Yıl: 2016 Cilt: 30 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 147 - 155 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Atlarda Davranış ve Sportif Amaçlı Atlarda Önemi *

Öz:
Canlıların kendi türlerine özgü davranışları bulunmakta olup, türe özgü gösterilen davranışların bazıları normal bazıları ise anormaldir. Atlar da kendi tür özelliklerini yansıtan davranışlara sahiptirler. İnsanlar gibi beden ve ruh varlıktan oluşan atların mizaçları ve davranışları genetik olabileceği gibi sonradan öğrenilmiş de olabilmektedir. Normal davranışlar tüm atların sahip olduğu ortak özellikler şeklinde belirlenirken manevi kusurlar olarak adlandırılan anormal davranışlar, popülasyondaki bazı bireyler de tespit edilebilmektedir. Atların bazı anormal davranışları haşarılık, sinirlilik, ısırma, inat ve çifte atma gibi kötü huy ve davranış bozukluklarını kapsamaktadır. "Kusur" denilen ve atlarda olması arzu edilmeyen özellikler, derecesine göre, atın amaca uygun kullanılmasına engel teşkil edebilmektedir. Anormal davranışlar atın bakım ve idaresi, eğitimi ve yarış performansı üzerinde olumsuz etki yapabilmektedir. Buna bağlı olarak günümüzde daha çok sportif amaçlı yetiştirilen ve oldukça yüksek ücretler karşılığında alınıp satılan atların değerine büyük etki yapmaktadır. Bu çalışmada sportif amaçlı atların sportif amaçlı kullanıma etki eden anormal davranışlar hakkında bilgi verilmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Veterinerlik

Behavior in Horses and Its Importance for Sporting Horses

Öz:
Each species has normal and abnormal behaviours of their own species. Horses also have behaviors of their own species. Like humans, horses have spirit and physicial assets, the behaviours of them could be genetical and acquired behaviours. Whereas normal behaviours are defined as horses' common characteristics, abnormal behaviours which are called as psychological faults are determined in some individuals of populations. Some abnormal behaviors involve bad habits and behavioral disordes as naughtiness, aggressiveness, biting, stubborness, and kicking. Undesirable behaviours defined as "faults", and these faults may prevent the use according to the purposes of the horse. Abnormal behaviors can cause adverse effects on care and management as well as training and race performance. Therefore, in present abnormal behaviors have a great impact on the value of sporting horses. In this review, the information is given about abnormal behaviors that affect the use of sporting horses.
Anahtar Kelime:

Konular: Veterinerlik
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. Alpan O. Sığır Yetiştiriciliği ve Besiciliği. 3. Basım, Ankara: Medisan, 1993.
  • 2. Arpacık, R. Entansif Sığır Besiciliği. Ankara: Şahin Matbaası, 1997.
  • 3. Breed MD, Moore J. Animal Behavior. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. 2015.
  • 4. Anonim. "Hayvanlarda davranış." http://mebk12.meb.gov.tr/ meb_iys_dosyalar/14/05/132943/dosyalar/2013_01/22023 347_hayvanlardadavran.pdf/22.06.2015.
  • 5. Sağmanlıgil V. Çiftlik hayvanlarının refahının ölçülmesi. Türkiye'de Birinci Hayvan Refahı ve Veteriner Hekimliği Eğitimi Konferansı, Bildiriler, Ankara: 09-10 Haziran 2009.
  • 6. Akcan A. Evcil Hayvanlarda Davranış. Ders Notları. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Zootekni Anabilim Dalı. Ankara, 1992.
  • 7. McDonnell SM. "Normal and abnormal behavior of stabled horses". http.//www.agricultura.alberta.ca/22.06.2015.
  • 8. McGreevy PD. "Development and resolution of behavioural problems with the ridden horse". http://research.vet.upenn. edu/24.06.2015.
  • 9. Anonim. "Stereotypic Behaviors". http://equimed.com/ diseases-and-conditions/reference/stereotypic-behaviors/ 24.06.2015.
  • 10. Mills DS. Personality and individual differences in the horse, their significance, use and measurement. Eq Vet J Suppl 1998; 27: 10-13.
  • 11. Köseman A, Özbeyaz C. Some phenotypic and genetic parameters of racing performance in Arabian horses. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 2009; 56: 219-224.
  • 12. Özbeyaz C, Akçapınar H. At Yetiştiriciliği Ders Notları. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Zootekni Anabilim Dalı. Ankara, 2010.
  • 13. Griffin A. "Types of equine behavior". http://www.extension. org/horses/22.06.2015.
  • 14. Anonim. "Przewalski's horse". http://interesting33.blogspot. com.tr/22.07.2016.
  • 15. Anonim. "Yılkı atları". http://www.fotokritik.com/1966669 /yilki-atlari/22.07.2016.
  • 16. Anonim. "Nature shapes Assateague Island. "http://www.teachoceanscience.net/teaching_resources/ed ucation_modules/barrier_islands_and_sea_level_rise/get_ started/22.07.2016.
  • 17. Anonim. "Amazingly adorable examples of parental love in animals". http://www.coolstuffdirectory.com/2013/05/25- amazingly-adorable-examples-of.html/22.7.2016.
  • 18. Anonim. "Flattery". http://photobucket.com/images/flattery %20will%20get%20you%20everywhere/22.7.2016.
  • 19. Anonim. "The Reason Horses Sleep Standing Up". http://www. dallasequestriancenter.com/can-horses-really-sleep-whilestanding-up/22.7.2016..
  • 20. Oytun E. At Eşkali. Jandarma Genel Komutanlığı, Ankara, 1943.
  • 21. Gültepe R. "Atımın sağlığı." http://video.liderform.com.tr/ atlarda-davranis-bozukluklari.html#.VYLu2F4w9Ms/ 22.06.2015.
  • 22. Pedersen GR, Sondergaard E, Ladewig J. The influence of bedding on the time horses spend recumbent. JEVS 2004; 24: 153-158
  • 23. Houpt AK. "Equine maintenance behavior: feeding, drinking, coat care and behavioral thermoregulation". http://resarch.vet.upenn.edu/havemeyerequinebehaviorela bhomepage/22.06.2015.
  • 24. Roberts T. Equestrian Technique. London: JA Allen and Co. Ltd, 1992.
  • 25. More SJ. A longitudinal study of racing Thoroughbreds: performance during the first years of racing. Aust Vet J 1999; 77: 105-112.
  • 26. Houpt KA, McDonnell SM. Equine stereotypies. The Compendium 1993; 15: 1265-1271.
  • 27. Waters A, Nicol CJ, French NP. Factors influencing the development of stereotypic and redirected behaviours in young horses: Findings of a four year prospective epidemiological study. Equine Vet J 2002; 34: 572-579.
  • 28. Anonim. "Indiana Percheron Association". https://www. facebook.com/IndianaPercheronAssociation/app/18824081 1277030/22.07.2016.
  • 29. Anonim. "Your horse for people with a passion for horses. Horse behaviour". http://www.yourhorse.co.uk/upload/ 25445/images/vices-stereotypical.jpg. 27.10.2015.
  • 30. Anonim. http://www.omegafeeds.com.au/cribbing-horse. jpg/ 27.10.2015.
  • 31. Anonim. "Horse with stereotypic behaviour". https://www. youtube.com/watch?v=WHu09GMHTak/ 27.10.2015.
  • 32. Anonim. "Fight horses". https://tr.pinterest.com/ hugolancaster/fight-horses/22.7.2016.
  • 33. Anonim. White andalusian sueni rearing. http://www.deviantart.com/art/white-andalusian-suenirearing-392655160/ 22.7.2016.
  • 34. Anonim. "Establishing Boundaries". http://fit4thehorse.com/ establishing-boundaries/ 22.7.2016.
  • 35. Anonim. "Entendıendo a los caballos". http://sabinoarias.blogspot.com.tr/?view=sidebar 22.7.2016.
  • 36. Anonim. "National day". https://cusickgeorge.wordpress.com/ 2015/04/ 22.7.2016.
  • 37. Tesio F. Yarış Atı ve Yetiştiriciliği Üzerine GörüşlerAraştırmalar. İstanbul: Türkiye Jokey Kulübü, 2003.
  • 38. Temurlenk Ö. At Terbiyesi Eğitimi. Ankara, TJK, 2009.
  • 39. Goodwin D, Davidson HPB, Harris P. Foraging enrichment for stabled horses: effects on behaviour and selection. Equine Vet J 2002; 34: 686-691.
  • 40. Kiley-worthington M. Time-budgets and social interactions in horses - the effect of different environments. Appl Anim Behav Sci 1984; 13:181-182.
  • 41. Freeman DW. "Feeding Management of the Equine." http://www.extension.org/pages/20288/feedingmanagement-of-the-equine#.VgbktZjotMs/ 26.09.2015.
  • 42. McDonnell SM. Spontaneous erection and masturbation in horses. Proc35th Annu Conv AAEP: 567-580.
  • 43. Wilcox S, Dusza K, Houpt K. The relationship between recumbent rest and masturbation in stallions. Equine Vet Sci 1991; 11: 23-26.
  • 44. McDonnell SM, Henry M, Bristol F. Spontaneous erection and masturbation in equids. J Reprod Fertil Suppl 1992; 44: 664-665.
  • 45. Güleç E. Yarış Atçılığı Pratik Rehberi. Anadolu At Irklarını Yaşatma ve Geliştirme Derneği, 6. Baskı, Ankara. 2006.
  • 46. Depew C. "Abnormal horse behavior." http://www. extension.org/category/horse_training_andbehavior/ 22.06.2015.
  • 47. Güleç E. Yarış Atı Fizyolojisi, Morfolojisi, Beslenmesi, Sağlığı, Eğitimi ve Antrenmanı. Anadolu At Irklarını Yaşatma ve Geliştirme Derneği, 8. Baskı, Ankara. 2006.
APA Seker I, KÖSEMAN A (2016). Atlarda Davranış ve Sportif Amaçlı Atlarda Önemi *. , 147 - 155.
Chicago Seker Ibrahim,KÖSEMAN ABDURRAHMAN Atlarda Davranış ve Sportif Amaçlı Atlarda Önemi *. (2016): 147 - 155.
MLA Seker Ibrahim,KÖSEMAN ABDURRAHMAN Atlarda Davranış ve Sportif Amaçlı Atlarda Önemi *. , 2016, ss.147 - 155.
AMA Seker I,KÖSEMAN A Atlarda Davranış ve Sportif Amaçlı Atlarda Önemi *. . 2016; 147 - 155.
Vancouver Seker I,KÖSEMAN A Atlarda Davranış ve Sportif Amaçlı Atlarda Önemi *. . 2016; 147 - 155.
IEEE Seker I,KÖSEMAN A "Atlarda Davranış ve Sportif Amaçlı Atlarda Önemi *." , ss.147 - 155, 2016.
ISNAD Seker, Ibrahim - KÖSEMAN, ABDURRAHMAN. "Atlarda Davranış ve Sportif Amaçlı Atlarda Önemi *". (2016), 147-155.
APA Seker I, KÖSEMAN A (2016). Atlarda Davranış ve Sportif Amaçlı Atlarda Önemi *. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi, 30(2), 147 - 155.
Chicago Seker Ibrahim,KÖSEMAN ABDURRAHMAN Atlarda Davranış ve Sportif Amaçlı Atlarda Önemi *. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi 30, no.2 (2016): 147 - 155.
MLA Seker Ibrahim,KÖSEMAN ABDURRAHMAN Atlarda Davranış ve Sportif Amaçlı Atlarda Önemi *. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi, vol.30, no.2, 2016, ss.147 - 155.
AMA Seker I,KÖSEMAN A Atlarda Davranış ve Sportif Amaçlı Atlarda Önemi *. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi. 2016; 30(2): 147 - 155.
Vancouver Seker I,KÖSEMAN A Atlarda Davranış ve Sportif Amaçlı Atlarda Önemi *. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi. 2016; 30(2): 147 - 155.
IEEE Seker I,KÖSEMAN A "Atlarda Davranış ve Sportif Amaçlı Atlarda Önemi *." Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi, 30, ss.147 - 155, 2016.
ISNAD Seker, Ibrahim - KÖSEMAN, ABDURRAHMAN. "Atlarda Davranış ve Sportif Amaçlı Atlarda Önemi *". Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi 30/2 (2016), 147-155.