Di Çarçoveya Teoriya Performansê de Nirxandina Vegotinên Gelêrî
Yıl: 2016 Cilt: 2 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 51 - 66 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Di Çarçoveya Teoriya Performansê de Nirxandina Vegotinên Gelêrî
Öz: Masal, mit, destan, efsane gibi halk anlatıları, folklor disiplinin bir ana dalı olarak halk edebiyatının türleridirler. Bu anlatılar yüzyıllar boyunca kuşaktan kuşağa anonim ve sözlü olarak aktarılmışlardır. Folklor disiplinin başlangıcından itibaren bu türler metin olarak değerlendirilmiş, bağlam dokuları çoğunlukla göz ardı edilmiştir. 1970'lerde folkloristler arasında bu türleri kendi bağlamlarında değerlendirme tartışmaları başlamıştır. Bu çerçevede halk anlatılarının yeniden söylenmesi hatta onların sergilenmesi de çalışmaların konusu olmaya başlamıştır. Bu makalede, 'Uykudan önce', Somut Olmayan Kültürel Miras Müzesi', 'Dengbêj ve Dengbêj evlerinde Dengbêjlik', 'Mem û Zîn', 'Pîrê û Rovî' gibi Türk ve Kürt halk anlatılarından örnekler verilmiş ve bunlar yakın etkili folklor teorilerinden birisi olan performans teori bağlamında değerlendirilmiştir
Anahtar Kelime: Konular:
An Evaluation of Folk-narratives in the Frame of Performance Theory
Öz: Folk-Narratives such as folktales, myth, epos, legend are genres of the folk literature which is one of the main branch of folklore discipline. Those narratives have been transferred from generation to next one orally an anonymously for centuries. In the very beginning of the folklore discipline those genres have been evaluated as a text which mostly ignored their context and texture. In the 1970's discussing over evaluating them in their contextual performing began among folklorists. In this frame re-narrating of those folk narratives and even their exhibition begun to be subject of the works. In this article, some examples of turkish and kurdish folk narratives such as 'Uykudan önce (before sleeping)', 'Intangible Heritage Museum', ''Dengbêj in the Dengbêj House', 'Mem û Zîn', and 'Pîrê û Rovî (a kurdish folktale)' have been dicussed and evaluated in the frame of performance theory which is one of the recent influential theories of folklore
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Aslan, F. (2011). İstanbul'da Bir Sene Birinci Ay Tandırbaşı Adlı Kitapta Yer Alan Masalın Performans Teoriye Göre İncelenmesi Üzerine Bir Deneme. Türk Dili Ve Edebiyatı Dergisi,2011-1, 83-140.
- Başaran, U. (2013). Atasözlerinin Kalıpsallığı Üzerine. Turkish Studies, 8/9, 757-770.
- BaşGöz, İ. (1988). Masalın Anlatıcısı. Masal Aras?tırmaları/FolktaleStudies I, I?stanbul, 25-29.
- BaşGöz, İ. (2001). Sözlü Anlatımda Ara Söz: Türk Hikaye Anlatıcılarının Şahsi Değerlendirmelerine Ait Bir Durum İncelemesi (çev. Metin Ekici). Milli Folklor, Yıl: 13, Sayı: 50, 86-104
- Ben-Amos, D. (1971). Toward a Definition of Folklore in Context. The Journal of American Folklore, vol. 84, no.331, 3-15.Çobanoğlu, Ö. (1998). Sözlü Kompozisyon Teorisi ve Günümüz Halkbilim Çalışmalarındaki Yeri, folkloristik, Ankara.
- Çobanoğlu, Ö. (2012). Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, Ankara: Akçağ
- Dorson, R. M.(ed.) (1972). Concepts of Folklore and Folklife Studies. Folklore and Folklife (ed.R.M.Dorson), The University of Chicago Press: Chicago & London, pp.1-51.
- Dorson, R. M. -THOMS, W. J. (1997). William John Thoms ve 'Folklore' Başlıklı Yazısı (çev. S. Cengiz). Milli Folklor, sayı. 36, 89-92
- Dundes, A. (1998). Doku, Metin ve Kontekst (çev. M. Ekici). Milli Folklor sayı:38, 106-119.
- Ersoy, R. (2004). 'Performans Teori' Bağlamında Sözlü Kültür Ürünlerinin Müzelenmesi Sorunu Üzerine Bazı Görüş ve Düşünceler. Somut Olmayan Kültürel Mirasin Müzelenmesi Sempozyum Bildirileri (Yay.haz. M.Öcal Oğuz vd.), Ankara: Gazi Üniversitesi THBMER yay, 57-67.
- Hamelınk, W. & Barıs, H. (2014). Dengbêjs on borderlands: Borders and the State as Seen Through the Eyes of Kurdish Singer-poets, Kurdish Studies, Volume: 2, No: 1, 34 -60. www.kurdishstudies.net
- Karadağ, M. (2004). Türk Halk Edebiyatı Anlatı Türleri (4.bsk), Ürün yayınları: Ankara.
- Keskin, N. (2015a). Tûr-Abdin'de Bir Kimlik ve Anlatım Biçimi: Mıtırblar ve Mıtrıplık. Folklor/Edebiyat, cilt: 21, sayı:84, (2015/4), 57-72.
- Keskin, N. (2015b). Mitirb û Mitirbî: Nasname û Vegotin. Wêje û Rexne, 6, 109-120.
- Kızıl, H. & Tanrıkulu, V. (2015). Berawirdkirina çîroka Hedlîlik Bedlîlik a bi Kurdî bi Gur û Heft Karikan a Birayên Grimm re. International Journal of Kurdish Studies 1 (2), 70 -85 .
- Magoulıck, M. (2015). Fieldwork/Ethnography and Performance Theory, https://faculty.gcsu.edu/custom-website/mary-magoulick/performance.htmDîroka lênêrînê: 09.11.2015.
- Ong, W. J. (2003). Sözlü ve Yazılı Kültür. (3.bsm.). İstanbul: Metis Yayınları.
- Özbudun, S. & Şafak, B. & Altuntek, S. N. (2007). Antropoloji: Kuramlar/Kuramcılar (2.bsk), Dipnot:Ankara
- Örnek, S. V. (2000). Türk Halkbilimi (2.bsk). Kültür Bakanlığı:Ankara
- Öztürkmen, A. (1998). Folklor ve Milliyetçilik. İstanbul: İletişim.
- Pertev, R. (2015). Edebiyata Kurdî ya Gelêrî. Stenbol:Avesta.
- Uzun, M. (1998). Dengbêjlerim, İstanbul: Gendaş Kültür
- Mutlu, E. (1996). Kürt Müziği Üzerine. Kürt Müziği(Nezan, Izady, Tatsumura, Mutlu, Poche, Christensen, Komitas). İstanbul: Avesta, 53-64.
- Yıldırım, K. & Pertev, R. & Aslan, M. (2013) Ji Destpêkê Heta Niha Folklora Kurdî. Mardin: Mardin Artuklu Üniversitesi Yayınları.
| APA | KESKİN N (2016). Di Çarçoveya Teoriya Performansê de Nirxandina Vegotinên Gelêrî. , 51 - 66. |
| Chicago | KESKİN NECAT Di Çarçoveya Teoriya Performansê de Nirxandina Vegotinên Gelêrî. (2016): 51 - 66. |
| MLA | KESKİN NECAT Di Çarçoveya Teoriya Performansê de Nirxandina Vegotinên Gelêrî. , 2016, ss.51 - 66. |
| AMA | KESKİN N Di Çarçoveya Teoriya Performansê de Nirxandina Vegotinên Gelêrî. . 2016; 51 - 66. |
| Vancouver | KESKİN N Di Çarçoveya Teoriya Performansê de Nirxandina Vegotinên Gelêrî. . 2016; 51 - 66. |
| IEEE | KESKİN N "Di Çarçoveya Teoriya Performansê de Nirxandina Vegotinên Gelêrî." , ss.51 - 66, 2016. |
| ISNAD | KESKİN, NECAT. "Di Çarçoveya Teoriya Performansê de Nirxandina Vegotinên Gelêrî". (2016), 51-66. |
| APA | KESKİN N (2016). Di Çarçoveya Teoriya Performansê de Nirxandina Vegotinên Gelêrî. International Journal of Kurdish Studies, 2(1), 51 - 66. |
| Chicago | KESKİN NECAT Di Çarçoveya Teoriya Performansê de Nirxandina Vegotinên Gelêrî. International Journal of Kurdish Studies 2, no.1 (2016): 51 - 66. |
| MLA | KESKİN NECAT Di Çarçoveya Teoriya Performansê de Nirxandina Vegotinên Gelêrî. International Journal of Kurdish Studies, vol.2, no.1, 2016, ss.51 - 66. |
| AMA | KESKİN N Di Çarçoveya Teoriya Performansê de Nirxandina Vegotinên Gelêrî. International Journal of Kurdish Studies. 2016; 2(1): 51 - 66. |
| Vancouver | KESKİN N Di Çarçoveya Teoriya Performansê de Nirxandina Vegotinên Gelêrî. International Journal of Kurdish Studies. 2016; 2(1): 51 - 66. |
| IEEE | KESKİN N "Di Çarçoveya Teoriya Performansê de Nirxandina Vegotinên Gelêrî." International Journal of Kurdish Studies, 2, ss.51 - 66, 2016. |
| ISNAD | KESKİN, NECAT. "Di Çarçoveya Teoriya Performansê de Nirxandina Vegotinên Gelêrî". International Journal of Kurdish Studies 2/1 (2016), 51-66. |
