Yıl: 2015 Cilt: 3 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 27 - 46 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

ECOLOGY TERİMİNİN TÜRKÇE KARŞILIKLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Öz:
Yabancı terimlerin okunuşunun kullanılarak Türkçeleştirilmesi bir dönem yoğun olarak yapılmıştır. Fakat günümüzde tercih edilmemesi gereken bir uygulama olmasına karşın halen yaygın bir alışkanlık olarak devam etmektedir. İngilizcede kullanılan Bio-, Micro-, Ultra-, Macro- gibi eklerden üretilmiş binlerce terim Türkçeye yerleştirilmiştir. Dolayısıyla Türkçe terim üretme çabalarının da arttırılması gerekmektedir. Terim üretme konusunda en büyük eksiklik yaklaşımdan kaynaklanmaktadır. Bu çalışmada, İngilizcede Ecology olarak kullanılan terimin Türkçe karşılıkları üzerinde durulmuştur. Böylece bu türden yabancı terimlerin Türkçe karşılıklarının üretilmesinde bir yaklaşımın oluşmasına katkı sağlanmaya çalışılmıştır. Bu terime karşılık kullanılan veya önerilen: Çevrebilim (çevre bilim), ortambilim, ortaybilim ve doğa (veya ekosistem)dır. Bu önerilerden son ikisine birer kaynakta rastlanırken, en yaygın kullanıma sahip olan çevrebilim terimidir. İngilizce ve Türkçe ekoloji kaynaklarında çevre kelimesi benzer şekilde üç ayrı anlamda kullanılmıştır: 1) Yer, alan, ortam anlamında, 2) Canlı veya canlı toplumlarının çevre si anlamında ve 3) Diğer kelimelerle birlikte, çevre ...-leri, ları anlamındadır. Türkçesi çevrebilim olan terimin İngilizcesi environmental science ve çoğul kullanımı ise çevrebilimleri ve İngilizcesi environmental sciences olarak kullanılmaktadır. Bu terimler Türkçe okunuşu ekoloji olan ecology teriminin ifade ettiği bilimden farklıdır. Örneğin; Ekolojide herhangi bir canlı veya canlı toplumları esas alınırken, environmental science için ise insan merkezdedir. Ekolojide çölde yaşayan canlılar da çalışma konusu olabilirken, bu konu insanla doğrudan ilgili olmadığından environmental science için çalışma konusu olmamaktadır. Diğer Türkçe karşılık ise ortambilim olup çok yaygın olmayan bu kullanım da uygun değildir. Çünkü ortam kelimesi ecology teriminin tanımında anahtar kelime olan ilişkiyi çağrıştırmamaktadır. Kaldı ki ortam terimini habitat veya site terimlerinin karşılığı olarak kullanmak daha doğru olabilir. Ecology teriminin Türkçeleştirilmesi çabalarında yapılan bu hataların üzerinde tekrar tekrar düşünülmelidir. Çünkü çözüm bu eksikliklerin giderilmesindedir. Ecology teriminin kabul edilebilir Türkçe karşılığı bulunana kadar önerilerin yapılmasına devam edilmelidir. Makale kapsamında ecology teriminin Türkçe karşılığını bulmak için bazı konulara özen gösterilmesi gerektiği önerilmiştir: 1) Bu konuda yapılacak tartışma ve çalışmalarda mümkün olduğunca yabancı ve Türkçe kaynaklarla atıf yapılması, 2) Üretilen terim hemen kullanılarak işlenmeli, yeterli gelmiyorsa, terk edilmesi, 3) Ecology teriminin karşılığı bilim adamlarının kullanmadığı bir kelimeden (eski kullanımların canlandırılmasıyla, derleme ve tarama çalışmalarındaki kelimelerden yararlanarak) oluşturulmalıdır, 4) Ecology teriminin karşılığı olarak önerilecek sözcüğün kökü işlek olmalı ve eco- ekleyerek üretilmiş olan terimleri de karşılamaya uygun olmalıdır.
Anahtar Kelime:

-

Öz:
Using the terms transferred from a foreign language as it is read is an old but although should be abandoned attitude still remains as usual. Thousands of terms derived from the fixes Bio-, Micro-, Ultra-, Macro- etc has been installed into Turkish language. None the less efforts to produce terms in Turkish should be intensified. The major insufficiency is sourced from the attitude to the issue. In this study Turkish corresponding of the term ecology has been dealt. Thus to make a general contribution to the formation of a general attitude to production of Turkish terms has been aimed. The suggested or used terms in Turkish for ecology are çevrebilim (çevre bilim), ortambilim, ortaybilim and doğa (or ekosistem) . While the last two terms have been encountered in one each source, the most widely used one is çevrebilim. The word çevre has been used for three meanings in both English and Turkish research papers such as: 1) At the meaning of place, area, media, 2) The environment of living things or populations, 3) Together with other words such as çevre ..-leri, ları (their environment). The meaning of çevrebilim term is mentioned in English as environmental science and as the plural version for çevrebilimleri is mentioned in English as environmental sciences. These terms and ecology (ekoloji in Turkish) refer to different scientific fields. For instance while some organism or populations are the focus objects, human being is the main issue in environmental sciences. While the organisms living in the desert still can be a research area, this issue cannot be a main focus for environmental sciences. The term ecology has been mentioned as ortambilim in Turkish but unfortunately it is not a suitable word for the concept since it does not inspire the keyword relation which takes place among the definitive words of ecology. Moreover it is much more suitable to use ortam for the terms habitat and site. Rethinking on the mistakes done while searching equivalent words for ecology is a must. Because the solution will come out after removal of these insufficiencies. Equivalent word suggestions for ecology should continue until arriving the best correspondence. Some issue should be paid importance while searching equivalent word for the term ecology: (1) International quotes must be used as much as possible at the researches and communications. 2) The produced term should immediately be used and should not be insisted if still insufficiencies remained. 3) The equivalent word for ecology should be found among the left over words by scientists (e.g. re-functioning of an unused word, using the words in review and survey studies). 4) The equivalency should be efficient so as to help to find similar correspondences produced from the eco- combining form.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
APA SEVGİ O (2015). ECOLOGY TERİMİNİN TÜRKÇE KARŞILIKLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. , 27 - 46.
Chicago SEVGİ Orhan ECOLOGY TERİMİNİN TÜRKÇE KARŞILIKLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. (2015): 27 - 46.
MLA SEVGİ Orhan ECOLOGY TERİMİNİN TÜRKÇE KARŞILIKLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. , 2015, ss.27 - 46.
AMA SEVGİ O ECOLOGY TERİMİNİN TÜRKÇE KARŞILIKLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. . 2015; 27 - 46.
Vancouver SEVGİ O ECOLOGY TERİMİNİN TÜRKÇE KARŞILIKLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. . 2015; 27 - 46.
IEEE SEVGİ O "ECOLOGY TERİMİNİN TÜRKÇE KARŞILIKLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME." , ss.27 - 46, 2015.
ISNAD SEVGİ, Orhan. "ECOLOGY TERİMİNİN TÜRKÇE KARŞILIKLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME". (2015), 27-46.
APA SEVGİ O (2015). ECOLOGY TERİMİNİN TÜRKÇE KARŞILIKLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Avrasya Terim Dergisi, 3(1), 27 - 46.
Chicago SEVGİ Orhan ECOLOGY TERİMİNİN TÜRKÇE KARŞILIKLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Avrasya Terim Dergisi 3, no.1 (2015): 27 - 46.
MLA SEVGİ Orhan ECOLOGY TERİMİNİN TÜRKÇE KARŞILIKLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Avrasya Terim Dergisi, vol.3, no.1, 2015, ss.27 - 46.
AMA SEVGİ O ECOLOGY TERİMİNİN TÜRKÇE KARŞILIKLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Avrasya Terim Dergisi. 2015; 3(1): 27 - 46.
Vancouver SEVGİ O ECOLOGY TERİMİNİN TÜRKÇE KARŞILIKLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Avrasya Terim Dergisi. 2015; 3(1): 27 - 46.
IEEE SEVGİ O "ECOLOGY TERİMİNİN TÜRKÇE KARŞILIKLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME." Avrasya Terim Dergisi, 3, ss.27 - 46, 2015.
ISNAD SEVGİ, Orhan. "ECOLOGY TERİMİNİN TÜRKÇE KARŞILIKLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME". Avrasya Terim Dergisi 3/1 (2015), 27-46.