TÜRKÇE KUŞ İSİMLENDİRİLMESİNDE YABANCI DİL ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Yıl: 2015 Cilt: 3 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 15 - 22 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
TÜRKÇE KUŞ İSİMLENDİRİLMESİNDE YABANCI DİL ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Öz: Türkçe kuş isimlerinin kökeni Orta Asyaya dayanmakta olup, 7. yüzyıldan kalma eserlerin bulunduğu zengin bir kültüre sahiptir. Tarihinde bu zenginliğe sahip olmasının etkisiyle bugün halen geleneksel kuş isimlerinin günlük dilde kullanıldığı görülmektedir. Günümüzde bilimsel metinlerde Türkçe kuş isim kullanımı diğer dillerden Türkçeye tercüme şeklinde kullanılan isimler ve daha az olarak bağımsız üretilmiş isimler yer almaktadır. Bu çalışmada bilimsel metinlerde Türkçe kuş isimlerinin yabancı dillerden etkilenme düzeyleri belirlenmeye çalışılmıştır. Böylece Türkçe kuş isimlendirilmesine katkı sağlanması hedeflenmiştir. Çalışmada ülkemizde görülen 475 kuş türünün Latince isimleri temel alınarak, İngilizce, Almanca ve Türkçe isim listeleri oluşturulmuştur. Dillere göre kuş isimleri; sözcük sayılarına göre sınıflandırılmış ve sıklıkları belirlenmiştir. Sonuç olarak bilimsel metinlerde Türkçe kuş isimlerinin kelime tekrarına dayandığı ve 475 kuş türü için 267 kelime kullanıldığı tespit edilmiştir. Türkçe kuş isimlerinin İngilizceden (%35) ve Almancadan (%23) çeviri yapıldığı saptanmıştır. Ayrıca geleneksel kuş isimlerinden yararlanma sınırlı kalmıştır. Dolayısıyla yeni kuş isimlendirilmelerinde yararlanmak üzere kuş uzmanlarının geleneksel kuş isimlerinin derlenmesinde daha etkin olması beklenilmektedir.
Anahtar Kelime: Konular:
EVALUATION OF FOREIGN LANGUAGE EFFECTS ON DENOMINATION OF TURKISH BIRD NAMES
Öz: Turkish bird names take place in written literature since 7th century. Coincidence with those bird names at various geographical places is in possibility. That is validated by daily use of traditional bird names. At the present time, the main portion of Turkish bird names used in scientific literature is consisting from the words translated from other languages. In this study; the amount of exposition of Turkish bird names from foreign languages were evaluated. Thus, attempt has been done to make a contribution to nomination of birds. In this study, initially Latin names of the names of 475 common bird species in our country were assumed as a pivotal point and then English, German and Turkish bird names were listed from databases and commonly used scientific sources. The bird names classified according to whether they are formed from one, two, three, and four or from five words in related languages. Besides, the frequencies of bird names determined. As a conclusion we detected that; bird names in Turkish mainly formed from repeatedly used words and 267 words used for 475 bird species in scientific literature. We determined that 35% and 23% of words were translated from English and German respectively. Only limited amount of bird names were derived from traditional bird name pool.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Arslangündoğdu, Z., 2005. İstanbul-Belgrad Ormanının Ornitofaunası Üzerinde Araştırmalar. İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi XIII + 234.
- Arslangündoğdu, Z., 2011. Karatavukun Yöresel İsimleri. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (1): 30-39.
- Bacak, E., Özkoç, Ö. Ü., Bilgin, S. ve Beşkardeş, V., 2015. İstanbul Kuşları. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, I. Bölge Müdürlüğü, İstanbul, 302 s., ISBN: 978-605-4610-80-8.
- Bozkaplan, Ş. A., 1992. Türkiye Türkçesi Ağızlarında Kuş İsimleri ve Onların Sistematiği. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1987. Ankara, 43-79.
- Ergene, S., 1945. Türkiye Kuşları. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Monografileri, Sayı 4, Kenan Matbaası, İstanbul, XX+361 sayfa +104 Tablo.
- Ergüzel, M. M., 2009. Kitab-ı Baz-name-i Padişahı. Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 384 s., ISBN: 978- 975-16-2196-2.
- Ertan, A., 2008. Türkiyeyi Kuşlarla Gezelim. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, Doğa Gözcüleri Derneği, Mas Matbaacılık, İstanbul.
- Gill, F ve D Donsker (Eds). 2015. IOC World Bird List (V 5.3). doi :10.14344/IOC.ML.5.3.
- Heinzel, H., R., Fitter, ve J. Parslow, 2001. Türkiye ve Avrupanın Kuşları (Kuzey Afrika ve Ortadoğu dahil). (Çeviren: Kerim Ali Boyla), Doğal Hayatı Koruma Derneği, İstanbul, ISBN: 975-940-982-8.
- Kasparek, M. ve Bilgin, C., 1996. Kuşlar (Aves), (In: Kence, A. ve Bilgin C.) Türkiye Omurgalılar Tür Listesi, TÜBİTAK, Ankara, 26-87.
- Kirwan, G.M., Martins, R.P., Eken, G. and Davidson, P., 1999. Checklist of the Birds of Turkey. Sandgrouse, Supplement 1. OSME, Sandy.
- Kirwan, G. M., Boyla, K. A., Castell, P., Demirci, B., Özen, M., Welch, H. ve Marlow, T. 2008. The Birds of Turkey. Helm Field Guides, London, 512 s.
- Kiziroğlu, İ., 1989. Türkiyenin Kuşları. O.G.M. Eğitim Dairesi Başkanlığı Matbaası, Ankara, 314 s.
- Kiziroğlu, İ., 2009. Türkiye Kuşları Cep Kitabı. Ankamat Matbaası, Ankara, 564 s., ISBN: 975-7460-01-X. Kummerloeve, H., 1962. Weitere Untersuchungen über die türkische Vogelwelt (ausgenommen Sumptund Wasservögel), İ.Ü. Fen Fakültesi Mecmuası, Seri B, 27 (3-4), 165-228.
- Kummerloeve, H. ve G. Niethammer, 1934. Beitraege zur Kenntnis der Avifauna Kleinasiens Paphlagonien und Galatien), Journal Ornitologie, 82: 505-552.
- Oksay, S., 2009. Türkiyede Yayınlara Dayalı Kuş Gözlemciliği ve Bilimin (Ornitoloji) Öznel Kronolojisi. http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx, Yayınlar. (Ziyaret tarihi: 21/12/2012).
- Ross, E. D., 1994. Kuş İsimlerinin Doğu Türkçesi, Mançuca ve Çince Sözlüğü. (Çeviren: Emine Gürsoy-Naskali). Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları: 605, Ankara, 1994.
- Sevgi, O., 2004: Fen Bilimleri Sözlüklerinde Türkçe Kelime Kullanımı. V. Türk Dil Kurultayı 20-26 Eylül 2004 Ankara, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları:855/1, sayfa:2667-2686.
- Sözen, M., Erturhan, M., Boyla, K.A., Tozsin, T. ve Soydaş, M., 2015. Zonguldak Kuşları. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Gökçe Ofset Matbaa, Ankara, 426 s., ISBN: 978-605-4610-77-8.
| APA | Arslangündoğdu Z, BACAK E (2015). TÜRKÇE KUŞ İSİMLENDİRİLMESİNDE YABANCI DİL ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. , 15 - 22. |
| Chicago | Arslangündoğdu Zeynel,BACAK ERGÜN TÜRKÇE KUŞ İSİMLENDİRİLMESİNDE YABANCI DİL ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. (2015): 15 - 22. |
| MLA | Arslangündoğdu Zeynel,BACAK ERGÜN TÜRKÇE KUŞ İSİMLENDİRİLMESİNDE YABANCI DİL ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. , 2015, ss.15 - 22. |
| AMA | Arslangündoğdu Z,BACAK E TÜRKÇE KUŞ İSİMLENDİRİLMESİNDE YABANCI DİL ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2015; 15 - 22. |
| Vancouver | Arslangündoğdu Z,BACAK E TÜRKÇE KUŞ İSİMLENDİRİLMESİNDE YABANCI DİL ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2015; 15 - 22. |
| IEEE | Arslangündoğdu Z,BACAK E "TÜRKÇE KUŞ İSİMLENDİRİLMESİNDE YABANCI DİL ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ." , ss.15 - 22, 2015. |
| ISNAD | Arslangündoğdu, Zeynel - BACAK, ERGÜN. "TÜRKÇE KUŞ İSİMLENDİRİLMESİNDE YABANCI DİL ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ". (2015), 15-22. |
| APA | Arslangündoğdu Z, BACAK E (2015). TÜRKÇE KUŞ İSİMLENDİRİLMESİNDE YABANCI DİL ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Avrasya Terim Dergisi, 3(2), 15 - 22. |
| Chicago | Arslangündoğdu Zeynel,BACAK ERGÜN TÜRKÇE KUŞ İSİMLENDİRİLMESİNDE YABANCI DİL ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Avrasya Terim Dergisi 3, no.2 (2015): 15 - 22. |
| MLA | Arslangündoğdu Zeynel,BACAK ERGÜN TÜRKÇE KUŞ İSİMLENDİRİLMESİNDE YABANCI DİL ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Avrasya Terim Dergisi, vol.3, no.2, 2015, ss.15 - 22. |
| AMA | Arslangündoğdu Z,BACAK E TÜRKÇE KUŞ İSİMLENDİRİLMESİNDE YABANCI DİL ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Avrasya Terim Dergisi. 2015; 3(2): 15 - 22. |
| Vancouver | Arslangündoğdu Z,BACAK E TÜRKÇE KUŞ İSİMLENDİRİLMESİNDE YABANCI DİL ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Avrasya Terim Dergisi. 2015; 3(2): 15 - 22. |
| IEEE | Arslangündoğdu Z,BACAK E "TÜRKÇE KUŞ İSİMLENDİRİLMESİNDE YABANCI DİL ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ." Avrasya Terim Dergisi, 3, ss.15 - 22, 2015. |
| ISNAD | Arslangündoğdu, Zeynel - BACAK, ERGÜN. "TÜRKÇE KUŞ İSİMLENDİRİLMESİNDE YABANCI DİL ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ". Avrasya Terim Dergisi 3/2 (2015), 15-22. |
