Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik düzeyleri ve alansal dağılımları

Bayrakli, Betul; KESİM, Emel; dengiz, orhan; Özyazıcı, Mehmet Arif; YILDIZ, Hakan; ÜNAL, Ediz; AYDOĞAN, Mehmet; urla, öztekin

Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik düzeyleri ve alansal dağılımları

Mehmet Arif ÖZYAZICI, (Siirt Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Siirt, Türkiye)

Orhan DENGİZ, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü, Samsun, Türkiye)

Mehmet AYDOĞAN, (Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Toprak ve Su Kaynakları Bölümü, Samsun, Türkiye)

Betül BAYRAKLI, (Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Toprak ve Su Kaynakları Bölümü, Samsun, Türkiye)

Emel KESİM, (Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Toprak ve Su Kaynakları Bölümü, Samsun, Türkiye)

Öztekin URLA, (Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Bölümü, Ankara, Türkiye)

Hakan YILDIZ, (Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Bölümü, Ankara, Türkiye)

Ediz ÜNAL (Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Bölümü, Ankara, Türkiye)

Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi

6 1

Yıl: 2016 Cilt: 31 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 136 - 148 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik düzeyleri ve alansal dağılımları

Öz:

Bu araştırma, Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik özelliklerinibelirlemek ve coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak toprak dağılım haritalarını oluşturmak amacıylayürütülmüştür. Araştırma kapsamında, tarım alanlarını temsil edecek şekilde 2.5 x 2.5 km gridaralıklarla 0-20 cm toprak derinliğinden toplam 3400 adet toprak örneği alınmıştır. Alınan toprakörneklerinde; bünye, pH, elektriksel iletkenlik, kireç, organik madde, alınabilir fosfor ve ekstrakte edilebilirpotasyumanalizleriyapılmıştır.Toprakanalizsonuçları,bellikriterleregöresınıflandırılarak, besin maddelerinin eksiklik, yeterlilik veya fazlalık seviyeleri belirlenmiştir.Toprak parametrelerinin sınıflandırılmasından sonra Coğrafi Bilgi Sistemleri kapsamında veritabanı oluşturularak toprak verimlilik haritaları üretilmiştir. Araştırma sonucuna göre, Orta ve DoğuKaradeniz Bölgesi tarım arazileri toprakları genel gruplamaya göre büyük çoğunluğu (%75.30'u)tınlı (orta bünyeli) topraklar olup, pH değerleri çok değişkenlik (< 4.5-8.5 arasında) göstermektedir. Toprakların organik madde bakımından büyük bir çoğunluğu orta-iyi-yüksek düzeyde, tuzsuz ve %61.15'i az kireçli olduğu tespit edilmiştir. Bölge topraklarının %58.83'ünde fosfor noksanlığıgörülürken, toprakların %42.68'inde ekstrakte edilebilir potasyumun yeterli olduğu belirlenmiştir

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji Tarımsal Ekonomi ve Politika Çevre Bilimleri Ekoloji Ziraat Mühendisliği Bitki Bilimleri Çevre Mühendisliği Ziraat, Toprak Bilimi

Levels of basic fertility and the spatial distribution of agricultural soils in Centraland Eastern Black Sea Region

Öz:

The aim of this study was to determine basic soil fertility properties of the agricultural lands inCentral and Eastern Black Sea Region and generate soil distribution maps using the Geographical Information System (GIS). In this research, a total of 3400 soil samples were taken at depths of 0-20 cm on a grid spacing of 2.5 x 2.5 km representing the agricultural soils of the region. Soiltexture, pH, electrical conductivity, lime content, organic matter content, available phosphorus andextractable potassium contents were analyzed in the collected soil samples. Analysis results of thesesamples were classified into certain criteria, and they were evaluated for deficiency, sufficiency or excess with respect to plant nutrients. Afterwards, soil fertility maps and a database for currentstatus of the study area were created using GIS techniques. According to the results of the study, thevast majority (75.30%) of agricultural soils in the Central and Eastern Black Sea Region containedloamy (medium textured) soils by general groupings, and their pH values were found to be highlyvariable (between <4.5-8.5). The vast majority of soils were identified as having the levels ofmedium-good-high in terms of organic matter and no salinity problem, and 61.15% of the soils hadlow lime content. Of the soils of the territory, 58.83% had phosphorus deficiency while 42.68% hadextractable potassium in sufficient levels

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji Tarımsal Ekonomi ve Politika Çevre Bilimleri Ekoloji Ziraat Mühendisliği Bitki Bilimleri Çevre Mühendisliği Ziraat, Toprak Bilimi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Adiloğlu, A., Adiloğlu, S., 2004. An investigation on nutritional problems of hazelnut (Corylus avellana) grown in acid soils of Turkey. Pakistan Journal of Biological Sciences, 7(8): 1433-1437.
Aimrun, W., Amin, M.S.M., Ahmad, D., Hanafi, M.M., Chan, C.S., 2007. Spatial variability of bulk soil electrical conductivity in a Malaysian paddy field: Key to soil management. Paddy Water Environment, 5: 113-121.
Arslanoğlu, M., Özçelik, M. ,2005. Sayısal arazi yükseklik verilerinin iyileştirilmesi. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 10. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 28 Mart-1 Nisan, Ankara.
Ateş, K., Turan, V., 2015. Bingöl ili Merkez ilçesi tarım topraklarının bazı özellikleri ve verimlilik düzeyleri. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 2(2): 108-113.
Başayiğit, L., Şenol, H., 2009. The production of fertility maps of potential land for orchards using geographical ınformation systems. Journal of Plant & Environmental Sciences, 1: 36-45.
Başayiğit, L., Şenol, H., Müjdeci, M., 2008. Isparta ili meyve yetiştirme potansiyeli yüksek alanların bazı toprak özelliklerinin coğrafi bilgi sistemleri ile haritalanması. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(2): 1-10.
Bayraklı, F., 1998. Toprak Kimyası. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı, No. 26, 1. Baskı, Samsun.
Bouyoucos, G.J., 1951. A Recalibration of the hydrometer method for making mechanical analysis of soil. Agronomy Journal, 43: 434-438.
Bray, R.H., Kurtz, L.T., 1945. Determination of total, organic, and available forms of phosphorus in soils. Soil Sci., 59: 39-45.
Cemek, B., Güler, M., Arslan, H., 2006. Bafra Ovası sağ sahil sulama alanındaki tuzluluk dağılımının Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Kullanılarak Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 37(1): 63- 72.
Çağlar, K.Ö., 1949. Toprak Bilgisi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları No: 10.
Çakıcı, H., Çiçekli, M., Arslan, H., 2012. Bağyurdu-İzmir yöresi kiraz plantasyonlarının beslenme durumu. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49(1): 7-15.
Çetin, M., Diker, K., 2003. Assessing Drainage Problem Areas By GIS: A Case Study in The Eastern Mediterranean Region of Turkey. Irrig. and Drain., 52: 343-353.
Çimrin, K.M., Boysan, S., 2006. Van yöresi tarım topraklarının besin elementi durumları ve bunların bazı toprak özellikleri ile ilişkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 16(2): 105-111.
Demirer, T., Kaleli, Ş., Öztokat Kuzucu, D.C., 2003. A study to determine fertility status in the Çanakkale-Lapseki agricultural areas, Turkey. Journal of Arid Environments, 54: 485-493.
Dengiz, O., Özyazıcı, M.A., Sağlam, M., 2015. Multi-criteria assessment and geostatistical approach for determination of rice growing suitability sites in Gokirmak catchment. Paddy and Water Environment, 13(1): 1-10.
Making Approach using Remote Sensing and GIS. Researcher, 3(12).
Sağlam, M.T., 1978. Toprak Kimyası Tatbikat Notları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü, Erzurum.
Sarımehmet, M., Müftüoğlu, N.M., 1993. Doğu Karadeniz Bölgesi çay tarım topraklarının organik madde durumu. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 30(3): 49-56.
Soil Survey Division Staff, 1993. "Soil survey manual." Soil Conservation Service. U.S. Department of Agriculture Handbook 18.
Soil Survey Staff, 1992. Procedures for collecting soil samples and methods of analysis for soil survey. Soil Survey Invest. Rep. I. U.S. Gov. Print. Office, Washington D.C.
Tarakçıoğlu, C., Yalçın, S.R., Bayrak, A., Küçük, M., Karabacak, H., 2003. Ordu yöresinde yetiştirilen fındık bitkisinin (Corylus avellana L.) beslenme durumunun toprak ve yaprak analizleriyle belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 9(1): 13-22.
Torun, B., Çakmak, İ., 2004. Orta Anadolu Bölgesinde çinko noksanlığı. Türkiye 3. Ulusal Gübre Kongresi (Tarım- Sanayi-Çevre), 11-13 Ekim, Tokat.
Tsegaye, T., Hill, R.L., 1998. Intensive tillage effects on spatial variability of soil test, plant growth and nutrient uptake measurement. Soil Science, 163: 155-165.
Turan, M.A., Katkat, A.V., Özsoy, G., Taban, S., 2010. Bursa ili alüviyal tarım topraklarının verimlilik durumları ve potansiyel beslenme sorunlarının belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 24(1): 115-130.
Tümsavaş, Z., Aksoy, E., 2008. Bursa yöresi rendzina büyük toprak grubu topraklarının bazı özellikleri ve besin maddesi içerikleri. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(1): 95-106.
Tümsavaş, Z., Aksoy, E., 2009. Kahverengi orman büyük toprak grubu topraklarının verimlilik durumlarının belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(1): 93-104.
Ülgen, N., Yurtsever, N., 1995. Türkiye Gübre ve Gübreleme Rehberi (4. Baskı). T.C. Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No: 209, Teknik Yayınlar No: T.66, s.230, Ankara.
Wilding, L.P., 1985. Spatial Variability: It's documentation, accommodation and implication to soil surveys. In: Soil Spatial Variability, (Eds: Nielsen, D.R. and J. Bouma) Pudoc, Wageningen, The Netherlands, pp: 166-194.
Wylie, B.K., Shaffer, M.J., Brodahl, M.K., Dubois, D., Wagner, D.G., 1994. Predicting spatial distributions of nitrate leaching in Northeastern Clorado. Journal of Soil and Water Conservation, 49: 288-293.
Yağmur, B., Okur, B., 2011. İzmir Kemalpaşa ilçesi kiraz bahçelerinin verimlilik durumları ve ağır metal içerikleri. Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 28(2): 1-13.

APA	Özyazıcı M, dengiz o, AYDOĞAN M, Bayrakli B, KESİM E, urla ö, YILDIZ H, ÜNAL E (2016). Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik düzeyleri ve alansal dağılımları. , 136 - 148.
Chicago	Özyazıcı Mehmet Arif,dengiz orhan,AYDOĞAN Mehmet,Bayrakli Betul,KESİM Emel,urla öztekin,YILDIZ Hakan,ÜNAL Ediz Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik düzeyleri ve alansal dağılımları. (2016): 136 - 148.
MLA	Özyazıcı Mehmet Arif,dengiz orhan,AYDOĞAN Mehmet,Bayrakli Betul,KESİM Emel,urla öztekin,YILDIZ Hakan,ÜNAL Ediz Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik düzeyleri ve alansal dağılımları. , 2016, ss.136 - 148.
AMA	Özyazıcı M,dengiz o,AYDOĞAN M,Bayrakli B,KESİM E,urla ö,YILDIZ H,ÜNAL E Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik düzeyleri ve alansal dağılımları. . 2016; 136 - 148.
Vancouver	Özyazıcı M,dengiz o,AYDOĞAN M,Bayrakli B,KESİM E,urla ö,YILDIZ H,ÜNAL E Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik düzeyleri ve alansal dağılımları. . 2016; 136 - 148.
IEEE	Özyazıcı M,dengiz o,AYDOĞAN M,Bayrakli B,KESİM E,urla ö,YILDIZ H,ÜNAL E "Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik düzeyleri ve alansal dağılımları." , ss.136 - 148, 2016.
ISNAD	Özyazıcı, Mehmet Arif vd. "Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik düzeyleri ve alansal dağılımları". (2016), 136-148.

APA	Özyazıcı M, dengiz o, AYDOĞAN M, Bayrakli B, KESİM E, urla ö, YILDIZ H, ÜNAL E (2016). Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik düzeyleri ve alansal dağılımları. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 31(1), 136 - 148.
Chicago	Özyazıcı Mehmet Arif,dengiz orhan,AYDOĞAN Mehmet,Bayrakli Betul,KESİM Emel,urla öztekin,YILDIZ Hakan,ÜNAL Ediz Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik düzeyleri ve alansal dağılımları. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi 31, no.1 (2016): 136 - 148.
MLA	Özyazıcı Mehmet Arif,dengiz orhan,AYDOĞAN Mehmet,Bayrakli Betul,KESİM Emel,urla öztekin,YILDIZ Hakan,ÜNAL Ediz Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik düzeyleri ve alansal dağılımları. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, vol.31, no.1, 2016, ss.136 - 148.
AMA	Özyazıcı M,dengiz o,AYDOĞAN M,Bayrakli B,KESİM E,urla ö,YILDIZ H,ÜNAL E Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik düzeyleri ve alansal dağılımları. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi. 2016; 31(1): 136 - 148.
Vancouver	Özyazıcı M,dengiz o,AYDOĞAN M,Bayrakli B,KESİM E,urla ö,YILDIZ H,ÜNAL E Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik düzeyleri ve alansal dağılımları. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi. 2016; 31(1): 136 - 148.
IEEE	Özyazıcı M,dengiz o,AYDOĞAN M,Bayrakli B,KESİM E,urla ö,YILDIZ H,ÜNAL E "Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik düzeyleri ve alansal dağılımları." Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 31, ss.136 - 148, 2016.
ISNAD	Özyazıcı, Mehmet Arif vd. "Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik düzeyleri ve alansal dağılımları". Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi 31/1 (2016), 136-148.