FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GERİ DÖNÜŞÜM KAVRAMI HAKKINDAKİ FARKINDALIKLARI

Harman, Gonca; Çelikler, Dilek

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GERİ DÖNÜŞÜM KAVRAMI HAKKINDAKİ FARKINDALIKLARI

Gonca HARMAN, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Samsun, Türkiye)

Dilek ÇELİKLER (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Amasya, Türkiye)

Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

40 15

Yıl: 2016 Cilt: 16 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 331 - 353 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GERİ DÖNÜŞÜM KAVRAMI HAKKINDAKİ FARKINDALIKLARI

Öz:

Araştırmada fen bilgisi öğretmen adaylarının geri dönüşüm kavramı hakkındaki farkındalıklarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıflarında öğrenim gören toplam 315 öğretmen adayı katılmıştır. Öğretmen adaylarına beş açık uçlu sorudan oluşan geri dönüşüm farkındalık testi uygulanmıştır. Araştırma öğretmen adaylarının geri dönüşüm kavramını daha çok okul olmak üzere medya ve aile aracılığı ile duydukları saptanmıştır. Öğretmen adaylarının genel olarak geri dönüşüme uğrayacak maddeleri ambalaj atıkları kapsamında değerlendirdikleri belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının tamamına yakınının geri dönüşümün anlamı, gerekliliği, yapılış amacı ile ilgili farkındalıklarının yeterli olmasına karşın geri dönüşüme uğrayabilecek atık türlerine yönelik farkındalıklarının düşük olduğu saptanmıştır. Nitekim öğretmen adaylarının metal ve kompozit ambalaj atıklarına değinmemiş olmaları dikkat çekicidir. Bununla birlikte geri dönüşüm işaretleri hariç ambalajların üzerinde yer alan işaretlerin anlamlarının farkında olan öğretmen adayı sayısının az olduğu görülmüştür. Öğretmen adaylarının geri dönüşüm konusundaki farkındalıklarının düşük olması üzerinde bilgi yetersizliği ve ilgi eksikliği ile eğitim ve medyada geri dönüşüme teorik ve pratik bağlamda gerektiği kadar yer verilmemesinin etkili olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelime:

AWARENESS OF SCIENCE TEACHER CANDIDATES ON RECYCLING

Öz:

The aim of this research is to examine the awareness of science teacher candidates on recycling. Total 315 teacher candidates studying at first, second, third and fourth grade at the Department of Science Education have participated in the research. An awareness test that comprises of 5 open-ended questions has been implemented to the teacher candidates. It has been determined that the teacher candidates heard about the concept of recycling mostly through school, media and their families. It has also been determined that the teacher candidates are evaluating the recyclable material within the scope of packaging wastes. It has also been determined that despite almost all teacher candidates have the sufficient awareness concerning the meaning, necessity, purpose of recycling, they do not have the sufficient awareness about the recyclable materials. However, it is striking that the teacher candidates have not mentioned metal and composite packaging wastes. Yet, a few teacher candidate is aware of the meanings of the signs besides recycling and recovery signs that are on the packages. It is believed that the reasons behind the limited recycling awareness are lack of knowledge and interest and lack of importance about recycling on media and in education theoretically and practically.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aksan, Zeynep, Harman, Gonca & Çelikler, Dilek (2015). "Evaluation Through The Use of Drawings of The Knowledge of Science Teacher Candidates in Turkey Regarding The Recycling of Waste Batteries". International Journal of Sustainable and Green Energy, 4 (1-2): 1-5.
Altın, Meryem, Bacanlı, Hasan ve Yıldız, Kazım (2002). "Biyoloji Öğretmeni Adaylarının Çevreye Yönelik Tutumları". V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Ankara: ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi.
Aslan, Oktay, Uluçınar Sağır, Şafak ve Cansaran, Arzu (2008). "Çevre Tutum Ölçeği Uyarlanması ve İlköğretim Öğrencilerinin Çevre Tutumlarının Belirlenmesi". Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25: 283 -295.
Aydın, Fatih ve Kaya, Hüseyin (2011). "Sosyal Bilimler Lisesi Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının Değerlendirilmesi". Marmara Coğrafya Dergisi, 24: 229-257.
Bakar, Fatma ve Aydınlı, Bahattin (2012). "Bilim ve Sanat Merkezi Öğrencilerinin Plastik ve Plastik Atıkların Geri Dönüşümü ve Çevreye Etkileri Konularında Tutumlarının Belirlenmesi (Batı Karadeniz Bölgesi Örneklemi)". X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Niğde: Niğde Üniversitesi.
Can Yaşar, Münevver, İnal, Gözde, Kaya, Ümit Ünsal ve Uyanık, Özgün (2012), "Çocuk Gözüyle Tabiat Anaya Geri Dönüş". Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 1 (2): 30-40.
Cici, Mehmet, Şahin, Nurettin, Şeker, Hasan, Görgen, İzzet ve Deniz, Sabahattin (2005). "Öğretmen Adaylarının Katı Atık Kirliliği Bağlamında Çevresel Farkındalık ve Bilgi Düzeyleri". Eğitim Bilimleri ve Uygulama 4 (7): 37-50.
Çelikbaş, Ayşe, Yalçınkaya, Tutku ve Banoğlu, Köksal (2013). "İlköğretim Öğrencileri Gözü ile Çevre ve Çevre Eğitimi". 3rd International Geography Symposium-GEOMED.
Demircioğlu, Gökhan, Demircioğlu, Hülya ve Yadigaroğlu, Mustafa (2015). "Fizik, Kimya ve Biyoloji Öğretmen Adaylarının Çevre Bilinç Düzeylerinin Değerlendirilmesi". Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 8 (19): 167-193.
Erten, Sinan (2005). "Okul Öncesi Öğretmen Adaylarında Çevre Dostu Davranışların Araştırılması". Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28: 91-100.
European Environment Agency (EEA) (2005). "Sustainable Use and Management of Natural Resources",(http://reports.eea.europa.eu/eea_report_2005_9/en/EE A_report_9_2005.pdf, 22.11.2015'te erişildi).
Harman, Gonca, Aksan, Zeynep & Çelikler, Dilek (2015). "Mental Models Which Influence The Attitudes of Science Students Towards Recycling". International Journal of Sustainable and Green Energy, 4 (1-2): 6-11.
Kahyaoğlu, Mustafa ve Kaya, Mehmet Fatih (2012). "Öğretmen Adaylarının Çevre Kirliliğine ve Çevreyle İlgili Sivil Toplum Örgütlerine Yönelik Görüşleri". Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi 2 (1): 91-107.
Kalıpçı, Erkan, Öztaş, Haydar ve Özdemir, Celalettin (2009). "Çevre Mühendisliği Öğrencilerinin Çevre ile İlgili Bilgilerini Günlük Yaşama Uygulayabilme Düzeyleri". Fen, Sosyal ve Çevre Eğitiminde Son Gelişmeler Sempozyumu. Giresun, 18-20 Kasım.
Karakaya, İsmail (2009). "Bilimsel Araştırma Yöntemleri". Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ed. A. Tanrıöğen. Ankara: Anı Yayıncılık. 55-84.
Karasar, Niyazi (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (16. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Karatekin, Kadir (2013). "Öğretmen Adayları için Katı Atık ve Geri Dönüşüme Yönelik Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması". Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi 4 (10): 71-90.
Karatekin, Kadir ve Çetinkaya, Gürdal (2013). "Okul Bahçelerinin Çevre Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi (Manisa İli Örneği)". Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 6 (27): 307-315.
Karatekin, Kadir (2014). "Social Studies Pre-Service Teachers' Awareness of Solid Waste and Recycling". Procedia - Social and Behavioral Sciences 116: 1797-1801.
Kışoğlu, Mustafa ve Yıldırım, Tahsin (2015). "İlkokul ve Ortaokullarda Çevre Eğitimi Verecek Olan Öğretmen Adaylarının Katı Atıklar ve Geri Dönüşüme Yönelik Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi". International Journal of Human Sciences, 12 (1): 1518-1536.
Kocalar, Ali Osman ve Balcı, Ali (2013). "Coğrafya Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlılık Düzeyleri". International Journal Social Science Research, 2 (1): 15-49.
Mete, Ali ve Filik İşçen, Cansu (2015). "İlköğretim Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Bilgi ve Tutumlarına Çevre Koruma Kulübü'nün Etkisi". Turkish Studies 10 (11): 1145-1164.
Özmen, Dilek, Çakmakçı Çetinkaya, Aynur ve Nehir, Sevgi (2005). "Üniversite Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları". TSK. Koruyucu Hekimlik Bülteni 4 (6): 330-344.
Seçgin, Fadime, Yalvaç, Gamze ve Çetin, Turhan (2010). "İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Karikatürler Aracılığıyla Çevre Sorunlarına İlişkin Algıları". International Conference on New Trends in Education and Their Implications, Antalya, 11-13 Kasım.
Soran, Haluk, Morgil, F. İnci, Yücel, Seda, Atav, Esin ve Işık, Serap (2000). "Biyoloji Öğrencilerinin Çevre Konularına Olan İlgilerinin Araştırılması ve Kimya Öğrencileri ile Karşılaştırılması". Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 18: 128 -139.
Şahin, Baki (2009). "Metodoloji". Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ed. A. Tanrıöğen. Ankara: Anı Yayıncılık, 109-130.
Şallı, Duygu, Doğal, Asude B., Küçükoğlu, Elif K., Niran, Şennur S. ve Tezcan, Gülçin (2013). "Okul Öncesinde Geri Dönüşüm Kavramı: Aile Katılımlı Proje Tabanlı Bir Program Örneği". Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 2 (2): 234-241.
Yardımcı, Esra ve Bağcı Kılıç, Gülşen (2010). "Çocukların Gözünden Çevre ve Çevre Sorunları". İlköğretim Online, 9 (3): 1122-1136.
Yıldırım, Ali ve Şimşek, Hasan (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldırım, Cengiz, Bacanak, Ahmet ve Özsoy, Sibel (2012). "Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Karşı Duyarlılıkları". Kastamonu Eğitim Dergisi, 20 (1): 121-134.
Yılmaz, Ayhan, Morgil, İnci, Aktuğ, Pınar ve Göbekli, İsmail (2002). "Ortaöğretim ve Üniversite Öğrencilerinin Çevre, Çevre Kavramları ve Sorunları Konusundaki Bilgileri ve Öneriler". Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 22: 156-162.
Yılmaz, Veysel, Çelik, H. Eray ve Arslan, M. S. Talha (2010). "Enerji Çeşitleri ve Geri Dönüşüme Karşı Tutumların Çevresel Davranışa Etkisi". Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 20 (2), 323-342.
Yılmaz, Veysel, Yıldız, Zeki ve Arslan, Talha (2011). "Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Duyarlılıkları ile Çevresel Davranışlarının Yapısal Eşitlik Modeliyle Araştırılması". Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30: 271-278.
Yücel, A. Seda ve Morgil, F. İnci (1998). "Yüksek Öğretimde Çevre Olgusunun Araştırılması". Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 14: 84-91.
Yücel, Fatih (2003). "Sürdürülebilir Kalkınmanın Sağlanmasında Çevre Korumanın ve Ekonomik Kalkınmanın Karşıtlığı ve Birlikteliği". Çukurova Üniversitesi sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 11 (11): 100-120.

APA	Harman G, Çelikler D (2016). FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GERİ DÖNÜŞÜM KAVRAMI HAKKINDAKİ FARKINDALIKLARI. , 331 - 353.
Chicago	Harman Gonca,Çelikler Dilek FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GERİ DÖNÜŞÜM KAVRAMI HAKKINDAKİ FARKINDALIKLARI. (2016): 331 - 353.
MLA	Harman Gonca,Çelikler Dilek FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GERİ DÖNÜŞÜM KAVRAMI HAKKINDAKİ FARKINDALIKLARI. , 2016, ss.331 - 353.
AMA	Harman G,Çelikler D FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GERİ DÖNÜŞÜM KAVRAMI HAKKINDAKİ FARKINDALIKLARI. . 2016; 331 - 353.
Vancouver	Harman G,Çelikler D FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GERİ DÖNÜŞÜM KAVRAMI HAKKINDAKİ FARKINDALIKLARI. . 2016; 331 - 353.
IEEE	Harman G,Çelikler D "FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GERİ DÖNÜŞÜM KAVRAMI HAKKINDAKİ FARKINDALIKLARI." , ss.331 - 353, 2016.
ISNAD	Harman, Gonca - Çelikler, Dilek. "FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GERİ DÖNÜŞÜM KAVRAMI HAKKINDAKİ FARKINDALIKLARI". (2016), 331-353.

APA	Harman G, Çelikler D (2016). FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GERİ DÖNÜŞÜM KAVRAMI HAKKINDAKİ FARKINDALIKLARI. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 331 - 353.
Chicago	Harman Gonca,Çelikler Dilek FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GERİ DÖNÜŞÜM KAVRAMI HAKKINDAKİ FARKINDALIKLARI. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 16, no.1 (2016): 331 - 353.
MLA	Harman Gonca,Çelikler Dilek FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GERİ DÖNÜŞÜM KAVRAMI HAKKINDAKİ FARKINDALIKLARI. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.16, no.1, 2016, ss.331 - 353.
AMA	Harman G,Çelikler D FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GERİ DÖNÜŞÜM KAVRAMI HAKKINDAKİ FARKINDALIKLARI. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2016; 16(1): 331 - 353.
Vancouver	Harman G,Çelikler D FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GERİ DÖNÜŞÜM KAVRAMI HAKKINDAKİ FARKINDALIKLARI. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2016; 16(1): 331 - 353.
IEEE	Harman G,Çelikler D "FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GERİ DÖNÜŞÜM KAVRAMI HAKKINDAKİ FARKINDALIKLARI." Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, ss.331 - 353, 2016.
ISNAD	Harman, Gonca - Çelikler, Dilek. "FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GERİ DÖNÜŞÜM KAVRAMI HAKKINDAKİ FARKINDALIKLARI". Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 16/1 (2016), 331-353.