Yıl: 2016 Cilt: 0 Sayı: 57 Sayfa Aralığı: 1663 - 1700 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

NAZÎM YAHYA'NIN BİR AŞK HİKÂYESİ: "DÂSTÂN-I HECR Ü VİSÂL"

Öz:
XVIII. asır şairlerinden Nazîm Yahya (ö. 1727) Klâsik Türk edebiyatı dairesinde yetişmiş, devrinin önde gelen simalarından birisidir. İstanbul'un Kumkapı semtinde doğan şairin asıl adı Yahya'dır. Şair aynı mahlası kullananlardan ayırt edilmek için Nazîm Yahya Çelebi ismiyle anılmıştır. Arapça ve Farsça'yı iyi bilen şair, özellikle musikî alanında devrinin önde gelen musikîşinaslarından biridir. Ayrıca, Divan şiirinde çok na't yazan şairler arasında yer alan Nazîm'in tek eseri, beş ayrı divandan oluşan Divan-ı Belâgat-unvân-ı Nazîm'idir. Söz konusu Divan, klâsik edebiyatımızın en hacimli divanlarından birisidir.Şairin Dâstân-ı Hecr ü Visâl adlı mesnevisi, 1668 tarihinde tamamladığı birinci divanında yer almakta ve 160 beyitten meydana gelmektedir. Sade ve akıcı bir üslûpla kaleme alınan mesnevide genel olarak; Hecr ve Visâl'in aşkı, rakiplerin bu aşka olan tahammülsüzlükleri, iki sevgilinin ayrılması ve âşığın başından geçen maceraları konu edinmektedir. Hikâye, klâsik mesnevi tarzı tertip ve hususiyetlerini içerisinde barındırmakta; başından sonuna tahkiyevî anlatımın esrarengiz havası içinde geçmektedir. Ayrıca mesnevi içerisinde konunun akışına uygun ve tekdüzeliği kırmak maksadıyla kaleme alınan bir gazel, bir de rubaî bulunmaktadır. Bu çalışmada önce Nazîm Yahya'nın hayatı ve edebî şahsiyeti hakkında bilgi verilecek; sonra yukarıda adı geçen hikâye incelenerek mesnevinin transkribe edilmiş metni sunulacaktır.
Anahtar Kelime:

Konular: Antropoloji

A LOVE STORY BY NAZÎM YAHYA: "DÂSTÂN-I HECR Ü VİSÂL"

Öz:
Being one of the poets of 18th century, Nazîm Yahya (d. 1727) is one of the leading faces of the era who was educated in Classical Turkish literature. Born in Kumkapi district of Istanbul, the poet's real name is Yahya. The poet was referred to as Nazîm Yahya Çelebi so that he can be differentiated with those using the same pseudonym. Being able to speak Arabic and Persian, the poet is particularly one of the prominent music lovers of the era. Furthermore, being one of the poets who write lots of odes, Nazîm has Divan-ı Belâgat-unvân-ı Nazîm, which consists of five different divans. This Divan is one of the most voluminous divans of the Classical literature. The poet's mesnevi called Dâstân-ı Hecr ü Visâl is included in the first divan which was completed by him in 1668 and it consists of 160 couplets. Written with a simple and fluent style, that mesnevi includes the love of Hecr and Visâl, intolerances of the rivals towards that love, separation of those lovers and the adventures of the lover in general. The story contains classical mesnevi style disposition and intimacies; and it is in a mysterious atmosphere in its narration from the beginning to the end. There are also a gazelle and a rubaie which is written in conformity with the flow of the subject and to disrupt uniformity inside the mesnevi. And this study will primarily give information about Nazîm Yahya's life and literary personality and then examine the abovementioned story and give the transcribed version of the mesnevi.
Anahtar Kelime:

Konular: Antropoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aktaş, Ş. (2015). Anlatma esasına bağlı edebî metinlerin tahlili. Ankara: Kurgan Edebiyat.
  • Aktaş, Ş. (2005). Roman sanatı ve roman incelemesine giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Akün, Ö. F. (2013). Divan edebiyatı. İstanbul: İsam Yayınları.
  • Arslan, M. (2007). Türk edebiyatı'nda hamse, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 5(9).
  • Asya, A. N. (1976), Rubâiyyât-ı Ârif-I. İstanbul: Ötüken Yayınevi.
  • Ateş, A. (1971). Mesnevi. İslâm ansiklopedisi C 8, İstanbul: MEB Yayınları.
  • Ayan, H. (1979). Divan edebiyatında hamseler. AÜ Edebiyat Fakültesi Araştırma Dergisi (Ahmed Caferoğlu Özel Sayısı).
  • Ayan, H. (2011). Leylâ vü Mecnûn. İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Behar, C. (2010). Şeyhülislâm'ın müziği 18. yüzyılda Osmanlı/Türk musikisi ve Şeyhülislâm Es'ad Efendi'nin Atrabü'l-Âsâr'ı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Bursalı Mehmed Tâhir (2009). Osmanlı Müellifleri I-II-III. (haz. Cemal Kurnaz-Mustafa Tatçı). Ankara: Bizim Büro Yayınevi.
  • Çağlıişlek, A. (1991). Yahya Nazîm Divanı II (İnceleme-Metin). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Çapan, P. (2005). Tezkire-i Safâyî. Ankara: AKM Başkanlığı Yayınları.
  • Çelebioğlu, Â. (1999). Türk edebiyatında mesnevi [XV. Yüzyıla Kadar]. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
  • Çetin, N. (2009). Roman çözümleme yöntemi. Ankara: Öncü Kitap.
  • Demirci, K. (2001). Kafdağı. DİA C. 24, İstanbul: TDV Yayınları.
  • Dilçin, C. (1991). Fuzulî'nin bir gazelinin şerhi ve yapısal yönden incelenmesi. Türkoloji Dergisi. C. 9, S. 1.
  • Doğan, NUR M. (2002). Hüsn ü aşk. İstanbul: Ötüken Yayınları.
  • Eliaçık, M. (2005). Edebiyat tarihimize ışık tutan bir eser: Atâ Tarihinin 4-5. Ciltleri. İlmî Araştırmalar, 20.
  • Ertürk, Ş. K. (1996). Yahya Nazîm Divanı V (İnceleme-Metin). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Gümüş, N. (1992). Yahya Nazîm Divanı I (İnceleme-Metin). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • İnce, A. (2005). Tezkiretü'ş-Şuarâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Başkanlığı Yayınları.
  • İpekten, H. (2010). Nazîm şekilleri ve aruz. İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Kam, R. F. (1933). Bestegâr Şair Nazîm. İstanbul: Hilâl Matbaası.
  • Kartal, A. (2013). Doğu'nun uzun hikâyesi Türk edebiyatında mesnevi. İstanbul: Doğu Kütüphanesi.
  • Kurban, A. (1992). Yahya Nazîm Divanı IV (İnceleme-Metin). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Kurnaz, C. (2013). Ahmet Talat Onay, açıklamalı divan şiiri sözlüğü. Ankara: Kurgan Edebiyat.
  • Kutlar Oğuz, F. S. (2014). Mehmed Nebîl Bey ve Hicr ü Visâl'i. Turkish Studies, 9(12).
  • Küçükaşcı, M. S. (2013). Zemzem. DİA C 44, İstanbul: TDV Yayınları.
  • Onur, N. (1991). Hamdi, Yûsuf u Züleyhâ. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Özalp, N. (1986). Türk mûsikîsi tarihi. Ankara: MEB Yayınları.
  • Pala, İ. (1991). Ankâ (Edebiyat). DİA C 3, İstanbul: TDV Yayınları.
  • Pala, İ. (2012). Ansiklopedik divan şiiri sözlüğü. İstanbul: Kapı Yayınları.
  • Selçuk, B. (2008). Divan şiirindeki ses ve ahenkle ilgili sanatlara genel bir bakış. Ulusal Eski Türk Edebiyatı Sempozyumu, Adıyaman.
  • Şentürk, A. A. (2002). XVI. asra kadar Anadolu sahası mesnevilerinde edebî tasvirler. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
  • Şimşek, M. (2007). Yahya Nazîm Divanı III (İnceleme-Metin), Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Tekin, M. (2007). Roman sanatı. Ankara: Hece Yayınları.
  • Uzun, M. (1991). Aşk (Edebiyat, Kültür ve Sanat). DİA C 4, İstanbul: TDV Yayınları.
  • Uzun, M. (2009). Sidretü'l-müntehâ (Edebiyat). DİA C 37, İstanbul: TDV Yayınları.
  • Uzun, M. (2012). Tûbâ (Kültür ve Edebiyat). DİA C 41, İstanbul: TDV Yayınları.
  • Uzun, M.-ÖZCAN, N. (2006). Nazîm. DİA C 32, İstanbul: TDV Yayınları.
  • Ünver, İ. (1986). Mesnevi. Türk Dili Türk Şiiri Özel Sayısı II (Divan Şiiri), 415-416- 417/Temmuz-Ağustos-Eylül, Ankara.
  • Yahya Nazîm (1257). Divan-ı Belâgat-unvân-ı Nazîm. İstanbul: Takvîm-i Vakâyi' Matbaası.
  • Yazıcı, T. ve Kurnaz, C. (1997). Hamse. DİA C. 15, İstanbul: TDV Yayınları.
APA YILDIRIM İ (2016). NAZÎM YAHYA'NIN BİR AŞK HİKÂYESİ: "DÂSTÂN-I HECR Ü VİSÂL". , 1663 - 1700.
Chicago YILDIRIM İsmail NAZÎM YAHYA'NIN BİR AŞK HİKÂYESİ: "DÂSTÂN-I HECR Ü VİSÂL". (2016): 1663 - 1700.
MLA YILDIRIM İsmail NAZÎM YAHYA'NIN BİR AŞK HİKÂYESİ: "DÂSTÂN-I HECR Ü VİSÂL". , 2016, ss.1663 - 1700.
AMA YILDIRIM İ NAZÎM YAHYA'NIN BİR AŞK HİKÂYESİ: "DÂSTÂN-I HECR Ü VİSÂL". . 2016; 1663 - 1700.
Vancouver YILDIRIM İ NAZÎM YAHYA'NIN BİR AŞK HİKÂYESİ: "DÂSTÂN-I HECR Ü VİSÂL". . 2016; 1663 - 1700.
IEEE YILDIRIM İ "NAZÎM YAHYA'NIN BİR AŞK HİKÂYESİ: "DÂSTÂN-I HECR Ü VİSÂL"." , ss.1663 - 1700, 2016.
ISNAD YILDIRIM, İsmail. "NAZÎM YAHYA'NIN BİR AŞK HİKÂYESİ: "DÂSTÂN-I HECR Ü VİSÂL"". (2016), 1663-1700.
APA YILDIRIM İ (2016). NAZÎM YAHYA'NIN BİR AŞK HİKÂYESİ: "DÂSTÂN-I HECR Ü VİSÂL". Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 0(57), 1663 - 1700.
Chicago YILDIRIM İsmail NAZÎM YAHYA'NIN BİR AŞK HİKÂYESİ: "DÂSTÂN-I HECR Ü VİSÂL". Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 0, no.57 (2016): 1663 - 1700.
MLA YILDIRIM İsmail NAZÎM YAHYA'NIN BİR AŞK HİKÂYESİ: "DÂSTÂN-I HECR Ü VİSÂL". Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.57, 2016, ss.1663 - 1700.
AMA YILDIRIM İ NAZÎM YAHYA'NIN BİR AŞK HİKÂYESİ: "DÂSTÂN-I HECR Ü VİSÂL". Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2016; 0(57): 1663 - 1700.
Vancouver YILDIRIM İ NAZÎM YAHYA'NIN BİR AŞK HİKÂYESİ: "DÂSTÂN-I HECR Ü VİSÂL". Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2016; 0(57): 1663 - 1700.
IEEE YILDIRIM İ "NAZÎM YAHYA'NIN BİR AŞK HİKÂYESİ: "DÂSTÂN-I HECR Ü VİSÂL"." Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 0, ss.1663 - 1700, 2016.
ISNAD YILDIRIM, İsmail. "NAZÎM YAHYA'NIN BİR AŞK HİKÂYESİ: "DÂSTÂN-I HECR Ü VİSÂL"". Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 57 (2016), 1663-1700.