İSLAM VE OSMANLI YARGILAMA HUKUKU'NDA ESBAB-I MÛCİBE
Yıl: 2016 Cilt: 0 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 173 - 200 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
İSLAM VE OSMANLI YARGILAMA HUKUKU'NDA ESBAB-I MÛCİBE
Öz: Adil bir yargılama ve hüküm, verilen kararın delillerle temellendirilmesini yani gerekçelendirilmesini gerekli kılar. Gerekçe, analitik bir düşünme ve diyalektik bir muhakeme faaliyetinin ürünüdür. İslam ve Osmanlı hukukundaki hâkim ve mahkeme kararlarında gerekçe adı altında ayrı bir bölüm bulunmamaktadır. Bu durum, İslam ve Osmanlı yargılama hukukunda hükmün gerekçelendirilmesine gereken önemin verilmediği anlamına gelmez. Aksine gerekçe, gerek İslam hukuku pratiğinde gerekse Osmanlı hâkim (kadı) ve mahkeme kararlarında unsurları ve fonksiyonları itibariyle yer almaktadır
Anahtar Kelime: Konular:
DIE URTEILSBEGRÜNDUNG IM ISLAMISCHEN UND OSMANISCHEN VERFAHRENSRECHT
Öz: Ein gerechtes Verfahren und gerechter Beschluss erfordern, dass das gefällte Urteil anhand von Beweismitteln und Rechtsfindung zu begründen ist. Die Urteilsbegründung ist das Ergebnis einer Tätigkeit, die eine analytische Erwägung und dialektische Folgerung umfasst. In der richterlichen und gerichtlichen Urteilsformel des islamischen und osmanischen Rechts gibt es keinen gesonderten Teil, der als Urteilsgrund bezeichnet wird. Das bedeutet allerdings nicht, dass im islamischen und osmanischen Verfahrensrecht dem Urteilsgrund die gebührende Bedeutung nicht beigemessen wird. Im Gegenteil dazu liegt sowohl in der islamischen Rechtspraxis als auch in der Kadi- (der Richter im islamischen Recht) bzw. osmanischen Rechtsprechung die Urteilsbegründung in puncto ihrer Merkmale und Funktionen vor.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akça, Gürsoy & Hülür, Himmet (2007) "Tanzimattan Cumhuriyete Siyasal ve Hukuksal Yapının Modernleşmesi", Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 21, s.235-269.
- Akça,Gürsoy & Hülür, Himmet (2006) "Osmanlı Hukukunun Temelleri ve Tanzimat Dönemindeki Hukuksal Yeniliklerin Sosyo-Politik Dinamikleri", Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 19, s. 295-321.
- Akiba, Jun (2007) "Kadılık Teşkilatında Tanzimat'ın Uygulanması: 1840 Tarihli Ta'limname-i Hükkâm", Osmanlı Araştırmaları Dergisi, Sayı: XXIX, s.9-40.
- Akgündüz, Ahmet (2011b) Islamic Public Law (Documents on Practice from the Ottoman Archives), Rotterdam, IUR Press,.
- Akgündüz, Ahmet (2011a) İslam ve Osmanlı Hukuku Külliyatı: Kamu Hukuku (Anayasa - İdare - Ceza - Usul - Vergi - Devletler Umumi), Cilt: 1, İstanbul.
- Akın, İbrahim (2007) "Adalet ve Akıl Yürütme Hataları", Ankara Barosu Dergisi, Yıl:65, Sayı:2, s.220-225.
- Akman, Mehmet (2004) Osmanlı Devletinde Ceza Yargılaması, Eren Yayıncılık, İstanbul.
- Ansay, Sabri Şakir (1954) Hukuk Tarihinde İslam Hukuku, İkinci Bası, Ankara, İstiklal Matbaacılık ve Gazetecilik Kali. Ort.
- Aşçıoğlu, Çetin (2003) "Yargıda Gerekçe Sorunu", Türkiye Barolar Birli- ği Dergisi, Sayı: 48, s.109-116.
- B.a.l., C.R. Tyser & Demetriades, D.G. & Effendi, İsmail Haqqi (1967) The Mejelle, Lahore.
- Berki, Ali Himmet (1969) "İslam'da Kaza Tarihi", Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 1, s.153-167.
- Beroje, Sahip (2007) Ceza Muhakemesi Hukuku Açısından İslam İspat Hukuku, Ankara, Fecr Yayınları.
- Beyazıt, Yasemin (2010) "Tanzimat Devri Şeyhülislâmlarından Meş- rebzâde Arif Efendi ve Kadılık Kurumundaki İstihdam Sorunu", bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 54, s.47-74.
- Bingöl, Sedat (2005) "Osmanlı Mahkemelerinde Reform ve Cerîde-yi Mahkeme'deki Üst Derece Mahkeme Kararları", Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt: XX, Sayı: 1, s.19-38.
- Bingöl, Sedat (2007) "Vakâ-yi Zaptiyye Gazetesi ve İstanbul Mahkemeleri", İstanbul Üniversitesi Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, Sayı: 11.
- Cengiz, Erdal (2007) "Paradokslar ve Karar Verilemezlik", Ankara Barosu Dergisi, Yıl:65, Sayı:2, s.77-81.
- Centel, Nur & Zafer, Hamide (2010) Ceza Muhakemesi Hukuku, 7. Bası, İstanbul, Beta Yayınları.
- Ceyhan, Muhammed (2011) "Tanzimat Donemi Sonrası Şeriyye Sicil Defterlerinin Muhteva ve Diplomatik Acıdan Tahlili", OTAM, Sayı: 29, s.49- 82.
- Ceylan, Yasin (2007) "Yargıç - Yasa - Karar", Ankara Barosu Dergisi, Yıl:65, Sayı:3, s.52-55.
- Demir, Abdullah (2010) Medeni Yargılama Hukuku Osmanlı Mahkemesi, İstanbul, Hazine Yayınları.
- Ergene, Bogac (2004) "Pursuing Justice in an Islamic Context: Dispute Resolution in Ottoman Courts of Law", PoLAR: Vol. 27, No. 1, American Anthropological Association.
- Ekinci, Ekrem Buğra (2005) "Osmanlı Devleti'nde Mahkemeler ve Kadılık Müessesesi Literatürü", Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt 3, Sayı: 5, s.417-439.
- Ekinci, Ekrem Buğra (2004) Tanzimat ve Sonrası Osmanlı Mahkemeleri, İstanbul, Arı Sanat Yayınevi.
- Ekinci, Buğra (2002) Osmanlı Hukukunda Mahkeme Kararlarının Kontrolü - Klasik Devir, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basimevi.
- Ekinci, Ekrem Buğra (2001a) "Tanzimat Devri Osmanlı Mahkemeleri", Ankara Barosu Dergisi, Sayı: 1, s.59-72.
- Ekinci, Ekrem Buğra (2001) "İslam Hukukunda Mahkeme Kararlarının Kontrolü - Kanun Yolları", Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:9, Sayi:1-2, s.65-158.
- Ekinci, Ekrem Buğra (2000) "Mecelle'de Kanun Yolları" Argumentum, Sayı: 58, s.483-488.
- Fabreguettes, M. P. (1945) Adalet Mantığı ve Hüküm Verme Sanatı, Ankara. Gümüş, Musa (2013) "Osmanlı Devleti'nde Kanunlaştırma Hareketleri, İdeolojisi ve Kurumları", Tarih Okulu, Sayı: XIV, s. 163-200.
- Gündoğdu, Raşit (2011) "Osmanlı Mahkemesi Nasıl İşlerdi?", Yedikıta Aylık Tarih ve Kültür Dergisi, Sayı: 37.
- Hakeri, Hakan, Geschichte des türkischen Strafrechts und ausländische Einflüsse auf die türkische Strafrechtsdogmatik, _____https://www.jura.uniwuerzburg.de/fileadmin/02150100/IWAS/ Materialien/Dtt_Hakeri.pdf> s.e.t. 13.04.2016.
- Hallâf, Abdulvahhab (1973) İslam Hukuk Felsefesi (İlmu Usûli'l Fıkh), Kahire.
- Heyd, Uriel (1973) Studies in Old Ottoman Criminal Law, Oxford At The Clarendon Pres.
- Kaya, Süleyman (2005) "Mahkeme Kayıtlarının Kılavuzu: Sakk Mecmuaları", Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt 3, Sayı: 5, s.379-416.
- Kırca, Çiğdem & Uygur, Gülriz & Akın, Levent (2009) Norm Koyma ve Hüküm Verme, Ankara Hukuk Toplantıları, Ankara.
- Koçhisarlıoğlu, Cengiz & Erişgin, Özlem (2009) Hukuki Düşünme ve Gerekçelendirme Mantığı, in: Norm Koyma ve Hüküm Verme, Ankara.
- Mesud, Muhammed Halid (1997) İslam Hukuk Teorisi, Çeviren: Muharrem Kılıç, İstanbul, İz Yayıncılık.
- Mutçalı, Serdar (1995) Arapça - Türkçe Sözlük, İstanbul.
- Örsten, Seda (2007) "Osmanlı Hukuk Tarihi Kaynağı Olarak Fetva Mecmuaları (Fatwa Collections As a Source of Ottoman Legal History)", Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları, Sayı: 4, (Güz), s.29-40.
- Pacic, Jasmin (2009) Islamisches Strafrecht - Untersuchungen zur Rechtslehre und zur Rolle der Politik im Strafsystem der Scharia, 2. Auflage, Wien, Deutscher Informationsdienst über den Islam (DIdI) e.V.
- Peter, Rudolph (2005) Crime and Punishment In Islamic Law - Theory and Practice from the Sixteenth to the Twenty-first Century, New York, Cambridge University Press.
- Schacht, Joseph (1964) An Introduction to Islamic Law, Oxford At The Clarendon Press.
- Schirrmacher, Christine (2003) ,,Grundlagen des islamischen Strafrechts", Zeitschrift der internationalen Gesellschaft für Menschenrechte, Sayı: 1, s.21-22.
- Scholz, Peter (2002) ,,Islamisches Recht im Wandel am Beispiel des Eherechts islamischer Staaten", in: Fachbereich Rechtswissenschaft der Freien Universität Berlin (Hrsg.), s.46-61.
- Shapiro, Martin (1980) "Islam and Appeal", California Law Review, Cilt: 68, Sayı: 2, s.350-381.
- Tenger, Feyza (2006) İslâm Hukukunda Hâkimin Takdir Yetkisi Bağlamında Kendi Bilgisiyle Hüküm Vermesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- Şahin, Cumhur & Göktürk, Neslihan (2013) Ceza Muhakemesi Hukuku II, 2.Baski, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
- Tellenbach, Silvia, "Islamic Criminal Law" : Dubber, Markus D. & Hörnle, Tatjana (2014) The Oxford Handbook of Criminal Law. Oxford, Oxford University Press.
- Topçuoğlu, Ali Aslan (2010) "Mecelle Şârihi Ali Haydar Efendi'nin Hayatı ve Hukukçuluğu", Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Cilt.28, s.329- 350.
- Ünver, Yener & Hakeri, Hakan (2014) Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, Adalet Yayınevi.
- Yeğin, Abdullah (1997) İslami - İlmi - Edebi - Felsefi Yeni Lûgat, İstanbul. Yerdelen, Erdal (2015) Ceza Muhakemesinde Hükmün Gerekçesi, Ankara, Adalet Yayınevi.
- Yıldırımer, Şahban (2012) "İslam Hukukunda Yargıç Etiği", e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, Sayı: VIII, s.33-50.
- Yıldız, Özgür (2015) "Osmanlı Hapishaneleri Üzerine Bir Değerlendirme: Karesi Hapishanesi Örneği", Akademik Bakış Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 17, s.91-111.
- Yılmaz, Ejder (2005) Hukuk Sözlüğü, 9. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınevi.
- Yurtseven, Yılmaz & Şahin, Gamze Nur (2016) "Klasik Dönem Osmanlı Hukukunda Padişahın Yargı Yetkisi", Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, Sayı: 1, s.159-198.
| APA | KAYA K (2016). İSLAM VE OSMANLI YARGILAMA HUKUKU'NDA ESBAB-I MÛCİBE. , 173 - 200. |
| Chicago | KAYA KÖROĞLU İSLAM VE OSMANLI YARGILAMA HUKUKU'NDA ESBAB-I MÛCİBE. (2016): 173 - 200. |
| MLA | KAYA KÖROĞLU İSLAM VE OSMANLI YARGILAMA HUKUKU'NDA ESBAB-I MÛCİBE. , 2016, ss.173 - 200. |
| AMA | KAYA K İSLAM VE OSMANLI YARGILAMA HUKUKU'NDA ESBAB-I MÛCİBE. . 2016; 173 - 200. |
| Vancouver | KAYA K İSLAM VE OSMANLI YARGILAMA HUKUKU'NDA ESBAB-I MÛCİBE. . 2016; 173 - 200. |
| IEEE | KAYA K "İSLAM VE OSMANLI YARGILAMA HUKUKU'NDA ESBAB-I MÛCİBE." , ss.173 - 200, 2016. |
| ISNAD | KAYA, KÖROĞLU. "İSLAM VE OSMANLI YARGILAMA HUKUKU'NDA ESBAB-I MÛCİBE". (2016), 173-200. |
| APA | KAYA K (2016). İSLAM VE OSMANLI YARGILAMA HUKUKU'NDA ESBAB-I MÛCİBE. Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, 0(2), 173 - 200. |
| Chicago | KAYA KÖROĞLU İSLAM VE OSMANLI YARGILAMA HUKUKU'NDA ESBAB-I MÛCİBE. Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi 0, no.2 (2016): 173 - 200. |
| MLA | KAYA KÖROĞLU İSLAM VE OSMANLI YARGILAMA HUKUKU'NDA ESBAB-I MÛCİBE. Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, vol.0, no.2, 2016, ss.173 - 200. |
| AMA | KAYA K İSLAM VE OSMANLI YARGILAMA HUKUKU'NDA ESBAB-I MÛCİBE. Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi. 2016; 0(2): 173 - 200. |
| Vancouver | KAYA K İSLAM VE OSMANLI YARGILAMA HUKUKU'NDA ESBAB-I MÛCİBE. Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi. 2016; 0(2): 173 - 200. |
| IEEE | KAYA K "İSLAM VE OSMANLI YARGILAMA HUKUKU'NDA ESBAB-I MÛCİBE." Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, 0, ss.173 - 200, 2016. |
| ISNAD | KAYA, KÖROĞLU. "İSLAM VE OSMANLI YARGILAMA HUKUKU'NDA ESBAB-I MÛCİBE". Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi 2 (2016), 173-200. |
