Anadolu tıp tarihi - Bölüm I
Yıl: 2016 Cilt: 20 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 33 - 44 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Anadolu tıp tarihi - Bölüm I
Öz: Anadolu tarihte hem bilimsel hem de kültürel açıdan modern uygarlığa birçok konuda öncülük etmiş bir toprak parçasıdır. Bu bilim dallarından biriside tıptır. Anadolu'daki tıp tarihi Antik, Hitit, Antik Helenistik, Roma, Bizans çağları ve Türklerin Anadolu'ya Göçleri Sonrası Dönem (Anadolu Selçuklu ve Osmanlı) olarak incelenebilir. Antik çağda Anadolu'da yaşayan ilk uygarlıklar hastalıkların doğaüstü nedenlerden ortaya çıktığını düşünüyorlardı. Anadolu üzerinde kurulduğu bilinen ilk imparatorluk olan Hititler zamanında hekimlik bir meslek olarak tanındı. Antik Helenistik dönemde ise Hipokrat hastalıkları doğaüstü sebeplerle değil ilk kez materyalist ve rasyonel bir bakış açısına göre açıklanmaya çalışılmıştı. Hipokrat ayrıca doktorların sahip olması gereken meslek ahlakı kurallarını (Etik kuralları) belirlemiştir. Anadolu, Roma imparatorluğu hâkimiyetine girdikten sonra başta Galen olmak üzere Anadolu'da doğmuş birçok hekim tıbba önemli katkı yapmışlardır. Roma döneminde özellikle askeri cerrahide önemli gelişmeler olmuştur. Roma imparatorluğu ikiye ayrılıp doğuda Bizans Devleti ortaya çıkınca dünyadaki ilk hastaneler hizmet vermeye başlamış ancak kilise tıp uygulamalarını tekelleştirmiştir. Bu nedenle tıp bilimi Rönesans dönemine teolojik yapının baskısından kendini kurtaramamıştır. Aşağıdaki derlemede Anadolu tıbbı hakkında ilk dört dönem hakkında kısaca bilgi verilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelime: Konular:
The history of medicine in Anatolia - 1st Part
Öz: Anatolia is a land where were pioneered both scientific and cultural perspectives for the civilization history. One of the science branches of the Anatolian people had pioneered was medicine. The medical history in Anatolia can be divided into ages of Antic, Hittites, Antic Hellenistic, Roman, Byzantium and the period after Turks had immigrated (Anatolian Selcuklu and Ottoman) to Anatolia. In the Antic ages the first humans believe that the diseases were originating from supernatural factors. First doctors had emerged with the Hittites the first empire founded on this land. In the Antic Hellenistic period Hypocrites tried to explain the diseases with materialist and rationalist view instead of supernatural causes. Hypocrites also determined the ethical qualifications of doctors. After the Anatolia fell under Roman rule many physicians with Galen in the leading role who were born in Anatolia had contribution to Medicine. In the Roman period the especially military surgery were improved. After the Roman Empire had divided into two pieces Byzantium Empire submerged first hospitals on the worlds begun to give service however the church monopolized the medicine. Medicine couldn't set free itself from the chains of theological structure until the Renaissance. In the review below brief information about the first four periods of the medicine in Anatolia were tried to be given.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
- Loyd S. Türkiye'nin tarihi. (Çev: Varinoğlu E) Bir gezginin gözüyle Anadolu uygarlıkları. Dördüncü Basım TÜBİTAK popüler bilim kitapları. Pelin Ofset Ankara. 1989: 1-19.
- Türk Tarih Kurumu. Tarihçe http://www.ttk.gov.tr/index.php?Page= Sayfa&No=1 adresinden 02.08.2014 tarihinde erişilmiştir.
- Easton DF. "Heinrich Schliemann: Hero or Fraud?" The Classical World 91 (5): 335. doi:10.2307/4352102
- Yıkaroğlu N. Bergama sunağı nasıl kaçırıldı http://yikaroglu.word- press.com/2012/04/17/zeus-sunagi-bergamadan-nasil-kacirildi/. adresinden 12.08.2012 tarihinde erişilmiştir.
- Brandau B, Schickert H. Hititler. Bilinmeyen bir dünya imparatorluğu. (Çev. Mertoğlu N). Arkadaş Yayınları Ankara. 2003:13-24.
- Medicine in ancient ages. BBC library http://www.bbc.co.uk/schools/ gcsebitesize/history/shp/ancient/prehistoriccivilisationrev1.shtml adresinden 04.04.2014 tarihinde erişilmiştir.
- Yoket Ü. Eski Çağda Tıp. STED 2002; 12(2):76-7.
- Alp S. Hitit çağında Anadolu. TÜBİTAK popüler bilim kitapları An- kara. 2000: 45-53.
- Yavı E, Yavı NY. Tarih öncesi çağlardan günümüze Mısır. Dördüncü Basım. Yazıcı Basım Yayıncılık İzmir. 2001: 5-27.
- Ceren B. Antik Mısır ve Eski Anadolu Uygarlıklarında Tıp. Yayın- lanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Konya 2008.
- Sevimli Ş. Anadolu Uygarlıklarında Temizlik Kavramı ve Uygula- malarının Evrimi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniver- sitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Deontoloji ve Tıp Tarihi Anabilim dalı. Adana 2005.
- Akurgal E. Anadolu kültür tarihi. Üçüncü basım TÜBİTAK popüler bilim kitapları Ankara.1997: 187-195.
- Ellis HA. Hippocrates: The "Greek Miracle" in Medicine. http://www. ucl.ac.uk/~ucgajpd/medicina%20antiqua/sa_hippint.html adresinden 02.05.2014 tarihinde erişilmiştir.
- National Library of Medicine. Images from the History of Medi- cine, National Institutes of Health, http://wwwihm.nlm.nih.gov/ihm/ images/B/14/555.jpg, adresinden 25.10.2015 tarihinde erişilmiştir.
- Hippocrates. On the Sacred Disease, Internet Classics Archive: The University of Adelaide Library, http://web.archive.org/web/ 20070926213032/ http://etext.library.adelaide.edu.au/mirror/classics. mit.edu/Hippocrates/sacred.html adresinden 17.12.2006 tarihinde erişilmiştir.
- Bingham J, Chandler F, Chisholm J, Harvey G, Miles L ve ark. An- tik Dünya Ansiklopedisi. (Çev. Tür Z.). TÜBİTAK popüler bilim kitapları. İkinci Basım. Korza Yayıncılık Ankara, 2012:330-332.
- Scarborough J. Roman Medicine and the legions: a reconsiderations. http://www.academia.edu/557446/Roman_medicine_and_the_ legions_a_reconsideration. adresinden 02.09.2008 tarihinde erişilmiştir.
- Archer CI, Ferris JR, Herwig HH, Travers THE. Dünya Savaş Tar- ihi. (Çev. Demirkan C.). Birinci Baskı, Akyüz Yayın Grubu, Ezgi Matbaacılık, İstabul, 2006: 73-109.
- Medicine in Roman Civilization. BBC library. http://www.bbc.co.uk/ schools/gcsebitesize/history/shp/ancient/romancivilisationrev1.shtml adresinden 06.02.2014 tarihinde erişilmiştir.
- Hankinson, RJ. Galen's anatomy of the soul. Phronesis 1991; 36(2), 197-233.
- Ustun C. Galen and his anatomic eponym: Vein of Galen. Clinical Anatomy 2004; (17) 6: 454-7.
- Wiener J. Byzantine medicine, health and healing at Istanbul's Pera Muse- um. http://etc.ancient.eu/2015/04/10/byzantine-medicine-health-and- healing adresinden 10.04.2015 tarihinde erişilmiştir.
- Constantelos DJ. Medicine and social welfare in Byzantine Empire. Med. Secoli 1999;11(2):337-55
| APA | yalcin b, ÜNAL M, PİRDAL H, SELÇUK Y (2016). Anadolu tıp tarihi - Bölüm I. , 33 - 44. |
| Chicago | yalcin bektas murat,ÜNAL MUSTAFA,PİRDAL Hasan,SELÇUK Yasin Anadolu tıp tarihi - Bölüm I. (2016): 33 - 44. |
| MLA | yalcin bektas murat,ÜNAL MUSTAFA,PİRDAL Hasan,SELÇUK Yasin Anadolu tıp tarihi - Bölüm I. , 2016, ss.33 - 44. |
| AMA | yalcin b,ÜNAL M,PİRDAL H,SELÇUK Y Anadolu tıp tarihi - Bölüm I. . 2016; 33 - 44. |
| Vancouver | yalcin b,ÜNAL M,PİRDAL H,SELÇUK Y Anadolu tıp tarihi - Bölüm I. . 2016; 33 - 44. |
| IEEE | yalcin b,ÜNAL M,PİRDAL H,SELÇUK Y "Anadolu tıp tarihi - Bölüm I." , ss.33 - 44, 2016. |
| ISNAD | yalcin, bektas murat vd. "Anadolu tıp tarihi - Bölüm I". (2016), 33-44. |
| APA | yalcin b, ÜNAL M, PİRDAL H, SELÇUK Y (2016). Anadolu tıp tarihi - Bölüm I. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 20(1), 33 - 44. |
| Chicago | yalcin bektas murat,ÜNAL MUSTAFA,PİRDAL Hasan,SELÇUK Yasin Anadolu tıp tarihi - Bölüm I. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 20, no.1 (2016): 33 - 44. |
| MLA | yalcin bektas murat,ÜNAL MUSTAFA,PİRDAL Hasan,SELÇUK Yasin Anadolu tıp tarihi - Bölüm I. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, vol.20, no.1, 2016, ss.33 - 44. |
| AMA | yalcin b,ÜNAL M,PİRDAL H,SELÇUK Y Anadolu tıp tarihi - Bölüm I. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi. 2016; 20(1): 33 - 44. |
| Vancouver | yalcin b,ÜNAL M,PİRDAL H,SELÇUK Y Anadolu tıp tarihi - Bölüm I. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi. 2016; 20(1): 33 - 44. |
| IEEE | yalcin b,ÜNAL M,PİRDAL H,SELÇUK Y "Anadolu tıp tarihi - Bölüm I." Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 20, ss.33 - 44, 2016. |
| ISNAD | yalcin, bektas murat vd. "Anadolu tıp tarihi - Bölüm I". Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 20/1 (2016), 33-44. |
