Okulların Bürokratik Yapısı, Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki

küçük, özkan; DEMİRTAŞ, ZÜLFÜ; Özdemir, Tuncay Yavuz

Okulların Bürokratik Yapısı, Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki

Zülfü DEMİRTAŞ, (Fırat Üniversitesi, Elazığ, Türkiye)

Tuncay Yavuz ÖZDEMİR, (Fırat Üniversitesi, Elazığ, Türkiye)

Özkan KÜÇÜK (Aziz Gül Ortaokulu, Elazığ)

Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi

72 16

Yıl: 2016 Cilt: 22 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 193 - 216 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Okulların Bürokratik Yapısı, Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki

Öz:

Bu çalışmanın amacı, öğretmenlerin bürokratik yapı, örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm hakkında algılarının ne düzeyde olduğunu; bürokratik yapı ve örgütsel sessizlik algıları ile örgütsel sinizm algıları arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını belirlemektir. Daha sonra öğretmenlerin bürokratik yapı ve örgütsel sessizliğe ilişkin algılarının örgütsel sinizm algılarını boyutlar açısından yordayıp yordamadığı araştırılmıştır. Araştırmada Elazığ il merkezinde 15 ortaokulda görev yapan 370 öğretmene, okul yapısının etkililiği, örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm ölçekleri uygulanmıştır. Araştırma verilerinin analizinde ortalama puan ve standart sapma değerleri hesaplanmış, korelasyon ve regresyon analizi kullanılmıştır. Ulaşılan bulgulara göre, katılımcıların okulların bürokratik yapısı, örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm algılarının orta düzeyde olduğu görülmüştür. Bürokratik yapı ile örgütsel sessizlik, bürokratik yapı ile örgütsel sinizm ve örgütsel sessizlik ile örgütsel sinizm arasında orta düzeyde ve anlamlı bir ilişki olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğretmenlerin, bürokratik yapı ve örgütsel sessizliğe ilişkin algılarının örgütsel sinizm algılarını bütün boyutlarda anlamlı düzeyde yordadığı görülmüştür

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Relationships between Bureaucratic Structure of Schools, Organizational Silence and Organizational Cynicism

Öz:

The purpose of this study is to determine the aspect of opinions of teachers on bureaucratic structure, organizational silence and organizational cynicism; and to examine whether there is a significant relationship between bureaucratic structure and organizational silence perceptions and organizational cynicism perceptions. Whether teachers' perceptions on organizational silence and bureaucratic structure predict their attitudes towards organizational cynicism with respect to cognitive, affective and behavioral dimensions was explored. Scales on the effectiveness of the school structure, organizational silence and organizational cynicism was conducted on 370 teachers who work in 15 secondary schools in the centre of Elazığ. Data was analyzed with mean, standard deviation, correlation and regression analysis. According to the study findings, participant opinions on bureaucratic structure, silence and cynicism were at average level. Organizational silence was found to have an average level and significant relationship with the emotion dimension and affective dimension; source of silence and the management dimension were found to have an average level and significant relationship with all the other dimensions apart from the behavioral dimension and bureaucratic structure was found to have an average level and significant relationship with all the dimensions of cynicism. Teachers' perceptions on organizational silence and bureaucratic structure were found to predict their attitudes towards organizational cynicism with respect to all its dimensions

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Adler, P. S., & Borys, B. (1996). Two types of bureaucracy: Enabling and coercive, Administrative Science Quaterly, 41, 61-89.
Altınkurt, Y., Yılmaz, K., Erol, E. ve Salalı, E. T. (2014). Okul müdürlerinin kullandığı güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel sinizm algıları arasındaki ilişki. Öğretmen Eğitimi ve Eğitimcileri Dergisi, 3, 25-52.
Arlı, D. (2013). İlkokul müdürlerinin örgütsel sessizlik ile ilgili görüşleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 69-84.
Arslan, E. T. (2012). Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi akademik personelinin genel ve örgütsel sinizm düzeyi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1), 12-27.
Bildik, B. (2009). Liderlik tarzları, örgütsel sessizlik ve örgütsel bağlılık ilişkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Gebze.
Brandes, P., Dharwadkar, R., & Dean, J. W. (1999). Does organizational cynicism matter? Employee and supervisor perspectives on work outcomes. In Eastern Academy of Management Proceedings, 150-153.
Buluç, B. (2010). İlköğretim okullarında bürokratik okul yapısı ile okul müdürlerinin liderlik stilleri arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 34(152),71-86.
Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
Cerit, Y. (2012). Okulun bürokratik yapısı ile sınıf öğretmenlerinin profesyonel davranışları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(4), 497-521.
Çakıcı, A. (2008). Örgütlerde sessiz kalınan konular sessizliğin nedenleri ve algılanan sonuçları üzerine bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 117-134.
Çaylak, E. (2014). Hemşirelerde örgütsel sessizlik ile örgütsel sinizm ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Çiftçi, G. (2009). İlköğretim okullarının bürokratikleşme düzeyi ile öğrenci yabancılaşması arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
Dean, J. W., Brandes, P., & Dharwadkar, R. (1998). Organizational cynicism. Academy of Management Review, 23(2), 341-352.
Durak, İ. (2014). Örgütsel sessizliğin demografik ve kurumsal faktörlerle ilişkisi: Öğretim elemanları üzerine bir araştırma. Ataturk University Journal of Economics & Administrative Sciences, 28(2), 89-108.
Ekinci, S. (2015). İlk ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel özdeşleşme ve örgütsel sinizm düzeylerine ilişkin görüşleri (Bolu İli Örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Erdoğan, U. (2012). İlköğretim okullarının bürokratik yapıları ile öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme düzeyleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
Eroğlu, A. H., Adıgüzel, O. ve Öztürk, A. (2011). Sessizlik girdabı ve bağlılık ikilemi: İşgören sessizliği ile örgütsel bağlılık ilişkisi ve bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 97-124.
Fındık, M. ve Eryeşil, K. 2012). Örgütsel sinizmin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. International Ironand Steel Symposium, Karabük Üniversitesi, Karabük, 1250-1255.
Fujio, M. (2004). Silence during intercultural communication: A case study. Corporate communications: An International Journal, 9(4), 331-339.
Günay, E. ve Köroğlu, A. (2013). Liderlik tarzları ve örgütsel sessizlik ilişkisi: Otel işletmelerinde bir araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 10(3), 45-64.
Hasan, G. ve Özcan, N. (2011). Mobbing ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişkiler: Karaman il özel idaresinde görgül bir çalışma. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 107-134.
Hoy, W. K., & Sweetland, S. R. (2001). Designing better schools: The meaning and measure of enabling school structures. Educational Administration Quarterly, 37(3), 296-321.
Hoy, W. K. (2003). An analysis of enabling and mindful school structures: Some theoretical, research, and practical consideration. Journal of Educational Administration, 41, 87-108.
Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi: Teori araştırma ve uygulama (Çev. Ed. S. Turan). Ankara: Nobel.
James, M. S. L. (2005). Antecedents and consequences of cynicism in organizations: An examination of the potential positive and negatıve effects on school systems (Unpublished doctoral dissertation). The Florida State University, Florida.
Kahveci, G. ve Demirtaş, Z. (2013). Öğretmenler için örgütsel sessizlik ölçeği geliştirme çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(43), 167-182.
Kahveci, G. ve Demirtaş, Z. (2013). Okul yöneticisi ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik algıları. School administrator and teachers' perceptions of organizational silence. Education, 38(167), 50-64.
Kim P. Y., & Lee Y. L. (2015). Effects of abusive supervision on organizational silence and organizational commitment in travel agency. The Journal of the Korea Contents Association, 15(5), 507-514.
Kalağan, G. (2009). Araştırma görevlilerinin örgütsel destek algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
Kalağan, G. ve Güzeller, C. O. (2010). Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 83-97.
Kalay, F., Oğrak, A. ve Nişancı, Z. N. (2014). Mobbing, örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm ilişkisi: Örnek bir uygulama. Kastamonu University Journal of Economics & Administrative Sciences Faculty, 4(2), 127-143.
Karaca, D. (2015). İlk ve ortaokullarda bürokratikleşme düzeyinin öğretmen profesyonelliğine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
Kılıç, Ş. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel sinizm ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki: Keçiören ilçesi örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Kılıçlar, A. ve Harbalıoğlu, M. (2014). Örgütsel sessizlik ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki: Antalya'daki beş yıldızlı otel işletmeleri üzerine bir araştırma. Journal of Business Research-Türk/İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(1), 328-346.
Kılınç, E. (2012). Hekim ve hemşirelerde örgütsel vatandaşlık davranışı, örgütsel sessizlik, çalışan performansı ve aralarındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
Kolay, A. (2012). Endüstri meslek liselerinde görev yapan öğretmenlerin örgütsel sessizlik ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
Köse, E. K. (2014). Dezavantajlı okullarda öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkiler. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2, 28-36.
McGuigan, L., & Hoy, W. K. (2006). Principal leadership: Creating a culture of academic optimism to ımprove achievement for all students. Leadership and Policy in Schools, 5(3), 203-229.
Morrison E. W., & Milliken F.J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in a pluralisticworld. The Academy of Management Review, 25(4), 706-725.
Nartgün, Ş. S. ve Kartal, V. (2013). Öğretmenlerin örgütsel sinizm ve örgütsel sessizlik hakkındaki görüşleri. (Teachers' perceptions on organizational cynicism and organizational silence). Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 47 - 67. Doi: 10.14686/201321980.
Nartgün, Ş. S. ve Demirer, S. (2016). Öğretmenlerin örgütsel sessizlik ile iş yaşamında yalnızlık düzeylerine ilişkin görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 139-156.
Nickinovich, D. (2000). Bureaucracy. In E. F. Borgatta (Ed.), Encyclopedia of sociology (pp: 229-236). New York: Macmillan Reference.
Nikmaram, S., Yamchi, H. G., Shojaii, S., Zahrani, M. A., & Alvani, S. M. (2012). Study on relationship between organizational silence and commitment in Iran. World Applied Sciences Journal, 17(10), 1271-1277.
Özdemir, S. ve Kılınç, A. Ç. (2014). The relationship between bureaucratic school structure and teachers' level of academic optimism/Bürokratik okul yapısı ile öğretmenlerin akademik iyimserlik düzeyleri arasındaki ilişki. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10(1), 1-23.
Özer, N. (2010). İlköğretim okullarının örgütsel diriklik, bürokratiklik ve örgüt normları açısından analizi (Yayımlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
Özgan, H., Çetin, B. ve Külekçi, E. (2012). İlköğretim kademesinde görev yapan öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeyinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 17, 69-84.
Özgan, H., Külekçi E. ve Özkan, M. (2012). Öğretim elemanlarının örgütsel sinizm ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences (IOJES), 4(1), 196-205.
Özler, D. E., Atalay, C. G., ve Şahin, M. D. (2010). Örgütlerde sinizm güvensizlikle mi bulaşır? Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 47-57.
Pinder, C.C., & Harlos, K.P. (2001). Employee silence: Quiescence and acquiescence as responsesto perceived injustice. Research in Personel and Human Resources Management, 20, 331-369.
Sağlam, A. Ç. ve Yüksel, A. (2015). Liselerde görev yapan öğretmen ve yöneticilerin örgütsel sessizliğe ilişkin görüşleri. Turkish Studies, 10(7), 317-332.
Sezgin, F. (2014). Örgütsel yapı. İçinde S. Turan (Ed.), Eğitim yönetimi teori, araştırma ve uygulama (ss. 43-96). Ankara: Pegem Akademi.
Sinden, J. E., Hoy, W. K., & Sweetland, S. R. (2004). An analysis of enabling school structure: Theoretical, empirical and research considerations. Journal of Educational Administration, 42(4), 462-478.
Şimşek, E. ve Aktaş, H. (2014). Örgütsel sessizlik ile kişilik ve yaşam doyumu etkileşimi: Kamu sektöründe bir araştırma. Anadolu University Journal of Social Sciences, 14(2), 121-136.
Tangirala, S., & Ramanujam, R. (2008). Employee silence on critical work ıssues: The cross level effects of procedural justice climate. Personnel Psychology, 61(1), 37-68.
Tschannen-Moran, M. (2009). Fostering teacher professionalism in schools: The role of leadership orientation and trust. Educational Administration Quarterly, 45(2), 217-247.
Tokgöz, N. ve Yılmaz, H. (2008). Örgütsel sinisizm: Eskişehir ve Alanya'daki otel işletmelerinde bir uygulama. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 283-305.
Torun, A. ve Üçok, D. (2014). Tükenmişliği etkileyen olumsuz tutum ve beklentiler: Sinik tutum ve psikolojik sözleşme ihlali algısı üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(1), 231-250.
Watt, J. D., & Piotrowski, C. (2008). Organizational change cynicism: A review of the literature and intervention strategies. Organization Development Journal, 26, 23-32.
Yaman, E. ve Ruçlar, K. (2014). Örgüt kültürünün yordayıcısı olarak üniversitelerde örgütsel sessizlik. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(4), 36-50.
Yavuz, Ü., Hamedoğlu, M. A. ve Yaman, E. (2015). Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ve örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişki. Sakarya University Journal of Education, 5(2), 140-157.
Yücel, C. (1999). Bureaucracy and teachers' sense of power (Unpublished doctoral dissertation). Virginia Polytechnic Instituteand State University, USA.
Zeytin, N. (2008). İlköğretim okullarında bürokratikleşme ve okul kültürü (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
* Bu makalenin ilk hali 07-09.05.2015 tarihinde 10. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi'nde sözlü bildiri olarak sunulmuştur.

APA	DEMİRTAŞ Z, Özdemir T, küçük ö (2016). Okulların Bürokratik Yapısı, Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki. , 193 - 216.
Chicago	DEMİRTAŞ ZÜLFÜ,Özdemir Tuncay Yavuz,küçük özkan Okulların Bürokratik Yapısı, Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki. (2016): 193 - 216.
MLA	DEMİRTAŞ ZÜLFÜ,Özdemir Tuncay Yavuz,küçük özkan Okulların Bürokratik Yapısı, Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki. , 2016, ss.193 - 216.
AMA	DEMİRTAŞ Z,Özdemir T,küçük ö Okulların Bürokratik Yapısı, Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki. . 2016; 193 - 216.
Vancouver	DEMİRTAŞ Z,Özdemir T,küçük ö Okulların Bürokratik Yapısı, Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki. . 2016; 193 - 216.
IEEE	DEMİRTAŞ Z,Özdemir T,küçük ö "Okulların Bürokratik Yapısı, Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki." , ss.193 - 216, 2016.
ISNAD	DEMİRTAŞ, ZÜLFÜ vd. "Okulların Bürokratik Yapısı, Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki". (2016), 193-216.

APA	DEMİRTAŞ Z, Özdemir T, küçük ö (2016). Okulların Bürokratik Yapısı, Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(2), 193 - 216.
Chicago	DEMİRTAŞ ZÜLFÜ,Özdemir Tuncay Yavuz,küçük özkan Okulların Bürokratik Yapısı, Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 22, no.2 (2016): 193 - 216.
MLA	DEMİRTAŞ ZÜLFÜ,Özdemir Tuncay Yavuz,küçük özkan Okulların Bürokratik Yapısı, Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, vol.22, no.2, 2016, ss.193 - 216.
AMA	DEMİRTAŞ Z,Özdemir T,küçük ö Okulların Bürokratik Yapısı, Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 2016; 22(2): 193 - 216.
Vancouver	DEMİRTAŞ Z,Özdemir T,küçük ö Okulların Bürokratik Yapısı, Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 2016; 22(2): 193 - 216.
IEEE	DEMİRTAŞ Z,Özdemir T,küçük ö "Okulların Bürokratik Yapısı, Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki." Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22, ss.193 - 216, 2016.
ISNAD	DEMİRTAŞ, ZÜLFÜ vd. "Okulların Bürokratik Yapısı, Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki". Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 22/2 (2016), 193-216.