Psikoloji, Hukuki ve Cezai Boyutuyla Mobbing

CENGIZ, ISTAR; Ersoy, Uğur; KÜÇÜKAY, ALPER

Psikoloji, Hukuki ve Cezai Boyutuyla Mobbing

İştar CENGİZ, (Kırıkkale Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı, Kırıkkale, Türkiye)

Uğur ERSOY, (Kırıkkale Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı, Kırıkkale, Türkiye)

Alper KÜÇÜKAY (ODTÜ Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı, Ankara, Türkiye)

SİCİL İŞ HUKUKU DERGİSİ

28 0

Yıl: 2016 Cilt: 0 Sayı: 36 Sayfa Aralığı: 62 - 90 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Psikoloji, Hukuki ve Cezai Boyutuyla Mobbing

Öz:

Mobbing, cinsiyet, yaş, tecrübe, eğitim, hi-yerarşi gibi farklar gözetmeksizin, tüm kül-türlerde ve tüm iş kollarında ortaya çıkan bir davranışbiçimidir.Emeğinüretimsürecinegirmesiyle birlikte işçiler ile işverenler arasında çatışmalar da başlamıştır. Ancak mobbingin kavram olarak ortaya çıkışı ve tanımlandırıl-ması çok yenidir. Günümüzde çalışma hayatın-da genellikle işverenler tarafından, mevzuatın işçiyi koruyan hükümlerinden kurtulmak için ve işçinin kendi isteğiyle işten ayrılmasını sağ-lamak amacıyla kullanılan bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Mobbing,hukukalanındakullanılanbirkavram olmakla birlikte özellikle psikoloji ala-nında da mobbingle ilgili önemli araştırmalar yapıldığı görülmektedir. Çalışmamızda, mob-bing kavramı hukuki ve cezai boyutunun ya-nında psikoloji boyutuyla da ele alınmaya ça-lışılacaktır. Böylelikle, interdisipliner bir bakışla konuya yaklaşılarak tespit ve önerilerde bulu-nulması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

Mobbing Within The Context of Psychological, Civil and Criminal Perspective

Öz:

Mobbing is a behaviour that occurs in all cultures and business lines regardless of the differences like gender, age, experience, ed-ucation and hierarchy. After labor entered production process, disputes between em-ployers and employees have started. Howev-er, incidence and identification of mobbing as a concept is very new. Today in working life, mobbing is a method that is usually used by employers in order to get rid of the provi-sions which protect employees and to ensure that employees leave the job voluntarily.As well as mobbing is a term used in law, it can be seen that important researches are being done related to mobbing, especially in the field of psychology. In our study, the concept of mobbing will be examined with the psychological perspective in addition to the civil and criminal perspective. Thus, it is aimed to make determinations and recom-mendations in an interdisciplinary perspec-tive.

Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

o Akipek, Jale G./Akıntürk, Turgut, Türk Medeni Hukuku, Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku, 4. Bası, İstanbul 2002.
o Arpacı, Abdülkadir, Kişiler Hukuku, Gerçek Ki- şiler, İstanbul 2000.
o Bakırcı, Kadriye, İş Hukuku Açısından İşyerinde Cinsel Taciz, İstanbul 2000.
o Baldry, Anna Costanza/Farrington, David P., "Bullies and Delinquents: Personal Characte- ristics and Parental Styles", (2000) Journal of Community & Applied Social Psychology, 10.
o Baş, Nesrin/Oral, E. Timuçin, "Mobbing Dav- ranışı ve Kişilik Özellikleriyle İlişkisi", İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl: 11, Sayı: 21, Bahar 2012/1.
o Bourbonnais, Renee/Jauvin, Natalie/Dussault, Julie/Vezina, Michel, "Psychosocial Work Envi- ronment, Interpersonel Violence at Work and Mental Health among Correctional Officers", International Journal of Law and Psychiatry, Volume 30, Issues 4-5, July-October 2007.
o Bozbel, Savaş/Palaz, Serap, "İşyerinde Psikolo- jik Taciz (Mobbing) ve Hukuki Sonuçları", TİSK Akademi, Cilt: 2, Sayı: 3, 2007/1.
o Branch, Sara/Ramsay, Sheryl/Barker, Michelle, "Workplace Bullying, Mobbing and General Harassment: A Review", International Journal of management Reviews, Vol. 15, 2013.
o Cayvarlı, Pelin Esma/Şahin, Semiha, "Akade- misyen Algılarına Göre Üniversitelerde Psiko- lojik Yıldırma: Dokuz Eylül Üniversitesi Örneği", Yükseköğretim Dergisi 2015, 5(1).
o Centel, Tankut, "Türk Borçlar Kanunu'nda Ge- nel Olarak İşçinin Kişiliğinin Korunması", SİCİL İş Hukuku Dergisi, Yıl: 6, S. 24, İstanbul 2011.
o Centel, Tankut, İş Hukuku: Bireysel İş Hukuku, C.I, İstanbul 1994.
o Cornoiu, Teodora Simona/Gyorgy, Manuela, "Mobbing in Organizations Benefits of Iden- tifying the Phenomenon", Procedia-Social and Behavioral Sciences 78 (2013).
o Çelik, Nuri/Caniklioğlu, Nurşen/Canbolat, Ta- lat, İş Hukuku Dersleri, Yenilenmiş 27. Bası, İs- tanbul 2014.
o Davenport, N./Schwartz, R.D./Elliott, G.P., Psi- kolojik Şiddet, İşyerinde Duygusal Taciz (Çev. Osman Cem Önertoy), Ankara 2003.
o Davenport, Schwartz and Elliott, "Mobbing: Emotional Abuse in the American Workplace", Journal of Organizational Change Manage- ment, Vol. 13 Iss: 4.
o Demir, Şamil, "Mobbing Olgusunun Hukuki Değerlendirmesi", Ankara Barosu Dergisi, Yıl: 67, Sayı: 2, Bahar 2009.
o Demircioğlu, Huriye Reyhan, Kişilik Hakkı İhla- linin ve Borca Aykırılığın Bir Türü Olarak İşye- rinde Psikolojik Taciz, GÜHFD, C. XI, S. 1-2, Yıl. 2007.
o Demircioğlu, Huriye Reyhan, Kişilik Hakkı İh- lalinin ve Borca Aykırılığın Bir Türü Olarak İş- yerinde Psikolojik Taciz, GÜHFD, C. XI, S. 1-2, 2007.
o Dural, Mustafa/Öğüz, Tufan, Türk Özel Hukuku, Cilt II, Kişiler Hukuku, 7.bası, İstanbul 2004.
o Einarsen, Stale, "Bullying and Harrassment at Work and Their Relationships to Work Environ- ment Quality-An Exploratory Study", The Euro- pean Work and Organizational Psychologist, (1994).
o Einarsen, Stale, "Harrassment and Bullying at Work: A Review of The Scandinavian Appro- ach", 2000, Aggression and Violent Bhavior, Vol.5, No.4.
o Einarsen, Stale/Raknes, Björn Igne, "Harass- ment in the Workplace and The Victimization of Men", (1997), Violence and Victims, 12.
o Ekonomi, Münir, İş Hukuku: Cilt 1, Ferdi İş Hu- kuku, İstanbul, 1987.
o Emine Tuncay Kaplan, "İşverenin Koruma ve Gözetme Borcunun Kapsamı", Kamu-İş İş Hu- kuku ve İktisat Dergisi: Prof.Dr. Kamil Turan'a Armağan, C.7, 2003, S.2.
o Erdem, Mustafa Ruhan/Parlak, Benay, "Ceza Hukuku Boyutuyla Mobbing", TBB Dergisi, Sayı 88, Yıl: 2010.
o Ergin, Hediye, "İşyerinde Psikolojik Tacizin İş Hukukunda Ortaya Çıkışı ve Sonuçları", CHD, Yıl: 4, Sayı: 11, Aralık 2009.
o Eroğlu, Osman, "Türk Yönetim ve Organizas- yon Yazınında Mobbing: Yönetim ve Organi- zasyon Kongresi Bildirileri ve Lisansüstü Tezler Üzerine Bir İnceleme", Eskişehir 2015.
o Ersoy, Uğur, "İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali Suçu (TCK m.117)", TAAD, Yıl: 7, Sayı: 24, Ocak 2016.
o Ertürk, Abbas/Cemaloğlu, Necati, "Causes of Mobbing Behavior", Ankara 2013.
o Ertürk, Şükran, İş İlişkisinde Temel Haklar, Seç- kin Yayınları, Ankara 2002.
o Geisler, Claudius, Zur Vereinbarkeit objektiver Bedingungen der Strafbarkeit mit dem Sc- huldprinzip - Zugleich ein Beitrag zum Frei- heitsbegriff des modernen Schuldstrafrechts, Berlin 1998.
o Green, Alison, "Can My Boss Do That?", U.S. News & World Report, www.usnews.com, 2014.
o Guerrero, Maria Isabel S., "The Development of Moral Harassment (or Mobbing) Law in Sweden and France as a Step Towards EU Le- gislation", Boston College International and Comparative Law Review, Volume: 27 Issue: 2, Interrelationships: International Economic Law and Developing Countries.
o Gül, Hülya, "İş Sağlığında Bir Psikososyal Risk: Mobbing-Psikolojik Yıldırma", TAF Preventive Medicine Bulletin, 2009, 8(6).
o Güzel, Ali/Ertan, Emre, "İşyeri Sendika Tem- silcisine Yönelik Psikolojik Taciz ve Kötüniyet tazminatı", Karar İncelemesi, Çalışma ve Top- lum, Ekonomi ve Hukuk Dergisi, S.16, İstanbul, 2008/I.
o Güzel, Ali/Ertan, Emre, İşyerinde Psikolojik Ta- cize Hukuksal Bakış: Avrupa Hukuku ve Karşı- laştırmalı Hukuk, LEGAL, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 2007, Sayı: 14.
o Helvacı, Serap, Türk ve İsviçre Hukuklarında Ki- şilik Hakkını Koruyucu Davalar, İstanbul 2001.
o Hoel, Helge/Sparks, Kate/Coope, Cary, "The Cost of Violence/Stress at Work", (2002) Report Comissioned by ILO.
o Hsiao, Philip, "Power Harrassment: The Tort of Workplace Bullying in Japan", Pasific Basin Law Journal, Vol.32.
lying: A Review of Litigated Cases", Employ Respons Rights J (2010), 22.
o Mayhew, Claire/Chappell, Duncan, "Workplace Violence: An Overview of Patterns of Risk and the Emotional/Stress Consequences on Tar- gets", International Journal of Law and Psychi- atry 30 (2007).
o Meglich-Sespico, Patricia/H.Faley, Robert, De- borah Erdos Knapp "Relief and Redress for Tar- gets of Workplace Bullying", Employ Respons Rights J (2007), 19.
o Moisan, J./Bourbonnais, Renee/Brisson, Chan- tal/Gaudet, M./Vézina, Michel/Vinet, A./Grégo- ire, JP, "Job Strain and Psychotropic Drug Use Among White-Collar Workers", Work & Stress, 1999, 13.
o Mollamahmutoğlu, Hamdi/Astarlı, Muhittin, İş Hukuku, 6. Bası, Ankara, 2014.
o Narmanlıoğlu, Ünal, İş Hukuku: Ferdi İş İlişkileri I, İstanbul 2012.
o Mustafa Alp, "Yeni Borçlar Kanununda Hiz- met Sözleşmesinin Kuruluşu ve İfasına İlişkin Hükümler", İstanbul Barosu ve Galatasaray Üniversitesinin birlikte düzenledikleri "17. İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukukuna İlişkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri" Sempozyumu 8-9 Haziran 2012.
o Niedhammer, I./David, S./Degionanni, S., "Oc- cupational Physicians Association Between Workplace Bullying and Depressive Symptoms in The French Working Population", (2006), J Psychosom Res. 61.
o Nolfe, Giovanni/Petrella, Caludio/Blasi, Fran- cesco/Zontini, Gemma/Nolfe, Guiseppe, "Ps- ychopathological Dimensions of Harassment in the Workplace", International of Mental He- alth, Vol. 36, no. 4, Winter 2007-8.
o Oğuzman, M. Kemal/Seliçi, Özer/Oktay Özde- mir, Saibe, Kişiler Hukuku: Gerçek ve Tüzel Kişi- ler, İstanbul 2005.
o Owens, Rosemary, "Decent Work for the Con- tingent Workforce in the New Economy", Aust- ralian Journal of Labour Law, vol. 15, 2002.
o Özdemir, Erdem, «İşyerinde Cinsel Taciz», Ça- lışma ve Toplum, Ekonomi ve Hukuk Dergisi, S.11, İstanbul, 2006/4.
o Özkul, Burcu/Çarıkçı, İlker H., "Mobbing ve Türk Hukuku Açısından Değerlendirilmesi", SDÜİİ- BFD, Yıl: 2010, Cilt: 15, Sayı: 1.
o Pélissier, Jean/Auzero, Gilles/Dockés, Emma- nuel, Droit du Travail, Dalloz 2012.
o Petrylaite, Daiva, "International Legal Stan- darts of Regulation of Mobbing at Work", (2011), Issues of Business and Law Volume 3.
o Porteous, Janette, "Bullying at Work-The Legal Position", (2002), Managerial Law, Vol. 44 Issue 4.
o Porto, Grena/Lauve, Richard, "Disruptive Clini- cian Behaviours: A Persistent Threat toPatient Safety", Patient Safety and Quality Healthcare, July/August 2006.
o Poussard, Jale Minibaş, Çamuroğlu, Meltem İdiğ, "İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing)", İs- tanbul 2007.
o Rodin, Judith/Salovey, Peter, "Health Psycho- logy Annual Review of Psychology" 40. Safe Work Australia "Draft Code of Practice: Ma- naging the Risk of Workplace Bullying" (Draft Code of Practice), July 2012.
o Sevimli, K. Ahmet, İşçinin Özel Yaşamına Mü- dahalenin Sınırları, İstanbul 2006.
o Sheehan, Michael, "Workplace Mobbing: a proactive response", Avustralya 2004.
o Soyer, Polat, "Genel Hizmet Sözleşmesine İliş- kin Yeni Borçlar Kanunu Hükümlerinin İş Huku- ku Bakımından Önemi", İş ve Sosyal Güvenlik Hukukuna İlişkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri, 15. Yıl Toplantıları, 3/4 Haziran 2011, İstanbul Barosu İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Komisyo- nu, Galatasaray Üniversitesi, İstanbul 2012.
o Stansfeld, Stephen, "Work, Personality and Mental Health", The British Journal of Psychi- atry, Aug 2002, 181 (2).
o Süzek, Sarper, İş Hukuku (Genel Esaslar-Bireysel İş Hukuku), İstanbul 2015
o Şimşek, Oğuz, "Anayasa Hukukunda İnsan Onuru Kavramı ve Korunması", İzmir 1999, s.1-8 (Yayım- lanmamış doktora tezi).
o Tandoğan, Haluk, "Şahsiyetin Akit Dışı İhlallere Karşı Korunmasının İşleyiş Tarzı ve Basın Yoluyla Olan İhlallere Karşı Özel Hayatın Korunması", AÜ- HFD, C.XX, Sayı:1-4, 1963.
o Taşkın, Ahmet, "İşyerinde Mobbingin Ceza Hu- kuku Bakımından Değerlendirilmesi", Çalışma ve Toplum, 2015/1, Sayı: 44.
o TBMM Kadın ve Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu, İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) ve Çözüm Önerileri Komisyon Raporu.
o The Parliament of the Commonwealth of Austra- lia "Workplace Bullying Report", Canberra 2013.
o Tınaz, Pınar, "İşyerinde Psikolojik Taciz", MESS Mercek, Temmuz 2011.
o Tınaz, Pınar/Bayram, Fuat/Ergin, Hediye, Çalışma Psikolojisi ve Hukuki Boyutlarıyla İşyerinde Psiko- lojik Taciz (Mobbing), İstanbul 2008.
o Tınaz, Pınar/Gök, Sibel/Karatuna, Işıl, "Türkiye'de İşyerinde Psikolojik Taciz Oranının Ve Türlerinin Belirlenmesi: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması", Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2010, 9 (34).
o Ulusan, İhsan, Özellikle borçlar Hukuku ve İş Hu- kuku Açısından İşverenin İşçiyi Gözetme Borcu ve Bundan Doğan Sorumluluk, İstanbul 1990.
o Ünal, Canan, Karşılaştırmalı Hukuk Işığında İşye- rinde Psikolojik Tacizin İşverenin İşçinin Kişiliğini Koruma ve Gözetme Borcu Kapsamında Değer- lendirilmesi, İSGHD, 10/37, 2013.
o Vartia, Maarit, "The Sources of Bullying - Psycho- logical Work Environment and Organizational Climate", (1996), European Journal of Work and Organizational Psychology, 5.
o W. Siebert, "Şahsiyet Haklarıyla İlgili Meseleler", Çev. Bilge Öztan, AÜHFD, C.XXVI, Sayı:1-2, 1969.
o Yamada, David C., "Workplace Bullying and The Law: Emerging Global Responses", (2012).
o Yamada, David C., "Workplace Bullying and The Law: U.S. Legislative Developments 2013-2015", (2015).
o Yavuz, Nihat, Eski ve Yeni Türk Borçlar Kanunu'na Göre Eser ve Hizmet Sözleşmeleri, Ankara 2011.
o Yenisey, Kübra Doğan, "İş Kanununda Eşitlik İlke- si ve Ayırımcılık Yasağı", Çalışma ve Toplum Eko- nomi ve Hukuk Dergisi, S.11 (2006/4).
o Yıldız, Selver/Kılış, İlknur, "Psikolojik Taciz Olgu- suna 4857 Sayılı İş Kanunu Açısından Bir Bakış", (2010), Çalışma İlişkileri Dergisi (Journal of La- bour Relations), Cilt :1, Sayı:1.

APA	CENGIZ I, Ersoy U, KÜÇÜKAY A (2016). Psikoloji, Hukuki ve Cezai Boyutuyla Mobbing. , 62 - 90.
Chicago	CENGIZ ISTAR,Ersoy Uğur,KÜÇÜKAY ALPER Psikoloji, Hukuki ve Cezai Boyutuyla Mobbing. (2016): 62 - 90.
MLA	CENGIZ ISTAR,Ersoy Uğur,KÜÇÜKAY ALPER Psikoloji, Hukuki ve Cezai Boyutuyla Mobbing. , 2016, ss.62 - 90.
AMA	CENGIZ I,Ersoy U,KÜÇÜKAY A Psikoloji, Hukuki ve Cezai Boyutuyla Mobbing. . 2016; 62 - 90.
Vancouver	CENGIZ I,Ersoy U,KÜÇÜKAY A Psikoloji, Hukuki ve Cezai Boyutuyla Mobbing. . 2016; 62 - 90.
IEEE	CENGIZ I,Ersoy U,KÜÇÜKAY A "Psikoloji, Hukuki ve Cezai Boyutuyla Mobbing." , ss.62 - 90, 2016.
ISNAD	CENGIZ, ISTAR vd. "Psikoloji, Hukuki ve Cezai Boyutuyla Mobbing". (2016), 62-90.

APA	CENGIZ I, Ersoy U, KÜÇÜKAY A (2016). Psikoloji, Hukuki ve Cezai Boyutuyla Mobbing. SİCİL İŞ HUKUKU DERGİSİ, 0(36), 62 - 90.
Chicago	CENGIZ ISTAR,Ersoy Uğur,KÜÇÜKAY ALPER Psikoloji, Hukuki ve Cezai Boyutuyla Mobbing. SİCİL İŞ HUKUKU DERGİSİ 0, no.36 (2016): 62 - 90.
MLA	CENGIZ ISTAR,Ersoy Uğur,KÜÇÜKAY ALPER Psikoloji, Hukuki ve Cezai Boyutuyla Mobbing. SİCİL İŞ HUKUKU DERGİSİ, vol.0, no.36, 2016, ss.62 - 90.
AMA	CENGIZ I,Ersoy U,KÜÇÜKAY A Psikoloji, Hukuki ve Cezai Boyutuyla Mobbing. SİCİL İŞ HUKUKU DERGİSİ. 2016; 0(36): 62 - 90.
Vancouver	CENGIZ I,Ersoy U,KÜÇÜKAY A Psikoloji, Hukuki ve Cezai Boyutuyla Mobbing. SİCİL İŞ HUKUKU DERGİSİ. 2016; 0(36): 62 - 90.
IEEE	CENGIZ I,Ersoy U,KÜÇÜKAY A "Psikoloji, Hukuki ve Cezai Boyutuyla Mobbing." SİCİL İŞ HUKUKU DERGİSİ, 0, ss.62 - 90, 2016.
ISNAD	CENGIZ, ISTAR vd. "Psikoloji, Hukuki ve Cezai Boyutuyla Mobbing". SİCİL İŞ HUKUKU DERGİSİ 36 (2016), 62-90.