Mithat Efendi (1999). Jön Türk, Akçağ Yayınları, Ankara
  • Ahmet Mithat Efendi (2000). Bütün Eserleri, Romanlar X, Hayret, Bahtiyarlık (Hazırlayan: Nuri Sağlam), TDK Yayınları, Ankara
  • Ahmet Mithat Efendi (2001). "İki Hud'akâr", Letaif-i Rivayat ( Hazırlayan: Fazıl Gökçek ve Sabahattin Çağın), Çağrı Yayınları, İstanbul
  • Ahmet Mithat Efendi (2003). Bütün Eserleri, Romanlar XII, Haydut Montari, Diplomalı Kız, Gürcü Kızı Yahut Amerika'da Vahşet Alemi (Hazırlayan: Erol Ülgen- M. Fatih Andı- Kazım Yetiş ), TDK Yayınları, Ankara
  • Ahmet Mithat Efendi (2008). Felsefe-i Zenan (Hazırlayan: S. Emrah Arlıhan), Sel Yayıncılık
  • Ahmet Mithat Efendi (2013). Anne Babanın Evlat Üzerindeki Hukuk Ve Vezaifi (Hazırlayan: Gizem Akyol), Dergâh Yayınları, İstanbul
  • Ahmet Mithat Efendi (2013). Peder Olmak Sanatı (Hazırlayan: Gizem Akyol), Dergâh Yayınları, İstanbul
  • AKTAŞ, Ş., (2000). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, 5. Baskı, Akçağ Yayın- ları: Ankara
  • AKYÜZ, K., (1995). Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri, İnkılap Kitabevi: İstanbul
  • AKYÜZ, Y., (2000). Türk Eğitim Tarihi, MEB. Yayınları, Ankara
  • ALBAYRAK, L., (2010), Ahmet Mithat Efendi'nin Eserlerinde Eğitim ve Çağdaş Eğitim Yakla- şımları Arasında Bir Karşılaştırma, (Yayın- lanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum
  • ASLAN E., (2014). Baba Ve Çocuk İletişimi, Diyanet İşleri Başkanlığı Aile Dergisi, Ocak Sayısı, S: 4-9
  • BAKIRCIOĞLU, M. Z., (1986). Başlangıçtan Günümüze Türk Romanı, 2. Baskı, Ötüken Yayınları: İstanbul
  • BAYER, A., (2013). Değişen Toplumsal Yapıda Aile, Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2013/2, Yıl: 4, Cilt: IV, Sayı: 8
  • BAYRAK, Ö., (2011). Osmanlıdaki Kültürel Değişim Sürecinin Ahmet Mithat Efendi'nin Jöntürk Romanında İrdelenmesi, Erdem Atatürk Kültür Merkezi Dergisi, Sayı: 60, Sayfa: 31-50
  • EMİROĞLU, S., (2012). Kutadgu Bilig'de Ço- cuk Eğitimi, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter 2012, p.1027-1041, TURKEY
  • EROL, K., (2012). Batılılaşma Sürecinde 'Feminizm'in Tehdidi Altındaki Türk Aile Yapısını Ve Evlilik Kurumunu Belgeleyen Roman: Jön Türk, A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED] 48, Erzurum, Sayfa: 217-240
  • KARACA, A., (1991). Ahmet Mîdhat Efendinin Jön Türk Adlı Romanı, Türkoloji Dergisi Cilt: 9 Sayı: 1 Sayfa: 121-140
  • KARACA, Ş., (2013). Modernleşme Döneminde Kadın Eğitiminin Niteliğine Yönelik Farklı Yaklaşımlar, UHBAB Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi, Ocak/ Şubat/Mart Kış Dönemi Cilt:2, Sayı:3, ss.1-11
  • KARASAR, N., (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Nobel Akademi Yayıncılık, Ankara
  • KESEBİR, E., (2011). Tanzimat Romanında İradesiz Anne Tipi, Uluslararası Sosyal Ve Ekonomik Bilimler Dergisi (International Journal of Social and Economic Sciences )1 (2): 69-73
  • KODAMAN, B., (1991). Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi, Türk Tarih Kurumu Bası- mevi, Ankara.
  • OKAY, O., (2008). Batı Medeniyeti Karşısında Ahmet Mithat Efendi, 4. Baskı, Dergâh Yayınları: İstanbul
  • ÖZDEMİR, M., & YILDIRIM, Ö.K., (2015) Ah- met Mithat Efendi'nin Çengi Romanında Aile İçi Eğitim ve Öne Çıkan Değerler, UHBAB Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi, Ocak / Şubat / Mart İlkbahar Dönemi Cilt:4 Sayı:11, ss.254-276
  • ÖZDEMİR, M., & GÖÇEN G., Ahmet Mithat Efendi ve Felâtun Bey İle Rakım Efendi Romanında Değerler Eğitimi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Cilt: 7 Sayı: 31 Volume: 7, Issue: 31, 2014
  • TAŞKIN, N., (2011). Çocukların Gelişiminde Katkıları Unutulanlar: Babalar, Eğitime Bakış Dergisi, Yıl: 7, Sayı: 20, Sayfa: 43-47
  • TEKİN, M., (2002). Roman Sanatı, 1. Baskı, Ötüken Yayınları: İstanbul
  • TÜRKÇE SÖZLÜK, (2005). Türk Dil Kurumu, 10.Baskı, Ankara
  • YILDIRIM, C., (1966). Eğitimde Araştırma Metotları, Akyıldız Matbası, Ankara
APA OZDEMIR M, EMİROĞLU H (2015). AHMET MİTHAT EFENDİ' YE GÖRE ÇOCUK EĞİTİMİNDE ANNE - BABANIN ROLÜ. , 193 - 215.
Chicago OZDEMIR MEHMET,EMİROĞLU Hatice AHMET MİTHAT EFENDİ' YE GÖRE ÇOCUK EĞİTİMİNDE ANNE - BABANIN ROLÜ. (2015): 193 - 215.
MLA OZDEMIR MEHMET,EMİROĞLU Hatice AHMET MİTHAT EFENDİ' YE GÖRE ÇOCUK EĞİTİMİNDE ANNE - BABANIN ROLÜ. , 2015, ss.193 - 215.
AMA OZDEMIR M,EMİROĞLU H AHMET MİTHAT EFENDİ' YE GÖRE ÇOCUK EĞİTİMİNDE ANNE - BABANIN ROLÜ. . 2015; 193 - 215.
Vancouver OZDEMIR M,EMİROĞLU H AHMET MİTHAT EFENDİ' YE GÖRE ÇOCUK EĞİTİMİNDE ANNE - BABANIN ROLÜ. . 2015; 193 - 215.
IEEE OZDEMIR M,EMİROĞLU H "AHMET MİTHAT EFENDİ' YE GÖRE ÇOCUK EĞİTİMİNDE ANNE - BABANIN ROLÜ." , ss.193 - 215, 2015.
ISNAD OZDEMIR, MEHMET - EMİROĞLU, Hatice. "AHMET MİTHAT EFENDİ' YE GÖRE ÇOCUK EĞİTİMİNDE ANNE - BABANIN ROLÜ". (2015), 193-215.
APA OZDEMIR M, EMİROĞLU H (2015). AHMET MİTHAT EFENDİ' YE GÖRE ÇOCUK EĞİTİMİNDE ANNE - BABANIN ROLÜ. ULUSLARARASI HAKEMLİ AKADEMİK VE BEŞERİ BİLİMLER DERGİSİ, 4(14), 193 - 215.
Chicago OZDEMIR MEHMET,EMİROĞLU Hatice AHMET MİTHAT EFENDİ' YE GÖRE ÇOCUK EĞİTİMİNDE ANNE - BABANIN ROLÜ. ULUSLARARASI HAKEMLİ AKADEMİK VE BEŞERİ BİLİMLER DERGİSİ 4, no.14 (2015): 193 - 215.
MLA OZDEMIR MEHMET,EMİROĞLU Hatice AHMET MİTHAT EFENDİ' YE GÖRE ÇOCUK EĞİTİMİNDE ANNE - BABANIN ROLÜ. ULUSLARARASI HAKEMLİ AKADEMİK VE BEŞERİ BİLİMLER DERGİSİ, vol.4, no.14, 2015, ss.193 - 215.
AMA OZDEMIR M,EMİROĞLU H AHMET MİTHAT EFENDİ' YE GÖRE ÇOCUK EĞİTİMİNDE ANNE - BABANIN ROLÜ. ULUSLARARASI HAKEMLİ AKADEMİK VE BEŞERİ BİLİMLER DERGİSİ. 2015; 4(14): 193 - 215.
Vancouver OZDEMIR M,EMİROĞLU H AHMET MİTHAT EFENDİ' YE GÖRE ÇOCUK EĞİTİMİNDE ANNE - BABANIN ROLÜ. ULUSLARARASI HAKEMLİ AKADEMİK VE BEŞERİ BİLİMLER DERGİSİ. 2015; 4(14): 193 - 215.
IEEE OZDEMIR M,EMİROĞLU H "AHMET MİTHAT EFENDİ' YE GÖRE ÇOCUK EĞİTİMİNDE ANNE - BABANIN ROLÜ." ULUSLARARASI HAKEMLİ AKADEMİK VE BEŞERİ BİLİMLER DERGİSİ, 4, ss.193 - 215, 2015.
ISNAD OZDEMIR, MEHMET - EMİROĞLU, Hatice. "AHMET MİTHAT EFENDİ' YE GÖRE ÇOCUK EĞİTİMİNDE ANNE - BABANIN ROLÜ". ULUSLARARASI HAKEMLİ AKADEMİK VE BEŞERİ BİLİMLER DERGİSİ 4/14 (2015), 193-215.