Yıl: 2017 Cilt: 8 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 345 - 357 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Geleneksel Diyarbakır Evlerinde yapım tekniği ve malzemede koruma sorunları

Öz:
İnsanoğlunun yerleşim yeri olarak seçtiği her bölgedeki malzemenin, mimariyi biçimlendiren en önemlietkenlerden biri olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Farklı medeniyetlerin farklı kültür katmanlarıyla yoğrulanAnadolu, hem mimari hem de sosyal açıdan çeşitlilik gösteren bölgesel özelliklere sahiptir. Coğrafik veiklimsel zenginliği ile de Anadolu, farklı yapı türlerinin oluşumunu sağlayan malzeme ve yapım tekniğikonusunda önemli bir yapı sanatı yelpazesi sunmaktadır.Geçmişi yüzlerce yıl öncesine dayanan Diyarbakır'ın surlarının yanında birçok anıtsal yapı ve gelenekselevlerinin yapım tasarımında en belirleyici etkenlerden biri, malzeme ve buna bağlı gelişen yapım tekniğiolmuştur. İklimsel sınırlamalar, kültür ve coğrafik koşullara karşı geliştirilen mimari tasarım çözümleriyerel mimari kimliğin oluşumunu beraberinde getirmiştir. Yöresel bazalt taş ile birlikte ahşap ve toprağın dabirlikte yığma yapım düzeninde şekillendirdiği geleneksel evlerin yeniden kullanım ve restorasyonçalışmaları doğrultusunda koruma sorunları yaşanmaktadır.Bu çalışmada geleneksel Diyarbakır evlerinin mimari ve yapım özellikleri ile bu oluşumun meydanagelişinde etken öğeler anlatılarak, bu yapıların günümüzdeki restorasyon, yeniden kullanım ve korumaçalışmalarında karşılaşılan yapım tekniği ve malzeme seçimine yönelik problemler tartışılmakta ve bunayönelik öneriler sunulmaktadır.
Anahtar Kelime:

Protection problems of Construction techniques and materials on traditional houses of Diyarbakır

Öz:
Construction materials ,which determine thearchitectural character of the region, also createdifferent traditional architectures in terms ofconstruction techniques all over Anatolia. In theSoutheastern Anatolia Region where the stonematerial is commonly used, traditional architectureis been done by masonry construction technique. Incity of Diyarbakir, which is established on thevolcanic bases of Karacadağ, all of the traditionalstructures were built with basalt stones.Since the city surrounded by the city walls, the entiresettlement area had to develop within this boundary.Although the population increased over time, therehavent been any spread outside the city walls, newbuildings added to existing buildings and manyneighbourhoods occurred by united structures.Houses that are processed with the hard blackbasalt with great skill and closed to the outsideworld around narrow streets, but each has aseparate world in themselves are the formedstructures from Cultural factors, lifestyle, customsand traditions, and geographical conditions.The construction system in Diyarbakır houses iscarved in different forms of basalt stone which is alocal material, weaving in the required thicknesswith the mortar and the main walls horizontallyformed with wooden beams. The base of thestructures in the Suriçi region, where the hard basaltplate is not too deep, is formed with large basaltstones without being too deeply rooted. Basalt, which is a local material used in traditionalDiyarbakır houses, is a black colored volcanicstone. There are also different places of use formaterials with two types of porous (feminine) andnonporous (male). It is more easy to process femalestone while male stone processing is more difficult.Many problems are encountered in the restorationwork which envisages a new functioning of atraditional house. Distant interventions fromconservation principles for a cultural entity, thecareless selection on materials, differentconstruction methods from traditional constructiontechnique ,partially corrupted ID, adapted topersonal expectations, Only arranged forcommercial fears, many original values has beendamaged, creates a constuction that tired anddifficult to percieve.Analyzes of original mortar, plaster filler and jointmaterials which are commonly used in surface andinternal tissues are not been done. Use of cement ordifferent mortar materials on restoration worksCreates incompatibility with original materials.Such repair materials which are physically andmechanically incompatible they also cause spadix(Recrystallization of salts on the surface) due to thesalts they contain. Therefore they causes damage onthe original stone and other materials such as wear,spillage and cracking. (Halifeoğlu, Gökçay,2013).A project that respects all construction features tobe prepared by the specialist teams in the requireddisciplines and intervention studies to be done withthe same care will extend the life cycle of thesestructures. Because we having a large number ofsamples present day, will contribute to thecompletion of missing, destroyed or demolishedparts and construction details. In this way, it will bepossible to ensure the continuity of traditionalDiyarbakir houses and community relations
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Bayülke, N., (2001). Depreme Dayanıkılı Betonarme ve Yığma Yapı Tasarımı, İzmir İMO, 3.s., İzmir
  • Erginbaş, D.,(1953). Diyarbakır evleri, Yayınlanmış doçentlik tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Pulhan yayınevi.
  • Halifeoğlu, F.M., (2007). Geleneksel Diyarbakır Evleri ve Yeniden Kullanım Sorunları, Uluslararası Sinan Sempozyumu: Tarihsel Kent ve Yöresel Mimaride Konut, s.107-112.
  • Halifeoğlu, F.M., Gökçay, (2013). Restoration and refunction problems of Diyarbakır traditional houses." Journal of Cultural Heritage 14.3, S 49- 52.
  • Parla, C.,(2004). Osmanlı Öncesinde Diyarbakır: Kente Hâkim Olanlar ve Bıraktıkları Fiziksel İzler, I. Uluslararası Oğuzlardan Osmanlıya Diyarbakır Sempozyumu , Diyarbakır Valiliği.
  • Beysanoğlu, Ş., (1987). Anıtları ve Kitâbeleri ile Diyarbakır Tarihi, C. II., Ankara: Neyir Matbaası.
  • Tuncer, O.C., (1999). Diyarbakır Evleri, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
  • Yıldırım, M., Dalkılıç, N., Halifeoğlu, F.M.,Dağtekin, E., Payaslı Oğuz, G., (2012). Rölöve teknikleri dersi öğrenci çalışmaları, TMMOB Mimarlar Odası Diyarbakır Şubesi Yayınları.
APA PAYASLI OĞUZ G, Halifeoğlu F (2017). Geleneksel Diyarbakır Evlerinde yapım tekniği ve malzemede koruma sorunları. , 345 - 357.
Chicago PAYASLI OĞUZ GÜLİN,Halifeoğlu Fatma Meral Geleneksel Diyarbakır Evlerinde yapım tekniği ve malzemede koruma sorunları. (2017): 345 - 357.
MLA PAYASLI OĞUZ GÜLİN,Halifeoğlu Fatma Meral Geleneksel Diyarbakır Evlerinde yapım tekniği ve malzemede koruma sorunları. , 2017, ss.345 - 357.
AMA PAYASLI OĞUZ G,Halifeoğlu F Geleneksel Diyarbakır Evlerinde yapım tekniği ve malzemede koruma sorunları. . 2017; 345 - 357.
Vancouver PAYASLI OĞUZ G,Halifeoğlu F Geleneksel Diyarbakır Evlerinde yapım tekniği ve malzemede koruma sorunları. . 2017; 345 - 357.
IEEE PAYASLI OĞUZ G,Halifeoğlu F "Geleneksel Diyarbakır Evlerinde yapım tekniği ve malzemede koruma sorunları." , ss.345 - 357, 2017.
ISNAD PAYASLI OĞUZ, GÜLİN - Halifeoğlu, Fatma Meral. "Geleneksel Diyarbakır Evlerinde yapım tekniği ve malzemede koruma sorunları". (2017), 345-357.
APA PAYASLI OĞUZ G, Halifeoğlu F (2017). Geleneksel Diyarbakır Evlerinde yapım tekniği ve malzemede koruma sorunları. Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi, 8(2), 345 - 357.
Chicago PAYASLI OĞUZ GÜLİN,Halifeoğlu Fatma Meral Geleneksel Diyarbakır Evlerinde yapım tekniği ve malzemede koruma sorunları. Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi 8, no.2 (2017): 345 - 357.
MLA PAYASLI OĞUZ GÜLİN,Halifeoğlu Fatma Meral Geleneksel Diyarbakır Evlerinde yapım tekniği ve malzemede koruma sorunları. Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi, vol.8, no.2, 2017, ss.345 - 357.
AMA PAYASLI OĞUZ G,Halifeoğlu F Geleneksel Diyarbakır Evlerinde yapım tekniği ve malzemede koruma sorunları. Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi. 2017; 8(2): 345 - 357.
Vancouver PAYASLI OĞUZ G,Halifeoğlu F Geleneksel Diyarbakır Evlerinde yapım tekniği ve malzemede koruma sorunları. Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi. 2017; 8(2): 345 - 357.
IEEE PAYASLI OĞUZ G,Halifeoğlu F "Geleneksel Diyarbakır Evlerinde yapım tekniği ve malzemede koruma sorunları." Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi, 8, ss.345 - 357, 2017.
ISNAD PAYASLI OĞUZ, GÜLİN - Halifeoğlu, Fatma Meral. "Geleneksel Diyarbakır Evlerinde yapım tekniği ve malzemede koruma sorunları". Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi 8/2 (2017), 345-357.