NEVŞEHİR'İN GÜNEY İLÇELERİNDEKİ BİTKİLERİN YÖRESEL ADLARI
Yıl: 2016 Cilt: 4 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 29 - 39 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
NEVŞEHİR'İN GÜNEY İLÇELERİNDEKİ BİTKİLERİN YÖRESEL ADLARI
Öz: İnsanoğlu, yaşantısı içerisinde yer alan ve büyük bir bölümünde de etkileşim içerisinde bulunduğu bitkileri tanıyabilmek için onlara özel adlar vermiştir. Bu adları verirken de çoğunlukla her topluluğun kendi dilindeki adları kullandığı görülür. Yurdumuzda da bitkilerin adlandırılmasında yöreselliğin önemli etkenlerden biri olduğu bilinmektedir. Tarih boyunca farklı kültürlere ev sahipliği yapan Anadolu' da da yöreden yöreye farklılıklar gösteren, çok çeşitli bitki adları kullanılmaktadır. Bu durum Nevşehir'in güney ilçelerinde (Acıgöl, Derinkuyu, Gülşehir, Nevşehir-Merkez, Ürgüp) halkın yararlandığı ve yaşamında geleneksel yeri olan bitkileri belirlemek üzere yapılan etnobotanik araştırmada da belirgin şekilde ortaya çıkmıştır. Çalışma kapsamında Haziran 2012 - Mart 2014 tarihleri arasında ilçe merkezleri ile bu ilçelere bağlı 12 belde ve 81 köyün hepsine gidilerek arazi çalışmaları yapılmış, yöreden 169 taksona ait 444 bitki örneği toplanmış ve bu bitkilere ait çeşitli etnobotanik bilgiler derlenmiştir. Bu çalışmada yörede etnobotanik değeri olduğu saptanan ve yabani olarak bulunan 150 taksondan 146'sının yöresel adları da ele alınmış ve bu makale kapsamında değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, yörede 146 taksona ait toplam 191 yöresel ad sunulmuştur. Bu taksonlardan 98'inin Nevşehir'de, 9'unun ise Türkiye'de yöresel adı ilk kez kaydedilmiştir. Bitkiler Latince adına göre alfabetik olarak liste halinde metin içinde belirtilmiştir. Ayrıca, yörede yetiştirilen 42 bitkiye ait 55 yöresel ad sunulmuştur
Anahtar Kelime: THE LOCAL NAMES OF THE PLANTS IN THE SOUTHERN DISTRICTS OF NEVŞEHİR
Öz: Mankind has given special names for the plants to recognize them which have a function and an interaction in the life. It's seen that, each community commonly gave names to the plants in their own language. It' s known that the locality is one of the important factors in the naming of the plants in our country, too. Also, there are various plant names which differ from region to region in Anatolia where is home to different cultures throughout history. This case has arisen clearly by the ethnobotanical investigations which were made in order to determine the plants used by the people which have a traditional function in their life in the locality of southern districts of Nevşehir. For this purpose, the centers of districts and all of the 12 towns and 81 villages have been visited between June 2012 - March 2014. During the field works, 444 plant specimens (belong to 169 taxa) were collected and the various ethnobotanical information belonging to these plants was provided. In this study, 146 of 150 plants which have ethnobotanical value and are wild, have been dealt with by local names and evaluated under this article. As a result, a total of 191 local names belong to 146 taxa were presented. Among them, the local names of 98 taxa in Nevşehir and the local names of 9 taxa in Turkey were recorded for the first time. Plants are listed alphabetically within the text by Latin names. In addition, 55 local names belong to cultivated 42 taxa, were presented
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Davis, PH., 1965-1985. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. 1-9. Edinburgh University Press, Edinburgh.
- Vural, M., Karavelioğulları, FA., Polat, H., 1997. Çiçekdağı (Kırşehir) ve Çevresinin Etnobotanik Özellikleri. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 4(1): 117- 124.
- Bağcı, Y., 2000. Aladağlar (Yahyalı, Kayseri) ve Çevresinin Etnobotanik Özellikleri. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 7(1): 89-94.
- Ertuğ, F., 2000. An Ethnobotanical Study in Central Anatolia (Turkey). Economic Botany 54(2): 155-182.
- Gençler, ÖAM., Koyuncu, M., 2005. Traditional Medicinal Plants Used in Pınarbaşı Area (Kayseri- Türkiye). Turkish J Pharm Sci. 2(2): 63-82.
- Öztürk, M., Dinç, M., 2005. Nizip (Aksaray) Bölgesinin Etnobotanik Özellikleri. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 12(1): 93-102.
- Baytop, T., 2007. Türkçe Bitki Adları Sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları; Yayın No:578, Ankara.
- Tuzlacı, E., 2011. Türkiye Bitkileri Sözlüğü. Genişletilmiş 2. Baskı. Alfa Yayınları, İstanbul.
- Tuzlacı, E., Şenkardeş, İ., 2011 Turkish folk medicinal plants, X: Ürgüp (Nevşehir). Marmara Pharm. J. 15: 58-68.
- Şenkardeş, İ., 2014. Nevşehir' in Güney İlçelerinde (Acıgöl, Derinkuyu, Gülşehir, Nevşehir-Merkez, Ürgüp) Etnobotanik Araştırmalar. M.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
- Doğan, A., Tuzlacı, E., 2015. Tunceli' nin Bazı Yöresel Bitki Adları. Avrasya Terim Dergisi 3(2): 23-33.
- Özdemir, E., Alpınar, K., 2015. An Ethnobotanical Survey of Medicinal Plants in Western Part of Central Taurus Mountains Aladaglar (Nigde- Turkey). J. Ethnopharmacol, 166: 53-65.
APA | ŞENKARDEŞ İ, Tuzlacı E (2016). NEVŞEHİR'İN GÜNEY İLÇELERİNDEKİ BİTKİLERİN YÖRESEL ADLARI. , 29 - 39. |
Chicago | ŞENKARDEŞ İSMAİL,Tuzlacı Ertan NEVŞEHİR'İN GÜNEY İLÇELERİNDEKİ BİTKİLERİN YÖRESEL ADLARI. (2016): 29 - 39. |
MLA | ŞENKARDEŞ İSMAİL,Tuzlacı Ertan NEVŞEHİR'İN GÜNEY İLÇELERİNDEKİ BİTKİLERİN YÖRESEL ADLARI. , 2016, ss.29 - 39. |
AMA | ŞENKARDEŞ İ,Tuzlacı E NEVŞEHİR'İN GÜNEY İLÇELERİNDEKİ BİTKİLERİN YÖRESEL ADLARI. . 2016; 29 - 39. |
Vancouver | ŞENKARDEŞ İ,Tuzlacı E NEVŞEHİR'İN GÜNEY İLÇELERİNDEKİ BİTKİLERİN YÖRESEL ADLARI. . 2016; 29 - 39. |
IEEE | ŞENKARDEŞ İ,Tuzlacı E "NEVŞEHİR'İN GÜNEY İLÇELERİNDEKİ BİTKİLERİN YÖRESEL ADLARI." , ss.29 - 39, 2016. |
ISNAD | ŞENKARDEŞ, İSMAİL - Tuzlacı, Ertan. "NEVŞEHİR'İN GÜNEY İLÇELERİNDEKİ BİTKİLERİN YÖRESEL ADLARI". (2016), 29-39. |
APA | ŞENKARDEŞ İ, Tuzlacı E (2016). NEVŞEHİR'İN GÜNEY İLÇELERİNDEKİ BİTKİLERİN YÖRESEL ADLARI. Avrasya Terim Dergisi, 4(1), 29 - 39. |
Chicago | ŞENKARDEŞ İSMAİL,Tuzlacı Ertan NEVŞEHİR'İN GÜNEY İLÇELERİNDEKİ BİTKİLERİN YÖRESEL ADLARI. Avrasya Terim Dergisi 4, no.1 (2016): 29 - 39. |
MLA | ŞENKARDEŞ İSMAİL,Tuzlacı Ertan NEVŞEHİR'İN GÜNEY İLÇELERİNDEKİ BİTKİLERİN YÖRESEL ADLARI. Avrasya Terim Dergisi, vol.4, no.1, 2016, ss.29 - 39. |
AMA | ŞENKARDEŞ İ,Tuzlacı E NEVŞEHİR'İN GÜNEY İLÇELERİNDEKİ BİTKİLERİN YÖRESEL ADLARI. Avrasya Terim Dergisi. 2016; 4(1): 29 - 39. |
Vancouver | ŞENKARDEŞ İ,Tuzlacı E NEVŞEHİR'İN GÜNEY İLÇELERİNDEKİ BİTKİLERİN YÖRESEL ADLARI. Avrasya Terim Dergisi. 2016; 4(1): 29 - 39. |
IEEE | ŞENKARDEŞ İ,Tuzlacı E "NEVŞEHİR'İN GÜNEY İLÇELERİNDEKİ BİTKİLERİN YÖRESEL ADLARI." Avrasya Terim Dergisi, 4, ss.29 - 39, 2016. |
ISNAD | ŞENKARDEŞ, İSMAİL - Tuzlacı, Ertan. "NEVŞEHİR'İN GÜNEY İLÇELERİNDEKİ BİTKİLERİN YÖRESEL ADLARI". Avrasya Terim Dergisi 4/1 (2016), 29-39. |